عابيدەن جاكەەۆ مەن ماقسات نۇرىپباەۆ قۇرىلتاي وتكىزەمىز دەگەن باستامالارىن ەستىگەن كەزدە، بىردەن قولدادىم! ويتكەنى بۇگىنگى كۇنى قازاق پاتريوتتارىنىڭ ساياسي كۇش بولىپ جۇمىلۋىنىڭ العىشارتتارتى - حالىق قالاۋى، ءارى زامان تالابى. سونىمەن بىرگە، كوپشىلىككە ءالى تانىلا قويماعان جىگىتتەردىڭ شىعۋىنا قۋاندىم، سەبەبى اتى شىققان كوشباسشىلارىمىز ءبىر-بىرىمەن ايتىسىپ، قۇرىلتايدى شاقىرۋعا كىم قۇقىلى ەكەنىڭ داۋلاپ جاتىر.

قۇرىلتايدى باستاپ شىعا الاتىن جالعىز ادام مۇحتار شاحانوۆ ەكەنىن تۇسىنە تۇرا، عابيدەن (جاكەەۆ) مەنى سول جونىندە كەلىسسوز جۇرگىزۋدى سۇرادى. وتكىزىلەتىن قۇرىلايدىڭ رەزوليۋتسياسىندا «حالىق رۋحى» پارتياسىنىڭ قۇرىلۋى تۋرالى پۋنكت بولاتىنى تۋرالى كەلىستىك. سودان كەيىن، مەن اۋرۋحانادا جاتقات مۇحتار شاحانوۆپەن كەزدەستىم دە، قۇرىلتايدى «حالىق رۋحى» زاڭدىلىعىن قامتاماسىز ەتەتىن تەتىك رەتىندە قولداۋىن سۇرادىم.

بۇگىن قۇرىلتاي توڭىرەگىندەگى جاعداي قاتتى شاتاسىپ كەتكەن ءتارىزدى. بىرىنشىدەن، اسپاننان الىنعان سەبەپتەرگە قاراپ، «قۇرىلتاي» اتاۋىن «جينالىسقا» وزگەرتىلىپ تاستالدى، ال وندا “دوڭگەلەك ۇستەل” دەپ نەگە اتاي سالمايمىز با؟ نەمەس كونفەرەنتسيا؟ قۇرىلتايدى وتكىزۋدىڭ ەشقانداي رەسمي نورمالارى جوق (قاتىساتىن دەلەگاتتاردىڭ سانى، قۇرىلتايعا شىعارىلاتىن سۇراقتار مازمۇنى ت.ب.). سوندىقتان قۇرىلتايدى وتكىزۋدە ەشبىر كەدەرگىلەردى كورىپ تۇرعان جوقپىن، تۇگەل قازاقستاننان جانە شەتەلدەن قازاقتاردى شاقىرايىق.

عابيدەن جاكەەۆ مەن ماقسات نۇرىپباەۆ قۇرىلتاي وتكىزەمىز دەگەن باستامالارىن ەستىگەن كەزدە، بىردەن قولدادىم! ويتكەنى بۇگىنگى كۇنى قازاق پاتريوتتارىنىڭ ساياسي كۇش بولىپ جۇمىلۋىنىڭ العىشارتتارتى - حالىق قالاۋى، ءارى زامان تالابى. سونىمەن بىرگە، كوپشىلىككە ءالى تانىلا قويماعان جىگىتتەردىڭ شىعۋىنا قۋاندىم، سەبەبى اتى شىققان كوشباسشىلارىمىز ءبىر-بىرىمەن ايتىسىپ، قۇرىلتايدى شاقىرۋعا كىم قۇقىلى ەكەنىڭ داۋلاپ جاتىر.

قۇرىلتايدى باستاپ شىعا الاتىن جالعىز ادام مۇحتار شاحانوۆ ەكەنىن تۇسىنە تۇرا، عابيدەن (جاكەەۆ) مەنى سول جونىندە كەلىسسوز جۇرگىزۋدى سۇرادى. وتكىزىلەتىن قۇرىلايدىڭ رەزوليۋتسياسىندا «حالىق رۋحى» پارتياسىنىڭ قۇرىلۋى تۋرالى پۋنكت بولاتىنى تۋرالى كەلىستىك. سودان كەيىن، مەن اۋرۋحانادا جاتقات مۇحتار شاحانوۆپەن كەزدەستىم دە، قۇرىلتايدى «حالىق رۋحى» زاڭدىلىعىن قامتاماسىز ەتەتىن تەتىك رەتىندە قولداۋىن سۇرادىم.

بۇگىن قۇرىلتاي توڭىرەگىندەگى جاعداي قاتتى شاتاسىپ كەتكەن ءتارىزدى. بىرىنشىدەن، اسپاننان الىنعان سەبەپتەرگە قاراپ، «قۇرىلتاي» اتاۋىن «جينالىسقا» وزگەرتىلىپ تاستالدى، ال وندا “دوڭگەلەك ۇستەل” دەپ نەگە اتاي سالمايمىز با؟ نەمەس كونفەرەنتسيا؟ قۇرىلتايدى وتكىزۋدىڭ ەشقانداي رەسمي نورمالارى جوق (قاتىساتىن دەلەگاتتاردىڭ سانى، قۇرىلتايعا شىعارىلاتىن سۇراقتار مازمۇنى ت.ب.). سوندىقتان قۇرىلتايدى وتكىزۋدە ەشبىر كەدەرگىلەردى كورىپ تۇرعان جوقپىن، تۇگەل قازاقستاننان جانە شەتەلدەن قازاقتاردى شاقىرايىق.

ەكىنشىدەن، «ۇلتتىق-دەموكراتيالىق» دەگەن اتاۋ بىردەن ارامىزدى اجىراتىپ تاستايدى، ويتكەنى دەموكراتياعا اركىمنىڭ كوزقاراسى ارقيلى. ال ماقساتتىڭ (نۇرىپباەۆ) ۇسىنىپ وتىرعان قۇجاتىن ەسكەرتپە رەتىندە قارىستىرىپ، قاجەتىنشە قولدانساق بولادى، بىراق مۇنى قۇرىلتاي ناتيجەسىنىڭ دەكلوراتسياسى ەتىپ قابىلداۋعا جارامايدى. بۇل دوكۋمەنتتە جازىلعان دۇنيەلەر ءالى «شيكى»، ءارى بيلىككە مۇحتار شاحانوۆ باستاعان بىزدەرگە ۇلتشىلدىلىق ءمىنىن جابۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. ەگەر ءبىز مۇنداي باعىتتاعى قۇجاتتاردى مۇحتار شاحانوۆتىڭ جانە ونىڭ جاقتاستارىنىڭ قاتىسۋىمەن قابىلدايتىن بولساق، «حالىق رۋحىنىڭ» تىركەلۋى تۋرالى ۇمىتساق تا بولادى، سەبەبى بۇل كونستيتۋتسياعا قارسى كەلەدى. ايتىلعانداردى نازارعا الساق، قۇرىلتاي باستاماشىلارىنىڭ بيلىكپەن كەلىسسوز جۇرگىزىپ، لەزدە ارەكەتتەرىن اۋىستىرا قويعانى بار سياقتى.

ەڭ باستى سۇراعىم – قۇرىلتايدىڭ ناتيجەسىندە نە بولادى؟ سونشاما ادامدى نە ءۇشىن جيناپ جاتىرمىز؟ تاعى دا ءبىر رەت جينالىپ، ءوتىمى جوق مالىمدەمە قابىلداۋ ءۇشىن وتكىزەمىز بە؟ سوقىردىڭ ءوزى بيلىكتىڭ اۋىسىپ جاتقانىڭ بايقايدى، نازارباەۆتىڭ ساياسي ارەنادان كەتۋى جاقىنداپ قالدى، سوندىقتان قازاق قوعامىن بىرىكتىرىپ، ارتىنان ەرتە الاتىن ساياسي كۇشتى كۇتىپ وتىر. بۇل كۇش مىندەتتى تۇردە ساياسي پارتيامەن دارەجەسى پارا-پار بولىپ، بىزدەن بولەك جەتىپ جاتقان قوعامدىق ۇيىمنىڭ كولەمىندە قالماۋى ءتيىس.

العاش رەت مۇنداي دارەجەدەگى كۇشتى ۇيىمداستىرۋ ارەكەتى 2007 جىلى جاسالدى. 1300-دەن استام دەلەگات جينالىپ، «حالىق رۋحى» پارتياسىنىڭ سەزى وتكىزىلدى. وسىنشا دەلەگاتتى جيناپ، سەزد وتكىزۋ بۇگىن كىمنىڭ قولىنان كەلەدى؟ پارتيانى تىركەۋدە باستاماشى توپ ۇلكەن جۇمىس اتقارىپ، 65 مىڭ قول جينادى. بۇل دەگەنىمىز، كەم دەگەندە 65 مىڭ ادام مۇحتار شاحانوۆتىڭ پارتيا قۇرا الاتىنىنا سەندى. ەندى ءوزىمىزدىڭ جاقتاستارىمىزدىڭ ارەكەتتەرىنەن مىڭداعان ازاماتتاردىڭ سەنىمىن بۇزۋعا بارامىز با؟

ەكىنشى رەت ۇلتجاندىلاردىڭ باسىن قوسۋداعى امالىمىز 2011 جىلدىڭ جەلتوقسانىندا بولدى. سول كەزدە رۋحانياتتى باستاپ، مەن دەگەن ۇلتجاندىلارمەن جەكە سويلەسىپ، پارتيا تىزىمىنە كىرۋگە شاقىردىم. جالپى 27 ادامنىن تۇراتىن ءتىزىمدى ءبىز سايلاۋعا تىركەپ، بارلىق كەدەرگىلەردەن وتتىك. كەيىن التى وبلىستى ارالاپ، حالىقتىڭ ۇلكەن قولداۋىنا يە بولعانىمىزدى كورگەن بيلىك، قاۋىپتەنىپ، ءبىزدى سايلاۋدان زاڭسىز الىپ تاستادى. رەسمي العاندا بىزدەردى كۆورۋمنىڭ بولماعاندىعى ءۇشىن سايلاۋدان الىپ تاستادى، بىراق الماتىداعى “قازاقستان” قوناق ۇيىندە وتكەن سەزدە بوس ورىن بولماعانىن كورگەن بولارسىزدار؟! اقىرى پارتيا باردا پاتريوتتار ۇلكەن كۇش، ءارى كەلەسى سايلاۋدا جەڭە الاتىنىن ءتۇسىنىپ، پارتيانى تارتىپ الۋدا بارىن ىسكە قوستى.

كۇردەلى وزگەرىستەر ۋاقىتى تايادى. بارلىق تاۋەلسىز باق-تىڭ كوزىن قۇرتىپ، بيلىك، “نۇر وتاندى” كۇشەيتىپ جاتىر. بىگىنگى كۇنى ەلىمىزدە بىردە-ءبىر (!) وپپوزيتسيالىق پارتيا جوق. “ازاتتى” جويدىرۋعا جىبەردى، “كپك” قاتارىنان ەكى مەزگىل سايلاۋعا قاتىسقان جوق، “العانى” سول بەتى تىركەمەي قويدى. حالىق داۋىس بەرگىسى كەلسە دە، بارىپ بەرەر پارتيا قالمادى. ەرتەڭ اياق استىنان سايلاۋ جاريالاسا، مۇحتار شاحانوۆ، رىسبەك سارسەنباەۆ، ءامىرجان قوسانوۆ، مەرەكە قۇلكەنوۆ، زاۋرەش باتتالوۆا جانە باسقا مىقتى ازاماتتار سايلاۋعا قالاي قاتىسادى؟ ناقتى قادامدار جاساۋدىڭ ورنىنا قۇرىلتايدا ءسوز تالاستىرىپ قويساق، حالىق بىزگە قالاي سەنەدى؟ بارىنەن شارشاعان حالىق، قۇرىلتايدىڭ ناتيجەسىز وتكەنىن كورسە، مۇحتار شاحانوۆتى دا، ونى جاقتاعان ۇلتجاندىلاردى دا كەلەشەكتە قولداماق تۇگىل كورگىلەرى دە كەلمەي قالادى. ال مۇنداي جاعدايدى بيلىك پايدالانىپ، تاعى دا ءبىر رەت ۇلتجاندىلار بيلىككە تالاسۋدى قويعاندا، اۋىز بىرلىككە كەلە المادى دەۋگە نەگىزى بار.

سوندىقتان قۇرىلتاي قاراستىراتىن باستى ماسەلەلەرىنىڭ ءبىرى رەتىندە «حالىق رۋحى» پارتياسىنىڭ قۇرىلۋى جانە بيلىكتەن ونىڭ رەسمي تىركەلۋىن تالاپ ەتۋ بولۋى قاجەت. وسىعان قاتىستى باس پروكۋراتۋراعا ارنالعان مالىمدەمە دايىن. سول قۇرىلتايدا بىزدەر حالىقارالىق قۇقىق قورعاۋشى ۇيىمدارعا پارتيانىڭ تاعدىرىنا زەر سالۋدى سۇرايمىز. ءتىپتى بيلىك تىركەمەسە دە، مۇندا ەشبىر قيىندىقتى كورىپ تۇرعان جوقپىن. بارلىعىمىز بىلەتىن العا پارتياسى تىركەلمەي-اق، ۇزاق ۋاقىت بويىنا جەمىستى جۇمىس جاساعان بولاتىن. ال ۋاقىتى كەلگەندە، بيلىكتى، حالىقتىڭ ءوزى «حالىق رۋحىن» مويىنداتقىزادى، سەبەبى ونىڭ قاتىسۋىنسىز ەشبىر سايلاۋ زاڭدى بولىپ قابىلدانبايدى. پارتيانى قۇرۋدا 99% جۇمىس جاسالىپ قويدى: سەزد ءوتتى، قولدار جينالدى، سايت اشىلدى. ەندى قالعانى قۇرىلتاي كەزىندە ساياسي كەڭەس قۇرامىن، جەرگىلىكتى بولىمشە باسشىلارىن سايلاپ، ىسكە كىرىسۋ. ۋاقىت جىبەرىپ الساق، ۇلتجاندىلار پارتياسىن اق وردا لەزدە قۇرىپ جىبەرەدى. جۇمىسسىز جۇرگەن ەرلان قارين جانە بەرىك ابدىعالي سياقتى پاتريوتتار ونداي جۇمىستى باستاپ شىعا الادى

بارلىعىمىزدى پارتيا باسشىسى كىم بولاتىنى تۋرالى سۇراق تولعاندىرىپ تۇر دەيمىن، كوشباسشىمىز – مۇحتار شاحانوۆ!

سوندىقتان بىردەن ايتا كەتەيىن، ءوز باسىم بيلىككە ەشقانداي ۇمتىلىسىم جوق. پارتيانىڭ ساياسي كەڭەسىنە كىرەتىن رىسبەك سارسەنباەۆ جانە ءامىرجان قوسانوۆ سياقتى ازاماتتار ءتىزىمىن ويلاستىرۋدى ۇسىنامىن. ەرتەڭ ولار ماجىلىسكە بارىپ، ناقتى جۇمىستارمەن اينالىسادى. بارلىقتارىڭىزدى وسىنى قولداۋدى سۇرايمىن، بولماعان جاعدايدا، مۇحتار شاحانوۆتىڭ جاقتاۋشىلارى بولەك «حالىق رۋحىنىڭ» قۇرىلتايىن وتكىزەدى. بۇل ءبىزدىڭ قۋاتتى ساياسي پارتيا قۇرۋداعى سوڭعى مۇمكىندىگىمىز!