كۇزگى باقتى مۇڭ-شەر مەڭدەپ، ۋايىم-قايعى يەكتەپ الىپتى. ساكىلەر بوس، ءسۇيىسىپ وتىراتىن جاس الماتىلىقتاردىڭ ورنىن سارى بوياۋ، قىزىل ءتۇستى جاپىراقتار باسقان. قارا سۋىق ءبۇرىستىرىپ تاستاعان قالالىقتار ۇيلەرىندە كەشكى استى كۇتىپ، ارەدىك قانا تەرەزەنى جاپقان پەردەنى ءتۇرىپ، اقشام جامىراعان تىسقا كوڭىلسىز قادالادى. سول كەزدە، باق ىشىندەگى سۇرلەۋدى قۋراعان ءشوپ-شالامنان باتەڭكەسىمەن تەپكىلەپ ارشىپ كەلە جاتقان بوزبالانى بايقاپ قالاتىن شىعار.

كۇزگى باقتى مۇڭ-شەر مەڭدەپ، ۋايىم-قايعى يەكتەپ الىپتى. ساكىلەر بوس، ءسۇيىسىپ وتىراتىن جاس الماتىلىقتاردىڭ ورنىن سارى بوياۋ، قىزىل ءتۇستى جاپىراقتار باسقان. قارا سۋىق ءبۇرىستىرىپ تاستاعان قالالىقتار ۇيلەرىندە كەشكى استى كۇتىپ، ارەدىك قانا تەرەزەنى جاپقان پەردەنى ءتۇرىپ، اقشام جامىراعان تىسقا كوڭىلسىز قادالادى. سول كەزدە، باق ىشىندەگى سۇرلەۋدى قۋراعان ءشوپ-شالامنان باتەڭكەسىمەن تەپكىلەپ ارشىپ كەلە جاتقان بوزبالانى بايقاپ قالاتىن شىعار.

ماعان نازار اۋدارماي-اق قويىڭىزدار. كەشىگىپ ورالعان تاڭسىق سەزىم مەنى سۇرەڭسىز كوشەگە الىپ شىققان. بۇلىڭعىر اسپان، شالشىق يىرگەن جاداعاي سوراپ زيىن تۇكپىرىنە جاسىرعان كەشەگى سۇيىكتى تانىس بەينەنى، جۇرەكتى اۋىرتقان جىلى ءجۇزدى قايىرا كوز الدىما دەدەكتەتە سۇيرەتىپ اكەلەدى. قارتايىپ قالىپپىز ءبىز، ارمان جولىندا ساۋلە شاشقان ىزگىلىككە سەنىپ، جان ۇشىرعان جىلداردى ەسكە الىپ تۇرىپ، سولاي تۇجىرعىم كەلىپ، قينالامىن. قايتىپ اڭعال كەز، اقىماق شاقتار ءتىلسىز عارىشتىڭ قويناۋىندا اداسىپ قالدى. ۇمىتىلدى بارلىق كەلبەتتەگى سەن ۇناتقان، ءوزىڭدى جاقسى كورگەن توقتاۋسىز كۇلكى، كەلەشەكتەن وپا ىزدەگەن تۇڭعيىق جانارىڭداعى مۇڭدى كوزقاراس، تۇگەل ءوتىپ كەتكەن، قانداي قاسيەتىمىز ساقتالدى، قاي ءۇمىتىمىز كەۋدەمىزدە ءالى ءتىرى ءجۇر، اق شالا باستاعان سامايداعى شاشىمىز با، الدە شاڭ جۋىتپاعان كوكىرەگىڭە ۇدايى جولىڭ بولماعاندىقتان قاياۋ ءتۇستى مە، ەشتەڭەگە سەنبەي قويىپسىڭ، اقىنداردىڭ ءان قىلىپ جىرىنا قوساتىن ءومىر دەگەنى وسى ما، كىرپىك ايقاسقانشا ءسۇرىلىپ تاستالاتىن، سونداعى ۇسىناتىن قىزىعى قايدا، مەن پەندە ادامدار اتىنان سۋىق، قاتىگەز عالامعا لاعىنەت ايتامىن، ەشقاشان كوسەگەڭ كوگەرمەسىن!

ماڭگىلىكتى اپەرشى ماعان، ءبايىت وقىعان جالعىزىلىكتى شايىر. ەشكىم كەشىپ تاۋىسا المايتىن عۇمىردى تالاپ ەتەمىن، كونستيتۋتسيانىڭ شەكتەۋلەرى ەرتە سولعان بوز جىگىتتى بايلىققا كەنەلتپەك تۇگىلى، ىشكى الاساپىران مۇحيت الەمىندە باس كوتەرگەن بۇلىكشىل نيەتىنە بوگەت جاساۋعا دا قاۋقارى جەتپەيتىنى انىق.

قۇس جولى سەكىلدى كارىلىك دەرتىنە ۇشىرامايتىن تاعدىردى نەگە سۇيەنىش ەتپەدىڭ، قۇيتاقانداي ادام رەتىندە ءوزىمنىڭ جازمىشىما كەلىسكىم كەلمەيدى، باقىتتى بولۋعا ءتيىسپىن، نەعىپ ۇنەمى مەڭىرەۋ قۇساپ جاۋاپ قاتپاي جاتاسىڭ، اتاڭا نالەت، تاماعىڭا تاس كەپتەلگىر، ابىرويسىز، بىراق سونى ۇعارلىق جەتەسى جوق، جالپاق ءدۇنيا.

ۋاقىت كەسە-كولدەنەڭ كەزدەسكەن توسقاۋىلداردى بۇزىپ، ويدى شاشىراتىپ، تانىنە تاڭبا سالادى ەكەن دە، ساعان جولداس قىلىپ تەك قانا ورىندالماي قالعان بالالىق تىلەگىڭدى يىقتاستىرىپ كەتەدى ەكەن. ءاربىر قارتتىڭ باۋىرىندا جاستىق شاعىنىڭ سالماعى جاتىر. تۇندە تۇينەپ ۇيىقتاتپايتىن سىرقات - جامان شالدىڭ الدانىشىنا اينالعان جالعىز سەرىگى. ونىڭ قول سوزعان مۇراتىنىڭ جالعاسى ىسپەتتى. قاريا ءپىشىن جانە ءسابي تۇيسىك.

مۇنداي بولاشاقتان باس تارتامىن. تاپ قازىر قانشا قاتۋلانىپ تۇرساڭ دا سۋىق جۇزىڭە تىك قاراپ، قايمىقپايمىن، ماعان شىعارار ۇكىمىڭدى ەستىرت، قورىقپايمىن، قۇردىمىڭا تابان استىندا الىپ كەتسەڭ دە، ءتۇپسىز كوسموس. بەرەكەسىز تىرشىلىك نەگىزگى ماعىناسىنان ايىرىلىپ، سۇلۋلىعىنان جاڭىلىسقاندا، كورىكتى ايەل مەن ۇكىلى داۋرەن نەسىمەن قىزىقتىرىپ اكەتسىن. اۋەلى باستى ساۋالىما تۇبەگەيلى تولىق تولعامىڭدى ۇسىن، سودان كەيىن جەردىڭ نەندەي شۇرايلىسىن، ەتەكتىنىڭ كىمدەي اجارلىسىن تاندايتىنىمدى جايىپ سالماقپىن.

ماڭدايعا ءاجىم تۇسكەن سايىن باستاپقى ءپاني سوقپاعىمدى الاسۇرىپ ىزدەيمىن. كەيدە ونى قۇيىلعان تەمىر قالىپتىڭ بەينەسىندە، رامىزدىك پىشىندە كورگىم كەلەدى. سوندا ءبۇلدىرشىن بال كەزدى بىلەگىنەن ۇستاپ الار ما ەدىم. بىراق، وقتا-تەكتە ادەتتەگىدەي تاڭ سارىدە قالىڭ ۇيقىدان ويانىپ، كورپەمەن قىمتانىپ جاتقانىمدا، اباي داڭعىلىنان اۆتوموبيلدەر شۋىلى جاڭا تاراي باستاعاندا، قايدان قاڭعىپ كەلگەنى بەلگىسىز، ماناعى تاڭسىق سەزىم قايتا مازالاپ، قاراعايلىعا شاقىرىپ تۇرعانداي كۇيگە بولەيدى. مەن ساعىنىپ جۇرگەن ءالدي بەسىك سول شاھاردا قالىپ قويعانداي كورىنەدى. قارقارالى ىرگەسىندەگى قالاشىققا ساعىنىشىمدى قاناتىما بايلاپ قۇستاي ۇشىپ جەتسەم، سارتاپ قيال قارسى الدىمنان جولىعار ما ەدى، -قارقاراداي، قاراعايداي بيىك عاسىرىم! سودان سوڭ اجال كەلىپ، ەسىگىمدى قاقسا، ىلگەكتى ءوزىم اعىتىپ جىبەرەرمىن بە، اينالايىن، تالدى وزەنى، قار ولكە، بايبالا اسۋى، قىزىلتاس سىلەمى، كەنت تاۋلارى. قاراعايلىنىڭ جەڭىل ءجۇرىستى بيكەشتەرىمەن تانگو بيلەپ، شىر كوبەلەك دوڭگەلەنىپ تۇرىپ الامىن، لاززاتقا ماس بولعان قارقارالىلىق بەيمازا قازاق سولاي عانا بۇلىكشىل نيەتىنەن ءبىرجولاتا اينىپ، جەر بەتىنەن باقي جوعالاتىن شىعار.

كۇزگى باقتى مۇڭ-شەر مەڭدەپ، ۋايىم-قايعى يەكتەپ الىپتى. ساكىلەر بوس، ءسۇيىسىپ وتىراتىن جاس الماتىلىقتاردىڭ ورنىن سارى بوياۋ، قىزىل ءتۇستى جاپىراقتار باسقان. قارا سۋىق ءبۇرىستىرىپ تاستاعان قالالىقتار ۇيلەرىندە كەشكى استى كۇتىپ، ارەدىك قانا تەرەزەنى جاپقان پەردەنى ءتۇرىپ، اقشام جامىراعان تىسقا كوڭىلسىز قادالادى. سول كەزدە، باق ىشىندەگى سۇرلەۋدى قۋراعان ءشوپ-شالامنان باتەڭكەسىمەن تەپكىلەپ ارشىپ كەلە جاتقان بوزبالانى بايقاپ قالاتىن شىعار.

قىركۇيەك، 1996

Abai.kz