سەنبى, 23 قاراشا 2024
بالالارعا بازارلىق 2180 2 پىكىر 27 جەلتوقسان, 2022 ساعات 12:54

ۇستاز

قىزىل ءتىل

«كوكجيدەدە»  بولىپتى ءبىر دانىشپان،
اقىل سۇراپ كەلەتىن ەل الىستان.
كەلگەندەردىڭ قايتارمايتىن مەسەلىن،
اۋرۋ بولسا، انىقتايتىن كەسەلىن.
الالاماي ۇلتىن، رۋىن، ءناسىلىن.
ايتىپ بەرگەن ساۋىعۋدىڭ ءتاسىلىن،
ءاربىر  جىلدىڭ ويمەن بارلاپ ءناسىبىن،
شارۋاعا دوڭگەلەنتكەن كاسىبىن
كەڭەس بەرىپ، بولاشاعىن بولجاعان،
سودان دا ەل كەندە ەمەس ولجادان.
ەل ىشىندە بىرلىك تاۋىپ جاراسىم،
دوستىق جالعاپ اۋىلداستار اراسىن،
«بۇل دانىشپان ىرىسىمىز» دەدى ەلى،
كۇننەن كۇنگە ارتا بەردى بەدەلى.
ءادىل بولىپ ءاربىر ايتقان شەشىمى،
سول ماڭايعا تەز تارادى ەسىمى.

ءوزى سەزىپ قاسيەتىن بويداعى،
«ۇلدارىمدا بار ما ەكەن؟» دەپ ويلادى.
ەكى ۇلى بار، ءبىرى – قويشى، ءبىرى – اقىن،
كورشى اۋىل – كوكتەرەكتە تۇراتىن.
ءبىر كۇنى ول بولدى ۇلدارىن سىناماق،
ال ۇلدارى قاي ىسىمەن ۇناماق؟
نە قوزعادى كوكجيدەنىڭ ويشىلىن،
كەلدى ۇيىنە ۇلكەن ۇلدىڭ – قويشىنىڭ.
قوي سويىلدى، ۇيىتىلگەن باس كەلدى،
ىلە-شالا ۇيمە تاباق  اس كەلدى.
اكە الدىندا ۇلى ءسويتىپ ەرلەدى،
ال اكەسى: «ەڭ ءدامدىسىن بەر» دەدى.
قاسيەتىن بىلەتىن ۇل ءدامدى استىڭ،
مايلى جەرىن كەسىپ بەردى جامباستىڭ.
بىراق وعان اكە ريزا بولمادى،
ال ۇلىنىڭ بارى وسى قولداعى.
اكەسىنىڭ قىزىق بولدى سۇراعى،
«ەندى ءدامسىز جەرىن بەر» دەپ سۇرادى.
ۇل قينالدى، كوپ ويلانسا، ول دا سىن،
ول ويلادى: «بالكىم ءدامسىز بولعاسىن،
بۇعان بەرىپ جاستايىنان ۇيرەتتى» -
دەپ الدىنا قويدى مايلى بۇيرەكتى.
ۇل: «اكەمدى سىيلادىم» دەپ شاتتاندى،
اكە بولسا، كوڭىلى تولماي اتتاندى...

شىققان اكە قاباقتارى تۇيىلە،
ءتۇستى كەلىپ اقىن ۇلدىڭ ۇيىنە.
قوي سويىلدى، ۇيىتىلگەن باس كەلدى،
ىلە-شالا ۇيمە تاباق اس كەلدى.
اكە الدىندا ۇلى ءسويتىپ ەرلەدى،
ال اكەسى: «ەڭ ءدامدىسىن بەر» دەدى.
اقىن ەدى تۇسىنەتىن جىر ءتىلىن،
قوي تىلىنەن كەسىپ بەردى ءبىر ءتىلىم.
كۇلىمدەدى، سول باياعى  سۇراعى،
«ەندى ءدامسىز جەرىن بەر» دەپ سۇرادى.
اقىن سوندا تۇسىنەتىن جىر ءتىلىن،
قوي تىلىنەن تاعى بەردى ءبىر ءتىلىم.
اكە ءۇنسىز، وتىردى دا تولعانىپ،
دەدى: «ۇلىم، مۇنىڭ قالاي بولعانى؟»
سوندا ۇلى تۇسىندىرە باستادى:
«بار عوي، اكە، ءسوزىڭىزدىڭ استارى.
قۇدىرەتتى سوزدەر شىعىپ تىلىمنەن،
ساقتاپ قالسام شاڭىراقتى بۇلىنگەن،
سونداي كەزدە تىلدەن ءدامدى جوق تەگى،
جىلى ءسوزىڭ – تازا اۋا، وتتەگى.
ءومىر كورگەن بۇل ءسوزىمدى ۇعادى،
اششى ءسوز دە قىزىل تىلدەن شىعادى» -
دەپ اقىن ۇل اكە الدىندا اقتالدى،
ال اكەسى ريزا بولىپ اتتاندى...

حالىق ايتقان «بۋىنسىز – دەپ، - قىزىل ءتىل»،
بىراق، بەيپىل سويلەي بەرمە، ءجونىن ءبىل.
بىرەۋلەر بار، جورتا ماقتاپ بوسەدى،
ماقتان سۇيەر كوڭىل، شىركىن، وسەدى.
سۇيرەڭدەگەن ءسۇيىر ءتىلدىڭ وسەگى،
وتىز تىستەن سوققان جەلدەي ەسەدى.
ءسوزدىڭ ءمانىن تۇسىنگەندەر، بىلگەندەر،
باسقا پالە بەيپىل «قىزىل تىلدەن» دەر.
دۇشپاندارىڭ ءبىر ءمىن بولسا ىسىڭدە،
ءتىلىن سۇعىپ، باتىرادى ءتىسىن دە.

مۇنىڭ سىرى تاربيەدە، بىلىمدە،
جاقسى ءسوز بار جاقسى ادامنىڭ تىلىندە.

اقتىق دەم

كوكجيدە، ول – مەنىڭ تۋعان اۋىلىم،
ساعىنامىن كەيدە قۇمدى داۋىلىن.
قۇم ۇيىتقىسا ءبىر كەرەمەت بولادى،
قۇلاعىڭا، اۋزىڭا دا تولادى.
تۋعان اۋىل ىستىق ساعان سوندا دا،
جاس كەزىڭدى ەسكە الاسىڭ تولعانا.
سول اۋىلدا ءبىر اعامىز بار ەدى،
سۇلۋ ايەل سول كىسىنىڭ جارى ەدى.
جەڭگەمىزگە جاراساتىن كەربەزدىك،
بىلسەڭىزدەر جاراسپايدى ەرگە ەزدىك.
ال اعامىز تەكتىلەردىڭ اۋلەتى،
اسىپ-تاسىپ جاتاتۇعىن داۋلەتى.
جەڭگەمىزدىڭ كوركىنە ەشكىم جەتپەيتىن،
ونىڭ ءسوزىن اعام ەكى ەتپەيتىن.
اۋزىن اشسا، ورىندايتىن تىلەگىن،
اعامىزدىڭ جاۋلاپ العان جۇرەگىن.
ەل ىشىندە بەدەلدى ەدى سول اعام،
دەنەسى زور قۇيىلعانداي قولادان.
جاستايىنان اينالىسقان كۇرەسپەن،
جەڭىستەرى كەتپەيدى ءالى ءبىر ەستەن...
بىردە اعامىز الاڭداتىپ حالىقتى،
قاتتى اۋىرىپ، توسەك تارتىپ قالىپتى.
ۋايىمداپ، بولدى حالىق ابىگەر،
شەت ەلدەردەن الدىرىلدى دارىلەر.
ومىرىنە تۋعان كەزدە قاۋىپتەر،
الدىرىلدى ەمشىلەر مەن تاۋىپتەر.
دەيدى ولار انا جاققا شاۋىپ كەل،
انانى اكەل، مىنالاردى تاۋىپ بەر.
تاۋىپ بەردى سۇراعانىن، كەرەگىن،
بىلمەدى ولار ناۋقاسىنىڭ دەرەگىن.
شاقىرىلدى جان-جاقتان كوپ دارىگەر،
جاستارى بار، جاسامىسى، كارىلەر.
ەمدەرىنىڭ ءبىرى شيپا بولمادى،
تۋىستاردىڭ كوڭىلى وعان تولمادى.
اۋرۋ مەڭدەپ، بايعۇس قاتتى قينالدى،
الىستاعى اعايىندار جينالدى.
وتباسىنىڭ ۋايىمعا باتقانى –
وتاعاسى ءال ۇستىندە جاتقانى.
ازىلدەيدى: «ءسال بوگەلسە شىعار دەم،
اۋرۋمەنەن بەلدەسسەم، مەن جىعار ەم»
تۋىستارى ءۇزدى ودان ءۇمىتىن،
مولدا وتىر دەم سالعان بوپ كۇنى-ءتۇن.
تىرشىلىكتەن الىستادى سول اعام،
جاتقان توسەك كەم بولمادى مولادان.
دەمى ۇزىلمەي سالدى ونى ازاپقا،
اجال ونى اينالدىردى مازاققا.
مولدا ويلادى: «نە اقىلعا سىيمايتىن،
كوڭىلىندە بىرەۋى بار قيمايتىن».
سىر جاسىرماي ايتار دەگەن ۇمىتپەن،
وڭاشادا سۇرادى ول جىگىتتەن.
جىگىت سوندا جارىلعانداي اعىنان،
ايتقان ءسوزى: «اناشىمدى ساعىنام.
ايەلىمنىڭ ءسوزى ۋلاپ سانامدى،
ۇيدەن قۋىپ شىعىپ ەدىم انامدى.
بارعان جەرى شاعىن قالا تەكەلى،
سونداعى ءبىر قارتتار ءۇيى – مەكەنى.
بۇرىن مۇنداي بولماعان عوي قازاقتا،
اجال مەنى اينالدىردى مازاققا».
سونى ايتىپ، كوزدەرىنە جاس الدى،
جىلاعانى ەمەس ەدى جاساندى.
مۇنى ەستىپ، مولدا اناسىن الدىردى،
بالاسىمەن وڭاشادا قالدىردى.
«قۇلىنىم-اي» دەپ ەگىلدى اناسى،
«كەشىر، انا» دەدى سورلى بالاسى.
قينالعانىن انا سوندا ءتۇسىندى،
ايمالادى ارىپ سولعان ءمۇسىندى.
«كەشىرەم عوي، قالاي سەنى كەشىرمەن،
ءار كۇن سايىن كەتپەي قويدىڭ ەسىمنەن».
«كەشتىم» دەدى ءۇش قايتالاپ ەگىلىپ،
ومىراۋىنا جاڭبىر بوپ جاس توگىلىپ.
«كەشتىم» دەگەن ءسوزدى ەستىپ جايلاندى،
بالكىم دەمى وسى سوزگە بايلاندى.
راحاتتانىپ، جۇزىنە نۇر ءتۇزىلىپ،
سوڭعى دەمى كەتە بەردى ءۇزىلىپ...

نە ءتۇسىنىپ، نە بىلدىڭدەر، بالالار،
قاسيەتتى – بالاسى بار انالار.
اتا-اناڭدى قادىرلەڭدەر، سىيلاڭدار،
ارداقتاڭدار، جاماندىققا قيماڭدار.
وسى مەنىڭ سۇرايتىنىم ءوتىنىپ،
بولاشاقتا جۇرمەڭدەرشى وكىنىپ.

ۇستاز

(اڭىز-داستان)

بالاسىن ەرتە زاماندا
مەدرەسەگە ەل بەرىپتى.
تاپشى كەزدە مامانعا،
جاس مۇعالىم كەلىپتى.

ءبىلىمدى ەكەن جان-جاقتى،
بىلگىرى سانسىز سالانىڭ.
بىلىمىمەن شام جاقتى،
كوكىرەگىنە بالانىڭ.

بالالاردىڭ تالپىنعان
زەردەسىنە وي سالدى.
العىس الدى حالقىنان
مىنەزىمەن بايسالدى.

ءبىلدىردى ەل ىرزالىق،
قۇرمەتتەدى اتا-انا.
ۇلكەندەردى ىرزا عىپ،
الىپ ءجۇردى باتا دا.

ءبىلىم دەگەن ايدىندا
ەركىن جۇزگەن بالىقتاي.
بالالاردىڭ الدىندا
ۇيرەتۋدەن جالىقپاي،

سەزىپ  وزىن باقىتتى،
شىتپاپتى ءبىر قاباعىن.
بىلگىرلىكپەن وقىتتى
جاعىراپيا ساباعىن.

الجەبرا ەسەبىن
تۇسىندىرگەن جايىپ كەڭ.
ۇعىنبادىم  دەسە كىم،
ايتىپ بەرگەن بايىپپەن.

ويعا تەرەڭ بويلاۋدى،
تالاپ ەتكەن بالادان.
پالساپالىق ويلاۋدى
نيەتىمەن قالاعان.

ون ساۋساعى كۇيگە ەپتى،
دۋمانداتتى توي كۇنى.
بالالارعا ۇيرەتتى
شاحماتتى، دويبىنى.

بالاراداي گۇلىڭنىڭ
بال شىرىنىن سىمىرگەن،
شاكىرتتەرى ءبىلىمنىڭ
ءنارىن بويعا سىڭىرگەن.

مەدرەسەگە باراتىن
كەدەي-كەپشىك بالاسى.
ناقتى ءبىلىم الاتىن،
كوپ بىلۋگە تالاسىپ.

وسى توپتا الايدا
حاننىڭ ۇلى بار ەدى.
ۇيرەنگەن كەڭ سارايعا،
مەكتەپ وعان تار ەدى.

وقىتۋعا سارايدا
جەتەدى حان  قۇزىرى.
الدە اكە قالاي ما،
تۇزەلگەنىن بۇزىعى.

كورسىن دەي مە كوزىمەن
كەدەيلەردىڭ تۇرمىسىن.
كورسىن دەي مە وزىمەن
سالىستىرىپ قۇربىسىن.

بوسقا ءوتتى ءار كۇنى،
تۇسىنبەدى ۇل بىراق.
كۇننەن كۇنگە ءتارتىبى
بارا جاتتى قۇلدىراپ.

ۇلداردى ءوزى قاتارلى
كەم ساناپ، ءوزىن زور تۇتتى.
ايگىلى حاننىڭ قاھارلى
ۇلىمىن دەپ قورقىتتى.
ۇستازىنىڭ ءسوزىن دە
قۇلاعىنا اسپادى.
بيىك ساناپ ءوزىن دە،
اكەسىمەن جاسقادى.

مىنەزى دە وڭبادى،
ايتقانىنان قايتپادى.
مىناۋ بولدى سونداعى
ۇستازىنا ايتقانى:

«ماعان داۋىس كوتەرمەي،
ءجون عوي ويلانعانىڭىز
ماقساتىڭىز وتەلمەي،
قىرشىن كەتەر جانىڭىز».

«سىزگە قانشا ايتامىز،
بولەك ءبىزدىڭ جولىمىز.
«ەكى» قويىپ بايقاڭىز،
تورتەۋ بولسا قولىڭىز».

«الاسارىپ ءورىڭىز،
دومالاسىن تاسىڭىز.
اكەمە ايتىپ كورىڭىز،
ەكەۋ بولسا باسىڭىز».

بالا ءسوزىن قويمادى،
ۇستاز ءبىلدى تالعامىن.
كورەيىن دەپ ويلادى
تاعدىر باسقا سالعانىن.

كىم تۇسىنەر بۇل ءحالىن،
باسقا امالى قالدى ما؟
شىداي الماي مۇعالىم،
باردى حاننىڭ الدىنا.

«الدىڭىزدا قۇلىڭىز،
كەشىرىڭىز، تاقسىر حان.
وقىمايدى ۇلىڭىز،
ساباعىمدى تاپسىرعان».

«بار عوي سىزدەي پاناسى،
ەركە دەمەي نە دەيمىن.
كەم دە ەمەس ساناسى،
بالاسىنان كەدەيدىڭ».
«بىلىمگە دەگەن ارىنى
سالقىنداسا نە شارا.
جەتىپ تۇرىپ قارىمى،
تالپىنباسا بيشارا.»

«قامقورلىق پەن تۋعالى
كورگەنى تەك سىي-اتاق.
ال مىنەزى تۋرالى
ايتۋ ءتىپتى ۇيات-اق.»

ىزالى ۇستاز كۇيىنگەن،
سوزدەرى اششى ءورىلدى.
قاباعى حاننىڭ تۇيىلگەن،
قاھارلى بولىپ كورىندى.

حان تۇرعاندا تاعىنان،
قولىندا اسا تاياعى،
اداسىپ ۇستاز باعىنان،
دىرىلدەپ كەتتى اياعى.

حان قاسىنا كەلدى دە،
ەرىندەرى جىبىرلاپ،
قۇلاعىنا بىردەڭە
ايتىپ جاتتى سىبىرلاپ.

حاننىڭ ايتقان سوزدەرى
بالكىم شوق بوپ مازدادى.
شاراسىنان كوزدەرى
شىعىپ كەتە جازدادى.

بايعۇس ۇستاز شوشىدى:
«ءسىزدى قالاي الدايمىن؟
كەشىرىڭىز، وسىنى
مەن ورىنداي المايمىن.»

بىلمەي قالاي باسۋدى،
تولقىپ تۇرعان كوڭىلىن.
حان ايتىپتى اشۋلى:
«قىمبات بولسا ءومىرىڭ،

مەنى تىڭدا ەندى سەن،
مەن ءسوزىڭدى بولمەدىم.
حان بولاتىن، سەن بىلسەڭ،
مۇراگەرىم ول مەنىڭ.»
«مەيىرىمدى، سانالى
بولسا مەنىڭ باعىما،
ونىڭ دا باعى جانادى،
وتىرعىزام تاعىما».

«توپاس بوپ، الماي ءتىلىمدى،
مازاعىنا تالايدىڭ
قالماۋى ءۇشىن
ءبىلىمدى
حان بولعانىن قالايمىن».

«تاني الماي جاقىندى،
قارعىسىن دا تالايدىڭ
الماۋى ءۇشىن
اقىلدى
حان بولعانىن قالايمىن».

ۇستاز سوندا ءتۇسىندى،
«ماقۇل» دەپتى مويىنداپ.
«ورىنداي السام ءىسىمدى»،
دەگەن  كۇدىك    ويىندا.

ايتۋ قيىن بۇل ءحالىن،
ءتىرى شىقتى، ال بىراق،
حان-سارايدان مۇعالىم
قايتتى باسى سالبىراپ.

ءبىر كۇدىكتى ويىنان
دەسە-داعى قۋايىن،
ۇرەي كەتپەي بويىنان،
شىرماپ الدى ۋايىم.

تۇندە ىلىنبەي كىرپىگى،
ۇيقىسى تۇنەپ قاباقتا
جۇرگەندە، حان ءبىر كۇنى
كىرىپ كەلدى ساباققا.

حاندى ايتسا بولعانى
دۇرسىلدەيتىن جۇرەگى.
وسى كۇندى تولعانىپ،
كوپتەن  كۇتىپ ءجۇر ەدى.

جۇزىنە سالماي كىربىڭ ءىز،
ءسوزدى ايتتى حان تاپسىرعان:

«رۇقساتسىز نەگە كىردىڭىز؟
شىعىڭىز، كانى، تاقسىر حان!»

وسىنى ايتىپ، جىگىتتىڭ
ءجۇزىن الاۋ شارپىدى.
كورىندى شەتى ءۇمىتتىڭ،
حاننىڭ ءسوزى ارقىلى.

ايتتى ما حان ەسىركەپ،
بولار، بالكىم، شىن ۇققان.
حان ءيىلىپ، «كەشىر» دەپ،
شىعىپ كەتتى سىنىپتان.

ءىس بولدى ءبىر عاجايىپ،
ۇستازدىڭ اسىپ بەدەلى،
ءتارتىپ بۇزۋ ازايىپ،
ۇستازدىڭ بولدى دەگەنى.

حان ۇلى اشپاي قاباعىن،
ويلاندى: «حانعا زەكىدى،
وقىماسام ساباعىن،
قويا سالار «ەكىنى».

سۇمىرەيىپ «ەكى» الساڭ،
حان الدىندا تۇراسىڭ.
بىلىمسىزگە قاتال حان
قالدىرمايدى مۇراسىن».

سودان بىلاي ءبارى دە،
حان ۇلى دا وزگەردى.
ءمان بەرىپ ءبىلىم نارىنە،
وقيمىن دەپ ءسوز بەردى.

ورنادى ءتارتىپ، ەپتەپ تە
كوتەرىلدى ۇلگەرىم.
بالالار وسى مەكتەپتە
وتكىزدى جارقىن كۇندەرىن...

ءتالىم بەرگەن قىس-جازى،
ۇستازىڭداي جان بار ما؟
شاكىرت تۇگىل ۇستازدى
قۇرمەتتەگەن  حاندار دا.

ۇستازىڭ بولسا دارىندى،
ول – ماۋەلى سايا-باق.
بالالار، ۇستازدارىڭدى
قادىرلەڭدەر ايالاپ.

جاقسى بولسا، ول – سەنىڭ
اقىلشىڭ دا، دوسىڭ دا.
بولاشاققا مول سەنىم،
ىزگىلىك تە وسىندا.

ۇقسايتىنى بار ءتىپتى
پەيىلى اپپاق داكەگە.
ۇستانعان قاتاڭ ءتارتىپتى،
بولا الادى اكە دە.

ءبىلىمدى كىم وشىرەر،
ءسىڭىپ قالعان ساناڭا.
ەركەلەتىپ وسىرەر،
بولا الادى انا دا.

قۇمارت ءبىلىم نارىنە،
ەرتە دەمە، كەش دەمە.
ءتۇسىندىرىپ بارىڭە،
دامەتپەيدى ەشتەڭە.

ەڭبەگى ءۇشىن تالايعى،
ۇناتپايدى سىيدى كىم؟!
ول قۇرمەتتى قالايدى،
كەرەك ەمەس سىيلىعىڭ.

قىلىعىڭا ءسۇيىنىپ،
سوعان كوڭىلى تولادى:
كورگەن جەردە ءيىلىپ،
سالەم بەرسەڭ بولادى.

تازا ساقتا ارىڭدى،
ار بار جەردە – يمان بار.
بالالار، ۇستازدارىڭدى
قۇرمەتتەڭدەر، سىيلاڭدار!

ىستىق قۇشاق

كوكجيدەدە – جيدەسى كوپ وڭىردە،
ەگىز ءسابي كەلگەن ەدى ومىرگە.
ەكەۋى دە ءالجۋاز بوپ تۋىپتى،
سونى كورىپ انا كوڭىلى  سۋىپتى.
بايعۇس انا ءۇمىتىن ءبىر  ۇزبەپتى،
دارىگەرلەر ءتۇرلى امال ىزدەپتى.
ينكۋباتور سابيلەردىڭ توسەگى،
ەكى بولەك  جەكە جاتقان دەسەدى.
جاس سابيگە دەم بەرە مە بۇل تەتىك؟
قان تامىرى اندا-ساندا بۇلك ەتىپ،
سەزىلمەيدى ءالسىز العان تىنىسى،
ءبىر ءۇمىتتى الىستاتتى مۇنىسى.
كوزدەر جۇمىق، قارامايدى ءبىر تىگىپ،
باياۋ عانا قيمىلدايدى كىرپىگى.
سابيلەردىڭ بولاشاعى بۇلدىراپ،
دەنساۋلىعى بارا جاتتى قۇلدىراپ.

نە ىستەرگە امال تاپپاي دارىگەر،
اكەسى دە بولعان دەيدى ابىگەر.
تاعات تاپپاي تۋىستارعا جۇگىرىپ،
بارعان ەكەن كورىپكەلگە جۇگىنىپ.
ال كورىپكەل تالاپ قويعان ول توسىن،
اكەل دەپتى سابيلەردىڭ فوتوسىن.
ەمشىگە دە بارعان ەكەن، ول دا اسا
نە ايتادى بولجاعانى بولماسا.
سورلى اكەنىڭ «سيلاعاننان» اق شاشىن،
سىپىرىپتى جيعان-تەرگەن اقشاسىن.
جەڭىل ەمەس ۋادەنىڭ سالماعى،
دارىگەردەن باسقا سەنەر قالمادى.

قارايدى انا قوس سابيگە تۇرشىگىپ،
سۇلىق جاتتى كۇناسىز پاك تىرشىلىك.
ۇرەيلەنىپ، تەبىرەنىپ قارادى،
قوس جاۋقازىن كوكتەي سولىپ بارادى.
اتپاي جاتىپ تاڭى، كۇنى باتقانداي،
ەكى شىراق ءسونىپ بارا جاتقانداي،
ەكى ارمان ايدارىنان جەل ەسكەن،
اسىپ بارا جاتتى ساعىم بەلەستەن.
ەكى قىران زاڭعار كوكتە قالىقتاپ،
بۇلدىرايدى، كورە المادى انىقتاپ.
سودان انا ءبىر شەشىمگە بەكىندى،
دارىگەردەن رۇقسات سۇراپ، ءوتىندى:
«ەگىزدەردىڭ ءبىر دەۋشى ەدى كىندىگى،
باسقا امال قالمادى عوي ەندىگى.
قينالدى عوي، نە ءولى ەمەس، ءتىرى ەمەس،
كوز الدىمدا بۇلدىرايدى ءبىر ەلەس.
مىناۋ جارىق دۇنيەگە سيا الماي،
باقيلىققا ءبىرىن-ءبىرى قيا الماي
جاتقان شىعار،  سونى ەسكە الايىق،
بىرگە بولسىن،  ءبىر توسەككە سالايىق.
جاراتۋشى العان شىعار سىناققا،
بىرگە كەلدى، بىرگە بارسىن جۇماققا.
قۇلىندارىم قينالماسىن تەك قانا،
بىرگە بولسىن» - دەپ كوز جاسىن توكتى انا..
انانىڭ بۇل قابىلداندى سۇراعى،
ءبىر كامەرا ەندى ەگىزدەر تۇراعى.

انا كوپتەن ۋايىمداپ ءجۇر ەدى،
ءبىر نارسەنى سەزدى مە ەكەن جۇرەگى.
ءوتتى كۇندەر، ارتتا قالدى ءبىر اپتا،
انا باردى ەگىز جاتقان تۇراققا.
سەزىنە مە ءتاتتى ۇيقىعا باتقانداي،
اناسىنىڭ قۇرساعىندا جاتقانداي،
ءبىر-ءبىرىنىڭ قولدارىنان ۇستاپتى،
بالكىم سودان قۋات الىپ، كۇش تاپتى.
قۋانعاننان انا كەلسە ءۇش اتتاپ،
ءبىرىن-ءبىرى جاتىر ەكەن قۇشاقتاپ.
سابيلەردىڭ تۇرعان قۇزدىڭ شەتىندە،
قىزىل شىراي كورىنىپتى بەتىندە.
قۋات  الا  باستاعانداي بىرتىندەپ،
تامىرلارى سوققان ەكەن بۇلكىلدەپ.
سەزىلىپتى انىق العان تىنىسى،
ءبىر ءۇمىتتى جاقىنداتتى مۇنىسى.
سابيلەردىڭ بويىنا قان تارادى،
مىنا ومىرگە كوزىن اشىپ قارادى.
دارىگەردىڭ ەڭبەگى عوي ول ەندى،
اتا-اناسى شىن باقىتقا بولەندى.
قوس بالاپان ءالسىز جاتقان كەشەگى،
تەز ساۋىعىپ، اياقتانعان دەسەدى.
جاتقاندا ءومىر ۇستىندە وتكىر پىشاقتىڭ،
شيپا بولعان ايقاسۋى قۇشاقتىڭ.
بۇل ءسوزىمىز ءىرى مە، الدە ۇساق پا؟
ءبىر كەرەمەت قاسيەت بار قۇشاقتا.

قۇشاقتاسۋ سالتىمىز بار ەجەلدەن،
سودان حالىق دانالىعىن سەزەم مەن.
ءبىرىن ءبىرى ماقۇلداردا، قوستاردا
ءبىر-بىرىمەن قۇشاقتاسقان دوستار دا.
مامىلەگە كەلگەن كەزدە قۇپ الار،
ءتوس قاعىسىپ، قۇشاقتاسقان قۇدالار.
بولاشاقتان بولعان كەزدە ۇمىتكەر،
قۇشاقتاسقان قىزدار مەنەن جىگىتتەر.
دارەجەگە جەتسە قۇنىن باعالار،
قۇشاقتاسقان ىنىلەر مەن اعالار.
تاتۋلىقپەن قاۋىشىپ ءتىل تابايىن
دەگەن ويمەن قۇشاقتاسقان اعايىن.
قايتالاساق كەتەمىز بە ۇساقتاپ؟
ءبىر كەرەمەت قاسيەت بار قۇشاقتا.

ال، بالالار، مەن ءبىر اقىل ايتايىن،
اعايىنمەن سىيلاسىپ ءجۇر اي سايىن.
كۇندە كورىپ جۇرسەڭ-داعى، ءۇش اپتا
كورمەگەندەي جان دوسىڭدى قۇشاقتا.
مەيلى جەردە، مەيلى كوكتە – ۇشاقتا
دوستى كورسەڭ، اتىپ تۇرىپ قۇشاقتا.
نيەتى ىزگى  ادامداردى ايالا،
قۇشاعىڭدى اش، جىلۋىڭدى اياما!...
__________________________________
... سول قوس ۇلان تۋعان جەردە ءجۇر دەيدى،
كىم ەكەنىن بىراق ەشكىم بىلمەيدى.

تىلەۋعازى بەيسەمبەك

Abai.kz

2 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3236
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5371