ەندەشە، ابايدىڭ «اۋەلى يماندى بول» دەگەنى وسى يمانداعى جەتى شارتقا ءشۇباسىز سەن دەگەنى. ءوزى يمانسىزدىڭ باسقاعا «يماندى بول» دەپ ايتۋعا، بۇيىرۋعا ەش قاقىسى جوق. دەمەك، اباي يماندى. يماندى اباي ءوزى ۇناتپاعان، كوزى جەتپەگەن ءىستى حالقىنا «ىستە» دەپ ايتپاسى، زورلاپ تاڭباسى انىق. ءبىز وعان (ابايعا) سەنەيىك. سەنەيىك تە، ءبىز دە ونىڭ اللاھى بولعان ءارى ءبارىمىزدىڭ دە جالعىز يەمىز بولعان ءبىر عانا اللاھقا يمان كەلتىرەيىك! ويتكەنى، «اللاھ يمان كەلتىرگەندەردىڭ يەسى» قۇران (2-257).

جاسىراتىن نەسى بار؟ ءبىز عاسىر بويىنا ابايدى يمانىنان «اراشالاپ» ۇستاپ كەلدىك. ونداعى ماقساتىمىز، ونى وزىمىزگە جاقىنتادۋ ەدى. بىراق، نەگە ەكەنى «بەلگىسىز» اباي بىزدەن الىستاي بەردى. الىستاي بەردى. سويتسەك، اباي بىزدەن الىستاي بەرمەپتى. كەرىسىنشە، ءبىز (مۇقاعاليدان باسقامىز) ابايدان الىستاي بەرىپپىز. ءدال سولاي. ءسويتىپپىز. تاعى دا مولاسىنداي باقسىنىڭ، جالعىز قاپتى، ول، تاپ شىنى! ءيا، ءسويتىپتى اباي.

كىم جۇرەر تىرشىلىكتە كوڭىل بولمەي؟

باحي قويماس ءفانيدىڭ ءمىنىن بىلمەي. (اباي)

ەندەشە، ابايدىڭ «اۋەلى يماندى بول» دەگەنى وسى يمانداعى جەتى شارتقا ءشۇباسىز سەن دەگەنى. ءوزى يمانسىزدىڭ باسقاعا «يماندى بول» دەپ ايتۋعا، بۇيىرۋعا ەش قاقىسى جوق. دەمەك، اباي يماندى. يماندى اباي ءوزى ۇناتپاعان، كوزى جەتپەگەن ءىستى حالقىنا «ىستە» دەپ ايتپاسى، زورلاپ تاڭباسى انىق. ءبىز وعان (ابايعا) سەنەيىك. سەنەيىك تە، ءبىز دە ونىڭ اللاھى بولعان ءارى ءبارىمىزدىڭ دە جالعىز يەمىز بولعان ءبىر عانا اللاھقا يمان كەلتىرەيىك! ويتكەنى، «اللاھ يمان كەلتىرگەندەردىڭ يەسى» قۇران (2-257).

جاسىراتىن نەسى بار؟ ءبىز عاسىر بويىنا ابايدى يمانىنان «اراشالاپ» ۇستاپ كەلدىك. ونداعى ماقساتىمىز، ونى وزىمىزگە جاقىنتادۋ ەدى. بىراق، نەگە ەكەنى «بەلگىسىز» اباي بىزدەن الىستاي بەردى. الىستاي بەردى. سويتسەك، اباي بىزدەن الىستاي بەرمەپتى. كەرىسىنشە، ءبىز (مۇقاعاليدان باسقامىز) ابايدان الىستاي بەرىپپىز. ءدال سولاي. ءسويتىپپىز. تاعى دا مولاسىنداي باقسىنىڭ، جالعىز قاپتى، ول، تاپ شىنى! ءيا، ءسويتىپتى اباي.

كىم جۇرەر تىرشىلىكتە كوڭىل بولمەي؟

باحي قويماس ءفانيدىڭ ءمىنىن بىلمەي. (اباي)

بۇ دۇنيەسى ء(فاني - جالعان) بايانسىزدىڭ، و دۇنيەسى (باحي - شىن) قاران. جاراتىلىسىندا پەندە اتاۋلى (اۋليە بولسا دا) بۇ دۇنيەگە اۋەلى اللاھقا قۇلشىلىق، سوسىن رۋحىنا و دۇنيەلىك يمان جيناۋ ءۇشىن كەلەدى. سول يماندى جيناۋ بارىسىنداعى قۇدايعا قۇلشىلىق ناتيجەسى، ءىلىمى، ونەرى سوڭعىلىققا كوز، جولشىراق، ونەگە مەن ۇلگى، ءسوز بولىپ قالادى. ابايدىكى دە، مۇقاعاليدىكى دە - سول. ءسوزىمىزدىڭ ايقىنداماسى مىنە مىناۋ: «ەگەر اللاھ سەندەرگە مەدەت بەرسە، سەندەرگە تەڭ كەلەر ەشكىم بولمايدى» قۇران (3-160).

ءامانتۋ (اللاھقا يمان) وقىماعان كىسى بار ما؟

ءۋا، كۋتۋبيھي (كىتاپتارى) دەگەنمەن ءىسى بار ما؟ (اباي)

بۇل تۇيىنگە ءمان بەرسەك، اباي زامانىندا اللاھقا يمان كەلتىرمەگەن (سەنبەگەن) كىسى بولماعان. بىراق، ونىڭ (اللاھتىڭ) كىتاپتارىنا دەن قويىپ، ءىلىم ىزدەگەن پەندە نەكەنساياق نەمەسە جوق بولعان. ال، ءبىز قازىر، اللاھتىڭ كىتاپتارىن زەرەدەلەۋ تۇگىلى، ونىڭ وزىنە اباي زامانداستارىنداي يمان كەلتىرىپ نەمەسە سەنىپ ءجۇرمىز بە؟ جوق! نەگە؟ دالەلىمىز بار. «زامان سولاي بولدى». وندا مۇقاعالي-شى؟ ءتىپتى، بىزدىڭشە، ول ءىشىپ ءوتتى عوي ومىردەن. ەندەشە، مۇقاڭا يمان، حاققا قۇلدىق تانىمى قايدان كەلدى؟ بۇعان ونىڭ ءوز سوزىمەن جاۋاپ بەرەر بولساق، بىلاي:

مۇحاممەدتىڭ ۇمبەتى - مۇسىلمانمىن! (مۇقاعالي)

بۇل ءجاي، اشەيىن ايتا سالعان ءسوز بە؟ بىزدىڭشە، جوق. ويتكەنى، شىن مۇسىلمان، شىن قۇدايدىڭ قۇلى عانا مۇحاممەدكە (سعس) ۇمبەت بولا الادى. ءارى قۇدايعا قۇل، مۇحاممەدكە ۇمبەت بولعان ادام استە جاماندىق ىستەمەيدى. ءبىر پەندەشىلىك جاساپ قويعان كۇننىڭ وزىندە، ونداي ادام تەز، تاباندا تاۋباسىنا كەلەدى. مۇسىلمان - ول، تەك جاقسى ادام. جاقسى ادام بولا الماسا، ول ادامنىڭ شىن مۇسىلمان دا بولا الماعانى. دەمەك، مۇقاعالي - «مۇسىلمانمىن» دەدى. ءالحامدۋليللا! ەندەشە، مۇقاعالي دا ءسوزسىز جاقسى ادام. نەمەسە ءسوزسىز جاقسى ادام بولعان. ال، ونداي جاقسى ادامدارعا قۇراننىڭ بەرگەن سەرتى، جاۋابى مىناۋ: «كىمدە-كىم ءوزىن اللاھقا تاپسىرىپ، جاقسى ءىس ىستەي بىلسە، ونىڭ ساۋابىن اللاھ الدىنان الادى» (2-112). مىنە، ول (مۇقاعالي), ولار (ابايلار) الدى. ولار اللاھ الدىنان العاندارىنان بىزگە دە قالدىردى. قازاقشا ايتقاندا، ەزۋلەرىنەن ەنشى بەرىپ كەتتى. ويتكەنى، ولار جاقسى ادامدار ەدى. ولار جاقسى ادامدار بولعاندىقتان دا، ولار - اللاھ تاعالانىڭ ءسىز بەن ءبىزدىڭ رۋحىمىزعا جاعىپ قالدىرعان رۋحاني شىراقتارى بولدى. ولاردىڭ ءبىزدىڭ جۇرەگىمىزدە جانىپ تۇرعانى دا، جانا بەرەتىنى دە سوندىقتان. بىراق،

بويدا قايرات، ويدا كوز

بولماعان سوڭ، ايتپا ءسوز! (اباي)

وكىنىشتى. ءبىزدىڭ زامان اللاھتان ءبىزدى، دىننەن ءىلىمدى ءبولىپ تاستادى. مەديتسينا عىلىمىنىڭ جان (رۋح) جايلى جاق اشپاي، تاپقانىمەن ءتاندى ەمدەيتىنى سوعان مىسال. قاسيەتسىزدىك، قابىلەتسىزدىك، اسپان استى «ءبىر مەندىك» سونىڭ جەمىسى دەپ جۇرتتى سەندىرىپ كورشى قازىر. «ە-ە!» دەيدى دە قويادى. سەنگەنسيدى. بىراق، سەنبەيدى. بولماسا اللاھسىز ءدىن، ءدىنسىز عىلىم جوق ەكەنى ءال-ميساقتان دالەلدەنگەن اقيقات ەدى. قۇراندا: «مۇنى تەك اقىل يەلەرى عانا بىلەدى» (3-7) دەلىنگەن. سول اقىل يەلەرىنىڭ ءبىرى مۇقاعالي وسى ءدىن مەن عىلىم جايلى:

ءدىن - عىلىمنىڭ اناسى.

ءدىن - عىلىمنىڭ اتاسى.

عىلىم - ءدىننىڭ بالاسى.

ءدىن - عىلىمنىڭ كوكەسى.

.  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .

قول قۋسىرىپ قۇدايعا

عىلىم مەن ءدىن بىرگە بار!

- دەپ قاعيدالاسا، ادام اتا ۇرپاقتارىنا اللاھ تارابىنان ەسكەرتىلگەن ەندىگى - وت (توپىراق پەن توپانسۋ اپاتتارى بولىپ وتكەن) اپاتىنىڭ بىلتەسى سانالاتىن، «قاسيەتتى ءىس قىلامىن» دەپ، قاسىرەتتىڭ وعىن دايىنداۋعا سەبەپشى بولعان عۇلاما عالىم ا. ەينشتەيننىڭ ءوزى اللاھ اقيقاتىنا كوزى جەتكەندە: «ءدىنسىز عىلىم كور. عىلىمسىز ءدىن اقساق» دەپ بەكىتتى. بۇل ءسوزىنىڭ تۇبىندە، ونىڭ اتوم قۇپياسىن اشۋعا بارا جاتقان جولىندا اللاھتى تانىماعانى، بىراق بولارى بولعان سوڭ بارىپ ونى تانىپ، بارماق تىستەگەن وكسىكتى وكىنىشى جاتىر. بۇل، ءبىر جاعىنان، ونىڭ بىزگە، «مەن قاتەلەستىم، ەندى سەندەر دە قاتەلەسىپ قالماڭدار» دەگەنى. قاسيەتتى قۇراندا بۇل تۋرالى: «اللاھ سەندەردىڭ ءوز باستارىڭنان مىسال كەلتىرەدى» (30-28) دەلىنگەن. سول مىسال مىنە وسى - ا.ەينشتەين. نەمەسە ونىڭ اتوم جاڭالىعىن اشۋداعى تاپقىرلىعى.

اقىلداعى كوزسىزدىك (دىنسىزدىك) - اللاھتى، يماني ءىلىمدى تانىماۋشىلدىق. اللاھتى تانىماعان، اقىلى كوزسىزدىڭ عىلىمعا بارۋى عىلىمداعى كوزسىزدىككە تىرەيدى. ال، عىلىمداعى كوزسىزدىك، اينالىپ كەلگەندە كۇللى ادامزاتتى قۇرتىپ-جويۋدىڭ سەبەپشىسى بولىپ شىعا كەلەدى. ونداي عىلىم ا.ەينشتەين ايتقان عىلىمداعى دىنسىزدىكتەن تۋعان كورلىك بولماي نەمەنە؟ بۇل جايلى اباي:

ءسوزدى ۇعار كوكىرەگى بولسا كوزدى.

- دەدى. مۇنداعى (جانە جالپى) اباي ءسوزى - قۇران ءسوزى. قۇراننان ءنار العان، قۇران اقيقاتىمەن اقيقاتتانعان، قارۋلانعان حاقيقي ءسوز. وقىڭىز. قۇراندا اللاھ تاعالا: «نەگىزىنەن كوزدەر سوقىر ەمەس، كوكىرەكتەگى كوڭىل كوزى سوقىر» (22-46) دەگەن.

دەمەك، اللاھسىز، ءدىنسىز عىلىم جوق. ءدىنسىز عىلىم ادامزاتقا باقىت اكەلمەيدى. ءبىزدىڭ بۇل پىكىرىمىزدى فرانتسۋز عالىمى، دوكتور لەكومت دە نيۋي: «ءبىلىمنىڭ دامۋى رۋحاني دامۋمەن پاراللەل بولمايىنشا، ادامزات ەشقاشان باقىتتى بولا المايدى. ومىردە بىرەر (تەك بىرەر عانا) عىلىمي جاڭالىق تابۋعا (ول دا اللاھتىڭ عىلىمى ءارى ونىڭ ءناسىپ ەتۋىمەن) بولادى. بىراق، ءبارىبىر، ادامعا باقىت جانە مىندەت بەرەتىن نارسە رۋحانيات ء(دىن)» دەپ راستايدى. ال، ەندەشە، ءبىز قاي باعىتتى ۇستانۋدامىز؟ ويلانايىق!

مويىنداۋ ىزدەنستىڭ باسى. دەمەك، ءبىز ءالى،

ماقسۇتىم - ءتىل ۇستارتىپ، ونەر شاشپاق.

ناداننىڭ كوزىن قويىپ، كوڭىلىن (جۇرەك كوزىن) اشپاق.

-دەپ، ءجۇز تولعانىپ، مىڭ تولىسقان اباي ءدىتىنىڭ، تانىمىنىڭ، ماقساتىنىڭ ارتىندا، ايدالاسىندا ءجۇرمىز. وعان جاقىنداۋ، تانۋ، جەتە ءتۇيسىنۋ ءۇشىن بىزگە مۇقاعالي ىزدەنىسى، مۇقاعالي تانىمى (ءدىن - عىلىمنىڭ اتاسى) كەرەك. ونىڭ ابايدى تانۋى - اللاھتى بۇرىنعىسىنان دا جەتە تانۋىنا سەبەپ بولعان. قۇراندا اللاھتى تانۋدا سەبەپ جوققا شىعارىلمايدى. قايتا دارىپتەلەدى. مىسالى، پايعامبارلار ادامداردىڭ اللاھتى تانۋىنا ءبىرىنشى ەسكەرتۋشىلار. سەبەپكەرلەر.

مۇقاعالي: «پۋشكين مەن ابايعا اينالىپ سوعا بەرەم» دەپتى. پۋشكين جايلى ءسوز باسقا (ول دا اللاھتى تانىپ، 12 ولەڭ جازعان). ابايعا شىن اينالىپ ءبىر سوققان اقىلى وياۋدىڭ اۋەلى اللاھتى ابايشا تانىپ (اللاھتىڭ ءوزى دە راس! ءسوزى دە راس!) شىقپاۋى مۇمكىن ەمەس. ەگەر كوكىرەگى كوزدى ء(دىندى) بولسا. ويتكەنى، اباي تۇتاس تۇلعاسىمەن، بولمىسىمەن ءدىندار. ءوز شىندىعىن جاسىرعىسى كەلمەيتىن ىزدەنۋشىنىڭ اباي جايلى بۇل اقيقاتتى مويىنداماۋى دا مۇمكىن ەمەس. كەزىندە ياھۋديلەر تاۋراتتى بۇرمالاعانى سەكىلدى، ابايدى، دۇرىسى اباي يدەياسىن ءبىز قانشا قۇدايسىز (اتەيست، بۋدديست، كريشنايت) دەپ بۇرمالاعانىمىزبەن يماندى، مۇسىلمان اباي اباي كۇيىندە قالا بەرەدى. كەتسەك ءبىز كەتەمىز بۇ دۇنيەدەن وسى، ونى (ابايدى، اباي تانىعان اللاھتى) تانىماعان كۇيىمىزدە...

دەمەك، اللاھ اقيقاتىن تانىماعان پەندە ادامدار اراسىندا دا ەسكەرىلۋسىز قالادى. مۇقاعالي انە سونى ءبىلدى. ءبىلدى دە ءتاڭىرىن تانىدى. دۇرىسى وعان دا اللاھ ءوزىن تانۋدى ءناسىپ ەتتى. وقىڭىز: «ول - اللاھ جالعىز» قۇران (112-1).

جاراتۋشى جالعىز يەم، قۋات بەر؟! (مۇقاعالي)

ونىڭ ءتىپتى، ءفاني مەن باقيدى تۇتاستىرىپ جاتقان «موتسارت - جان ازاسى» اقىل-ويعا سىيمايتىن ىشكى رۋح الەمىنىڭ سوزگە اينالعان تۇتاس ءبىر تۇلعاسى ەدى. ول بيىكتى توپىراعىمىزدا مۇقاعالي جالعىز يگەردى.

جارىق ساۋلەدەن باسقانىڭ ءبارى بەكەر عوي.

.  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .  .

ءومىر دەگەنىڭ - ءبىر كۇندىك ساۋلە ەكەن عوي. (مۇقاعالي)

بۇل - تانۋ. بۇل - يمان نۇرى. ارعى تەگى - اللاھ. اقىلعا سىيماس اللاھ نۇرى. مۇقاعالي كوپ رەتتە اللاھ جايلى اشىق كەتپەگەنىمەن، ونىڭ جىر - ءدىلىنىڭ تۇبىندە جىلتىراپ يمان نۇرى جاتادى. ول نۇردى دا يماني ءدىتى بار ادام عانا دىتتەي الماق.

ادام اتا (ادام بالاسى دەمەكشى) ولمەسىن!

اقىر زامان كەلمەسىن!

* *            *

مەكەنىم ءنىل ءداريا - مەككەم مەنىڭ.

كەلەدى ماڭگىلىككە مەكەندەگىم.

ول مۇندا حاقتان - ءجانناتتى تىلەپ تۇر)

داريعا-اي، زۋلفىحاردى (زۋرفىحاردى ەمەس، بۋراقتى)

ەرتتەپ ءمىنىپ،

كورمەگەن مەكەنىمە كەتەر مە ەدىم؟!

سەمسەرىن حازىرەت ءالى ەسكەك ەتىپ،

جەرورتا تەڭىزىنەن وتەر مە ەدىم؟! (مۇقاعالي)

بۇل مىسالدى كەلتىرۋدەگى ماقساتىمىز، مۇقاعالي ۇلى جاراتۋشى اللاھ تاعالانى تانۋ جولىندا جالپى دىننەن، ونىڭ ىشىندە حاق ءدىن - يسلامنان، يسلام تاريحىنان تولىق ءبىلىمدار ەكەنىن كوپكە ەسكەرتىپ ءوتۋ.

قۇبىلاعا بەت الىپ، قول قۋسىرىپ،

ساجدەگە باس قوياتىن قايدا كۇنىم؟! (مۇقاعالي)

اللاھتىڭ ادال قۇلى، ادامنىڭ الاپات اقىنى مۇقاعالي مۇندا تازالىقتى، تاقۋالىقتى قالاي اڭساپ وتكەن؟ قانداي دىلگىرلىك؟ وزىنە عانا ەمەس-اۋ حالقىنا، قاسيەتى قاشىپ، (ول ءومىر سۇرگەن تۇستا) يمانى ءىري باستاعان قازاعىنا ارناپ اڭساۋ عوي بۇل.

ءتۇسىندىم!

تۇسىنبەيتىن ورەكپە ەكەم.

قالاي مەن ادامداردان بولەك كەتەم؟

و، مەنىڭ سۇتتەن اققان قوس بۇلاعىم،

ايتىڭدار، نەم بار مەنىڭ بولەك، بوتەن؟

قۇتتىقتاپ  قۇستار سايراپ سويلەسەدى،

قۇدايدان كەلگەن الدە دەرەك  پە ەكەن؟!

ايتىڭدار، مازاسى جوق بۇل عالامعا،

الىسىپ اسپان مەن جەر تۋلاعاندا،

ادامنان ءبىر قۇرباندىق كەرەك پە ەكەن؟

. . . . . . . . . . . . . . .

مىڭ سالەم!

قۇدىرەتكە جەتكىزىڭدەر،

قۇرباندىق كەرەك بولسا شالسىن مەنى!

الەم تىنىش بولسا ەكەن ارت جاعىمدا! (مۇقاعالي)

بۇعان، بۇل بەرىلۋگە، بۇل وتىنۋگە ءبىر سەنبەسە ولگەننەن سوڭ قايتا تىرىلۋگە («ءبىز شىنىندا ولگەندەردى تىرىلتەمىز». «ولار ءسۇر (سىرناي سياقتى اسپاپ) ۇرلەنگەن زامات قابىرلارىنان تۇرىپ، راببىلىرىنا قاراي جۇگىرەدى» (36 - 12, 50). «اقىرعى ورىن - اللاھتىڭ الدى» قۇران (3-28) سەنبەيتىن، ءولىمدى «بىراق قۇرىپ-جوعالۋ» دەپ، اللاھتىڭ قۇران ارقىلى بىلدىرىلگەن اقيقاتتارىن «اڭىز» («ءبىزدىڭ اياتتارىمىزدى تەك وپاسىز كاپىرلەر عانا مويىندامايدى» (31-32).  ولار: «بۇل (قۇران) تەك باعزى زامانداردان قالعان اڭىز» دەيدى» (6-25) دەپ بىلەتىن، يماننان حابارسىز،  كوكىرەك كوزى جابىق، ءومىردى ءدۇدامال ءسۇرىپ جۇرگەن دۇنيەقور عانا سەنبەيدى. جانە كەلىپ، جانى جالعان، ءتىلى شىن، جۇرەگىنىڭ شىندىعىن ءبىر دە رەت ايتىپ، جازىپ كورمەگەن ەكى بەتى بار جازعىش سەنبەيدى. ويتكەنى، وندايلار باسقالاردى دا ءوز اينالاسىنان ىزدەيدى. وندايلاردىڭ ەركى وزىندە. دەگەنمەن، ويلانعان جاقسى. قۇراندا: «اللاھ  ءبىر ادامنىڭ كوكىرەگىنە ەكى جۇرەك جاراتقان ەمەس» (33-4) دەلىنگەن.

«پىشاعىڭىزدى ابدەن وتكىرلەپ قايراڭىز دا، باۋىزداۋدى ءدال تاۋىپ، ءبىر تارتقاننان قالتىرماي، سەسپەي قاتىراتىن بولىڭىز» («قۇران حيكايالارى»). مىنە بۇل، سىمايىل پايعامباردىڭ اللاھ جولىنا ءوزىن قۇربان شالعالى تۇرعان اكەسى يبراھيمگە (ع.س) ايتقانى.

تۋعان ەلدىڭ ماڭدايىنىڭ قىرسىعىن،

ارىلتۋعا كەرەك بولسا ءبىر شىعىن،

جانىم اكەم!

قۇرباندىققا مەنى شال،

قامىقپاعىن، قيىلار دەپ قىرشىنىم. (بايرون)

بۇل - ۇقساستىق. ۇشەۋى دە قۇرباندىققا تاۋەكەل. بۇل - دىلدەگى، تانىمداعى ۇقساستىق. شىنداردىڭ ايتاتىن شىڭىراۋىنداعى ۇقساستىق. شىندىق. اقيقاتتى تانۋ. حاققا قۇلدىق. اللاھقا، يناباتتى، يماندى ءىس جولىنا ءوزىن ارناۋدىڭ سوڭى - بۇل. اعىنان جارىلۋدىڭ مۇنان اسقانى بولمايدى. دەسە دە، بايروندى قايدام، ويتكەنى، بۇل ولەڭ «ەپباي قىزىنىڭ مونولوگى» عوي. ال، مۇقاعاليدىڭ اللاھقا انت بەرىپ، ۇلىلىقپەن - سمايىلمەن (ع.س) ۇندەسكەنى شەكسىز. ءشۇباسىز.

دۇنيەدەگى جاۋىزدىق بىتكەندى

ارتىڭدار ماعان، كوتەرەم.

(ەگەر)

جاۋىزدىق بىتكەن مەنىمەن عانا بىرگە ولسە،

قازىر-اق ءولىپ كەتەر ەم! (مۇقاعالي)

جانە ءبىر ويلاندىراتىنى ءولىم ءجايلى مۇقاعاليدان كوپ جازعان اقىن جوق. ءارى باعالاپ جازدى. ءبۇل ءومىردىڭ جالعان، ول - احيرەت ءومىرىنىڭ شىندىعىن سەزدى. قۇراندا اللاھ: «دۇنيەنىڭ پايداسى از. اللاھتان قورىققاندار ءۇشىن احيرەت قايىرلى» (4-77) دەسە، ونى مۇقاعالي:

جەر!

سەنىڭ «ەسىگىڭدى» قاعىپ تۇرمىن.

* * *

اسىلىپ جاۋىر قىلعان ارقاڭنان دا،

قويىنىڭ الدەقايدا قىمبات ماعان!

-        دەپ، ۇلى راببىنىڭ الدىنا ەرتەرەك كەتۋگە بەل بۋدى. اللاھ تاعالا بولسا بۇ دۇنيەدە ءوزىن تانىپ، تەك قانا يگى ءىس ىستەگەن جاقسىلار ءۇشىن و دۇنيەنىڭ قايىرىن ونان ارى ايقىنداپ، «تاقۋالار ءۇشىن راببىنىڭ قاسىندا ىرگەسىنەن بۇلاقتار اعىپ جاتاتىن، ماڭگىلىك تۇراق بولاتىن ۇجىماقتار بار» (3-15) ەكەنىن سەزدىردى. بۇل - اللاھ ءسوزى - راس ءسوز! بىراق،

راس ءسوزدىڭ (اللاھ ءسوزىنىڭ) كىم بىلەر قاسيەتىن؟! ( اباي)

جوق، دەگەنمەن قۇدايعا شۇكىر، مۇقاڭ ءبىلدى.  دۇرىسى، مۇقاعاليعا بۇل اقيقات اقيقات يەسى اللاھ تارابىنان ءبىلدىرىلدى.

اباي ولەڭدەرىنىڭ قاي ءبىرىن وقىساڭىز دا نەگىزىن قۇران اياتتارىنان نەمەسە پايعامبار حاديستەرىنەن العانىن جازباي تانيسىز. مۇنىڭ بىرازىنا ماقالامىزدا كوزىمىزدى جەتكىزسەك كەرەك؟ سەنبەيسىز بە؟ وقىڭىز. سالىستىرىپ، سابىرمەن وقىڭىز. ارينە، بۇل «اباي كوشىرمەشى» دەگەن جاڭساق ۇعىم تۋدىرماسا كەرەك؟

قۇران اياتتارى پەندەنىڭ ءسوزى ەمەس، اللاھتىڭ ءسوزى.

كوپتىڭ قامىن اۋەلى ءتاڭىرى ويلاعان.

- دەپ اباي ايتپاقشى، ول (اياتتار) - ۇلى جاراتۋشى اللاھ تاعالانىڭ ادام اتا عالايھيس ءسالام ۇرپاقتارى بولعان كۇللى ادام بالاسىنا اداسىپ، كۇنالى بولماۋلارى، شىندىقتى تانىپ، تۋرا جولمەن (يسلام) جۇرۋلەرى ءۇشىن پايعامبارىمىز (سعس) ارقىلى جىبەرىلگەن اياندارى ەدى. نەمەسە «قۇراندى شايتاندار اكەلگەن جوق» (27-210). «قۇراندى راسىندا ءبىز تۇسىردىك ءارى ءبىز ونىڭ قورعاۋشىسىمىز» (15-9). دەمەك، «قۇران - كۇللى جاحان حالقىنا ۋاعىز - ناسيحات» قۇران (6-90). نەمەسە،

قۇران - راس، اللاھتىڭ ءسوزى ءدۇر ول! (اباي)

ول - ءسوز ەمەس، نۇر-تۇعىن! اقىلى ويانىپ، جان جانارى اشىلعان، ەڭ پاراساتتى پەندەنىڭ (اباي مەن مۇقاعالي سياقتى) ودان ەنشى الۋى ابدەن زاڭدى. جالپى وعان (قۇرانعا) كىم جۇعىسا كەتسە دە جارقىراپ، نۇرلاپ سالا بەرمەك. بەرەكەتى ارتىپ، شىندانباق. ءارى تۋرا جولعا تۇسپەك. دەيتۇرعانمەن اللاھتان، اللاھ سوزىنەن اسىپ ايتۋ، سويلەۋ اۋەلدەن جوق. ويتكەنى، «اللاھ ءسوزى ەڭ جوعارى ءسوز» قۇران (9-40). ءتىپتى، بۇلاي ايتۋىمىز تۇگىلى، ويلاۋىمىزدىڭ ءوزى اسقان كۇپىرشىلىك. استاھفيرۋللاھ! سوندىقتان،

اقىلعا سيماس ول - اللاھ! (اباي)

اباي ءسىز بەن بىزگە وعجەتپەس بولعانىمەن، ۇلى جاراتۋشى اللاھ تاعالا الدىندا - قۇل! پەندە. جاي پەندە. ونىڭ الدىندا رەتى بويىنشا - پايعامبارلار، اۋليەلەر، انبيەلەر، شايىحتار مەن شەيتتەر، سوسىن بارىپ اباي مەن مۇقاعالي سياقتى دانالار تۇرادى. دەمەك، ولاردىڭ ءبارى دە راببى الدىندا ەڭاۋەلى قۇل. ولار تۇگىلى، ون سەگىز مىڭ عالام قۇل! سوندىقتان قۇراندا: «كوك پەن جەردەگىلەردىڭ بارلىعى اللاھى دارىپتەيدى» (57-1) دەلىنگەن. دەمەك، جاراتىلىس اتاۋلى ء(بىز دە سونىڭ ىشىندەمىز) تۇگەلىمەن ءوزىن جاراتقان راببىسىن ماداقتاپ، راستاپ، زىكىر (ەسكە الىپ) ەتىپ تۇرادى. ابايدىڭ،

تاعدىر ەتسە اللاھ،

نە كورمەيدىباندا؟!

- دەۋى وسى تىلسىم قۇدىرەتتى سەزگەنى.

ءسوزىمىزدى قورتار بولساق، بىزدە، سوڭعى ەكى عاسىردا قۇرانعا سۇيەنىپ، اللاھتىڭ نۇرىمەن نۇرلانا وتىرىپ، شىنايى نۇرلى ءسوز ايتقان اقىن ەكەۋ. ولار - اباي مەن مۇقاعالي. قىزىعى ءبىز اباي مەن مۇقاعاليدى تانيمىز. ولار تانىعان، سيىنعان جالعىز جاراتۋشى اللاھتى تانىمايمىز. نەلىكتەن؟ ويتكەنى، شىن اباي اباي ەمەس - ءدىندار يبراھيم ەدى دە، شىن مۇقاعالي مۇقاعالي ەمەس - قۇل مۇحامەدقالي ەدى. ال، ءبىزدىڭ تانيتىنىمىز، قازىرگە دەيىن تانىعانىمىز اقىندىقتاعى ءدىندار يبراھيم مەن قۇل مۇحاممەدقاليعا  بارار جولداعى جاي اباي مەن ءجاي مۇقاعالي عانا. سوندىقتان ءدىندار يبراھيم مەن قۇل مۇحاممەدقاليدى تانۋ ەندى باستالادى. ول ءۇشىن ابايدىڭ ەمەس يبراھيمنىڭ، مۇقاعاليدىڭ ەمەس مۇحاممەدقاليدىڭ مىناداي جۇرەكتى نۇرسىزدىقتان، اقيقاتسىزدىقتان، اشىعى دىنسىزدىكتەن جۇلقا وياتار يلاھي دا نۇرلى جان داۋىستارىن جانە دە ءبىر رەت شىن، جانىمىزبەن تىڭداپ كورەلىكشى، قانە!

 

ءو س ي ە ت

اللاھتىڭ ءوزى دە راس.

ءسوزى دە راس!

* * *

راسپەنەن تالاسپا ءمۇھمين (مۇسىلمان) بولساڭ!

* * *

ماحابباتپەن جاراتقان ادامزاتتى،

سەن دە ءسۇي،

ول - اللاھتى جاننان ءتاتتى!

(يبراھيم)

بىرىگىڭدەر الەمنىڭ مۇسىلمانى،

قۇربان بولسىن قۇدايىم ءۇشىن جانىڭ!!

(مۇحاممەدقالي)

Cوڭى

اقپان، 2000 جىل

"Abai.kz"