كۇنى بۇگىنگە شەيىن وسكەلەڭ ۇرپاقتى وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەۋ تۋرالى از ايتىلعان جوق. بۇل تاقىرىپقا ءار قىرىنان كەلىپ قالام تارتپاعان ءتىلشى بالاسى دا كەمدە-كەم. ال پاتريوتيزم تۋراسىندا ءسوز قوزعاماي-اق وتاننىڭ جارقىن بولاشاعى ءۇشىن قارەكەت قىلىپ جۇرگەن جاندار قانشا.

ءبىز ءار سالانىڭ ماماندارىنان «پاتريوت بولۋ دەگەندى قالاي تۇسىنەسىز؟ ەل ازاماتتارىن پاتريوتتىق سەزىمگە تاربيەلەۋدە جانە ونى ناسيحاتتاۋدا ءسىزدىڭ سالاڭىز قانشالىقتى ءرول اتقارادى؟» دەپ سۇراپ كورگەن ەدىك.

 الىماقىن جانبولات,

كينوتانۋشى:

وتانسۇيگىشتىك – جۇرەككە اقىرىن-اقىرىن ۇيالايتىن سەزىم

پاتريوتيزم – اۋقىمى كەڭ ۇعىم. ونىڭ قازاقشالاپ، ءبىر سوزبەن «وتانسۇيگىشتىك» دەپ قاراستىرۋعا بولادى. بىراق «وتانسۇيگىشتىك جالعان ۇران بولماۋى كەرەك. ول – جۇرەككە اقىرىن-اقىرىن ۇيالايتىن سەزىم.

مەن – كينوتانۋشىمىن. ت.جۇرگەنوۆ اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ونەر اكادەمياسىندا وسى پاننەن ساباق بەرەمىن. كينونىڭ جالپىعا قولجەتىمدى جانە تۇتىنۋشىسى ەڭ كوپ ونەر ءتۇرى ەكەنىن ەسكەرسەك، ءپاتريوتيزمدى ناسيحاتتاۋ جانە وعان تاربيەلەۋ ىسىندەگى ءبىزدىڭ سالانىڭ ماڭىزى وراسان زور. ويتكەنى فيلم، اسىرەسە، تاريحي فيلمدەر ارقىلى جاستاردىڭ پاتريوتتىق سەزىمىن وياتۋعا ءسوزسىز بولادى.

ءبىز – وتار بولعان مەملەكەتپىز، ونى مويىنداۋىمىز كەرەك. جەتپىس جىل كەڭەس وداعىنىڭ، وعان دەيىن پاتشالىق رەسەيدىڭ قۇرامىندا بولدىق. جالپى ءۇش عاسىرعا جۋىق وتارلىق ەزگىنى باستان وتكەرگەن ەلمىز. بۇل وتە ۇزاق ۋاقىت. سوندىقتان وتانسۇيگىشتىك، پاتريوتتىق سەزىم بىزگە – ءبىزدىڭ جاستارىمىزعا، بۇكىل حالىققا وتە كەرەك قۇندىلىق. كەيىنگى كەزدەرى جاستار دەكولونيزاتسيا بويىنشا كرەاتيۆتى، جاقسى باستامالار كوتەرىپ جاتىر. جاڭا قازاقستان جاسايمىز، تولىققاندى مەملەكەت بولامىز دەسەك، ەڭ اۋەلى وتانشىلدىق سەزىمدى كۇشەيتۋدەن باستاۋىمىز كەرەك. مىسالى، قاراڭىزشى، «ويان، قازاق!» ءفيلمى ۇلكەن سۇرانىسقا يە بولىپ جاتىر، كوپ جەردە اتالمىش ءفيلمنىڭ بيلەتتەرى شىققان بويىنا ءوتىپ كەتىپ، ۇلگەرمەگەندەرى ەرتەڭگى كۇندى اسىعا كۇتىپ ءجۇر. بۇل – وتانسۇيگىشتىككە تاربيەلەيتىن وسىنداي تاريحي كينوتۋىندىلارعا دەگەن حالىق سۇرانىسىنىڭ كورىنىسى، وسىنداي تۋىندىلاردىڭ ەلىمىزگە، ۇلتىمىزعا كەرەك ەكەنىنىڭ ايعاعى.

قازاق «بۇرىنعىنى ايتپاي، كەيىنگى ەسكە تۇسپەيدى» دەيدى. ءبىز بولاشاقتى جاساۋ ءۇشىن بۇرىنعى نارسەلەردى ءبىلۋىمىز كەرەك. ءبىزدىڭ قانداي ۇلت بولعانىمىزدى، بويىمىزدا قانداي ارتىقشىلىقتار بولعانىن ۇلت رەتىندە، قانداي مادەنيەتىمىز، قانداي سالت-ءداستۇرىمىز بولعانىن ءبىلۋىمىز كەرەك. ال مۇنى ەسكە تۇسىرۋدە كينو ونەرىنىڭ دە، كينونى تەزگە سالىپ وتىراتىن كينوتانۋشىلاردىڭ دا الار ورنى ەرەكشە.

عايشا ساحيەۆا,

كىتاپحاناشى:

ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىراتىن – كىتاپ وقىپ وسكەن بالا

پاتريوت بولۋ  قولىڭا تۋ ۇستاپ الىپ، اتقا ءمىنىپ شابۋدى عانا بىلدىرمەسە كەرەك. مەنىڭ ۇعىمىمداعى «پاتريوت بولۋ» تۇسىنىگى – ەلىڭنىڭ ەرتەڭى ءۇشىن قولىڭنان كەلەتىن ءىستى جان اياماي اتقارۋ.

ماسەلەن، ءبىزدىڭ سالا – كىتاپحانا ءىسى دۇنيەجۇزىلىك ستاندارتقا كوشىپ جاتىر. سونىڭ ءبارىن يگەرىپ، وزىق كىتاپحانالاردىڭ قاتارىنان كورىنسەك، سول ارقىلى كىتاپ وقۋ مادەنيەتىن قالىپتاستىرۋعا زارەدەي ۇلەسىمىزدى قوسساق، پاتريوتتىق سەزىمگە تاربيەلەۋگە، ونى دارىپتەۋگە از دا بولسا ەڭبەك سىڭىردىك دەپ ايتۋعا بولادى. ويتكەنى كىتاپپەن دوس بوپ وسكەن بالا، كەرەگىن كىتاپتان تاپقان جاس، كىتاپپان سىرلاس ۇلكەن كىسىلەر ءوز سالاسىن جاقسىراق مەڭگەرىپ، ەل كەلەشەگى ءۇشىن قايىرلى قىزمەت اتقارۋعا مۇمكىندىك الادى. ارينە، ەلىمىزدە تۇرالاپ قالعان سالالار جەتەرلىك، دامىعان ەلدەردەن ۇيرەنەرىمىز كوپ. الايدا سول ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىراتىن – كىتاپ وقىپ وسكەن بالا.

جازيرا ابدراحمانوۆا,

فيلولوگ:

ءبىزدىڭ ماماندىقتىڭ ونە-بويى پاتريوتيزمگە تۇنىپ تۇر

«پاتريوتيزم» تۇسىنىگىنىڭ ناقتى انىقتاماسى بار عوي. سوعان سايكەس، ول تۋرالى جەكەلەگەن ادامداردىڭ پىكىرى دە ءبىر-بىرىنە ۇقساس بولىپ جاتادى. بۇعان الىپ-قوسارىم جوق، پاتريوتيزم دەگەندى – ەلىڭدى، جەرىڭدى، ءتىلىڭدى، ءداستۇر-سالتىڭدى ءسۇيۋ، قادىرلەۋ دەپ تۇسىنەمىن.

مەن – ءتىل مامانىمىن. دەمەك، مەنىڭ ماماندىعىم – پاتريوتتىق سەزىمگە تاربيەلەۋ مەن ونى ناسيحاتتاۋعا بىردەن-ءبىر قاتىستى سالا.

ءتىل عىلىمىنىڭ زەرتتەلۋى، ءوسىپ-وركەندەۋى، ت.ب. دۇنيەلەردى اتاپ ايتپاعاننىڭ وزىندە، ءبىز وزگە ۇلت وكىلدەرىنىڭ انا ءتىلىمىزدى ۇيرەنۋىنە ىقپال ەتەمىز. ولاردى قازاقتىڭ مادەنيەتىمەن، تىلىمەن، تاريحىمەن تانىستىرامىز.

بۇل، ارينە، وكىنىشتى جاعداي، دەگەنمەن ءورىستىلدى قازاقتاردى دا انا تىلىندە سويلەۋگە باۋليمىز. ياعني، ءبىزدىڭ ماماندىقتىڭ ونە-بويى پاتريوتيزمگە تۇنىپ تۇر.

عالىمجان كەرىمبەك،

ەكونوميكا عىلىمدارىنىڭ كانديداتى، قاۋىمداستىرىلعان پروفەسسور (دوتسەنت), ءال-فارابي اتىنداعى قازۇۋ «قارجى جانە ەسەپ» كافەدراسىنىڭ دوتسەنتى:

كەز كەلگەن دۇنيەنىڭ باستاۋ بۇلاعى – وتباسى

«ەكونوميكا» دەگەن ءسوزدىڭ ءوزى «ءۇي شارۋاشىلىعىن باسقارۋ» دەگەننەن شىققان. كوردىڭىز بە، ەكونوميكانىڭ ءوزى وتباسىنان باستالىپ تۇر. سول سياقتى كەز كەلگەن تاربيەلىك ءمانى بار دۇنيەنىڭ باستاۋ بۇلاعى – وتباسى. ءسىزدىڭ تالقىعا ۇسىنعان تاقىرىبىڭىز دا – ءتۇپ نەگىزى وتباسىدا قالاناتىن سەزىم. سوندىقتان مەن ەكونوميكا عىلىمىنىڭ ەلدى پاتريوزمگە تاربيەلەۋدەگى ءرولىن ەمەس، وتباسىنىڭ ءمان-ماڭىزىن ايتقىم كەلىپ وتىر.

عىلىم پاتريوتيزمگە «ءوزىنىڭ جەكە جانە توپتىق مۇددەلەرىن جالپى ەلدىڭ مۇددەلەرىنە باعىندىراتىن، وعان ادال قىزمەت ەتىپ، ءوز وتانىن قورعاۋدى ماقسات تۇتاتىن، اتامەكەنىنە دەگەن تەرەڭ سۇيىسپەنشىلىك سەزىمى» دەپ انىقتاما بەرگەن. بۇل تۇسىنىكتى جايت. ال سول سۇيىسپەنشىلىك سەزىمىنە قالاي تاربيەلەيمىز؟

جانۇياداعى اكەنىڭ، انانىڭ، بالانىڭ ءرولى، ۇلتتىق قۇندىلىقتار جاقسى تۇسىندىرىلسە، ول وتباسى ايرانداي ۇيىپ، وتباسىنىڭ ءار مۇشەسى بەلگىلى ءبىر جەتىستىككە جەتەدى دەپ ويلايمىن.

مەن ۋنيۆەرسيتەتتە ساباق بەرەمىن. وقىتۋشى بولعان سوڭ الدىڭنان مىڭداعان ستۋدەنتتى وتكىزەتىنىڭ ايتپاسا دا تۇسىنىكتى عوي. كەيدە شاكىرتتەرىمنىڭ  اۋىلدىڭ ءدامىن ءبىر-بىرىمەن ءبولىسىپ وتىرعانىنا قاراپ سۇيسىنەمىن. باۋىرمالدىقتىڭ، دوستىق اق نيەتتىڭ تۇبىندە سول پاتريوتتىق سەزىم جاتقان جوق پا؟! دوسىنا شىن جاناشىر، قولىنداعىسىن ءبولىپ بەرۋگە ءازىر جاس – ەلىن دە سولاي سۇيە الادى عوي!.. مىنە، وتباسىدان باستالاتىن وتانسۇيگىشتىكتىڭ كورىنىسى وسى. بۇل – ءبىر.

ەكىنشىدەن، كەز كەلگەن اتا-انا بالالارىن جاقسىلىققا تاربيەلەۋى كەرەك. مەن ءوزىم وتاعاسى رەتىندە بالالارىمدى جاستايىنان تاريحي كينولارعا اپارامىن. كەزىندە «كوشپەندىلەر» شىقتى، «جاۋجۇرەك مىڭ بالا» شىقتى. كەشەگى «ويان، قازاقتى» دا وتباسىمىزبەن كوردىك.  ءسويتىپ بالاعا اۋەل باستان دۇرىس باعىت-باعدار بەرۋ كەرەك.

بەسىك جىرى، ەرتەگىلەردىڭ دە ءمانى زور. باۋىرجان مومىشۇلى «ەرتەگى تىڭداپ وسپەگەن بالا ەلگە قىزمەت جاساي المايدى» – دەيدى. ەرتەگىدە نەشە ءتۇرلى كەيىپكەرلەر بولادى. ءارتۇرلى باتىرلار، جانى جومارت ادامدار تۋرالى ايتىلادى. بالا كىشكەنتايىنان سوعان تالپىنادى. مەن دە باتىر بولسام ەكەن، حالقىما پايدام تيسە ەكەن دەگەن ويمەن وسەدى.

سودان سوڭ بالالارعا كىتاپ وقۋدى ۇيرەتۋ كەرەك. تەلەفوندى الىپ قويىپ، كۇندە كىتاپ وقۋدى ادەتكە اينالدىرۋ كەرەك. قانداي كىتاپ وقىدىڭ، نە ءتۇسىندىڭ دەپ سۇراپ، ونىمەن بايلانىس جاساۋ كەرەك. ونىڭ ءبارى كىشكەنتاي كەزىنەن باستالۋى قاجەت.

جانسايا جاسبولات

IT مامانى:

پاتريوتيزم تسيفرلاندىرۋ سالاسىندا دا كورىنەدى

مەنىڭ تۇسىنىگىمدە، پاتريوتيزم دەگەنىمىز – ءوز ەلىڭ مەن جەرىڭدى، مادەنيەتىڭدى ماقتان تۇتۋ جانە ونى زاماناۋي قالىپقا كەلتىرۋ. ماسەلەن، ءبىزدىڭ كەيبىر سالت-ءداستۇرىمىز ەسكىرگەن. بىراق ەسكىرگەن ەكەن دەپ ونى مۇلدە ۇمىتۋعا بولمايدى. نەمەسە، سالت-ءداستۇرىم وسى ەكەن دەپ باس سالىپ ەسكىلىككە باتىپ قالۋ دا قول ەمەس. سالت-ءداستۇردى ساقتاي ءجۇرىپ، زاماننىڭ كوشىنە ىلەسۋ كەرەك. ءيا، كەيبىر دۇنيەلەر شىنىمەن ەسكىردى، ءبىزدىڭ مىندەت – سونىڭ قايماعىن الىپ قالىپ، وسى زاماننىڭ اعىمىنا كەلتىرۋ. مەن ءۇشىن پاتريوتيزم دەگەن سول.

مەن – پروگراميستپىن. ءوز سالام بويىنشا، ءسىز ايتقان تاقىرىپقا قاتىستى ماقتانارلىق جاعدايلارىمىز بار. ماسەلەن، ەۋروپالىقتار بىزدەگى تسيفرلاندىرۋدىڭ سونشالىقتى دامىپ كەتكەنىنە قاتتى تاڭعالادى. سول جاقتا وقيتىن قۇربىمنىڭ ايتۋىنشا،  ەۋروپادا، ءتىپتى، ەلەكتروندى ۇكىمەت دەگەن اتىمەن جوق. ولار ءبىر قۇجاتتى الۋ ءۇشىن مەكەمەگە قىرىق رەت بارادى. ال بىزدە قالاي؟ داستارحان باسىندا، شاي ءىشىپ وتىرىپ كەرەك قۇجاتىڭدى بەس مينۋتتا شىعارىپ الاسىڭ. ءبىز بەس مينۋتتا كەز كەلگەن قۇجاتتى الا الامىز، بەس مينۋتتا ۇيدە وتىرىپ كرەديت راسىمدەي الامىز. ماسەلەن، بىلتىر رەسەيدە موبيليزاتسيا بولعان كەزدە ورىستار Kaspi Bank-ءتى، ءبىزدىڭ QR كودپەن تولەي الاتىنىمىزدى كورگەندە كادىمگىدەي تاڭعالعان. بۇل – ءبىز ءۇشىن ۇلكەن موتيۆاتسيا.

مىنە، ءپاتريوتيزمدى ناسيحاتتاۋ دەگەنىمىز دە وسى شىعار. ءبىزدىڭ سالانىڭ ماماندارى پاتريوتتىق سەزىمگە تاربيەلەۋدە وسىنداي ناقتى جۇمىستاردى اتقارا الىپ وتىر.

دينا ءابدىحان,

SMM مامانى:

پاتريوتيزمگە تاربيەلەيتىن كونتەنتتەر اۋەلى سابيلەرگە ارناپ جاسالۋى كەرەك

مەنىڭ تۇسىنىگىمدە، پاتريوتيزم دەگەنىمىز، اباي اتامىز ايتقانداي، ەلدىڭ كەتىگىنە كىرپىش بولىپ قالانۋ. ەگەر مەن ءوز سالامنىڭ ناعىز مامانى بولىپ، وسى سالانىڭ دامۋىنا ءوز ۇلەسىمدى قوسا السام، مۇنىڭ ءوزى پاتريوتيزم دەپ ەسەپتەيمىن.

قازىرگى تاڭدا الەۋمەتتىك جەلى – وتە تانىمال دۇنيە. وسى ارقىلى جاستاردى پاتريوتتىققا تاربيەلەۋ ءونىمدى ناتيجە بەرەدى. سەبەبى قازىر بەس جاستاعى بالا بىلاي تۇرىپتى، بەسىكتەگى بالانىڭ ءوزى تەلەفونعا ءۇڭىلىپ وتىرادى. سوندىقتان الەۋمەتتىك جەلىلەردە پاتريوتتىققا تاربيەلەيتىن كونتەنتتەر اۋەلى سابيلەرگە ارناپ جاسالۋى كەرەك. مەن ءوزىم SMM-مەن قوسا جاستارعا دۇرىس باعىت-باعدار كورسەتۋگە ارنالعان پاراقشا @jastar.online-دا جۇمىس ىستەيمىن. ول – جاستارعا ارنالعان جاقسى جاڭالىقتاردى، جاستارعا ارنالعان مەملەكەتتىك بايقاۋلاردى، باعدارلامالاردى، مۇمكىندىكتەردى كورسەتەتىن پاراقشا. قازىرگى تاڭدا، ارينە، جاستاردىڭ ماسەلەسى جەتكىلىكتى. بىراق جاستاردىڭ ءال-اۋقاتىن ارتتىرۋعا باعىتتالعان مەملەكەتتىك باعدارلامالار مەن جوبالار دا كوپتەپ جاسالىپ جاتىر. مىنە، الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى اۋديتوريامەن جۇمىس ىستەي الاتىن ءبىزدىڭ سالانىڭ ماماندارى – ەلگە قاجەتتى جوبالار مەن اقپاراتتاردى دەر كەزىندە كرەاتيۆتى جەتكىزىپ، تۇسىندىرۋگە ۇلكەن ۇلەس قوسادى. سوندا ەلدى سۇيەتىن، ۇلتتى سۇيەتىن جاستاردىڭ كوبەيەتىنى انىق. ال پاتريوتيزم دەگەننىڭ ءوزى سول – حالقىڭا قىزمەت ەتۋ ەمەس پە!

Abai.kz