سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 9513 0 پىكىر 21 اقپان, 2013 ساعات 08:28

ەسبول ءومىرجانوۆ. بىزگە ۇلتتىق يدەولوگيا قاجەت پە؟

بۇگىنگى قازاقستاندىق قوعامدا ۇلتتىق يدەولوگيا بار ما؟ Tگەر بار بولسا ول قانداي دەڭگەيدە جۇزەگە اسىرىلۋدا دەگەن ساۋال كوپتىڭ كوكەيىندە جۇرگەنى انىق. جالپى ۇلتتىق يدەولوگيا جايلى ءسوز قوزعالعاندا ەڭ الدىمەن ويعا ورالاتىنى كەڭەستىك كەزەڭدە ىسكە اسىرىلعان قارىمى كەڭ  سوتسياليستىك يدەولوگيا. ال قازىرگى قوعامعا تىرەك بولار ناقتى ۇلتتىق يدەولوگيا جايلى ءسوز قوزعالعاندا كوپشىلىك اۆتورلار ونىڭ بار ەكەندىگىنە كۇمان كەلتىرىپ جاتادى. جالپى، ۇلتتىق يدەولوگيا جايلى جازىلعان ءارتۇرلى ەڭبەكتەرمەن تانىسا وتىرىپ مەنىڭ تۇيگەنىم، ۇلتتىق يدەولوگياسىز قوعامنىڭ العا دامۋىنىڭ تەك جارتىكەشتىك كۇيدە بولاتىنى. سونداي اق، قوعام قانشالىقتى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك جاعىنان جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزگەنىمەن مەملەكەت قۇراۋشى ۇلتتىڭ ۇلت رەتىندەگى مۇددەلەرىنىڭ سىرتتا قالاتىندىعى. ۇلتتىق يدەولوگيانى ءبىز كوبىنشە ۇلتتىڭ بىرلىگى مەن رۋحاني تۇتاستىعى جانە ۇلت مۇددەسىنىڭ قوعامدىق ءومىردىڭ بارلىق سالاسىندا باسىمدىعى تۋراسىنداعى قاعيدالارعا نەگىزدەلگەن كوزقاراستار مەن ويلاردىڭ جيىنتىعى رەتىندە قاراستىرامىز.

بۇگىنگى قازاقستاندىق قوعامدا ۇلتتىق يدەولوگيا بار ما؟ Tگەر بار بولسا ول قانداي دەڭگەيدە جۇزەگە اسىرىلۋدا دەگەن ساۋال كوپتىڭ كوكەيىندە جۇرگەنى انىق. جالپى ۇلتتىق يدەولوگيا جايلى ءسوز قوزعالعاندا ەڭ الدىمەن ويعا ورالاتىنى كەڭەستىك كەزەڭدە ىسكە اسىرىلعان قارىمى كەڭ  سوتسياليستىك يدەولوگيا. ال قازىرگى قوعامعا تىرەك بولار ناقتى ۇلتتىق يدەولوگيا جايلى ءسوز قوزعالعاندا كوپشىلىك اۆتورلار ونىڭ بار ەكەندىگىنە كۇمان كەلتىرىپ جاتادى. جالپى، ۇلتتىق يدەولوگيا جايلى جازىلعان ءارتۇرلى ەڭبەكتەرمەن تانىسا وتىرىپ مەنىڭ تۇيگەنىم، ۇلتتىق يدەولوگياسىز قوعامنىڭ العا دامۋىنىڭ تەك جارتىكەشتىك كۇيدە بولاتىنى. سونداي اق، قوعام قانشالىقتى ەكونوميكالىق جانە الەۋمەتتىك جاعىنان جەتىستىكتەرگە قول جەتكىزگەنىمەن مەملەكەت قۇراۋشى ۇلتتىڭ ۇلت رەتىندەگى مۇددەلەرىنىڭ سىرتتا قالاتىندىعى. ۇلتتىق يدەولوگيانى ءبىز كوبىنشە ۇلتتىڭ بىرلىگى مەن رۋحاني تۇتاستىعى جانە ۇلت مۇددەسىنىڭ قوعامدىق ءومىردىڭ بارلىق سالاسىندا باسىمدىعى تۋراسىنداعى قاعيدالارعا نەگىزدەلگەن كوزقاراستار مەن ويلاردىڭ جيىنتىعى رەتىندە قاراستىرامىز. سونىمەن قاتار، ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ قالىپتاسۋىنىڭ باستى كىلتى ۇلتتىڭ ءوزىن-ءوزى تانۋ ارقىلى ۇلتتىق ساناسىنىڭ دەڭگەيىنىڭ كوتەرىلۋى ەكەندىگىن دە ءجيى ەسكەرتەمىز.  مۇنداعى باستى ماسەلە جەكە تۇلعانىڭ ءوزىن سانالى تۇردە ءوزى ءومىر سۇرەتىن قوعام قابىلداعان جالپىعا ورتاق قۇندىلىقتار مەن يدەيالارعا  باعىندىرۋى بولىپ تابىلادى.  ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ باستى ماقساتى ۇلتتىڭ ۇلت رەتىندە ساقتالۋىن، ناقتى ماقساتتارعا ۇلت رەتىندە قول جەتكىزۋىن قامتاماسىز ەتىپ، ۇلتتى ىشكى جانە سىرتقى قاتەردەن قورعاپ، ونىڭ دامىپ، گۇلدەنۋىنە ىقپال ەتۋ بولىپ تابىلادى.

ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ نەگىزگى ەرەكشەلىگى ونىڭ جەكە ادامدى ۇلكەن ماقسات جولىنا باعىتتاپ، وسى جولدا ءوزىن، ءوز ءومىرى مەن مۇمكىندىكتەرىن سارپ ەتۋگە ۇندەۋىندە. ياعني جالپى قوعام ءۇشىن ايقىندالعان قۇندىلىقتاردىڭ جەكە ادام ساناسىنا ءسىڭىرىلىپ، ونىڭ سول ماقساتتاردى ءومىرىنىڭ مانىنە اينالدىرۋىنا ىقپال جاساۋ مۇمكىندىگى ونىڭ قارىمىن كورسەتە الادى. جەكە ادامنىڭ ءوز ءومىرىنىڭ ءمانى جايىندا ويلانىپ، ومىردەگى نەگىزگى ماقسات-مۇددەلەرىن ايقىنداۋعا ۇمتىلاتىندىعى ونىڭ ءاۋ باستان قۇداي بەرگەن ارتىقشىلىعى دەپ قاراستىراتىن بولساق، سول باعىتتا وعان نۇسقاۋ بەرۋشى رەتىندە مەملەكەتتى نەمەسە سول ۇلتقا جاناشىر ساياسي ۇيىمدى نەمەسە جەكە تۇلعانى اتاپ كورسەتۋگە بولادى. يدەيا ۇسىنۋشى كوپشىلىك مۇددەسى جولىندا جەكەلىك مۇددەنى باعىندىرا وتىرىپ، جەكە ادامنىڭ سول كوپشىلىك ۇستانعان باعىتتا ءوز ماقسات-مۇددەسىن ۇشتاستىرۋىنا ىقپال ەتەدى. ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ باستى ەرەكشەلىگى ونىڭ جالپىلىق سيپاتىندا، ياعني ول جاسىنا، جىنىسىنا، الەۋمەتتىك جاعدايىنا قاراماستان ادامداردى ءبىر يدەيا جولىندا جۇمىلا قىزمەت ەتۋگە شاقىرادى. ورتاق يدەياعا بەت بۇرعىزۋ ارقىلى جەكە تۇلعانى دەربەس مۇددەلەرىنەن باس تارتۋعا جەتەلەۋدى ونىڭ قۇقىقتارىن شەكتەۋ دەپ ۇعۋعا بولمايدى، سەبەبى، ادام ءوز ەركىمەن كەي مۇمكىندىكتەرىنەن باس تارتۋى مۇمكىن، وسى تۇرعىدان العاندا ول سانالى تۇردە تاڭداۋ جاسايدى. سونىمەن قاتار، ۇلتتىق يدەولوگيا ادامداردى الەۋمەتتىك الشاقتاۋدان ساقتاۋدىڭ بىردەن-ءبىر قۇرالى، دەمەك، ناقتى يدەيا جولىندا ادامدار بىرىگۋگە ۇمتىلادى، سونىڭ اسەرىنەن، ءبىر-بىرىمەن الەۋمەتتىك جاعدايىنا قاراماستان جاقىنداسا تۇسەدى. بۇل ءوز كەزەگىندە الەۋمەتتىك جاۋاپكەرشىلىكتىڭ ارتۋىنان ءوز كورىنىسىن تاۋىپ جاتادى. كەي كەزدەرى ۇلتتىق يدەولوگيانى قالىپتاستىرۋدا ءبىر ۇلتتىڭ ارتىقشىلىقتارىن ناسيحاتتاۋشىلىققا بوي الدىرۋ كەرى ناتيجەلەرگە دە الىپ كەلۋى مۇمكىن. بۇل ءوز كەزەگىندە ءبىر ۇلت وكىلدەرىنىڭ باسىن بىرىكتىرگەنىمەن ولاردىڭ وزگە ۇلت وكىلدەرىمەن ارا قاتىناسىنا سىزات ءتۇسىرىپ، ءتىپتى، اسىرە ۇلتشىلدىققا ۇرىندىرۋى دا مۇمكىن. سوندىقتان، كوپۇلتتى مەملەكەتتىڭ ۇلتتىق يدەولوگياسى مەملەكەت نەگىزىن قالاۋشى ۇلت مۇددەسىنە نەگىزدەلگەنىمەن سول ۇلتتىڭ ارتىقشىلىقتارىن ناسيحاتتاۋعا باعىتتالماۋى ءتيىس. ياعني، ازاماتتاردىڭ تەڭدىگى قاعيداسىنا سۇيەنىپ مەملەكەت نەگىزىن قۇراۋشى ۇلت مۇددەسىنە وزگە ۇلت دياسپورالارىنىڭ مۇددەسىن ۇشتاستىرا وتىرىپ، ۇلتتاردىڭ ءوزارا كىرىگۋىنە قىزمەت ەتۋى ءتيىس. بۇل ءوز كەزەگىندە مەملەكەتتىڭ ءارتۇرلى  ۇلت وكىلدەرىن مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋگە ۇندەپ، ولاردىڭ ءوز بولاشاعىن اۆتوحتوندى ۇلتپەن بايلانىستىرۋىنا جاعداي جاساۋىنان كورىنىس تابارى ءسوزسىز.  سونىمەن قاتار، ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ باستى ماقساتىنىڭ ءبىرى ورتاق ءدىل قالىپتاستىرۋ ەكەندىگىن نەگىزگە الا وتىرىپ، اۆتوحتوندى ۇلتتىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرى نەگىزىندە جالپى حالىققا ورتاق مادەني، رۋحاني، ءبىلىم سالالارىندا ايقىن ساياسات جۇرگىزۋ دە حالىقتىڭ بىرتۇتاستىعىنا وڭ ىقپال ەتە الادى. بەلگىلى ءبىر دەڭگەيدە ورتاق ءدىل قالىپتاستىرا العان جاعدايدا مەملەكەتتىڭ قۇقىق جۇيەسىن دە اۆتوحتوندى ۇلتتىڭ ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىنە ساي وزگەرىستەرگە ۇشىراتىپ، ازاماتتاردىڭ قۇقىقتىق ساناسىنىڭ دا ۇلتتىق وزگەشەلىكتەرمەن قامتىلۋى باعىتىندا جۇمىستار اتقارۋعا بولادى.

ادامنىڭ تۇلعا رەتىندە قالىپتاسۋىندا ورتا مەكتەپتىڭ الاتىن ورنىنىڭ زور ەكەندىگىن باسشىلىققا ۇستاپ، ەل ازاماتتارىنىڭ اراسىندا مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋگە دەگەن قۇلشىنىستى ارتتىرا وتىرىپ، ەلدەگى قازاق ءتىلدى ورتا مەكتەپتەردە وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ كوپتەپ ءبىلىم الۋىنا جاعداي تۋدىرۋ دا ورتاق ءدىل قالىپتاستىرۋدا ءوزىنىڭ وڭ ناتيجەسىن بەرەرى انىق. جالپى ەلدەگى قازاقتاردىڭ دا، وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ دە  مەملەكەتتىك ءتىلدى مەڭگەرۋگە ىنتاسىن ارتتىرۋدىڭ باستى تەتىگى مەملەكەتتىك قىزمەتكە تەك مەملەكەتتىك تىلدە ەركىن سويلەيتىن ادامداردى قابىلداۋ ەكەندىگى كوپتەن بەرى ايتىلىپ ءجۇر. ال، كۇندەلىكتى ومىردە ءارتۇرلى دەڭگەيدەگى شەنەۋنىكتەردىڭ مەملەكەتتىك ءتىلدى بىلمەسە دە ناقتى لاۋازىمداردى يەلەنىپ جاتۋى مەملەكەت تاراپىنان زاڭدى بۇزۋشىلىق بولىپ تابىلاتىنىن قاراپايىم ادامدار تۇسىنەدى جانە سوعان قاراي مەملەكەتتىك ءتىلدى ۇيرەنۋدىڭ ەشقانداي مۇمكىندىك تۋدىرمايتىندىعىنا كوزى جەتكەندىكتەن ونى ۇيرەنۋدەن سانالى تۇردە باس تارتىپ، ءوز بالالارىن وزگە تىلدەگى مەكتەپتەرگە بەرۋدە. بۇل مىسالدان دا ءبىز مەملەكەت تاراپىنان ۇسىنىلعان يدەيا بولسىن، قابىلدانعان زاڭ بولسىن، ەگەر ول مەملەكەتتىڭ تاراپىنان ورىندالماسا قوعام ءۇشىن جاي ايتىلعان ءسوز رەتىندە قابىلداناتىنىن كورە الامىز.

اقپاراتتىق كەڭىستىككە مەملەكەتتىڭ قاتاڭ باقىلاۋ جاساۋ ارقىلى وزگە ەلدەردىڭ حالىق ساناسىنا ءوز يدەولوگياسىن سىڭىرۋىنە توسقاۋىل قويا ءبىلۋ دە مەملەكەتتىڭ باستى مىندەتىنىڭ بىرىنەن سانالادى. حالىققا كوزبوياۋشىلىق ءۇشىن جالعان جەتىستىكتەر مەن تولاعاي تابىستار تۋرالى اقپارات تاراتۋدى ۇزاق ۋاقىت بويى جالعاستىرۋ قاراپايىم ازاماتتاردىڭ بيلىككە سەنىمىن باسەڭدەتىپ، ولاردىڭ بويىندا نيگيليستىك كوزقاراستاردىڭ جاندانۋىنا اسەر ەتەدى. اقپاراتتىق سالادا ۇلتتىق يدەولگيانى ناسيحاتتاۋدا ەڭ الدىمەن شىنشىلدىق قاجەت، ارينە، قاراپايىم ادامدى سەندىرۋ ءۇشىن كەي كەزدەرى جاعىمدى جالعان اقپاردىڭ دا قاجەتى بولارىن جوققا شىعارۋعا بولمايدى. دەسە دە، مەملەكەت جۇزەگە اسىرىپ جاتقان شارالاردىڭ شىنايى سيپاتىن كورسەتۋ، سول ارقىلى قوعامدا پىكىر قالىپتاستىرا ءبىلۋ ۇلتتىق يدەولوگيا قالىپتاستىرۋدا وڭ ىقپالىن تيگىزە الارى ءسوزسىز. بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ حالىق ساناسىنا اسەرىنىڭ زور ەكەندىگىن ەسكەرىپ، ۇلتتىق يدەولوگيانى قالىپتاستىرۋمەن بايلانىستى اقپاراتتاردى قوعامنىڭ قابىلداۋ ەرەكشەلىكتەرىن ەسكەرە وتىرىپ تاراتۋ دا جاقسى ناتيجەگە اكەلە الادى. بۇل باعىتتا تەك ساياسي ۇگىت-ناسيحات ەمەس، ەفيردەن كورسەتىلەتىن ماتەريالدىڭ بارلىعىنىڭ دەرلىك ۇلتتىق يدەولوگياعا ساي بولۋى باستى نازاردا بولعانى ابزال.

ارينە، حالقىنىڭ باسىم بولىگى ءبىر ۇلتتى قۇرايتىن مەملەكەتتەردە ۇلتتىق يدەولوگيانى قالىپتاستىرۋ نەگىزگى ۇلت باسىم كوپشىلىك بولىپ تابىلمايتىن مەملەكەتتەرگە قاراعاندا اناعۇرلىم جەڭىلىرەك دەپ پايىمداۋعا بولادى. سەبەبى، ونداي قوعامدا ۇلتتىڭ باسىن بىرىكتىرۋ ىسىنە تەك ساياسي يدەيا عانا ەمەس ءدىن، ءدىل، ءتىل سياقتى نەگىزگى كومپونەنتتەر باستى رول اتقارادى، ال ساياسي يدەيانى ۇسىنۋشى حالىقتىڭ بۇرىننان كەلە جاتقان قۇندىلىقتارى مەن باستى ۇستانىمدارىن ءبىر ارناعا باعىتتاپ، قوعامدى جۇمىلدىرا تۇسەتىن جول ىزدەستىرەدى. ال، ءدال ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگى جاعدايدا ۇلتتىق يدەولوگيا قالىپتاستىرۋدا تەك يدەيا ۇسىنۋ عانا ەمەس سول يدەيانى قوعامدا ورنىقتىرۋ ءۇشىن ناقتى ءىس-قيمىل دا قاجەت ەتىلەدى. ياعني، جالپى حالىقتىڭ باسىن بىرىكتىرەتىن يدەيا ۇسىنا وتىرىپ، سول يدەيانىڭ حالىق ساناسىنا ءسىڭىرىلۋى ءۇشىن مەملەكەت تاراپىنان بولسىن، ناقتى ساياسي ۇيىمدار تاراپىنان بولسىن ءىس-ارەكەتتەر جاسالىنۋى ءتيىس. مىسالى، مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ مارتەبەسىن كوتەرۋ ءۇشىن حالىققا ارنالعان جالاڭ لوزۋنگ ەمەس، مەملەكەتتىك جوعارعى لاۋازىمدى تۇلعالار تاراپىنان مەملەكەتتىك ءتىلدىڭ تاجىريبەدە كەڭ قولدانىستا بولۋى، نەمەسە، تىلدىك ورتانى قالىپتاستىرۋ ءۇشىن قازاق ءتىلدى ادامداردىڭ سانىن ارتتىرۋدا شەت ەلدەن قازاق حالقىنىڭ وكىلدەرىن تىلدىك ورتا قالىپتاستىرۋدى قاجەت ەتەتىن وڭىرلەرگە كوپتەپ قونىستاندىرۋ، بولماسا، حالىقتىڭ بيلىككە دەگەن سەنىمىن ارتتىرۋدا ناقتى ءبىر سالادا رەفورما جاساپ ونى سوڭىنا جەتكىزە الماعان ساياسي مەملەكەتتىك قىزمەتكەردى سول ءۇشىن جاۋاپقا تارتىپ، بولاشاقتا ساياسي قىزمەتكەر لاۋازىمىنا جىبەرمەۋ، سىبايلاس جەمقورلىقپەن كۇرەستە كورسەتكىشكە نەگىزدەلگەن ساياساتتان باس تارتىپ، سەبەپتى بايلانىسقا نەگىزدەلگەن ناقتى ارەكەتتەرگە بارۋ جانە ت.ب. جالپى العاندا، ۇلتتىق يدەولوگيا مەملەكەتتەگى بيلىك تاراپىنان قوعامعا كىرىكتىرىلۋى ءتيىس، جالاڭ يدەيا نەمەسە ايتىلعان وي قوعامداعى ءاربىر تۇلعاعا جەتپەيدى، ءتىپتى، جان-جاقتى ناسيحاتتالىپ، ادامدارعا تانىستىرىلعانىمەن ونىڭ ىسكە اسىرىلۋىنا ادامداردىڭ مۇددەلى بولۋىن قامتاماسىز ەتە المايدى. سول سەبەپتى، مەملەكەتتىك بيلىك قوعامدى وزىنە جاقىن ۇستاپ، ونىمەن بىرىگە ارەكەت ەتۋگە ۇمتىلۋى ءتيىس، سونىمەن قاتار، ەل بولاشاعى ءۇشىن ماڭىزدى شەشىمدەردى قابىلداۋدا قوعامدىق پىكىردى باستى نازاردا ۇستاۋى قاجەت. ولاي بولماعان جاعدايدا، مەملەكەت تاراپىنا ۇسىنىلعان ويلار مەن يدەيالار تەك ءسوز جۇزىندە قالىپ، قوعام تاراپىنان ەشقانداي قولداۋعا يە بولا المايدى، ءتىپتى، قوعام بيلىكتەن الشاقتاپ، وندا ءارتۇرلى بيلىككە قارسى كوزقاراستاردىڭ ورىستەۋىنە الىپ كەلۋى مۇمكىن. كەز-كەلگەن مەملەكەتتىڭ نەگىزىن ۇلتتىق يدەولوگيا قۇراۋى ءتيىس، ياعني، ەڭ الدىمەن ساياسات سودان كەيىن عانا وزگە باسىمدىقتار ورنىقتىرىلۋى قاجەت. ولاي دەيتىن سەبەبىمىز، قوعامدى قۇراۋشى جەكە تۇلعالاردىڭ مەملەكەتتىڭ بولاشاعى ءۇشىن جاۋاپتى بولىپ، ءوز ارەكەتىن ەل مۇددەسى شەگىندە جۇزەگە اسىرۋعا بەيىم بولۋى مەملەكەت بولاشاعى ءۇشىن اسا   ماڭىزدى. ياعني، كەز-كەلگەن ادام ۇلتتىق يدەولوگيامەن قارۋلانىپ، سول باعىتتا ءوزىن قالىپتاستىرسا، ول كەز-كەلگەن سالادا ۇلتتىق مۇددەنى باسقادان جوعارى قويا بىلەدى، سايكەسىنشە، ونىڭ قىزمەتىنىڭ ناتيجەسى ۇلتقا، مەملەكەتكە پايدا اكەلۋىمەن ولشەنەدى. ۇلتتىق يدەولوگيامەن قارۋلانعان ادامدا دەربەس مۇددەگە قىزمەت ەتۋ، ءوز مۇددەسى ءۇشىن وزگەنىڭ بارلىعىن قۇربان ەتۋ بولمايدى، كەرىسىنشە، ۇلتتىق مۇددە جولىندا ءوزىنىڭ دەربەس مۇددەسىن قۇربان ەتە الۋ قابىلەتى باسىمدىققا يە بولادى.

ۇلتتىق يدەولوگيا مەملەكەتتىڭ باياندى بولاشاعىنىڭ كەپىلى بولىپ تابىلادى، سوندىقتان، مەملەكەت ۇلتتىق يدەولوگياسىز دامۋ باعىتىنان باس تارتىپ، جەدەل تۇردە وسى ماسەلەنى قولعا الۋى ءتيىس. سەبەبى، ۇلتتىق يدەولوگيا مەملەكەتتەگى ءاربىر جەكە ادامنىڭ  ءوزىن سول مەملەكەتتىڭ اجىراماس بولشەگى رەتىندە سەزىنىپ، ءوز ءومىرى مەن بولاشاعىن سول مەملەكەتكە باعىشتاۋىن قامتاماسىز ەتە الاتىن ايرىقشا كۇش. سونىمەن، ءبىزدىڭ ەلىمىزدەگى ۇلتتىق يدەولوگيا قانداي بولۋى ءتيىس دەگەن سۇراققا جاۋاپ ىزدەپ كورەلىك، ول قانداي بولۋى ءتيىس؟ ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ قوعامدىق ساناعا ورنىعۋىنىڭ باستى كەپىلى مەملەكەتتەگى بيلىكتىڭ كاسىبيلىلىگى مەن قۇقىققا باعىنۋشىلىعى، مەملەكەتتىڭ ءوز قىزمەتتەرىن جۇزەگە اسىرۋىنىڭ قوعام ءۇشىن جاعىمدى سيپاتى، بيلىك پەن قوعامنىڭ تىعىز بايلانىستا، ءوزارا جاۋاپكەرشىلىكتە بولۋى.  جوعارى توقتالىپ وتكەنىمىزدەي، ۇلتتىق يدەولوگيا تەك ءبىر عانا قاتىپ قالعان فورمۋلادان تۇرمايدى، ول ۇلت بولاشاعىنا قاتىستى كوپتەگەن ويلار مەن يدەيالاردىڭ، كوزقاراستاردىڭ جيىنتىعى. سوندىقتان، ءبىز ۇلتتىق يدەولوگيا تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا كوپتەگەن ويلار مەن كوزقاراستاردىڭ وزەگىنە اينالاتىن نەگىزگى يدەيانى ايرىقشا ءبولىپ قاراستىرۋىمىز قاجەت. بۇل تۇرعىدان العاندا، نەگىزگى يدەيا ءار ادامنىڭ جانە جالپى قوعامنىڭ الدىندا ناقتى ايشىقتالعان ارمان مەن مۇرات بولۋى كەرەك، سوعان قاراي قوعام بىرىگە العا ۇمتىلادى. مۇندا باستى ورىنعا ەكونوميكالىق قۇندىلىقتار باستى ورىندى يەلەنبەۋى قاجەت، نەگىزگى ماقسات ادامنىڭ رۋحاني قۇندىلىقتارى رەتىندە تانىلۋى ءتيىس. بۇگىنگى كۇنى ول ارمان قازاق حالقىنىڭ مۇددەسى مەن ۇلتتىق ەرەكشەلىكتەرىن نەگىزگە العان، ءبىرتۇتاس قازاقستان حالقى بولىپ باسى بىرىككەن، قوعاممەن ءوزارا جاۋاپكەرشىلىكتە بولاتىن كاسىبي مەملەكەتتە ءومىر سۇرەتىن جەكە ادامنىڭ ءوز مۇمكىندىگىنە ساي جەتىستىككە قول جەتكىزە الۋىن قامتاماسىز ەتە الاتىن ازاماتتىق قوعام قۇرۋ يدەياسى بولۋى ءتيىس. مۇنداعى باستى اكتسەنت دارالىققا ەمەس قوعامدىق مۇددەگە ساي ءومىر سۇرۋگە جاسالىنۋى قاجەت.

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1464
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3231
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5339