«جۇرتتىڭ ءبارى جاكىشەۆ ەمەس»
قازاتوموندىرىستىڭ «توكسيچنىي» اكتيۆتەردەن تازارعانى كىمگە كەرەك؟
ەستەرىڭىزدە بولار، مۇحتار جاكىشەۆ اباقتىدان بوساپ شىققاننان كەيىن دوسى ارمانجان بايتاسوۆقا بەرگەن سۇحباتىندا ءوزىن «قازاتوموندىرىس» كومپانياسىنا باسشى ەتىپ تاعايىنداعاندا، وعان سول كەزدەگى ۇكىمەت باسشىسى نۇرلان بالعىمباەۆ كاسىپورىندى بانكروتتىق دەڭگەيگە جەتكىزىپ، تارقاتۋدى تاپسىرعاننى ايتتى ەمەس پە؟
بىراق جاكىشەۆ شالا-جانسار كۇيدە جاتقان كاسىپورىننىڭ بويىنا قان جۇگىرتىپ، الەمدىك دەڭگەيدەگى الىپ كاسىپورىنعا اينالدىرعانىن ءبارىمىز بىلەمىز.
ەگەر سول كەزدە جاكىشەۆ بالعىمباەەۆتىڭ ايتقانىن ەكى ەتپەي ورىنداپ، «قازاتوموندىرىستى» قۇردىمعا قۇلاتىپ جىبەرگەندە بىزدە اتوم ءوندىرىسى مۇلدە بولماس ەدى.
ال قازىر عوي، «قازاقستان الەمدە ۋران ءوندىرۋ بويىنشا ءبىرىنشى ورىندا تۇرعان ەل» دەپ ءبارىمىز اڭگىمە ايتقاندا كەۋدەمىزگە نان پىسەردەي بولادى.
تۇتاس قازاق ماقتاناتىن الىپ كاسىپورىندى اياققا تۇرعىزعان جاكىشەۆكە العىستان باسقا ايتارىمىز جوق.
ەگەر كەزىندە نازارباەۆ رەجيمى جاكىشەۆتىڭ سوڭىنا شام الىپ ءتۇسىپ، تۇرمەگە توعىتپاعاندا «قازاتوموندىرىس» بۇدان دا قۋاتتى، «روساتومنىڭ» الدىندا مۇلدە باس يمەيتىن الەمدىك كومپانياعا اينالار ەدى.
مۇنى ءبىز ايتپاساق تا، كوپشىلىك جاقسى بىلەدى.
ءبىزدىڭ ايتپاعىمىز باسقا. تاياۋدا ساپارلاپ ءجۇرىپ «قازاتوموندىرىس» كومپانياسىندا جۇمىس ىستەيتىن تانىس جىگىتپەن كەزدەسىپ قالدىق. ءبىراز اڭگىمە ايتىلدى.
ءبىر ساتتە ەسىمە سوڭعى ۋاقىتتارى اقتاۋ قالاسىنداعى سۋ تۇششىتاتىن ماەك كاسىپورىنى قاتىستى ءبىراز اڭگىمە ايتىلعانى ەسىمە ءتۇسىپ، الىگى تانىسقا:
– بالەنشەكە، اقتاۋداعى ماەك «قازاتوموندىرىسكە» قاراۋشى ەدى. ونداعى جاعداي قالاي؟ وتكەندە كاسىپورىنعا قاتىستى اقپارات قۇرالدارىندا ءبىراز اڭگىمە تاراعانىن بايقادىم. ول جاقتاعى جاعدايى قالاي؟ – دەپ تانىسىما سۇراقتى توتەسىنەن قويدىم.
– وي، قازىر ماەك «قازاتوموندىرىسكە» قارامايدى. سوندىقتان ونداعى جاعدايدان حابارسىزبىن، – دەپ تانىسىم اڭگىمەنى قىسقا قايىردى.
– سوندا قالاي… ماەك قازىر قايدا قارايدى؟
– «قازاتوموندىرىس» لوندونداعى قور بيرجاسىنا شىعار الدىندا ءوزىنىڭ «توكسيچنىي» اكتيۆتەرىنەن قۇتىلۋ تۋراسىندا شەشىم قابىلدانعان-دى. مەنىڭ بىلۋىمشە، سول كەزدە ماەك ءبىرىنشى كەزەكتە قر ەنەرگەتيكا مينيسترلىگىنە بەرىلدى، ارتىنشا ماڭعىستاۋ وبلىسى اكىمدىگىنىڭ بالانسىنا ءوتتى، – دەپ تانىسىم ءوز بىلگەنىمەن ءبولىستى.
سول ساتتە جاردىڭ جاعاسىندا، تارقاۋدىڭ از-اق الدىندا تۇرعان «قازاتوموندىرىستى» بانكروت قىلماي، جان-جاقتى جۇمىس ىستەپ، الىپ كاسىپورىندا تەرەڭ شىڭىراۋدان سۇيرەپ شىققان مۇحتار جاكىشەۆتىڭ بەينەسى كوز الدىما ەلەستەدى.
ەگەر جاكىشەۆ تاعى 5 جىل «قازاتومونىدىرىستە» جۇمىس ىستەگەندە اقتاۋداعى ماەك تە قولدان-قولعا وتپەي، تابىستى كاسىپورىنعا اينالار ما ەدى دەگەن وي سانامدا قىلاڭ بەرگەنىن جاسىرىپ قايتەيىن. بىراق ول ويدى ەسكى تانىسقا ايتۋدى ارتىق سانادىم…
ءيا، «قازاتوموندىرىستى» مي باتپاقتان سۋىرىپ العان جاكىشەۆ اقتاۋداعى ماەك-ءتى «توكسيچنىي» كۇيگە تۇسىرمەس ەدى عوي. بىراق جۇرتتىڭ ءبارى جاكىشەۆ ەمەس قوي. ايتقانعا كونبەي، دەمى تاۋسىلاردىڭ ءسال الدىندا تۇرعان كومپانياعا جان ءبىتىردى ەمەس پە؟
«قازاتوموندىرىس» كاسىپورىننىڭ لوندون قور بيرجاسىنا شىققانى جاقسى. بىراق الىپ كاسىپورىننىڭ الەمدىك ارەناعا شىعۋ ءۇشىن وزىنە تيەسىلى سالالىق كاسىپورىندى سىرتقا تەپكەنىن ميعا سيدىرا الماي-اق قويدىم.
ويتكەنى اتوم وندىرىسىنە قاتىستى مەكەمەنىڭ «قازاتوموندىرىسپەن» قوسارلانا دامىعانى دۇرىس ەمەس پە؟ ال سىزدەر قالاي ويلايسىزدار؟
نۇرلان جۇماحان
دەرەككوزى: dalanews.kz
Abai.kz