رەداكتسيا: استانادا قر ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ بۇرىنعى باسشىسى ارىستانبەك مۇحامەديۇلىنىڭ سوتى باستالعالى دا اپتادان استى. ءساۋىر ايىنىڭ باسىندا بيۋدجەت قاراجاتىن تالان-تاراجعا سالۋ بويىنشا ايىپتالعان تاعىلعان ا. مۇحامەديۇلىنا قاتىستى ءىس سوتقا جولدانعان ەدى. 

2022 جىلعى مامىردا ارىستانبەك مۇحامەديۇلى قاماۋعا الىنعانى بەلگىلى بولدى. ول كەزدە مۇحامەديۇلى ۇلتتىق مۋزەيدى باسقارىپ تۇرعان ەدى. 28 مامىردا سوت سانكتسياسىمەن مۇحامەديۇلىنا قاماۋدا ۇستاۋ تۇرىندەگى بۇلتارتپاۋ شاراسى تاعايىندالدى.

سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت «الەم مۇراجايلارى بويىنشا التىن ادام شەرۋى» حالىقارالىق كورمەسىن وتكىزۋ بويىنشا مەملەكەتتىك ساتىپ الۋ تۋرالى شارت شەڭبەرىندە 146 ميلليون تەڭگە مولشەرىندە بيۋدجەت قاراجاتىن جىمقىرۋ دەرەگىنە قاتىستى ۇلتتىق مۋزەيدىڭ لاۋازىمدى تۇلعالارىنا جانە باسقا دا ادامدارعا قاتىستى تەرگەۋدى باستادى.

شىلدەدە سىبايلاس جەمقورلىققا قارسى قىزمەت اگەنتتىگى وكىلدەرى ۇلتتىق مۋزەيدىڭ بۇرىنعى باسشىلىعىنا جانە باسقا دا ادامدارعا قاتىستى 2017-2018 جىلدارى «اقپاراتتىق رەسۋرستاردا نىسانداردى تانىمال ەتۋ ءۇشىن جالپىۇلتتىق تىزبەگە ەنگىزىلگەن نىسانداردىڭ 3D-مودەلدەرىن قۇرۋ» جوباسىن ىسكە اسىرۋ كەزىندە اسا ءىرى مولشەردە بيۋدجەت قاراجاتىن ۇرلاۋ دەرەگى بويىنشا تەرگەۋ جۇرگىزىلىپ جاتقانىن مالىمدەدى. رەسمي دەرەكتەر بويىنشا تەرگەلىپ جاتقان قىلمىستىق ىستەر بويىنشا مەملەكەتكە كەلتىرىلگەن زالالدىڭ الدىن الا سوماسى شامامەن 7 ميلليارد تەڭگە بولادى.

جۋىردا ارىستانبەك مۇحامەديۇلى (پوشتا اتاۋى سولاي كورسەتىلگەن) رەداكتسيامىزعا قازاقشا-ورىسشا، قوس تىلدە ءۇشبۋ حات جولداپتى. ءبىز بۇگىن سول حاتتى Abai.kz وقىرماندارىنىڭ تالقىسىنا ۇسىنعاندى ءجون كوردىك.

ارىستانبەك مۇحامەديۇلى:

ارمىسىزدار دوستار!​ ​

وزدەرىڭىز بىلەتىندەي، سوت پروتسەسى باستالدى. ءدال قازىر مەنىڭ قوعامعا شىندىقتى ايتۋدىڭ جالعىز مۇمكىندىگى ​الەۋمەتتىك جەلىلەر بولىپ قالدى.

سوت بارىسىندا بولىپ جاتقان وقيعانى مەن شەكتەن شىققان باسسىزدىق، زاڭسىزدىق جانە ساياسي استارلى ءىس دەر ەدىم. شىدامنىڭ دا شەگى بار، بىراق ۇستامدى بولۋىم كەرەك ەكەنىن سەزەمىن. دەگەنمەن، قازىرگى ىسكە قاتىستى ءوز كوزقاراسىمدى بارىڭىزبەن ءبولىسۋدى قاجەت دەپ سانايمىن.

الدىمەن، مەن ايىپتاۋ قورىتىندىسىمەن مۇلدەم كەلىسپەيمىن جانە ءوز كىنامدى مۇلدەم مويىندامايمىن. ءيا، كىنامدى مويىنداۋ تۋرالى ءتۇرلى استىرتىن ۇسىنىستاردىڭ بولعانىن نەسىنە جاسىرامىن، بىراق مەن مۇنى ىستەي المايمىن، ويتكەنى مەن كىنالى ەمەسپىن.

مەن ەشكىممەن ەشقانداي مامىلەگە بار المايمىن، ويتكەنى بۇل ءىس مەنىڭ اتى-جونىمە عانا ەمەس، ار-ۇجدانىما دا قاتىستى.

ار-ۇياتتان اتتاماي، نامىس-جىگەرىمدى باسشىلىققا الىپ، مەن ەلىمىزدىڭ يگىلىگى ءۇشىن ەڭبەك ەتتىم، ماعان سەنىپ تاپسىرىلعان بارلىق سالالاردا: كينودا، سپورتتا، ونەردە، تۋريزمدە جانە تاعى باسقا سالالاردا قازاقستاننىڭ ۇستانىمى نىعايا ءتۇسۋى ءۇشىن قولدان كەلگەننىڭ ءبارىن جاساۋعا تىرىستىم.

ء​يا، ماعان ۇنەمى قارسى جاسالاعان شەكتەن شىققان جانە قيسىنى جوق اقپاراتتىق شابۋىلدارعا،​ بارىنشا جالا جابۋ ارەكەتتەرگە قاراماستان، مەن ەل الدىنداعى ارىمنىڭ تازا ەكەنىن ايتقىم كەلەدى. ويتكەنى، قاشاندا​ ار-ۇجداننان اتتاعان جوقپىن. تازا ءومىر ءسۇرۋ مەن ادال ەڭبەك ەتۋدىڭ ماڭىزدىلىعىن ەشقاشان ۇمىتقان دا ەمەسپىن.

وسى جىلدار ىشىندە مەنى سىزدەردىڭ الدارىڭىزدا كەيبىر جات پيعىلدىلار نەشە ءتۇرلى ايلا شارعىلارمەن قۇبىجىق رەتىندە كورسەتۋگە تىرىستى. الايدا، ​ مەن ۇنەمى ۇنسىزدىك تانىتتىم، قولىمنان كەلگەنشە كەز كەلگەن الاۋىزدىقتان جوعارى تۇرۋى كەرەك دەگەن ۇستانىممەن ساياسي مەملەكەتتىك قىزمەتشىنىڭ جۇگىن سابىرمەن كوتەردىم.

ەندى بۇگىن مەنىڭ ەڭ جاقىن ارىپتەستەرىم ماعان قارسى كۋالىك بەرۋگە ءماجبۇر بولدى. كوز جاستارىنە ەرىك بەرگەنمەن، ولاردا باسقا امال جوق سياقتى. ال، مەن بۇل جولى ۇندەمەي تۇرا المايمىن، ويتكەنى قازىرگى ورىن الىپ جاتقان نارسە ماعان عانا ەمەس، ولارعا دا قاتىستى ادىلەتسىزدىك دەپ بىلەمىن.

سوتتىڭ العاشقى كۇندەرى قر مادەنيەت جانە سپورت مينيسترلىگىندەگى وكىل​ 221 ميلليون تەڭگە تالاپ ارىزىن وقىپ بەرگەن تالاپكەر ا. يسقاقوۆانىڭ كوز جاسىمەن باستالدى.

ءبىز وعان قىرىققا جۋىق (40!) سۇراق قويدىق، بىراق ولاردىڭ ەشقايسىسىنا ناقتى جاۋاپ بولمادى.

سول سەبەپتى وعان دايىندالۋعا ۋاقىت بەرىلدى. الايدا جاعداي تاعى قايتالاندى. ا. يسقاقوۆا كوزىنە جاسىنا ەرىك بەرىپ: «كەشىرىڭىز، مەن قاتەلەسىپپىن!» دەپ كەشىرىم سۇراۋدان ءارى اسپادى.

وسىدان كەيىن ونى قايتادان ۇيىنە جىبەرۋگە ءماجبۇر بولدى. تالاپكەر ءوزى كورسەتكەن شىعىن سوماسىنىڭ قالاي جانە نەدەن قۇرالعانىن ايتا المادى.

جينالعانداردىڭ كوپشىلىگى ءۇشىن بۇل سومانىڭ ەشقانداي نەگىزدەمەسى جوق ەكەنىن ۇقتى. الدەكىمنىڭ بۇيرىعىن ايتۋعا ماجبۇرلەنگەنى ايتپاسا دا تۇسىنىكتى بولىپ تۇر. ​ زاڭدى سۇراق تۋىندايدى – مۇنىڭ ارتىندا كىم تۇر؟

مەن ا. يسقاقوۆانى مينيسترلىكتەن قىزمەت اتقارعانان كەزدەن بىلەمىن، ناق نەگە ونى تاڭداعانى تۇسىنىكسىز؟ ول ادال ادام، وتىرىك ايتا المايدى. ەگەر سول سومانى «انتيكور» وكىلدەرى بەلگىلەسە، وندا ۇزاق جىلدار بويى قاتارلاس جۇمىس ىستەگەن بۇرىنعى باسشىسىنا جالا جابۋدى قالامايتىن ادامدى وتىرىك ايتۋعا ماجبۇرلەۋدى نە دەپ تۇسىنۋگە بولادى؟​ ادامگەرشىلىككە جاتا ما؟ ​

بۇگىنگى كۇنگە دەيىن ءىستىڭ بارلىق جەلىسى ماعان ءبىر توپ اداممەنەن 2020 جىلدىڭ ناۋرىز ايىندا ءۇندىستان كورمەسىندە وتكەن «التىن ادامنىڭ الەم مۋزەيلەرىنە شەرۋى» جوباسى اياسىندا 221 ميلليون تەڭگەنى جىمقىردى دەگەن ايىپ تاعىلىپ وتىر.

بۇگىن مەنى ايىپتاپ وتىرعان ءىستىڭ قالاي بولعانىن ەگجەي-تەگجەيلى بايانداپ بەرەيىن.

2020 جىلعى 15 ناۋرىزدا قازاقستان رەسپۋبليكاسى پرەزيدەنتىنىڭ «كورونوۆيرۋستىق ينفەكتسيا-COVID-كە بايلانىستى قازاقستان اۋماعىندا توتەنشە جاعداي ەنگىزۋ تۋرالى» جارلىعى شىقتى. وسى ساتتە – 26 اقپان ايىنان باستاپ – قازاقستان رەسپۋبليكاسى ۇلتتىق مۋزەيىنىڭ ەكسپوناتتارى دايىندىق جۇمىستارىن جۇرگىزۋ ءۇشىن نيۋ-دەليدە بولعان ەدى.

قازاقستان مەن ءۇندىستان ۇلتتىق مۋزەيلەرى اراسىنداعى كەلىسىمگە سايكەس، «التىن ادامنىڭ الەم مۋزەيلەرىنە شەرۋى» كورمەسى 2020 جىلدىڭ 18 ناۋرىزى مەن 18 ءساۋىرى ارالىعىندا ءوتۋى ءتيىس بولاتىن.

الايدا، كوروناۆيرۋستىق شەكتەۋلەر ەنگىزىلگەننەن كەيىن كورمە 2020 جىلدىڭ 18 ناۋرىزىنان 21 ناۋرىزىنا دەيىن (ايىپتاۋ قورىتىندىسى بويىنشا نەبارى 3 كۇن) كورسەتىلدى.

قازاقستاننىڭ ۇندىستانداعى ەلشىلىگىنىڭ جانە قازاقستان رەسپۋبليكاسى سىرتقى ىستەر مينيسترلىگىنىڭ كومەگىمەن كارانتين ەنگىزىلگەن سوڭعى كۇنى، ياعني 2020 جىلدىڭ 22 ناۋرىزىندا ءبىز التىن ادامدى ءۇندىستاننان قازاقستانعا ديپلوماتيالىق پوچتامەن قايتارۋ مۇمكىندىگىنە قول جەتكىزدىك.

ەستەرىڭىزدە بولسا، كوروناۆيرۋستىق شەكتەۋلەر بۇكىل الەمدى دەرلىك قامتىدى. ال ءبىز قۇندى جادىگەرلەرىمىزدى سوڭعى ساتتە ەلگە امان-ەسەن قايتارىپ الدىق.

ەگەر كوروناۆيرۋس ەرەكشە قاتىگەزدىكپەن​ ءورشىپ تۇرعان الىس ءۇندىستاندا ءبىز ءدال سول مەزەتتە كورمەمىزدى شۇعىل جابۋ شارالارىن قابىلداماعاندا، قازاقستان ءۇشىن عانا ەمەس، ادامزات ءۇشىن دە «التىن ادامنان» ايىرىلىپ قالار ەدىك.

ال بۇگىنگى ايىپتاۋ اكتىسىنىڭ توركىنى قۇندى جادىگەرىمىزدەن كوز جازىپ قالۋعا يتەرمەلەيتىن سەكىلدى مە قالاي؟!

ءبىر اي بويى بولۋى ءتيىس كورمە كوروناۆيرۋستىق پاندەميا سالدارىنان توتەنشە جاعدايلارعا بايلانىستى ءۇندىستاندا بار بولعانى ءۇش كۇنگە اياقتالعانى ءۇشىن كىنا ارتۋ، ءارى ونىڭ سوت پروتسەسىنە دەيىن ۇلاسۋى مۇلدەم قيۋى كەلمەيتىن قيسىنسىزدىق دەر ەدىم.

تەرگەۋ امالدارى بارىسىندا الدەقانداي «دامۋ» اۋديتورلىق كومپانيا» جشس-ءى​​ كورمەنىڭ ءبىر اي ەمەس، نەبارى ءۇش كۇن عانا كورمەگە قويىلعانىنا بايلانىستى 221 ميلليون تەڭگە زالال كەلتىردى دەگەن قورىتىندى شىعارعان.

ءبىر قىزىعى، بۇل جەكە كومپانيا شاقىرۋ بيلەتتەرى، بۋكلەتتەر، كاتالوگتار، فلوريستيكا، ت.ب وندىرىستەگى 3 كۇن مەنەن ءبىر ايدىڭ ىشىندەگى ايىرماشىلىقتى سۇزگىسىنەن وتكىزدى. قىزىق،​ ويتكەنى شاقىرۋ بيلەتتەرى، بۋكلەتتەر، كاتالوگتار جانە ت.ب. كۇن سايىن ەمەس، ءىس-شارانىڭ اشىلۋىنا عانا جىبەرىلەدى ەمەس پە! ەندى​ وسىنداي انىق دۇنيەنى دە ءتۇسىندىرۋىم كەرەك پە؟ نەگە وسىنداي فاكتىگە نەمقۇرايدى قارايمىز؟ نەگە ءبارى ساڭىراۋ، مۇلدەم ەستىگىسى كەلمەيدى!

«دامۋ اۋديتورلىق كومپانياسى» جشس-نەن بولەك سول ءاۋديتىنىڭ قورىتىندىسىنا سايكەس، اقپاراتتى ناسيحاتتاۋ، تەحنيكالىق قولداۋ جانە ت.ب. قىزمەتتەردى ءۇندىستاننىڭ ۇلتتىق مۋزەيى جۇزەگە اسىرۋى كەرەك ەدى. ولار ءتىپتى قىتاي زاۋىتتارىنان ساتىپ الىناتىن ۆيترينالاردىڭ قۇنىن ناقتىلاۋ نيەتىمەن ءۇندىستان مەن قىتايعا رەسمي ساۋال جولدادى... الايدا، بۇل وتىنىشتەر جاۋاپسىز قالدى... مەنىڭ ويىمشا، بۇل قىزمەتتەر سۇراۋشى ەلدەردە ۇلكەن قىزىعۋشىلىق تۋدىرماسا كەرەك.

اتالعان ءىس بويىنشا ​ «دامۋ اۋديتورلىق كومپانياسى» جشس-نەن باسقا، ​ بارلىعى 12 ەكونوميكالىق ساراپتاما جۇرگىزىلدى. ​ وسىعان ۇقساس ساراپتامالاردى قازاقستان رەسپۋبليكاسى ادىلەت مينيسترلىگىنە قاراستى ينستيتۋت پەن ەكونوميكالىق ساراپتاما ورتالىعى، «اليانس سۋدەبنىح ەكسپەرتيز»، اۋديتورلىق كومپانياسى دا جۇرگىزدى. ​

«ەكسپونات» جشس قىزمەتكەرلەرىنىڭ ايتۋىنشا، تاۋارلار مەن قىزمەتتەردىڭ قۇنىن انىقتاۋ كەزىندە اۋديتورلىق كومپانيالار تولەنگەن سالىقتار مەن كولىك شىعىندارىن، جالاقىنى جانە ت.ب. ەسكەرگەن جوق.

كەيبىر جەكە اۋديتورلىق كومپانيالار بۇل ارەكەتى ونەر الەمىندەگى ​ ارىپتەستەرىمىز الدىندا​ مەنى عانا ەمەس تۇتاستاي ەل ابىرويىن ماسقارا جاعدايعا دۇشار ەتتى.​ بۇگىنگى سۇرانىستار. ەڭ سوراقىسى سول – الەمدى ءدۇر سىلكىندىرگەن، جاھاندىق اۋديتوريانى تاريحىمىزبەن جانە ەڭ تاماشا زەرگەرلىك بۇيىمدارمەن قۋانتقان​ «رۋحاني جاڭعىرۋ» مەملەكەتتىك باعدارلاماسىنىڭ ەڭ جارقىن جانە ءساتتى جوبالارىنىڭ بىرىنە اينالعان «التىن ادامنىڭ الەم مۋزەيلەرىنە شەرۋى» بۇگىندە بەيىندىك ماماندىعى جوق جانە ونەردى تۇسىنبەيتىن بويكۇيەزدەردىڭ كەسىرىنەن ۇياتقا قالىپ وتىرمىز.

Abai.kz