بيىل 80 جاسقا تولعان توتو كۋتۋنونىڭ اتاقتى انىندەگى «L’italiano vero» دەگەن ءسوز – ونىڭ ءوزىن ناقتى سيپاتتايدى.

ءار زاماننىڭ ءوز سۇرقىلتايى عانا ەمەس، ءوز كۋميرى، بۇكىل جاستى تابىندىرار ءپىرى بولادى. ماسەلەن، دجاستين تيمبەرلەيك، بەيونسە نەمەسە ريانناعا ەسى كەتەتىن بۇگىنگى جاس بۋىن ءۇشىن توتو كۋتۋنو ەشكىم بولماۋى دا مۇمكىن. الايدا ارامىزدا ونىڭ اتى-ءجونى ەستىلگەننەن ارقالانىپ سالا بەرەتىندەر دە بار. ولار  – جاستىق شاعى وتكەن عاسىردىڭ سوناۋ 70-80-جىلدارىندا قالىپ، وزدەرى ەردىڭ جاسى ەلۋدىڭ و جاق، بۇ جاعىندا سول كۇندەردى ساعىنىپ جۇرگەندەر. بۇلاردىڭ مۋزىكالىق تالعامى «اببا»، «بوني م» جانە وسى كۋتۋنو باستاعان داڭقتى يتاليان ديسكوسىنىڭ بەلدى وكىلدەرى ارقىلى قالىپتاستى دەسەك، ارتىق بولماس.

ول ۋاقىتتا ءار جىلدىڭ اقپان ايىنىڭ العاشقى جەكسەنبىسىندە انسۇيەر قاۋىم تەلەديداردان ءتۇننىڭ ءبىر ۋاعىندا باستالاتىن يتاليان ءانىنىڭ سان-رەموداعى فەستيۆالىن تاماشالاۋعا وتىراتىن. نەگە ەكەنى بەلگىسىز، سول جىلدارى ماسكەۋدەگى مەمتەلەراديو باسشىلىعى باسقا ەمەس، تاپ وسى يتاليان مۋزىكاسىنا جاقسى كوڭىل بولەتىن. بۇگىندە اشىق-شاشىق قالعان بارلىق ەسىك-تەسىگىمىزدەن كىرىپ، تورىمىزگە ورنىعىپ العان افروامەريكالىق ەسىرىككە ول كەزدە ەفيردەن مۇلدە ورىن بەرىلمەيتىنى بەسەنەدەن بەلگىلى. بالكىم، يتاليان سازىنىڭ ەكى يىعىن جۇلىپ جەيتىن ەكسپرەسسيۆتى ىرعاقتان گورى نازىك ليريكالىق سۇلۋلىققا جاقىندىعى تابان استىندا تاپقىرلىعى ۇستاي قالاتىن كەڭەس يدەولوگتارىنا دا جاعىپ، «جاس ۇرپاقتى جىن-جىپىردىڭ داڭعازاسىمەن ەمەس، وسىنداي اسقاق ونەردىڭ رۋحىندا تاربيەلەۋ كەرەك» دەپ شەشكەن بولار؟

قالاي بولعاندا دا، قازاق جاستارىنىڭ يتاليان ەستراداسىنا قىزىعۋشىلىعى سول زاماننان باستاۋ الاتىنى انىق. دجانني موراندي، ۋمبەرتو توتستسي، «ريككي ە پوۆەري» توبى، ريكاردو فولي، پۋپو، ال بانو مەن رومينا پاۋەر – بۇلاردىڭ ءبارىن ءبىز سول ءوزىمىز جىل بويى كۇتىپ جۇرەتىن سان-رەمو فەستيۆالى ارقىلى تانىدىق.

توتو كۋتۋنونى دا ءبىز العاش وسى ءان بايگەسىندە كوردىك. ونىڭ گيتارامەن ورىنداعان:

– La sciata mi cantare,

Cola quitarra i mano,

Solo l’italiano – l’italiano vero!

– دەپ شىرقاعان ءانى ءدۇيىم جۇرتشىلىقتى ءدۇر سىلكىندىردى (قازاقشالاعاندا «بەرەيىن سىزگە ءان سالىپ، گيتارامدى قولعا الىپ، مەن يتالياندىقپىن ويتكەنى – ناعىز يتالياندىقپىن!» بوپ شىعادى).

بۇل – 1983 جىل بولاتىن. بۇرىن دا تالاي بايگەگە قاتىسقان شىعار، بىراق كەڭەس وداعى، ونىڭ ىشىندە قازاق كورەرمەنى ءۇشىن كۋتۋنو وسى جىلى، وسى فەستيۆالدە جانە تاپ وسى انىمەن تانىلدى. ونىڭ بۇدان كەيىنگى «Sole» («كۇن»), «Donna mia» («حانىمىم مەنىڭ»), «Serenata» («سەرەنادا»), «Innamorato» («عاشىقپىن») سەكىلدى جانە تاعى دا باسقا حيتتارى بىزگە عانا ەمەس، دۇنيە جۇزىنە تارالدى. بۇل ونىڭ ايداي الەمگە ءانشى رەتىندە ايگىلەنۋى ەدى. ايتپەسە كومپوزيتور رەتىندە توتو كۋتۋنو ەسىمى بۇعان دەيىن دە بۇكىل ەۋروپاعا بەلگىلى بولعان ەكەن. ونىڭ اندەرىن يتاليان ەستراداسىنىڭ جۇلدىزدارى دومەنيكو مودۋنو، ادريانو چەلەنتانو، كريستيانا، فرانتسۋز انشىلەرى دجو داسسەن، داليدا، ميرەي ماتە، ميشەل ساردۋ شىرقاپ ءجۇردى. راديوستانسالاردان ءالى دە ورىندالىپ تۇرادى.

ءباسپاسوز وكىلدەرىنىڭ «ەڭ ۇزدىك ءانىڭىز قايسى دەپ ويلايسىز؟» دەگەن سۇراعىنا ءانشى-سازگەر:

– ماعان ءاربىر جازعان جاڭا ءانىم كەرەمەت بوپ كورىنەدى، – دەپ جاۋاپ بەرىپتى. – ويتكەنى ءاننىڭ دۇنيەگە كەلگەن كەزىندەگى ونى شىعارعان ادامنىڭ سەزىمى – جاس بوسانعان انانىڭ سەزىمىندەي شىعار، ءسىرا. مۇنداي ساتتە وسى انىڭنەن اسقان ۇلى شىعارما جوقتاي بوپ تۇرادى. بىراق ۋاقىت وتە كەلە جۇرەگىڭدە تاعى ءبىر اۋەن تۋىندايدى دا، الدىڭعى ءاننىڭ ورنىن باسا باستايدى. مەن وتە كوپ ءان جازعان اداممىن. شىنىمدى ايتسام، سولاردىڭ ەشقايسىسىن دا الالاعىم كەلمەيدى. ءبارىن دە جاقسى كورەم.

ءبىزدى تولعاندىرىپ جۇرگەن «امەريكا مۋزىكاسىنىڭ ەكسپانسياسى» يتاليا جۇرتشىلىعىن دا الاڭداتادى ەكەن.

– اعىلشىن تىلىنەن، اعىلشىن ءتىلدى مۋزىكانىڭ باسا-كوكتەۋىنەن ءبىز دە زيان شەگىپ وتىرمىز، – دەيدى سينور كۋتۋنو. – جەكەمەنشىك تەلەارنالار تاڭەرتەڭنەن كەشكە دەيىن امەريكالىق مۋزىكانى بەرەدى دە جاتادى. ونى كورىپ وسكەن جاستار ءۇشىن سودان اسقان ونەر جوق بوپ كورىنەتىن شىعار. وسىنىڭ كەسىرىنەن ولار ۇلتتىق ەستراداعا قىزىقپايتىن بوپ بارادى. ساحناعا ەندى شىعىپ جۇرگەن جاس ونەرپازدار امەريكالىق ستيلگە ەلىكتەپ، ءاندى سولار قۇساپ ايتۋعا تىرىسىپ، تىراشتانىپ ءجۇر. ءبىزدىڭ سوڭىمىزدان ەرىپ، جولىمىزدى جالعاستىراتىن ەشكىم قالماي بارادى. جاستاردىڭ ءبارى يتاليانشا ەمەس، اعىلشىنشا ايتۋعا قۇمار. الەمگە تانىلۋ ءۇشىن ءسويتۋ كەرەك-ءمىس. اعىلشىنشا ايتىپ، الەمگە تانىلعان قانداي يتاليان ءانشىنى بىلەسىزدەر قازىر؟ ال ءبىزدى كەزىندە الەم يتاليانشا ايتساق تا تانىدى عوي...

وتكەن عاسىردىڭ 70-80-جىلدارى – يتاليان ەستراداسىنىڭ دۇرىلدەگەن زامانى بولاتىن. سونداي ءدۇمپۋ ەندى قاشان بولۋى مۇمكىن؟

– كەز كەلگەن نارسە قالىپتاسۋ، ءوسۋ-وركەندەۋ، سوسىن قايتا قۇلدىراۋ كەزەڭدەرىن قامتيتىن تسيكلدان تۇرادى، – دەيدى بۇعان بايلانىستى ءانشى-سازگەر. – جاڭانىڭ ءوزى ابدەن ۇمىتىلعان ەسكىنىڭ قايتا جاڭعىرۋى ەمەس پە؟ قازىر مادەنيەتتىڭ قاي سالاسىندا بولسىن – ول مۋزىكا، ساۋلەت، ادەبيەت نەمەسە بەينەلەۋ ونەرى بولا ما، ءبارىبىر – جاڭالىق اشۋ قيىن. ساز الەمىندەگى سوڭعى توڭكەرىسشىلەر «بيتلز» بولدى-اۋ دەپ تە ويلايمىن. ويتكەنى، ودان بەرى ەلۋ جىل وتكەنىمەن، تىڭنان تۇرەن سالعان ەشكىم جوق. جاڭالىقتار ەندى تەك تەحنولوگيا مەن مەديتسينا سالاسىندا عانا بولاتىن شىعار... دەگەنمەن، ءبىز دامۋدىڭ تسيكلدى جولىمەن كەلە جاتىرمىز. ياعني، الداعى ۋاقىتتا يتاليان مۋزىكاسىنىڭ بۇرىنعى تابىستارى قايتا ورالىپ، ەڭسەمىزدىڭ تىكتەلۋى عاجاپ ەمەس...

ساكەن سىبانباي

توتو كۋتۋنو (يتاليا). ءانشi-كومپوزيتور.

1943 جىلدىڭ 7 شىلدەسىندە توسكانا وبلىسىنداعى فوسدونوۆو قالاشىعىندا دۇنيەگە كەلگەن. تولىق اتى – سالۆاتورە. اكەسى – سيتسيليا ارالىنىڭ تۋماسى، تەڭىزشى بولعان، بىراق قولى بوستا ۇرلەمەلى اسپاپتاردا ويناۋدى ءتاۋىر كورگەن. توتونى اۋەن الەمىنە اۋەستەندىرگەن دە سول كىسى. ت.كۋتۋنونىڭ ەشقانداي مۋزىكالىق ءبىلىمى جوق، ول – تۋما تالانت. 16 جاسىنان ءان جازعان. الايدا كومپوزيتور رەتىندە 30 جاسىنا تاياۋ، 1974 جىلدان عانا اتى شىعا باستادى.

«ميلان» فۋتبول كلۋبىنىڭ 1960 جىلدان بەرگى اينىماس جانكۇيەرى.

ايەلى كارلامەن 52 جىلدان بەرى وتاسىپ كەلەدى. ۇلى – نيكو كۋتۋنو 33 جاستا.

Abai.kz