سوڭعى جىلدار مۇعدارىندا ادەبيەت پەن ونەر سالاسىندا ءبىراز ايتۋلى ساڭلاقتارىمىز ەلىمىزدەگى ەڭ جوعارى مارتەبە – "قازاقستانننىڭ ەڭبەك ەرى" اتاعىمەن ماراپاتتالدى. بۇل دەگەنىمىز – ۇلت مادەنيەتىنە كورسەتىلگەن ىزگىلىكتى ءىلتيفات، ۇلكەن قۇرمەت، مەرەي تاسىتقان ماساتتى قۇبىلىس ەكەنى داۋسىز. اركىم ەڭبەگىنە قاراي ارداقتالىپ جاتسا، ودان ارتىق قانداي مارتەبە بولماق. ايتسە دە، ءار نارسەنىڭ ءوز رەت-جولى، ءجون-جوسىعى بولاتىنىن ەسكەرسەك، جوعاراداعى مەرەيلى اتاققا لايىقتىنىڭ لايىقتىسى، ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە اتالۋعا ءتيىستى اسا كورنەكتى تۇلعالاردىڭ كەيبىرى كوزدەن تاسا، ىقىلاستان شەتقاقپاي قالىپ كەلە جاتقانى كوڭىل قىنجىلتادى. بۇل تاراپتا ءبىز ۇلى مۇحاڭدى، مۇحتار اعا ماعاۋيندى ايتىپ وتىرمىز. ءسوزدىڭ ءدامى مەن ءنارىن تالعايتىن زەيىندى وقىرمان ماعاۋيننىڭ ادەبيەت تاريحىمىزداعى اباي، اۋەزوۆپەن قاتار تۇرعان يىقتاس زاڭعار ەكەنىنە شاك كەلتىرە قويماس، ءھام بۇگىنگى تاڭدا ءولى مەن ءتىرىنىڭ اراسىندا ونىڭ الدىنا تۇسەر قالام يەسى جوق ەكەنىن ىشەگىنە شىناشاق اينالماس نەبىر قىزىلكوز قىزعانشاقتىڭ ءوزى دە امالسىز مويىنداپ، ىشتەن تىناتىنا سەنىمىمىز گامىل.

ماعاۋين – قازاق ءسوزىن جاڭا زاماندا ساپالىق جاڭا ساتىعا كوتەرگەن، سيقىرلى، جۇردەك قالامىنىڭ ۇشىنان نەبىر جاۋھار توگىپ، شەبەرلىك شىڭىنا جەتكەن بىردەن-ءبىر بىرەگەي تالانت. جورگەگىنەن اباي جىرىنىڭ اۋەزىمەن الديلەنىپ وسكەن حاس ساڭلاق تۋعان ادەبيەتىمىزبەن بىرگە كوكتەپ، بىرگە جاپىراق جايىپ كەلەدى. ۇلتىمىزدىڭ رۋحاني بولمىس-ءبىتىمىن، مەرەيلى بيىگىن، وكىنىشتى مۇڭ-زارىن، مىڭ جىعىلىپ-مىڭ تۇرعان تايعاق كەشۋىن ماعاۋين شىعارمالارىنسىز ەلەستەتۋ مۇمكىن ەمەس. ادەبيەتىمىز بەن تاريحىمىزدىڭ بۇرىنى مەن بۇگىنىنە ۇڭىلسەك، ات باسىن بۇرىپ، ماڭداي تۇزەر تەمىرقازىعىمىزدىڭ ءبىرى مۇحاڭنىڭ جاۋھار دۇنيەلەرى ەكەنى تالاسسىز. سان بوياۋمەن قۇلپىرىپ، مىڭ-سان ۇنمەن سىڭعىرلاعان ماعاۋين الەمى شەكسىز شالقار، ءھام سۇلۋ، ءھام كوركەم، كىرسىز جۇرەكپەن تۇڭعيىعىنا سۇڭگى دە، كەرەگىڭدى الا بەر، بايىپ، قۇنارلانىپ شىعاسىڭ. ول – اڭقاڭ كەۋىپ، وزەگىڭ تالعاندا، ءشولىڭدى باسار تاس تۇمانىڭ سۋىنداي تۇنىعىڭ; اداسساڭ، كوز ۇشىنان شالقىپ، وزىنە شاقىرار جەتى قاراڭعىداعى شىراعىڭ... ياكي، باعزى زاماننىڭ ءۇنىن ەستىپ، بابا تاريحىڭدى تانىعىڭ كەلسە – ماعاۋيندى وقى; بايىرعى رەاليستىك ماشىقتان باستاپ، ميستيكالىق، مودەرندىك، ماگيالىق... سيپاتتاعى ارعى-بەرگى سان-الۋان جاراسىمدى كوركەمدىك ءتاسىلدىڭ سيقىرىنا اربالىپ، تىلسىمىنا شىم باتىپ، شومعىڭ كەلسە – ماعاۋيندى وقى; انا ءتىلىمىزدىڭ تاڭداي ۇيىرەر ۋىز ءدامىن تاتىپ، مەيىر قاندىرعىڭ كەلسە – ماعاۋيندى وقى...

م. ماعاۋين – العاشقى تۋىندىسىمەن-اق ادەبيەت تابالدىرىعىن قۇبىلىس بولىپ اتتاعان تەڭدەسسىز تۇلعا. تانىم كوكجيەگىمىزدى كەڭىتىپ، رۋحانياتىمىزدىڭ ماڭگى كونەرمەس ءىنجۋ-مارجانىنا اينالعان  "قوبىز سارىنى" مونوگرافياسى مەن "الداسپان" انتولوگياسىن ءتۇبىت مۇرتى جاڭا تەبىندەگەن جاس تالاپ بوزبالا جازدى دەگەنگە ءتىپتى يشانۋدىڭ ءوزى قيىن. بۇرىن عىلىمي ورتاعا بەيمالىم، قۇپياسى قىرىق قات جىراۋلار پوەزياسىن زەردەلەۋ ارقىلى تانىم-تۇسىنىگىمىزگە تىڭ ءورىس اشىپ، ادەبيەت تاريحىن تۇتاستاي ءۇش عاسىر ارىعا جىلجىتتى. بۇل ادەبيەتىمىزدىڭ باستاۋىن بۇحار جىراۋمەن شەكتەپ، شولاق قايىراتىن سول تۇستاعى قاتىپ-سەمىپ قالعان عىلىمي قاساڭ دوگماعا جالعىز ءوزى قاسقايىپ قارسى شاپقان جەكە باتىرداي كوزسىز ەرلىكپەن پارا-پار جانكەشتىلىك ەدى. كەيبىر باقاي ەسەپ كۇنشىلدەر يدەولوگيالىق قىراعىلىق تانىتقانسىپ كۇڭىرەنسە دە، مۇسىرەپوۆ، مارعۇلان سىندى دانالار ادەبيەت كوگىندە جارقىراپ تۋعان جاڭا جۇلدىزعا تاڭىرقاي قاراپ، اق باتاسىمەن القادى. ءار ءسوزى ساف التىننان باعالى ۇلىلاردىڭ وسىنشالىق ماداق-ماقتاۋىنا جاس جىگىت بۋىنى بوساپ، ماساتتانىپ داندايسىعان جوق. زور ۇمىتپەن ارتىلعان امانات جۇگى دەپ ءبىلىپ، شالقار شابىتى شالقىپ-تاسىپ، شابىسىنا شابىس قوستى. ءبىر شىعارماسىنان ءبىر شىعارماسى ءبۇيىرى قىزعان پىراقتاي وزعىنداپ، جانعان جۇلدىزى جارقىراي ءتۇستى.

كوركەمدىك كەڭىستىكتەگى بيىكتىك پەن تەرەڭدىك، كەڭدىك ولشەمدەرىن شىرقاۋعا شارىقتاتقان قاناتتى شىعارمالارىندا قازاقتىڭ ارعى-بەرگى تۇرمىسىنداعى دىلگىر تاقىرىپتارتىڭ كۇللىسى مول اۋقىممەن قامتىلدى. قازاقتىڭ قالا پروزاسىنا العاش قالام تارتىپ، تىڭنان تۇرەن سالعاننىڭ بىرەگەيى دە ماعاۋين. ونىڭ ستۋدەنتتەر مەن قالا ينتەلليگەنتسياسىنىڭ رۋحاني كەلبەتىن كوركەم ايشىقتاعان "قارا قىز", "كوكمۇنار" روماندارى جاستارىمىزدىڭ باسىنا جاستانىپ جاتىپ وقيتىن شىعارمالارىنا اينالدى.

تاريح – جازۋشىنىڭ ايرىقشا ستيحياسى. سوناۋ "قوبىز سارىنىنان" باستاۋ العان اسقاق اڭسار "الاساپىرانعا" جالعاسىپ، ودان "شىڭعىس حان" اتتى ءتورت تومدىق، "التىن وردا" اتالاتىن ەكى تومدىق ۇلى ەپوپەيالارعا ۇلاستى. "الاساپىران" ديلوگياسىندا "كەردەڭ باستى يدىرگەن، تىزەلىنى بۇكتىرگەن" اسىل رۋحتى بابا قازاقتىڭ "اۋزى تۇكتى كاپىرگە" بودان بولار تۇستاعى قيلى تاعدىرى ازالى جۇرەك قانىمەن ايشىقتالسا، "شىڭعىس حان" ەپوپەياسى ءيىسى تۇركي ءمىللاتى تاريحىنىڭ كوركەم ەنتسيكلوپەدياسى دەۋگە لايىق. "التىن وردامەن" تۇيىقتالار وسىناۋ روماندار تسيكلى ارقىلى قازاقتىڭ ءتۇپ تاريحى تۇگەلدەي كوركەم حاتقا ءتۇسىرىلدى دەسەك، اسىلىق ايتقاندىق بولماس.

قىزىل يمپەريا كەزىندەگى ۇلتىمىزدى ءۇستى-ۇستىنە سورلاتىپ، ومىرتقاسىن ۇزگەن قانقۇيلى زوبالاڭداردىڭ ەشقايسى دا ماعاۋيننىڭ جۇرەگىن سىزداتپاي وتكەن جوق، قالامىنان تىس قالعان جوق. ازامات سوعىسى، وكتيابر رەۆوليۋتسياسى، كامپەسكە، ۇجىمداستىرۋ، اشارشىلىق، 37-ءنىڭ زۇلماتى، وتان سوعىسى، تىڭ يگەرۋ، اتوم پوليگونى، جالپى ۇلتتىق دەگراداتسيا سەكىلدى تىزبەكتى ناۋبەتتىڭ ءبارى دە "سارى قازاق", "شاقان شەرى", "كەسىك باس، تۇلىپ دەنە", "مەن", "بالاقان", "قىپشاق ارۋى", ءبىر اتانىڭ بالالارى", "جارماق", "جىلان جىلعى بالالىق"  ت.ب. رومان-حيكاياتتارىندا شىنايى كوركەمدىكپەن كورىنىس تاپتى.

ەلىنىڭ بايراقتى بوستاندىعىنا شىن شاتتانىپ، جۇرەگىمەن قۋانعان ءبىر ادام بولسا، ول – ماعاۋين. وڭ-سولىن تانىماعان ءسابي شاعىندا-اق اكەسىنىڭ قۋعىنعا ۇشىراعان ازاپتى ءومىرىن كورىپ، جاداۋ قاباق، جارىم كوڭىل شاڭىراقتا وكسىكپەن بۋلىعىپ ءوستى. ول سوتسياليستىك شادىمان ءومىردى ەشقاشان اسقاقتاتا جىرلاعان ەمەس. جان تىنىشتىعىن تاريحتان ىزدەدى. بوستان زامانداعى بابالارىمىزدىڭ اسىل رۋحىن، ءسان-سالتاناتى جاراسقان پەيىشتەي تۇرمىسىن اڭسارلى جۇرەكپەن ساعىنا جازدى. مۇحاڭ ءۇشىن ازاتتىقتان اسقان قاستەرلى ۇعىم جوق. توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىنداعى اۋمالى-توكپەلى كۇيزەلىس كەزىندە ءبىر توپ قالامداس قارىننىڭ گوي-گويىن ايتىپ كۇڭىرەنە باستاعاندا: "ەندى اشتان ولسەم دە ارمانىم جوق، اعايىن، وزدەرىڭ-اق اڭساي بەرىڭدەر سول "پەيىشتەرىڭدى!" دەپ، مۇحاڭنىڭ كوزىنە جاس العانى ءالى كوز الدىمىزدا.

قاشاندا حالقىنىڭ جوعىن جوقتاپ، جىرتىعىنا جاماۋ، كەتىگىنە كىرپىش بوپ قالانۋعا ۇمتىلاتىن مۇحاڭ ازاتتىق العان بەتتە-اق، بار جۇمىسىن ىسىرىپ قويىپ، "قازاق تاريحىنىڭ الىپپەسىن" جازدى. سوۆەتتىك كەسىرلى، ايار ساياساتتىڭ ىقپالىمەن اۋزى-مۇرىنى قيسايىپ، تەرىس ناسيحاتتالىپ كەلگەن ءتول تاريحىمىز تۋرالى جالعان، جابايى تۇسىنىكتەن ارىلىپ، ۇرپاق ساناسىن سەرپىلتۋدەگى مۇنداي ەڭبەكتىڭ ءمان-ماڭىزىن ايتىپ جەتكىزۋدىڭ ءوزى مۇمكىن ەمەس.

بۇگىندە "جاڭا قازاقستان" جاڭا قولعا الىپ جاتقان ۇلتتىق يدەولوگيانىڭ تۇعىرنامالىق قاعيداتتارىن مۇحاڭ سوناۋ توقسانىنشى جىلداردىڭ باسىندا-اق ءوزىنىڭ ايگىلى "ۇلتتىڭ كۇرە تامىرى", "ۇلتسىزدانۋ ۇرانى" ءتارىزدى اناليتيكالىق ەسسە كىتاپتارىندا تۇجىرىمداپ قويعان بولاتىن.

تاريحتىڭ توسىن سىيىنىڭ ارقاسىندا، جاۋىز يمپەريانىڭ شەڭگەلىنەن قۇتىلدىق دەپ قالپاعىمىزدى اسپانعا اتقانمەن، وكىنىشكە وراي، شەكەمىز شەرۋەن اتا قويعان جوق. ەل بيلىگىن سول باياعى قىزىل كوسەمدەر جىمىسقىلىقپەن باسىپ قالدى. "اۋىز دەموكراتيا" بولماسا، شىن مانىندە، ەشتەڭە وزگەرمەدى. ەركىن وي، ۇلتتىق اڭسار جورگەگىندە تۇنشىقتىرىلىپ، ءبىر ادامنىڭ شەكسىز ۇستەمدىگىن وبەكتەگەن اۆتوريتارلىق كلەپتوكراتيا ورنىقتى. جەردىڭ استى-ۇستىندەگى بايلىق جاپپاي توناۋعا ءتۇستى. جىلدار بويى قالىپتاسقان شارۋاشىلىق جۇيەسى بۇتىندەي كۇيرەدى. حالىقتىڭ كوپشىلىگى قايىرشىلىققا ۇشىراپ، ەل ءىشىن الەۋمەتتىك-رۋحاني حاوس جايلادى. ۇلت بولاشاعىنا قاتەر تونگەن وسىنداي سىندارلى ساتتە قازاعىم دەپ قاشاندا وتقا تۇسەتىن قايسار جازۋشى قالاي قول قۋسىرىپ قاراپ وتىرسىن. ۇشقىر، وتتى قالامىن اق نايزاداي ءۇڭىلتىپ، كەڭىردەكتەپ ەنگەن قوعام دەرتىن اياۋسىز شەنەدى. جويداسىز "پريحۆاتيزاتسيا", اۋىلدىڭ كۇيرەۋى، انا ءتىلدىڭ مۇشكىل ءحالى، شەكارانى شەگەندەۋ، جەر ساتۋ، سىرتتاعى قانداستارىمىزدى ەلگە كوشىرۋ، جاڭا-وزەندەگى قاندى سويقان ت.ب. تولىپ جاتقان قازاق بولاشاعىنا قاتىستى ماسەلىنىڭ بارىنە اتتان ساپ اششى ايقايمەن ءۇن قاتتى.

مۇنداي ازاماتتىق پوزيتسيا، ۇلتىم دەپ وزەگى ۇزىلگەن ولەرمەندىك نازارباەۆتىق بيلىككە، ارينە، ۇناعان جوق. ولارعا كۇن كوسەمدەرىن قۇدايدىڭ تاعىنا كوتەرىپ، جەر-كوككە سىيعىزباي ماداقتايتىن جارامساقتار كەرەك ەدى. "اق پاتسام!" دەپ سايرايتىن بۇراڭبەل، تابان جالاعىش، قول سۇيگىش جاعىمپازدار ارمياسى جاساقتالىپ، ەل تاريحىندا بۇرىن-سوڭدى بولماعان "نۇر-ءناما", "حان-ءنامالاردىڭ" الامان بايگەسى باستالدى. نۇر ديدارلىنى اي مەن كۇنگە تەڭەپ، قۇداي مەن پايعامباردان اسىرىپ، قالاي ماقتاۋعا ءسوز تابا الماي قينالعانداردىڭ تالايىن كوردىك. الاماننان ات وزدىرعاندار بيىك استاۋدان جەم جەپ، ماراپاتقا مەلدەكتەدى. ونەر مەن ادەبيەتكە بولىنەتىن مەملەكەتتىك قىرۋار قارجىنىڭ باسىم بولىگى شيرەك عاسىر بويى "نۇريادا" قوقىسىنا يت-ءراسۋا شاشىلدى.

مۇحاڭ سىندى تاباندى ازاماتتىق پوزيتسياداعى شىن تالانت يەلەرى قاقپاي كورىپ، وگەي اتاندى. ۇلت يگىلى ءۇشىن اتقارعان ۇلانعايىر ەڭبەكتەرى ەلەۋسىز قالدى، قاعاجۋ كوردى، رۋحاني قىسىمعا ۇشىرادى. ازاتتىق العالى بەرگى 30 جىل ىشىندە م. ماعاۋين ءوزىنىڭ ازات وتانى تاراپىنان بىردە-ءبىر ماراپات، سىي-قۇرمەت كورگەن جوق; 30 جىل ىشىندە نەبىر حالتۋرششيكتەردىڭ  توننالاپ ماكۋلاتۋراسىن شىعارىپ جاتقان مادەنيەت مينيسترلىگى ىقىلاس تانىتىپ، ماعاۋيننىڭ ءبىر كىتابىن دا باسىپ شىعارعان ەمەس. (12 تومدىق ءھام 25 تومدىق شىعارمالار جيناعىن ادەبيەتتىڭ قادىر-قاسيەتىن بىلەتىن، جازۋشى تالانتىنا شەكسىز قۇرمەتپەن تابىناتىن مەتسەنات ازاماتتار ءوز قارجىسىنا شىعارىپ بەردى). مۇنىڭ اتى نە؟ "كورمەس – تۇيەنى دە كورمەس" دەمەسكە امالىمىز قايسى. ءجا، بۇل كەسىرلى ءنان-بايدىڭ زامانىنداعى تۇلعانى تاپتاۋعا ارنالعان رۋحاني كەسەلدى قىساستىقتىڭ كورىنىسى دەلىك. ال، بىراق، بۇگىنگى جاڭا كەزەڭدە نە وزگەردى؟ جاڭا، ادىلەتتى قازاقستان مۇحاڭداي الىبىنا جۇرەگى ەلجىرەپ، قۇشاعىن جايدى ما؟ ازىرگە ونداي ىقىلاستى كورە قويعان جوقپىز. سول باياعى سىز قاباق، كوك سىرەۋ مۇز كوڭىلدىڭ كوبەسى سوگىلمەگەن سياقتى. ەسەسىنە، ءنان-ءسىز تاڭى اتىپ، تاۋىعى شاقىرمايتىن جول-جورعالار قالپاعىن اينالدىرىپ كيىپ، جاڭاشا سايراپ، بۇرىنعىشا ءۇپىل-مالىك بوپ ءجۇر.

ەڭبەگى ءوز دارەجەسىندە باعالانباي جۇرگەن جالعىز مۇحاڭ عانا ەمەس، ءار سالادا دا ونداي  ساڭلاقتار بارشىلىق. سونىڭ ءبىرى – قازاقتىڭ قايسار قىزى بيبىگۇل يمانعازينا. بۇل اپامىزدى زامانىمىزدىڭ فەنومەنى دەسەك تە بولادى. ومىرىمەن دە، ەڭبەگىمەن دە ونەگە بوپ كەلە جاتقان وقشاۋ تۇلعا، ۇرپاققا ۇلگى بولار ونەگەلى ءومىر يەسى، بەيبىت كۇننىڭ مانشۇگى مەن ءالياسى دەۋگە ابدەن تاتىرلىق جان. ونىڭ قالامگەرلىك جولىنداعى رۋحاني ەرلىگىن "قۇرىش قالاي شىنىقتى" رومانىن جازعان ايگىلى ورىس جازۋشىسى ن. وستروۆسكيمەن سالىستىرساق ارتىق بولماس. قارشاداي كەزىندە قاتىگەز قانىشەردىڭ قولىنان مۇگەدەك بوپ ارباعا تاڭىلىپ قالسا دا، اجالمەن الىسىپ ءجۇرىپ ءوزىن ءورشىل رۋحتى تۇلعا جاسادى. تاقسىرەتتى تاعدىرىنان "تاۋقىمەت" اتتى رومان-تريلوگيا، قوعامدا ەتەك الىپ بارا جاتقان كەسەلدى مورالدىك-ەتيكالىق ماسەلەلەردى تەرەڭنەن تولعايتىن "نازىم", "ۇيىمە بارعىم كەلمەيدى" سىندى مونو-روماندار جازدى. ول –ىزگىلىك مۇراتتارىن اق قاعازدىڭ بەتىنە قالاممەن جازىپ قانا قويماي، اينالاسىنا مەيىرىم شاپاعاتىن دارىتىپ، قايىرىمدىلىقتى ءوز قولىمەن جاساپ كەلە جاتقان ايتۋلى قايراتكەر دە.

مۇگەدەك انالاردىڭ قاسىرەت-مۇڭىن جان-جۇرەگىمەن تۇسىنەتىن ءبىر كىسى مەنداي-اق بولار دەپ ويلايتىن جازۋشى تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىنداعى قيىن-قىستاۋ ساتتە مەملەكەت تاراپىنان ەشقانداي جاردەم بولماي، قاراۋسىز قالعان 217 مىڭ مۇگەدەك انالاردىڭ باسىن قوسىپ، 1992 ج. رەسپۋبليكالىق ء"بيبى-انا" قوعامىن قۇردى. باسىنداعى جالعىز ءۇيىن كەپىلگە قويىپ، بانكتەن العان اقشاسى مەن كىتاپتارىنان تۇسكەن 20 ميلليون تەڭگە قالاماقىسىن جىلاعان جوق-جىتىك مۇگەدەكتەردىڭ مۇقتاجىنا جۇمسادى. وتىز جىلدىڭ ىشىندە مىڭداعان مۇگەدەك انالاردىڭ تۇرمىس جاعدايىن جاقسارتۋعا جاردەمدەستى. قوعامنىڭ تىكەلەي ارالاسۋىمەن كوپتەگەن مۇگەدەك انا باسپانالى بولدى. ء"بيبى-انا" قايرىمدىلىق قورىنىڭ كومەگى ارقاسىندا مۇگەدەك انالاردىڭ تاربيەسىندەگى 700-دەن استام ءجاسوسپىرىم جوعارى وقۋ ورىنىن ءبىتىرىپ، بۇگىندە ەلىمىزدىڭ ءتۇرلى شارۋاشىلىق سالاسىندا تابىستى قىزمەت اتقارىپ ءجۇر. قازىرگى تاڭدا ء"بيبى-انا" قورى 30 جىلدا قازاقستاننىڭ ءبىر دە ءبىر وڭىرىندە بولماعان، مۇگەدەك بالالاردى وڭالتۋ ورتالىعىن اقتوبە وبلىسى شالقار اۋدانىندا سالۋ جوباسى بويىنشا جۇمىس ىستۋدە. وسىنداي جانكەشتى، ىزگىلىكتى ەڭبەگى ءۇشىن دە ول كىسىنى رەسپۋبليكا جۇرتشىلىعى باياعىدا-اق "قازاقتىڭ تەرەزا اناسى",ء"بيبى-انا"  دەپ اتاپ كەتكەنى بارشامىزعا ءمالىم.

"قازاقتىڭ تەرەزا اناسى", ء"بيبى-اناسى" وزعان 2022 جىلى سەكسەن جاسقا تولدى. ءبىزدىڭ تارازىسى تازا بيلىگىمىز، وكىنىشكە وراي، بىلق ەتكەن جوق. بەيبىت كۇننىڭ ناعىز قاھارمانى اتانۋعا ءتيىس اپامىزدىڭ ەرەن ەڭبەگى ەسكەرۋسىز قالدى. ادىلەتتى قازاقستاننىڭ ادىلدىگى وسى بولعانى ما؟

سونداي-اق، ءبىزدىڭ باعىمىزعا قۇدايىم بەرە سالعان (قۇدايبەرگەن دىنمۇحاممەد) ديماشىمىز بار ەمەس پە. "الەمنىڭ التىن داۋىسى" اتانعان تالانتتى وعلانىمىز، ونەرىمىزدىڭ بۇگىنگى بويتۇمارى، قازاقستاندى تورتكۇل دۇيەگە پاش ەتكەن برەندىمىز. مۋزانىڭ قۇدىرەتىنە تابىناتىن الەمدەگى ميلليونداعان فاناتتارى ونى توبەسىنە تۇتادى، كونتسەرتىن تاماشالاۋ ءۇشىن قۇرلىقتان قۇرلىق اسىپ، ىزىنەن سابىلىپ جۇرەدى. وسىنداي اسىپ تۋعان اسىلىمىزعا ءبىز ەل بوپ نە ءىلتيفات تانىتتىق؟ ارينە، اينالايىن حالقىمىز ديماش دەسە، ىشكەن اسىن جەرگە قويادى، توبەسى كوككە جەتىپ مەرەيلەنەدى. ال بيلىك شە؟ نازارباەۆ ساياساتىنىڭ سايىپقىراندارى الەمگە اتى دۇركىرەپ شىققان ساتتە-اق ديماشتى بىردەن "نۇر-وتان" پارتياسىنا قابىلداپ، تەڭدەسى جوق "قۇرمەت" كورسەتتى. ءسويتىپ، تۇمسىعىمەن جەر ءسۇزىپ باتپاقتاعان پارتيالارىنىڭ بەدەلىن كوتەرمەك بولدى.

قازاق توپىراعىندا ديماشقا دەيىن ەشكىم الەمنىڭ ايگىلى ساحنالارى مەن ون مىڭداپ ادام جينالاتىن ستاديونداردا جەكە كونتسەرت بەرىپ كورگەن ەمەس. ونىڭ وسى الەمدى تامساندىرعان كونتسەرتتىك باعدارلامالارى ەلىمىزدەگى ماراپاتتاردىڭ تاقياسىنا تار كەلە مە؟ نەگە مەملەكەتتىك سىيلىق المايدى؟ نەگە "حالىق ءارتيسى" اتاعى بەرىلمەيدى؟ ونداي قۇرمەتكە يە بولۋ ءۇشىن مىندەتتى تۇردە كوزىنىڭ نۇرى، ءجۇزىنىڭ ءارى تايعان كارى بولۋ كەرەك پە؟ ونەردە ساقال بولمايدى، ونەردە تەك تالانت قانا بار. سونىڭ قادىرىنا جەتپەۋ – ۇلكەن قيانات.

بۇل مىسالدار، تۇپتەپ كەلگەندە، ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدەگى يدەولوگيالىق جۇمىسقا جاۋاپتى مەكەمەدەگى ۇلكەندى-كىشىلى شەندىلەرگە سىن. ماعاۋيندەي الىپتى تانىمايتىنداي كەۋدەلەرى تاس بىتەۋ ساڭىلاۋسىز با؟ ءبيبى-اناداي جانكەشتى بەينەت يەسىنىڭ ەڭبەگىن كورمەيتىندەي كوزدەرى سوقىر ما؟ ديماشتىڭ الەم تامسانعان داۋىسىن ەستىمەيتىندەي قۇلاقتارى كەرەڭ بە؟ ءبىز تۇسىنبەيتىن پارادوكس. الدە ولاردىڭ تانىم ولشەمى باسقا ما؟ جوعارىعا جول تاپقىش، قولى ۇزىن، ناسيحات-دابىراسى مىقتىلار  توسكە ورلەپ، شىن تالانتتىلار نەگە شەت-قاقپاي قالا بەرەدى؟ كوپتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن وسى ءبىر ءتۇيىندى ساۋالدى اۋزىن اشسا، ادىلەت دەپ سايرايتىن اقورداداعى كەيبىر شەندىلەرگە وي سالار دەگەن ىزگى نيەتپەن قۇلاق-قاعىس قىلعاندى ءجون سانادىق.

تۇرىسبەك ساۋكەتاي

Abai.kz