كەشە، ياعني، قىركۇيەك ايىنىڭ 28-ءى كۇنى مەملەكەت باسشىسى قاسىم-جومارت توقاەۆ پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ گەرمانيا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسىنا رەسمي ساپارمەن باردى.

ساپار بارىسىندا پرەزيدەنت فەدەرالدىق كانتسلەر ولاف شولتسپەن جانە فەدەرالدىق پرەزيدەنت فرانك-ۆالتەر شتاينمايەرمەن كەلىسسوز جۇرگىزەتىنىن، ورتالىق ازيا جانە گەرمانيا مەملەكەتتەرى باسشىلارىنىڭ كەزدەسۋىنە قاتىساتىنىن، سونداي-اق، حالىقارالىق Berlin Global Dialogue فورۋمىندا سوز سويلەيدى جانە گەرمانيانىڭ ىسكەرلىك قوعامداستىعى وكىلدەرىمەن بىرقاتار كەزدەسۋ وتكىزەتىنىن اقوردا رەسمي حابارلاعان.

پرەزيدەنت قايدا باردى، كىممەن كەزدەستى، وندا نە تالقىلاندى – اشىق دەرەككوزدەرگە سۇيەنىپ شولۋ جاساپ كورەلىك.

اقوردانىڭ حابارلاۋىنشا، مەملەكەت باسشىسى قىركۇيەكتىڭ 28-ءى اۋەلى فەدەرالدىق كانتسلەر ولاف شولتسپەن بەتپە-بەت فورماتىندا كەلىسسوز جۇرگىزدى.كەلىسسوز بارىسىندا ەكى ەل باسشىلارى ىنتىماقتاستىقتىڭ نەگىزگى باعىتتارىن ايقىنداپ، ساۋدا-ەكونوميكا، ينۆەستيتسيا، كولىك-لوگيستيكا، «جاسىل ەنەرگەتيكا» جانە باسقا دا سالالارداعى ىقپالداستىقتى جانداندىرۋعا ۋاعدالاستى. پرەزيدەنت پەن كانتسلەر وڭىرلىك جانە حالىقارالىق وزەكتى ماسەلەلەر جونىندە پىكىر الماسىپ،  «ورتالىق ازيا – گەرمانيا» كەزدەسۋىنىڭ كۇن ءتارتىبىن تالقىلادى.

پرەزيدەنت سودان سوڭ گەرمانيانىڭ فەدەرالدىق كانتسلەرىمەن كەڭەيتىلگەن قۇرامدا كەلىسسوز جۇرگىزدى. گەرمانيا – قازاقستان ەكونوميكاسىنا قارجى قۇيعان جەتەكشى ينۆەستورلاردىڭ جانە ەڭ ءىرى ساۋدا سەرىكتەستەرىنىڭ ءبىرى. گەرمانيانىڭ ورتالىق ازيا وڭىرىمەن ساۋدا-ساتتىعىنىڭ شامامەن 83 پايىزى قازاقستاننىڭ ۇلەسىنە تيەسىلى. 2022 جىلدىڭ قورىتىندىسى بويىنشا ەكىجاقتى تاۋار اينالىمى 25 پايىزعا ءوسىپ، 2,8 ميلليارد دوللاردى قۇرادى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ساۋدا-ەكونوميكالىق بايلانىستاردى ودان ءارى نىعايتۋدىڭ الەۋەتى زور جانە وتاندىق نارىققا گەرمانيا بيزنەسىنىڭ بارىنشا كوبىرەك كەلۋى ءۇشىن قازاقستان بارلىق قاجەتتى جاعدايدى جاساۋعا دايىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى. مۇناي-گاز حيمياسى، سيرەك كەزدەسەتىن مەتاللۋرگيا ونەركاسىبى، «جاسىل» ەنەرگەتيكا، كولىك جانە لوگيستيكا، اۋىل شارۋاشىلىعى سالالارى باسىم باعىتتار رەتىندە انىقتالدى.

پرەزيدەنت ناقتى قادام رەتىندە جەكە نەمىس ينۆەستورلارى قاتىساتىن جوبالاردى قارجىلاندىرۋ بويىنشا ەكىجاقتى جۇمىس توبىنىڭ قولداۋىمەن شيكىزاتتى بىرلەسە يگەرۋ جوبالارىن ىسكە اسىرۋ جونىندەگى كونسورتسيۋم قۇرۋدى ۇسىندى. ول گەرمانيا تاراپىن ترانسكاسپي باعىتىنىڭ الەۋەتىن پايدالانۋعا، سونداي-اق كاسپيدەگى اقتاۋ جانە قۇرىق پورتتارىنىڭ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋ ىسىنە قاتىسۋعا شاقىردى. سونىمەن قاتار، نەمىس تاراپىن جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىن، سونىڭ ىشىندە «جاسىل» سۋتەگىن دامىتۋ ءۇشىن اناعۇرلىم تىعىز قارىم-قاتىناس ورناتۋعا ۇندەدى.  بۇل رەتتە ماڭعىستاۋ وبلىسىندا Svevind Energy نەمىس-شۆەد كومپانياسىمەن بىرلەسىپ جۇزەگە اسىرىلىپ جاتقان «جاسىل» سۋتەگىن ءوندىرۋ جوباسىنىڭ ماڭىزدىلىعى اتاپ ءوتتى. بۇعان قوسا، پرەزيدەنت نەمىس ارىپتەستەرىنىڭ نازارىن قازاقستان ازاماتتارىنا قاتىستى ۆيزا رەجيمىن جەڭىلدەتۋ مۇمكىندىكتەرىنە اۋداردى.

فەدەرالدىق كانتسلەر ولاف شولتس گەرمانيانىڭ قازاقستانمەن جان-جاقتى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋگە مۇددەلى ەكەنىن راستاپ، اراداعى ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق بايلانىستاردى نىعايتۋعا دايىن ەكەنىن ناقتىلادى. اتاپ ايتقاندا، مۇناي جەتكىزۋ كولەمىن ۇلعايتۋعا، جەتكىزۋ تىزبەگىن ارتاراپتاندىرۋعا جانە ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتتى. سونداي-اق «جاسىل» ەنەرگەتيكانى پايدالانۋ جانە كليمات ماسەلەسىن بىرلەسىپ ىلگەرىلەتۋ باعىتىندا قارقىندى قارىم-قاتىناستى جولعا قويۋ قاجەت ەكەنىنە نازار اۋداردى.

بۇدان سوڭ پرەزيدەنت پەن كانتسلەر باق وكىلدەرى ءۇشىن بريفينگ وتكىزدى

«گەرمانيا – قازاقستاننىڭ ەۋروپا وداعىنداعى ستراتەگيالىق سەرىكتەسى، اسىرەسە ءوزارا ساۋدا-ەكونوميكالىق جانە ينۆەستيتسيالىق بايلانىستار جولعا قويىلعان. سوندىقتان ەكى ەلدىڭ ىنتىماقتاستىعىن نىعايتۋعا باسا ءمان بەرەمىز», – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ بريفينگتە.

مەملەكەت باسشىسى، قازاقستاننىڭ جەتەكشى ەۋروپالىق كومپانيالارمەن قول جەتكىزگەن ۋاعدالاستىقتارىن جوعارى باعالادى. «بۇگىنگى كەزدەسۋ قارساڭىندا Siemens, Deutsche Bahn, Siemens Energy, Linde جانە تاعى دا باسقا نەگىزگى سەرىكتەستەرمەن ماڭىزدى كوممەرتسيالىق كەلىسىمدەرگە قول قويىلۋىن قۇپتايمىن. بۇل قۇجاتتار مەملەكەتتەرىمىز اراسىنداعى ەكونوميكالىق بايلانىستاردى ودان ءارى نىعايتۋعا تىڭ سەرپىن بەرەدى», – دەدى ول.

سونداي-اق، پرەزيدەنت ەنەرگەتيكا سالاسىنداعى كووپەراتسيانى دامىتۋدى باستى باسىمدىقتاردىڭ ءبىرى رەتىندە اتادى. «وزدەرىڭىزگە ءمالىم، قازاقستان جىل باسىنان بەرى گەرمانياعا «دوستىق» مۇناي قۇبىرى ارقىلى 500 مىڭ توننا مۇناي جونەلتتى. مۇنىڭ ءبارى ءوزارا كەلىسىمنىڭ ناتيجەسىندە جۇزەگە استى. گەرمانيالىق دوستارىمىزدىڭ ءوتىنىشى بويىنشا جەتكىزىلەتىن مۇناي كولەمىن ۇلعايتۋعا، ونىڭ ۇزاقمەرزىمدى بولۋىن قامتاماسىز ەتۋگە ەلىمىزدىڭ دايىن ەكەنىن راستادىم», – دەدى ول.

قاسىم-جومارت كەمەلۇلى بريفينگ بارىسىندا ترانسكاسپي كولىك باعدارىنىڭ ترانزيتتىك قۋاتىن ارتتىرۋ، سونداي-اق ونى ترانسەۋروپالىق كولىك جەلىسىمەن (تEN-T) جانە Global Gateway باستاماسىمەن ۇشتاستىرۋ ءۇشىن بىرلەسە جۇمىس ىستەۋگە دايىن ەكەنىن مالىمدەدى. سونداي-اق ول اگروونەركاسىپ سەكتورىنداعى، سونداي-اق قارجى، يننوۆاتسيا، تسيفرلاندىرۋ سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋ ءۇشىن مول مۇمكىندىك بار ەكەنىن دە اتاپ ءوتتى.

«بۇگىندە ەكونوميكالىق جوبالاردى قارجىلاندىرۋ اياسىندا ءبىز Deutsche Bank, Euler Hermes, KfW سەكىلدى بانكتەرمەن، سونداي-اق ايماقتىق قارجى قۇرىلىمدارىمەن بىرلەسىپ جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. وسى ءتىزىمدى كەڭەيتۋ ءۇشىن نەمىس قارجى ينستيتۋتتارىن بارىنشا تىعىز ىقپالداستىق ورناتۋعا شاقىرامىز», – دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسى كەلىسسوزدەر بارىسىندا مادەني-گۋمانيتارلىق سالاداعى ىنتىماقتاستىققا دا ايرىقشا ءمان بەرىلگەنىن دە ايتتى. ول جاڭا قازاق-نەمىس ءبىلىم بەرۋ مەكەمەلەرىنىڭ قۇرىلۋىن، اتاپ ايتقاندا، بيىل ماۋسىم ايىندا اقتاۋ قالاسىندا قازاقستان-گەرمانيا ورنىقتى ينجەنەريا ينستيتۋتىنىڭ اشىلۋىن قۇپتايتىنىن جەتكىزدى. قاسىم-جومارت توقاەۆ مەملەكەتتەر اراسىنداعى ىقپالداستىقتىڭ جوعارى دەڭگەيىن ساقتاۋ ءۇشىن گەرمانيا كانتسلەرىن قازاقستانعا رەسمي ساپارمەن كەلۋگە شاقىردى.

فەدەرالدىق كانتسلەر ولاف شولتس ءوز سوزىندە قازاقستان گەرمانيانىڭ ورتالىق ازياداعى جەتەكشى ساۋدا-ەكونوميكالىق سەرىكتەسى ەكەنىن، سونىمەن قاتار ەنەرگەتيكا، ورنىقتى دامۋ، تسيفرلاندىرۋ جانە كليماتتىڭ وزگەرۋىنە قارسى كۇرەس سالالارىنداعى ىنتىماقتاستىقتى كەڭەيتۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن ايتتى.

باق وكىلدەرى بريفينگ بارىسىندا قاسىم-جومارت توقاەۆقا قازاقستاننىڭ رەسەيمەن قارىم-قاتىناسى جونىندە، ۋكراينا توڭىرەگىندەگى قاقتىعىستارعا قاتىستى سۇراقتار قويدى.

«قازاقستان اسكەري ءىس-قيمىلداردىڭ تەز ارادا توقتاتىلۋىن جانە بۇۇ جارعىسى نەگىزىندە بەيبىت كەلىسسوز جۇرگىزىلۋىن جاقتايدى. مەن بۇگىن قۇرمەتتى كانتسلەر مىرزاعا جاعدايدىڭ شىن مانىندە وتە كۇردەلى ەكەنىن ايتتىم. رەسەي دە، ۋكراينا دا كەلىسسوز جۇرگىزۋگە دايىن ەكەنىن راستايدى. الايدا كەلىسسوزدىڭ قانداي الاڭدا جۇرگىزىلەتىنى ازىرشە بەلگىسىز. سوندىقتان پاراساتتى، سالماقتى، ساليقالى ديپلوماتيانىڭ كەزەڭى تۋادى دەپ ويلايمىن. ولار ءبىرىن-ءبىرى ايىپتاۋدى دوعارىپ، ەكى جاققا دا ءتيىمدى كەلىسسوزدىڭ جولىن تابۋى كەرەك. قازاقستان ۋكراينا قاقتىعىسىن شەشۋدىڭ قانداي دا ءبىر جولدارىن ۇسىنىپ جاتقان وزگە ەلدەر مەن مەملەكەتتەر توبىنىڭ كۇش-جىگەرىن قولدايدى. ءبىز ءوز تاراپىمىزدان بارلىق قاجەتتى شارانى قابىلدايمىز. ال قازاقستان مەن رەسەيدىڭ شەكاراسىنا كەلەر بولساق، وعان دەليميتاتسيا جاسالىپ، ايتارلىقتاي دەڭگەيدە دەماركاتسيالاندى. ونى ەكى ەل پارلامەنتتەرى ناقتىلاپ، ءتيىستى قۇجاتتى راتيفيكاتسيالادى. سوندىقتان رەسەيمەن ارادا قانداي دا ءبىر تەرريتوريالىق داۋ جوق. قازاقستان مەن رەسەي ەكىجاقتى دەڭگەيدە جانە ءتيىستى ينتەگراتسيالىق بىرلەستىكتەر اياسىندا تۇراقتى دوستىق قارىم-قاتىناس ورناتقان»، – دەدى ول.

قازاقستان پرەزيدەنتى سول كۇنى Berlin Global Dialogue فورۋمىنا قاتىسىپ، ءسوز سويلەدى. مەملەكەت باسشىسى «كوشباسشىلار ديالوگى» سەسسياسىندا قازاقستاننىڭ جاھاندىق ەكونوميكالىق پروتسەستەردەگى ءرولى تۋرالى ءوز كوزقاراسىن ايتتى.

«ونداعان جىلدار بويعى جاھاندانۋ مەن ينتەگراتسيا ۇدەرىسىنەن كەيىن الەم قازىر بەتبۇرىس كەزەڭىندە تۇر. قاقتىعىستار، گەوساياسي شيەلەنىستەر، نارىقتارداعى كەلەڭسىزدىكتەر جانە ساۋدا سالاسىنداعى داۋلار الەمدىك ساياسي جانە ەكونوميكالىق تۇراقتىلىققا سىزات تۇسىرۋدە», – دەدى قاسىم-جومارت توقاەۆ. ونىڭ پىكىرىنشە، جاھاندىق ەكونوميكالىق وزەكتى پروبلەمالاردى شەشۋگە ىقپال ەتەتىن جاڭا امبەباپ قۇندىلىقتار قاجەت. ايتپەسە، ادامزات دۇنيەجۇزىلىك ساۋدانىڭ بۇرىن-سوڭدى بولماعان بولشەكتەنۋىنە تاپ بولادى. بۇل الەمدىك ءجىو-ءنىڭ 7 پايىزعا قۇلدىراۋىنا اكەپ سوقتىرۋى مۇمكىن.

قاسىم-جومارت توقاەۆ ءسوزىنىڭ باسىم بولىگىن ەلىمىزدىڭ حالىقارالىق ەكونوميكالىق بايلانىستاردى تۇراقتاندىرۋ ىسىندەگى رولىنە ارنادى. ول ەۋرازياداعى ەكىنشى ءىرى مۇناي قورىنا يە قازاقستان الەمدىك نارىقتارعا ەنەرگەتيكالىق رەسۋرستاردىڭ ءىرى جەتكىزۋشىسى ەكەنىن جانە ەلىمىز مۇناي ەكسپورتىنىڭ 70 پايىزى ەۋروپا وداعىنا شىعارىلاتىنىن ەسكەرە وتىرىپ، ەكسپورتتىق الەۋەتىمىزدى كەڭەيتۋگە جانە جاھاندىق ەنەرگەتيكالىق داعدارىستى جەڭىلدەتۋگە ۇلەس قوسۋعا دايىن ەكەنىن ايتتى.

مەملەكەت باسشىسى فورۋم قاتىسۋشىلارىنا ۇلتتىق ەكونوميكانى دامىتۋدىڭ پەرسپەكتيۆالارى تۋرالى مالىمەت بەردى. «بىلتىر قازاقستان ەكسپورتى 40 پايىزعا جۋىق ءوستى. ءبىزدىڭ ءجىو-ءنىڭ ەداۋىر بولىگى ءالى دە ەنەرگەتيكا سەكتورىنا تيەسىلى بولعانىمەن، ەكونوميكانى ارتاراپتاندىرۋعا كۇش سالامىز. اۆتوموبيل قۇراستىرۋ، فارماتسەۆتيكا، مەتالل وڭدەۋ جانە ماشينا جاساۋ سالالارىنداعى ءوسىمدى قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، قازاقستان بيزنەس جاساۋعا ەرەكشە قولايلى ورتا قالىپتاستىرۋ ارقىلى شەتەلدەن كەڭ كولەمدە ينۆەستيتسيا تارتۋدى جالعاستىرىپ وتىر»، – دەدى ول.

مەملەكەت باسشىسى قازاقستاننىڭ ايماقتا ءبىرىنشى بولىپ پاريج كەلىسىمىن راتيفيكاتسيالاعانىن جانە 2060 جىلعا قاراي كومىرتەگى بەيتاراپتىعىنا قول جەتكىزۋ ستراتەگياسىن قابىلداعانىن ايتتى. بۇل سالادا دا ءىرى حالىقارالىق جوبالار جۇزەگە اسىرىلىپ جاتىر.  «گەرمانيا مەن شۆەتسيانىڭ بىرلەسكەن Svevind كومپانياسى جىلىنا 2 ميلليون توننا «جاسىل» سۋتەگىن وندىرۋگە باعىتتالعان قازاقستانداعى جوباسىنا 50 ميلليارد دوللار ينۆەستيتسيا سالىپ وتىر. بۇدان بولەك، شيكىزات پەن رۋدانى جەرگىلىكتى جەردە وڭدەپ، سودان كەيىن ەۋروپا وداعىنا مۇشە ەلدەرگە ەكسپورتتاۋعا دايىن كاسىپورىندار ءۇشىن ينۆەستيتسيالىق مۇمكىندىكتەرگە جول اشىلادى. ارزان ەنەرگيا، مەملەكەتتىڭ قولداۋى جانە باسەكەگە قابىلەتتى ەڭبەك قۇنى بۇل ۇسىنىستىڭ تيىمدىلىگىن ارتتىرا تۇسەدى»، – دەدى پرەزيدەنت.

مەملەكەت باسشىسى ءسوزىنىڭ سوڭىندا بارشاعا ورتاق وركەندەگەن ءارى ينكليۋزيۆتى بولاشاق قۇرۋ ءۇشىن كۇش جۇمىلدىرۋدىڭ ماڭىزدى ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

ءبىرىنشى Berlin Global Dialogue فورۋمىنا گەرمانيانىڭ فەدەرالدىق كانتسلەرى ولاف شولتس، ەۋروپالىق كەڭەستىڭ پرەزيدەنتى شارل ميشەل، بەلگيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى الەكساندر دە كروو، البانيانىڭ پرەمەر-ءمينيسترى ەدي راما جانە باسقا دا جوعارى لاۋازىمدى ساياساتكەرلەر، حالىقارالىق كومپانيالار مەن قارجى ينستيتۋتتارىنىڭ باسشىلارى قاتىستى.

مەملەكەت باسشىسى Berlin Global Dialogue فورۋمىنان كەيىن شري-لانكا پرەزيدەنتى رانيل ۆيكراماسينگحەمەن كەزدەستى.

كەزدەسۋ بارىسىندا پرەزيدەنت ساۋدا جانە ينۆەستيتسيالىق بايلانىستاردى ودان ءارى جانداندىرا ءتۇسۋ ءۇشىن ۇكىمەتتەر دەڭگەيىندە پارمەندى شارالار قابىلداۋ قاجەت ەكەنىنە توقتالىپ، ۆيزا رەجيمىنە قاتىستى شارتتاردى جەڭىلدەتۋ جانە ەكى ەل اراسىندا تىكەلەي ءارى تۇراقتى اۋە رەيستەرىن اشۋ ماڭىزدى ەكەنىنە نازار اۋداردى.

تاراپتار حالىقارالىق ۇيىمدار اياسىندا، اتاپ ايتقاندا بۇۇ دەڭگەيىندە ءوزارا ىقپالداستىقتىڭ ماڭىزدى اسپەكتىلەرىن تالقىلادى. سونىمەن قاتار، قاسىم-جومارت توقاەۆ شري-لانكا پرەزيدەنتىن كەلەسى جىلى وتەتىن استانا حالىقارالىق فورۋمىنا قاتىسۋعا شاقىردى.

كەشە ەل پرەزيدەنتى HMS Bergbau AG كومپانياسىنىڭ باسقارما توراعاسى دەننيس ءشۆيندتى قابىلدادى.

HMS Bergbau AG – گەرمانياداعى قاتتى پايدالى قازبالاردى بارلاۋمەن جانە وندىرۋمەن اينالىساتىن جەتەكشى تاۋەلسىز كومپانيالاردىڭ ءبىرى. بۇل كومپانيا اقش، سينگاپۋر، وار، يندونەزيا، پولشا، ءباا، بوتسۆانا مەملەكەتتەرىندە شيكىزات ءوندىرۋ جۇمىستارىن بەلسەندى جۇرگىزەدى. سونداي-اق ونىڭ قىتايدا، ءۇندىستاندا، كەنيادا، مالايزيادا، پاكىستاندا، شري-لانكادا، بانگلادەشتە جانە ۆەتنامدا وكىلدىكتەرى بار.

كەزدەسۋ بارىسىندا پرەزيدەنت الەمنىڭ دامىعان ەلدەرىنىڭ ەكونوميكاسى تاراپىنان ليتيگە سۇرانىس ارتىپ كەلە جاتقانىنا نازار اۋدارىپ، سيرەك كەزدەسەتىن مەتالداردى ءوندىرۋ جانە قايتا وڭدەۋ ىنتىماقتاستىقتى دامىتۋدىڭ اسا ماڭىزدى باعىتتارىنىڭ ءبىرى ەكەنىن ايتتى.

HMS Bergbau AG باسشىسى شىعىس قازاقستان وبلىسىندا ليتي وندىرەتىن جانە ونى قايتا وڭدەيتىن كەن بايىتۋ كومبيناتىن سالۋ جوباسىن تانىستىردى. ونىڭ ايتۋىنشا، جوسپارلانعان ينۆەستيتسيانىڭ جالپى سوماسى – 500 ميلليون دوللار.

سول كۇنى پرەزيدەنت HHLA كومپانياسىنىڭ باسقارما توراعاسى انگەلا تيتتسراتپەن دە كەزدەستى.

HHLA – جەتەكشى ەۋروپالىق لوگيستيكالىق كومپانيا. كاسىپورىن گامبۋرگ، ودەسسا، تاللينن، تريەست قالالارىنداعى تەڭىز پورتى تەرمينالدارىنا، سونداي-اق ولارمەن بايلانىستىرىلعان ورتالىق جانە شىعىس ەۋروپاداعى ينتەرمودالدىق توراپتار جەلىسىنە يەلىك ەتەدى.

مەملەكەت باسشىسى گەرمانيانىڭ كولىك جانە لوگيستيكا سالاسىن دامىتۋدا اتالعان كومپانيانىڭ ماڭىزدى ءرول اتقاراتىنىن ايتا كەلە، ونىڭ ەلىمىزدە فيليال اشۋ تۋرالى شەشىمىن قۇپتادى. قاسىم-جومارت توقاەۆ بۇل سالانىڭ قازاقستان ءۇشىن ستراتەگيالىق ماڭىزى زور ەكەنىن ايتتى. ويتكەنى ەلىمىز ەۋرازياداعى باستى ترانزيت تورابى رەتىندە ءوز پوزيتسياسىن كۇشەيتۋگە نيەتتى.

اڭگىمەلەسۋ بارىسىندا قازاقستان قۇرعاق جانە سۇيىق جۇكتەردى تاسىمالداۋعا ارنالعان جاڭا تانكەرلەر ساتىپ الۋ، سونداي-اق كاسپي تەڭىزىندەگى اقتاۋ جانە قۇرىق پورتتارىن جاڭعىرتۋ ءۇشىن قارجى تارتۋعا مۇددەلى ەكەنى اتاپ ءوتىلدى.

بۇدان سوڭ، مەملەكەت باسشىسى STADA Group كومپانياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى كريستوس گالليسپەن كەزدەستى.

STADA – جوعارى ساپالى ءدارى-دارمەك وندىرەتىن جەتەكشى كومپانيالاردىڭ ءبىرى. كومپانيا ءوز ونىمدەرىن الەمنىڭ 120 ەلىندە ساتادى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ STADA كومپانياسى دەنساۋلىققا قاجەتتى تۇتىنۋ تاۋارلارى سەگمەنتىندە قازاقستان نارىعىنداعى كوشباسشىلاردىڭ ۇشتىگىنە كىرەتىنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، الماتى قالاسىندا كومپانيا كەڭسەسىنىڭ اشىلۋى – تابىستى جانە قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ىنتىماقتاستىقتىڭ ايقىن دالەلى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ گەرمانيالىق كومپانيانى بىرلەسكەن زەرتتەۋلەر جۇرگىزىپ، ازىرلەمەلەر دايىنداۋعا، ءوندىرىستى ۇيىمداستىرۋعا، سونداي-اق تاجىريبە الماسۋعا جانە مامانداردىڭ بىلىكتىلىگىن ارتتىرۋعا شاقىردى. كريستوس گالليس ىنتىماقتاستىقتى نىعايتۋعا قىزىعۋشىلىق تانىتىپ، كومپانيانىڭ قازاقستانداعى مەديتسينالىق جوبالار مەن باعدارلامالارعا ينۆەستيتسيا قۇيۋ مۇمكىندىكتەرىن قاراستىرۋعا دايىن ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ STADA Group كومپانياسىنىڭ ۆيتسە-پرەزيدەنتى كريستوس گالليسپەن كەزدەسۋدەن سوڭ Euler Hermes اگەنتتىگىنىڭ باسقارما مۇشەسى ەدنا شيونەنى قابىلدادى.

اتالمىش كومپانيا كرەديتتى ساقتاندىرۋ ىسىندە جاھاندىق كوشباسشى سانالادى جانە كەشەندى قارجىلىق شەشىمدەر جاسايتىن الەمدەگى ەڭ ءىرى كومپانيالاردىڭ ءبىرى – Allianz Group توبىنىڭ قۇرامىنا كىرەدى.

كەزدەسۋ بارىسىندا ەكونوميكالىق ىنتىماقتاستىقتى ودان ءارى نىعايتۋ، سونىڭ ىشىندە قارجىلىق ساقتاندىرۋ سالاسىندا بىرلەسكەن جوبالاردى ازىرلەۋ، تاجىريبە الماسۋ جانە وقۋ باعدارلامالارىن ۇيىمداستىرۋ مۇمكىندىكتەرى قاراستىرىلدى.

قاسىم-جومارت توقاەۆقا قازاقستان دامۋ بانكى مەن Helaba بانكى اراسىندا قارجىلىق ىنتىماقتاستىق تۋرالى كەلىسىمگە قول قويىلعانى جونىندە مالىمەت بەرىلدى. اتالعان كەلىسىمگە سايكەس AltynAlmas Reagents كومپانياسىنىڭ تسيانيد ناتري وندىرەتىن حيميالىق زاۋىتىنىڭ قۇرىلىسىنا 100 ميلليون ەۆروعا دەيىن قارجى ءبولۋ قاراستىرىلعان.

قاسىم-جومارت توقاەۆ گەرمانياداعى رەسمي ساپارىنىڭ ءبىرىنشى كۇنىن قازاقستان مەن گەرمانيانىڭ ىسكەر توپتارىنىڭ دوڭگەلەك ۇستەلىنە قاتىسۋمەن قورىتىندىلادى.

مەملەكەت باسشىسى ءوز سوزىندە گەوساياسي دۇربەلەڭگە قاراماستان، بىلتىر ەكىجاقتى تاۋار اينالىمى 25 پايىزعا ءوسىپ، 2,8 ميلليارد دوللارعا جەتكەنىن اتاپ ءوتتى. ونىڭ ايتۋىنشا، گەرمانيا بيزنەسى قازاقستانعا 6 ميلليارد دوللارعا جۋىق ينۆەستيتسيا سالعان. بۇل ينۆەستيتسيانىڭ 90 پايىزعا جۋىعى شيكىزاتتىق ەمەس سەكتورعا تيەسىلى. جالپى ەلىمىزدە گەرمانيا كاپيتالىنىڭ ۇلەسى بار مىڭنان استام كومپانيا جۇمىس ىستەيدى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ دوڭگەلەك ۇستەل بارىسىندا «قازاقستاندا نەمىس ساپاسىنا ساي جاسالعان» فورمۋلا بويىنشا ءونىم شىعاراتىن ءوندىرىس ورىندارىن اشۋعا مۇددەلى ەكەنىن ايتتى.

پرەزيدەنت قازاقستان، ەڭ الدىمەن، گەرمانيا جانە ەۋروپا ونەركاسىبىنە قاجەتتى تابيعي رەسۋرستار مەن ماڭىزدى شيكىزات سالاسىندا سەنىمدى سەرىكتەس بولۋعا دايىن ەكەنىن جەتكىزدى.

«2040 جىلعا قاراي ماڭىزدى ماتەريالدار مەن سيرەك كەزدەسەتىن مەتالدارعا الەمدىك سۇرانىس ءتورت ەسە ارتادى دەگەن بولجام بار. دۇنيەجۇزىلىك بانكتىڭ باعالاۋىنشا، قازاقستاندا قۇنى 46 تريلليون دوللاردان اساتىن بەس مىڭنان اسا بارلاۋ جاسالماعان كەن ورنى بار. سوندىقتان مەن كانتسلەر ولاف شولتسكە بىرلەسكەن شيكىزاتتى يگەرۋ جوبالارىن جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن كونسورتسيۋم قۇرۋدى ۇسىندىم. بۇل باستاما ۇكىمەتارالىق سەرىكتەستىك تۋرالى قولدانىستاعى كەلىسىمدەرمەن قاتار، ىنتىماقتاستىعىمىزدى جاڭا دەڭگەيگە كوتەرۋگە مۇمكىندىك بەرەدى. مەن گەرمانيانىڭ جەكە ينۆەستورلارىن وسى كونسورتسيۋمعا قوسىلۋعا شاقىرامىن», – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

سونىمەن قاتار، قاسىم-جومارت توقاەۆ «جاسىل» سۋتەگىنىڭ الەمدەگى جەتەكشى ءوندىرۋشىسى بولۋ ءۇشىن ەلىمىزدە بارلىق العىشارت بار ەكەنىنە توقتالدى.

ىنتىماقتاستىقتىڭ تاعى ءبىر سالاسى – كولىك-لوگيستيكا الەۋەتىن پايدالانۋ. مەملەكەت باسشىسىنىڭ ايتۋىنشا، جاڭا گەوساياسي جاعدايدا ەۋروپا مەن ازيا اراسىنداعى بايلانىستى قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن «ورتا ءدالىزدىڭ» ماڭىزى ارتىپ كەلەدى.

پرەزيدەنت اۋىل شارۋاشىلىعى سالاسىنداعى ىنتىماقتاستىقتى ىلگەرىلەتۋ ءۇشىن مول مۇمكىندىك بار ەكەنىن جەتكىزدى. «قازاقستان ءوڭىردىڭ ازىق-تۇلىك حابىنا اينالۋدى جوسپارلاپ وتىر. وسى ماقساتتا ءونىم ءوندىرۋ، ساقتاۋ جانە تاراتۋ جۇمىستارىن ۇشتاستىراتىن ساۋدا-لوگيستيكالىق بايلانىستاردىڭ وڭىرارالىق جۇيەسى قۇرىلادى. قازاقستاننىڭ اۋىل شارۋاشىلىعىن ورنىقتى دامىتۋعا ءارتۇرلى سالادا، سونىڭ ىشىندە بيوتەحنولوگياعا جانە تىڭايتقىشتار وندىرۋگە، سپۋتنيك ارقىلى زوندتاۋعا جانە جاساندى ينتەللەكتىگە، اۋىل شارۋاشىلىعى تەحنيكاسىن شىعارۋعا، يرريگاتسياعا، سونداي-اق تاماق ونەركاسىبىنە، گەنەتيكا مەن جاڭارتىلاتىن ەنەرگيا كوزدەرىنە ماماندانعان گەرمانيانىڭ كوپتەگەن كومپانياسى تارتىلۋى مۇمكىن», – دەدى ول.

قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ ايتۋىنشا، ىنتىماقتاستىقتىڭ تاعى ءبىر باسىم باعىتى IT تەحنولوگيا سالاسى بولا الادى. پرەزيدەنت قازاقستاننىڭ تسيفرلىق ترانسفورماتسيا باعىتىنداعى باستامالارى الەمدىك دەڭگەيدە مويىندالعانىن اتاپ ءوتتى. بۇۇ ءبىزدىڭ ەلەكتروندى ۇكىمەت جۇيەسىن توپ-30 تىزىمىنە ەنگىزدى.

«ءبىز IT ونىمدەر مەن قىزمەتتەر ەكسپورتىن 1 ميلليارد دوللارعا دەيىن ۇلعايتۋدى جانە 2025 جىلعا قاراي جاھاندىق دەڭگەيدەگى باسەكەگە قابىلەتتى 100 مىڭ IT مامان دايىنداۋ ارقىلى ادامي كاپيتالدى نىعايتۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. ءبىز گەرمانيالىق سەرىكتەستەرىمىزبەن ىنتىماقتاستىقتىڭ بىرنەشە باعىتى بويىنشا، سونىڭ ىشىندە عىلىمي-زەرتتەۋ جانە تاجىريبەلىك-كونسترۋكتورلىق جۇمىستار، ستارتاپتار، ءبىلىم بەرۋ، بايلانىستار جانە باسقا دا وزەكتى سالالارداعى جوبالاردى ىسكە اسىرۋعا دايىنبىز», – دەدى مەملەكەت باسشىسى.

پرەزيدەنت، بۇعان قوسا، ادامي كاپيتالدى دامىتۋ جانە ينۆەستيتسيا تارتۋ ماسەلەسىن ىنتىماقتاستىقتىڭ وزەكتى باعىتتارىنىڭ ءبىرى رەتىندە اتاپ ءوتتى.

قاسىم-جومارت توقاەۆ گەرمانيا بيزنەسمەندەرىن قازاقستان ەكونوميكاسىن ارتاراپتاندىرۋعا، جاڭا ءوندىرىس ورىندارىن اشۋعا جانە وزىق نەمىس تەحنولوگيالارىن ەنگىزۋگە باعىتتالعان جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋعا بەلسەندى قاتىسۋعا شاقىردى.

گەرمانيا ەكونوميكاسىنىڭ شىعىس كوميتەتى – گەرمانيا فەدەراتيۆتىك رەسپۋبليكاسىنىڭ ورتالىق، شىعىس جانە وڭتۇستىك-شىعىس ەۋروپا، وڭتۇستىك كاۆكاز جانە ورتالىق ازياداعى 29 ەلگە ارنالعان ايماقتىق باستاماسى.

شىعىس كوميتەتىنە گەرمانيا ەكونوميكاسىنىڭ التى جەتەكشى وداعى قولداۋ كورسەتەدى جانە وعان 400-گە جۋىق كومپانيا مۇشە.

جيىن بارىسىندا گەرمانيا ەكونوميكاسى شىعىس كوميتەتىنىڭ باسقارما توراعاسى كاترينا كلااس-ميۋلحويزەر، گەرمانيا ونەركاسىبى فەدەرالدىق وداعىنىڭ (BDI) باسقارما مۇشەسى ۆولفگانگ نيدەرمارك، سونداي-اق Deutsche Bahn, Knauf, Wilo, BASF, Rhenus, Svevind جانە باسقا دا بىرقاتار ءىرى كومپانيانىڭ توپ-مەنەدجەرلەرى بايانداما جاسادى. ولار ەكونوميكانىڭ ناقتى سالالارى بويىنشا قازاقستانمەن اراداعى ىنتىماقتاستىقتىڭ قازىرگى جاعدايى مەن دامۋ پەرسپەكتيۆالارى تۋرالى وي-پىكىرلەرىن ورتاعا سالدى.

Abai.kz