ورىس ءباسپاسوزى «باتكا» دەپ «باعاسىن اسىرماق» بولىپ، كەلەكە-مازاق ەتىپ جۇرەتىن بەلورۋسسيا باسشىسى الەكساندر لۋكاشەنكو كەدەندىك وداقتىڭ كەرى كەتىپ بارا جاتقانىن ايتىپ جارياعا جار سالۋدا. ول ەل استاناسى  مينسكدە وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا «رەسەي بەلارۋسسيانى الدارقاتىپ باعۋدا» دەپ سالدى. «اۋەل دەسەڭىز، - دەيدى لۋكاشەنكو، - بەلارۋسسيا وندىرەتىن تاۋارلاردى رەسەي نارىعىنا جىبەرمەۋ تۋرالى بۇيرىق تا بار».

 بەلورۋسسيا كەدەندىك وداقتان باس تارتۋى مۇمكىن بە؟ جوق، ازىرگە پرەزيدەنت لۋكاشەنكو كەدەندىك وداقتان ەش قاۋىپ-قاتەر سەزىنبەيتىنىن، قورىقپايتىنىن دا قاداپ ايتىپ وتىر.

- «ءبىزدى كەلىپ رەسەي تۇنشىقتىرىپ تاستايدى، ءبىزدىڭ نارىعىمىزدى جاۋلاپ الادى» دەپ ءبىز قورىقپايمىز، - دەدى ول ءباسپاسوز وكىلدەرىمەن اڭگىمە بارىسىندا.  ەگەر كەدەندىك وداق بارلىق ەلدەردەگى ەكونوميكالىق وداقتاردىڭ شارتتارى بويىنشا جۇمىس ىستەسە، تەگى جامان بولماس ەدى. ءۇش مەملەكەت قۇرىپ وتىرعان كەدەندىك وداق تا ۇلكەن كەڭىستىك   - 170 ميلليون حالىق. بىراق تاراپتاردىڭ ەشقايسىسىندا تاۋارلاردى شەكتەۋ، قولدان قامال جاساۋ دەگەن بولماۋى كەرەك. انىعىن ايتقاندا، رەسەي بەلورۋسسيانىڭ رەسەي مەن قازاقستان نارىعىندا جۇمىس جاساۋىنا ماسكەۋ قارسىلىق ەتپەۋى ءتىيىس.

 «ال، قازىر، - دەپ ءسوزىن ناقتىلاي ءتۇستى ول، - رەسەي بەلورۋس تاۋارلارىنىڭ ورىس نارىعىنا وتۋىنە كەدەرگە جاساپ باعۋدا».

ورىس ءباسپاسوزى «باتكا» دەپ «باعاسىن اسىرماق» بولىپ، كەلەكە-مازاق ەتىپ جۇرەتىن بەلورۋسسيا باسشىسى الەكساندر لۋكاشەنكو كەدەندىك وداقتىڭ كەرى كەتىپ بارا جاتقانىن ايتىپ جارياعا جار سالۋدا. ول ەل استاناسى  مينسكدە وتكەن ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا «رەسەي بەلارۋسسيانى الدارقاتىپ باعۋدا» دەپ سالدى. «اۋەل دەسەڭىز، - دەيدى لۋكاشەنكو، - بەلارۋسسيا وندىرەتىن تاۋارلاردى رەسەي نارىعىنا جىبەرمەۋ تۋرالى بۇيرىق تا بار».

 بەلورۋسسيا كەدەندىك وداقتان باس تارتۋى مۇمكىن بە؟ جوق، ازىرگە پرەزيدەنت لۋكاشەنكو كەدەندىك وداقتان ەش قاۋىپ-قاتەر سەزىنبەيتىنىن، قورىقپايتىنىن دا قاداپ ايتىپ وتىر.

- «ءبىزدى كەلىپ رەسەي تۇنشىقتىرىپ تاستايدى، ءبىزدىڭ نارىعىمىزدى جاۋلاپ الادى» دەپ ءبىز قورىقپايمىز، - دەدى ول ءباسپاسوز وكىلدەرىمەن اڭگىمە بارىسىندا.  ەگەر كەدەندىك وداق بارلىق ەلدەردەگى ەكونوميكالىق وداقتاردىڭ شارتتارى بويىنشا جۇمىس ىستەسە، تەگى جامان بولماس ەدى. ءۇش مەملەكەت قۇرىپ وتىرعان كەدەندىك وداق تا ۇلكەن كەڭىستىك   - 170 ميلليون حالىق. بىراق تاراپتاردىڭ ەشقايسىسىندا تاۋارلاردى شەكتەۋ، قولدان قامال جاساۋ دەگەن بولماۋى كەرەك. انىعىن ايتقاندا، رەسەي بەلورۋسسيانىڭ رەسەي مەن قازاقستان نارىعىندا جۇمىس جاساۋىنا ماسكەۋ قارسىلىق ەتپەۋى ءتىيىس.

 «ال، قازىر، - دەپ ءسوزىن ناقتىلاي ءتۇستى ول، - رەسەي بەلورۋس تاۋارلارىنىڭ ورىس نارىعىنا وتۋىنە كەدەرگە جاساپ باعۋدا».

2009 جىلدارى كەدەندىك وداقتىڭ قارساڭىندا بەلورۋس پەن رەسەي اراسىندا «مولوچنايا ۆوينا»، ياعني «ءسۇت سوعىسى» دەگەن «قاقتىعىس» بولعان. سول كەزدە رەسەي جاعىنىڭ ماماندارى كەدەندىك وداققا كىرىپ ۇلگەرمەگەن بەلورۋسسيانى ورىنسىز ايىپتاپ، «بەلورۋستار ونىدىرەتىن ءسۇت ونىمدەرى ستاندارتقا ساي ەمەس» دەگەن ءسوزدى كوڭىرسىتكەن. الگى ءسوز قۇلاعىنا تيىسىمەن «باتكا» ايقايعا باسىپ وتىرىپ كەدەندىك وداققا بايلانىستى رەسمي مينسكنىڭ تالابىن كۇشەيتە تۇسكەن ەدى. استانا بولسا، وداقتىڭ مۇشەسى بولۋعا اسىققان. مىنە، ەكى-ءۇش جىلدىڭ جۇزىنە تايادى،  قازاقستاننىڭ كاسىپكەرلەرى وزدەرى يەلىك ەتە باستاعان ءتول نارىعىنان ايرىلىپ قالىپ جاتقانىن زارلاپ ايتۋمەن ءجۇر. كەدەندىك وداققا دەيىن قازاق شارۋالارىنىڭ قولىنان «ەت، ماي جەپ» كەلگەن ورىستار قازىر «قازاقتاردا ارنايى قاساپحانا جوق»، «مالىنان اۋسىل شىقتى»، «باقشا داقىلدارى ۋعا سۋارىلعان» دەپ قازاقتان ءتىپتى اۋىلشارۋاشىلىعى ونىمدەرىن دە ساتىپ الماي وتىر. ونى ايتاسىز، "روشەنگە" تيىم سالماعان قازاقستانعا رەسەي قىسىم كورسەتۋدى باستادى. ەندىگى ولار ءوز نارىعىنداعى قازاقستان ونىمىمەن كۇرەسۋدە. "قويعان تالاپتى ورىنداماساڭ وزىڭنەن كور!" دەگەن قوقان-لوقىسى بولار. وسىدان كەيىن قايداعى "تەڭ دارەجەلى وداق" تۋرالى ايتۋعا بولادى؟! بۇگىن لۋكاشەنكو ەرلەدى. وداقتىڭ تەڭ ەمەس ەكەنىن، رەسەيدىڭ ۇستەمدىگىن بەتىنە باسىپ ايتتى. 

Abai.kz