2023 جىلدىڭ 19-23 ءساۋىرى ارالىعىندا استانا قالاسىندا «Eurasian Book Fair-2023» كىتاپ كورمەسى وتەدى. وقىرمان قاۋىم اسىعا كۇتەتىن كورمە اياسىندا بىرنەشە جىل بويى كوركەم ادەبيەت سالاسىندا ساپالى كىتاپ شىعارىپ، اۆتورلاردىڭ نازارىنا ىلىككەن «اباي» باسپاسى بيىل جارىق كورەتىن 23 كىتاپتىڭ تۇساۋكەسەر ءراسىمىن وتكىزەدى.

جىل باسىنان بەرى جارىق كورىپ ۇلگەرگەن كىتاپتار قازاق ادەبيەتىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى اباي حاكىمنەن باستالىپ، ءار كەزەڭنىڭ كلاسسيك قالامگەرلەرىنىڭ شىعارمالارىمەن جالعاسىن تاپقان. سونداي-اق، بۇل كىتاپتاردىڭ ىشىندە وڭايلىقپەن قولعا تۇسە بەرمەيتىن، ىزدەگەنگە تاپتىرماس اكادەميالىق زەرتتەۋ ەڭبەكتەرى دە بار.

«اباي» باسپاسى 23 كىتاپتىڭ ىشىندەگى 15 كوركەم ادەبيەتتى الەمدىك سۇرانىستاعى كىتاپ دەڭگەيىندە جاساقتاپ شىققان. ياعني، زاماناۋي ۇلگىدە، مينيماليزم ديزايندا كوركەمدەپ، قازاق بالالارىنىڭ قولىنا تيگەندە ءسوز قۇدىرەتىن سەزىنىپ وقي الۋى ءۇشىن قولايلى. وسى تۇستا وقىرماننىڭ كوزقاراسى مەن جاڭاشىلدىعىن ەسكەرە وتىرىپ «اباي» باسپاسى بۇل كىتاپتاردى ءوز قارجىسىنا باسىپ شىعارعان. جيناقتاردىڭ ءبىرازى بۇرىننان قالىپتاسقان فورما مەن تۇستەر گالەرەياسىن، ءتىپتى مازمۇنى مەن تاقىرىبىن دا بۇزىپ-جارىپ، ءوز جاڭا تارتىمدىلىعىمەن وقىرمانعا جول تارتپاق.

قازاقستىڭ باس اقىنى، اعارتۋشى، قازاق جازبا ادەبيەتىنىڭ، قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، فيلوسوف، كومپوزيتور، اۋدارماشى، ساياسي قايراتكەر، رەفورماتور اباي قۇنانبايۇلىنىڭ ارتىندا قالعان رۋحاني مۇراسى «جۇرەكتىڭ كوزى اشىلسا...» دەگەن اتپەن، قازاقتىڭ ۇلى اقىنى، الاش قوزعالىسىنىڭ قايراتكەرى، پوەزياسى قازاق ادەبيەتىنە عانا ەمەس، تۇركى تەكتەس حالىقتار ادەبيەتىنە دە ۇلكەن ىقپال ەتكەن بەس ارىستىڭ ءبىرى ماعجان جۇماباەۆتىڭ ومىرشەڭ، رۋحتى ولەڭدەرى «تۇران» اتتى اتاۋمەن باسىلدى.

قازاقتىڭ اقيىعى، عاسىر اقىنى مۇقاعالي ماقاتاەۆتىڭ جيناعى «وتان»، ۇلى اقىن تولەگەن ايبەرگەنوۆتىڭ كەز كەلگەن جىرىنداعى ساعىنىشى «ساعىنىش» دەگەن كىتاپ بوپ قولعا تيمەك.

قازاقتىڭ اسا كورنەكتى اقىنى، قازاق پوەزياسىنا وزگەشە لەپ اكەلگەن جاراسقان ءابدىراش تا وسى جيناقتاردىڭ سالماعىن ارتتىرىپ تۇرسا، قر مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى ولجاس سۇلەيمەنوۆ، مۇحتار شاحانوۆ باستاعان بۋىن يسرايل ساپارباي، نەسىپبەك ايتۇلى، كۇلاش احمەتوۆا، سابىر اداي، گۇلنار سالىقباي، قالقامان سارين دەپ جالعاسا بەرەدى. سولاردىڭ ىشىندە بۇگىنگى كۇننىڭ بەتسەللەرىنە اينالعان ۇلاربەك نۇرعالىمۇلىنىڭ «داياعاشى» كىتابى مەن اقبەرەن ەلگەزەكتىڭ «بولماعان بالالىق شاق» تۋىندىسى مۇلدە بولەك ديزايندا، جاڭاشا فورماتتا جارىق كورگەن.

15 كىتاپتان بولەك تانىستىرىلعالى وتىرعان 9 جيناق الماتى قالاسى اكىمدىگى قولداۋىمەن «اباي» باسپاسىنان جارىققا شىققان. ولار – «كوزىمنىڭ قاراسى» (ە. شۇكىمان), «ۇلتتىڭ ۇلى ۇستازى» (ۇجىمدىق جيناق), «اۋەزوۆ الەمى» (“قازاق ادەبيەتىنىڭ" كىتاپحاناسى” اتتى جاڭا توپتامانىڭ تۇڭعىش تومى), «ەپيكالىق جىرشىلىق» (ب. ءجۇسىپوۆ), «اۋەستىك الەمى» (ق. مۇقاش), «اقىن جارى» (س. ايبەرگەنوۆا), «قاراش باتىر» (ز. ابدەشەۆ), «قۇت» (ق. مۇقامەتقالي) جانە «ۆولشەبنيك» (و. اۋباكىروۆ).

1. ەركىن شۇكىماننىڭ «كوزىمنىڭ قاراسى» جيناعىنا حاكىم، ويشىل، كومپوزيتور اباي قۇنانبايۇلىنىڭ اندەرى مەن كۇيلەرى جيناقتالىپ، دومبىرا بۇراۋىنا لايىقتالىپ نوتاعا ءتۇسىرىلىپ بەرىلگەن. ەڭبەكتىڭ باستى جاڭالىعى – وتكەن عاسىردىڭ 20-جىلدارىنان باستاپ بۇگىنگى كۇنگە دەيىن جيناقتالعان اقىننىڭ مۋزىكالىق مۇرالارىنىڭ ءتۇر-نۇسقالارى سالىستىرىلىپ، بۇرىنعى-سوڭعى جارىق كورگەن جيناقتار مەن عىلىمي ەڭبەكتەردەگى جانە مۇراعاتتارداعى ماتەريالدار نەگىزىندە كەڭ عىلىمي تۇسىنىك بەرىلۋى.

2. «ۇلتتىڭ ۇلى ۇستازى» اتتى الاشتىڭ اقىلمانى، ءبىرتۋار اعارتۋشىسى احمەت بايتۇرسىنۇلىنىڭ تۋعانىنا 150 جىل تولۋىنا وراي دايىندالعان وسىناۋ ۇجىمدىق جيناققا كەيىنگى جىلدارى مەرزىمدىك ءباسپاسوز بەتتەرىندە جانە عالامتوردا جاريالانعان تانىمدىق ماقالالار، تۇششىمدى تولعامدار، سان الۋان سۇحباتتار، عىلىمي زەرتتەۋلەر مەن مەرەيتوي قارساڭىنداعى ءىس-شارالار جايلى شولۋلار، اردا اقىننىڭ ءوز تۋىندىلارىنىڭ ءبىر بولىگى توپتاستىرىلدى.

3. «اۋەزوۆ الەمى» جيناعى ۇلى قالامگەردىڭ تۋعانىنا 125 جىل تولۋىنا وراي دايىندالعان ۇجىمدىق جيناق. مۇحتار ومارحانۇلى اۋەزوۆتىڭ اسىل مۇراسىنا ارنالعان تانىمدىق كىتاپ – “قازاق ادەبيەتىنىڭ" كىتاپحاناسى” اتتى جاڭا توپتامانىڭ تۇڭعىش تومى. باس ادەبي باسىلىمنىڭ بەتتەرىندە كەيىنگى جىلدارى جارىق كورگەن ءتۇرلى ماقالالار مەن تولعامدار، سان الۋان زەرتتەۋلەر مەن سىرلى سۇحباتتار، مەرەيتوي قارساڭىندا اتقارىلعان ءىس-شارالارعا قاتىستى شولۋلار مەن سيرەك سۋرەتتەر بۇل باياندى جوبانىڭ مازمۇنىن بايىتىپ، كىتاپتىڭ كوركەمدىگىن ارتتىرا تۇسكەنى انىق.

4. فولكلورتانۋشى عالىم بەرىك ءجۇسىپوۆتىڭ «ەپيكالىق جىرشىلىق» جيناعىندا قازاق ەپوستانۋ عىلىمى كەنجە زەرتتەگەن كۇردەلى سالا – ەپيك جىرشى جاندى ورىنداۋ ساتىندە پايدا بولاتىن تۋىنداتپا جانە شىعارماشىلىق ەگىز قوسارلانۋدىڭ يمپروۆيزاتسيا جاساپ، ۆارياتسيالاۋ بارىسىندا ءماتىن مەن مۋزىكادا كورىنىس تابۋ ۇدەرىسى، ونىڭ تولايىم ەپيكالىق شىعارماشىلىققا اسەر ەتۋ ماسەلەسىنىڭ تاريحي، تەوريالىق، تەحنيكالىق، تاجىريبەلىك ەرەكشەلىكتەرى ەپيكالىق جىرشىلىق قۇبىلىس ساقتالعان حالىقتاردىڭ داستۇرىمەن سالىستىرا، سالعاستىرا زەردەلەنگەن.

5. ونەر ادامدارى شىعارماشىلىق لابوراتورياسىنىڭ تالاي قىرىن اڭداۋعا بولاتىنىن تىلگە تيەك ەتەتىن قۇلتولەۋ مۇقاشتىڭ «اۋەستىك الەمى» كىتابى ەلدىڭ ۇلكەندى-كىشىلى تۇلعالارىنىڭ، بەلگىلى اقىن-جازۋشىلار مەن ونەر ادامدارىنىڭ قول بوستاعى ءتۇرلى ەرمەگى، اۋەستىگى جونىندە اڭگىمەلەنەدى.

6. سالتانات ايبەرگەنوۆانىڭ «اقىن جارى» كىتابى كوپشىلىكتىڭ قالاۋى، وقىرماننىڭ سۇرانىسى بويىنشا، قازاقتىڭ ۇلى اقىنى تولەگەن ايبەرگەنوۆتىڭ اسىل مۇراسىن توكپەي، شاشپاي حالىققا تارتۋ ەتكەن، ماۋەلى اعاشتاي بەس بالاسىن جەتكىزگەن، اقىننىڭ ومىرلىك جارى بولعان ءۇرنيسا ايبەرگەنوۆانىڭ باستان كەشكەن قىزىعى مەن قيىنشىلىعى مول ءومىرى، ادەبي ورتا، ارالاسقان اينالاسى جايىندا. بۇگىنگى بۇل ەستەلىك، ەرتەڭگى تاريح. مۇنداعى ايتىلعان اڭگىمەلەر، قىزىقتى وقيعالار، قارالى كۇندەر قاسىرەتى، اقىننىڭ شىعارماشىلىعىنىڭ شىعۋ تەگى ءۇرنيسا وسپانقىزىنىڭ ءوز اۋزىنان جانە جازىپ كەتكەن جازبالارىنان الىندى.

7. زامانبەك ابدەشەۆتىڭ «قاراش باتىر» كىتابىنا ەنگىزىلىپ وتىرعان قىرعىزدىڭ اۋىز ادەبيەتى نۇسقالارى حالىقتىڭ وي-ارمانىن، باقىتتى تۇرمىس ءۇشىن قاجىماس كۇرەسىن، قايعى-مۇڭىن، قۋانىش-ءسۇيىنىشىن، ادامنىڭ جاسامپاز ەڭبەگىن، اقىل-پاراساتىن، ەرلىك رۋحىن، ادال قارىم-قاتىناستارىن، ماحابباتىن دارىپتەيدى. قىرعىز ەرتەگىلەرى كوركەم بەينەلەۋ بوياۋلارىنىڭ سونىلىعىمەن وقىرماندى ەرىكسىز باۋراپ الادى.

8. «قۇت» – اقىن قالماحانبەت مۇقامەتقاليدىڭ قالامىنان تۋعان ەكىنشى كىتاپ. بۇعان دەيىن جارىق كورگەن «گۇل» ليريكالىق جيناعى مەن «كۇلكى مەن تۇلكى» بالالارعا ارنالعان كىتابىن وقىرمان جىلى قابىلداعان ەدى. ال اقىننىڭ بۇل جيناعىنا بۇعان دەيىن باسپا بەتىن كورگەن ولەڭدەرىمەن قاتار جاڭا تۋىندىلارى جيناقتالدى. ءاربىر تۋىندىسىندا قازاقى رۋحتى، قادىر-قاسيەتتى، ىزگىلىكتى دارىپتەيتىن اۆتوردىڭ بۇل تۋىندىسى دا وقىرمانداردىڭ جۇرەگىنەن ورىن الارى ءسوزسىز.

9. ساتيرا سالاسى – ەكىنىڭ ءبىرىنىڭ ءتىسى باتا بەرمەيتىن جانر. اتاپ ايتار بولساق قازاق ساتيراسىنا وسپانحان اۋباكىروۆتىڭ قوسقان ۇلەسى ەرەكشە. قازاق ادەبيەتىنىڭ ساتيرا جانرىندا ءوز قولتاڭباسىن قالدىرا بىلگەن اۆتوردى قازاق وقىرماندارى جەتىك بىلگەنمەن، وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ وسپانحان شىعارماشىلىعىمەن تانىسۋعا مۇمكىندىك از ەدى. سول ولقىلىقتىڭ ورىنىن تولتىرۋ ءۇشىن وسپانحان اۋباكىروۆتىڭ «ۆولشەبنيك» اتتى جيناعىن، ياعني ورىس تىلىندەگى اۋدارماسى وقىرمانعا جول تارتقان.

 «اباي» باسپاسىنان جارىق كورگەن جاڭا كىتاپتار وقىرمان تالعامىنا ساي جاسالعان. تارتىمدى ديزاين، ساپالى ءتۇر مەن ولشەم، ىڭعايلى فورماتى كىتاپسۇيەر قاۋىمدى قۋانتادى دەپ سەنەمىز.

 قوسىمشا. «Eurasian Book Fair-2023» كىتاپ كورمەسىنە قازاقستاننان، رەسەيدەن، وزبەكستاننان، قىتايدان 70-نەن استام باسپا، كىتاپ ساۋداسى، عىلىمي-ءبىلىم بەرۋ ۇيىمدارى جانە پوليگرافيالىق كومپانيالار قاتىسادى. حالىقارالىق كىتاپ كورمە-جارمەڭكەسىنىڭ نەگىزگى ماقساتى – كىتاپ وقۋدى ناسيحاتتاۋ، قاتىسۋشى ەلدەردىڭ ادەبي مۇراسىن قولداۋ، الەۋەتتى وقىرماندار مەن ساتىپ الۋشىلارعا جەتەكشى باسپالاردىڭ كىتاپ ونىمدەرىنىڭ زاماناۋي اسسورتيمەنتىن، كىتاپ شىعارۋ جانە پوليگرافيا سالاسىنداعى جاڭا تەحنولوگيالاردى ۇسىنۋ; الەمدىك كىتاپ شىعارۋ جانە باسپا يندۋسترياسىنىڭ تاجىريبەسىن زەردەلەۋ، ءارتۇرلى حالىقتاردىڭ ۇلتتىق ادەبيەتتەرىمەن تانىستىرا وتىرىپ، دوستىق پەن ءوزارا ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ، بايلانىس ورناتۋ جانە باسپا سالاسىنداعى جەتىستىكتەردى كورسەتۋ.

 وتەتىن ورنى: استانا ق، ماڭگىلىك ەل 53/1, «EXPO» حالىقارالىق كورمە ورتالىعى

ۋاقىتى: 19 ءساۋىر، سارسەنبى، 15:00-16:00

قوسىمشا اقپارات: +7 707 934 9131 (نۇرتاس)

Abai.kz