سەنبى, 23 قاراشا 2024
جاڭالىقتار 3454 0 پىكىر 5 قاراشا, 2013 ساعات 06:57

ساعات ارىنۇلى. مۇحتار ماعاۋين ىنىمە حات

ورالشى، جايراڭ قاعىپ شىڭعىستاۋعا

مۇحتار ماعاۋين ىنىمە

 

 ۋا، مۇحا، مۇحتار دەسە مۇحتارسىڭ،

بايگى بەرمەس قۇلاگەردەي تۇلپارسىڭ.

دابىسىڭ بار الەمدى شارلاپ كەتتى،

قاندىگوز، بولات قاناتتى سۇڭقارسىڭ.

 

اللادان سوڭ سىيىنارىڭ اباي، مۇحتار،

ءوزىڭسىڭ قازىبەكتەي ادىلەت تۋىن ۇستار.

تىرەگىڭ دە، تىلەگىڭ دە، الاشىڭ عوي،

جۇرەكجاردى لەبىزىنە ەلىڭ قۇشتار.

 

اۋرە بوپ قامىن جەمەي قارا باستىڭ،

مارقايىپ كىسىلىك شىڭنان استىڭ.

ايتقانىڭ ويدان شىعار تەبىرەنتىپ،

 بولەندىڭ قۇرمەتىنە بار الاشتىڭ.

 

حات جازدىڭ ەل بولۋدىڭ جولىن نۇسقاپ،

نىعايار كۇش-قۋاتىمىز سونى ۇقساق.

دەر كەزىمىز شاربولاتتاي شامىرقانار،

بورداي توزامىز ءلاپبايلاپ ىلعي بۇقساق.

 

قارسى ءجۇزدى اعىسقا مىنگەن قايىعىڭ،

اقيقاتتى ايتۋ بولدى بار ايىبىڭ.

ەشقاشان ەڭسەڭ ءتۇسىپ مويىمادىڭ،

ىشسەڭدە ۋ زاپىرانىن قايعىنىڭ.

 

دانالىققوي تاريحىندى ءبىل دەگەنىڭ،

سول ارقىلى قۇلدىق بۇعاۋىن ءۇز دەگەنىڭ.

قايمىقپاي بەل بايلادىڭ تاۋەكەلگە،

كاپيتانى بوپ شىندىق دەيتىن كەمەنىڭ.

 

قول ءسۇيىپ بۇگەجەكتەر قۇل ەمەسسىڭ.

ءبارى بار – كەمەڭگەرلىك، سۇستى كەسكىن.

وكپەلەپ تۋعان جەرىن تاستاپ كەتتى،

دەيتىندەرىڭ كورە الماس وڭكەي مىسكىن.

ورالشى، جايراڭ قاعىپ شىڭعىستاۋعا

مۇحتار ماعاۋين ىنىمە

 

 ۋا، مۇحا، مۇحتار دەسە مۇحتارسىڭ،

بايگى بەرمەس قۇلاگەردەي تۇلپارسىڭ.

دابىسىڭ بار الەمدى شارلاپ كەتتى،

قاندىگوز، بولات قاناتتى سۇڭقارسىڭ.

 

اللادان سوڭ سىيىنارىڭ اباي، مۇحتار،

ءوزىڭسىڭ قازىبەكتەي ادىلەت تۋىن ۇستار.

تىرەگىڭ دە، تىلەگىڭ دە، الاشىڭ عوي،

جۇرەكجاردى لەبىزىنە ەلىڭ قۇشتار.

 

اۋرە بوپ قامىن جەمەي قارا باستىڭ،

مارقايىپ كىسىلىك شىڭنان استىڭ.

ايتقانىڭ ويدان شىعار تەبىرەنتىپ،

 بولەندىڭ قۇرمەتىنە بار الاشتىڭ.

 

حات جازدىڭ ەل بولۋدىڭ جولىن نۇسقاپ،

نىعايار كۇش-قۋاتىمىز سونى ۇقساق.

دەر كەزىمىز شاربولاتتاي شامىرقانار،

بورداي توزامىز ءلاپبايلاپ ىلعي بۇقساق.

 

قارسى ءجۇزدى اعىسقا مىنگەن قايىعىڭ،

اقيقاتتى ايتۋ بولدى بار ايىبىڭ.

ەشقاشان ەڭسەڭ ءتۇسىپ مويىمادىڭ،

ىشسەڭدە ۋ زاپىرانىن قايعىنىڭ.

 

دانالىققوي تاريحىندى ءبىل دەگەنىڭ،

سول ارقىلى قۇلدىق بۇعاۋىن ءۇز دەگەنىڭ.

قايمىقپاي بەل بايلادىڭ تاۋەكەلگە،

كاپيتانى بوپ شىندىق دەيتىن كەمەنىڭ.

 

قول ءسۇيىپ بۇگەجەكتەر قۇل ەمەسسىڭ.

ءبارى بار – كەمەڭگەرلىك، سۇستى كەسكىن.

وكپەلەپ تۋعان جەرىن تاستاپ كەتتى،

دەيتىندەرىڭ كورە الماس وڭكەي مىسكىن.

 

وزگەرمەگەن سىرباز مىنەزىڭ، ءجۇرىسىڭ،

قاباق شىتپاس، ماجىراجاي كۇلىسىڭ.

جان كۇيتتەپ، باس امانداپ كەتكەن جوقسىن،

ءبارى دە، باياعى سول قالپىڭ – ءىرىسىڭ.

 

اتاندىڭ ءتىرى كلاسسيك ەلدەن ەرەك،

جاسىڭنان ادەبيەتكە بولدىڭ زەرەك.

جۇرگەندە ءوز ارامىزدا عۇلامامىز،

بىرەۋدى تورگە شىعارىپ نەگە كەرەك.

 

تۇرلاۋلى، تياناقتى ءاربىر ءىسىڭ،

تانىلدى قالىڭ كوپكە اقىل، كۇشىڭ.

ەل قامىن كۇنى، ءتۇنى ويلايتۇعىن،

سەن بۇگىنگى قازاعىمنىڭ ابايىسىڭ.

 

 ريزامىن، تەبىرەنە وي تولعايسىڭ،

ناقتى ايتىپ، سوزبۇيداعا سالمايسىڭ.

شەمەن بولعان شەردى قوزعاۋ وڭاي ەمەس،

جۇلقىنىپ اۋىزدىقتى شاينايسىڭ.

 

ەسىردى عوي جەمقورلار بيلەپ، توستەپ،

ەل بايلىعىن تۇك قويماستان الدى ۇپتەپ.

بۇرقانعان جاhاندانۋ مۇحيتىنان،

قالت-قۇلت ەتكەن قازاعىم قالاي وتپەك؟

 

مەڭدەدى رۋشىلدىق دەگەن ىندەت،

جالىنىپ، جالپاڭ قاعۋ بولدى مىندەت.

قورعايتىن ەل نامىسىن ەرلەر قايدا،

ارباسار رۋحسىزدار ءبىرىن ءبىرى كۇندەپ.

 

جىبەردى جەتەسىزدەر كوپ قاتالىق،

ۋلانعان كۇنشىلدىكپەن شاتالىپ.

ويلانۋ بۇل قالاي دەپ ەستەن شىعىپ،

ۇرىلار جىمقىرعانعا ءجۇر ماتالىپ.

 

كىم كوڭىل بولەر ەلدىڭ جاعدايىنا،

ورالىپ قۇرمەت تۇتىپ شالعايىنا.

زورلىققا قارسى كەلمەي بويۇسىنۋ،

جازىلعانبا قازاقتىڭ ماڭدايىنا.

 

ىنتىقپىز بىزدە ءتاۋىر جاڭالىققا،

وي سالار جۇرتتى ۇيىتىپ دانالىققا.

نە شىعار داڭعازادان ايقاي-شۋلى،

ءبىر پايدا تيمەگەن سوڭ حالىققا.

 

شۋلايدى ءبارى بىردەي، دەيدى نارىق،

كىم بىلگەن، قايتسە سوعان قالار جارىپ؟

قول جايار سىرتقا شىقسام باۋىرلارىم،

ەڭىرەگەن ءوز ەلىندە بولىپ عارىپ.

  

امالسىز ساعان ايتام ءبىر مۇڭىمدى،

اباي ارۋاعى جامبىل جەرىنەن قۋىلدى.

تەاتردى بەرەمىن دەپ شاپىراشتىعا،

مۇنى ىستەگەن ۇمبەتوۆ دەگەن جىرىندى.

 

سودان بەرى سىرعاناپ ون جىل ءوتتى،

اكىم ۇيسىندەر ءبىرى كەلىپ، ءبىرى كەتتى.

اباي دەسەڭ سولارىڭ ۇركە قارار،

تانىتپادى-اۋ  بىرەۋى وڭ نيەتتى.

 

– اراشا، – دەپ قولقا سالدىم ساۋىتبەككە،

امال نە، ۋاقىتىم كەتتى تەككە.

جاۋاپ بەرمەي ءادىل سىنعا قۇل-مۇحاممەد،

 ماردامسىر، تاناۋىن كوتەرىپ كوككە.

 

 حات جازدىم تالاي رەت نازارباەۆقا،

ۇمىتپەن تيىم سالار دەپ رۋشىلدىققا.

 ولداعى دىبىر ەتپەي ءۇنسىز قالدى،

وسى لايىق پا مارتەبەلى ۇلىققا؟!

 

ءتۇبىم تۇرىك بولعاندا بابام قازاق،

جاۋعا شاپتىم تۋ الىپ ابىلايلاپ.

قوس قولداپ ۇستانامىن سول ءدىلىمدى،

بولمايمىن دوسقا كۇلكى، جاتقا مازاق.

 

ۇيىتقىسى التى الاشتىڭ ءبىزدىڭ قازاق،

بۇل جولدا قان توگىسىپ، تارتتى ازاپ.

ىرگەسىن تاۋەلسىزدىك بەكىتپەسەك،

كۇمانسىز جەيتىنىمىز سودان تاياق.

 

وڭبايدى ءوز قاعىنان جەرىنگەندەر،

كوبەيدى باتىسقا بەت بۇرىپ ەمىنگەندەر.

بولمايدى ماڭگى دوستىق، ماڭگى قاستىق،

قۇر بوسقا باس قاتىرىپ ەلىرمەڭدەر.

 

ايتاتىن كوممۋنيستەر دە كوپ وتىرىكتى،

«كوكجال» دەپ كوز اشىلماعان بولتىرىكتى.

ال، نۇروتاندىقتار ەلۋ جىلدان بىراق اتتاپ،

اسىقتى بۇلار قايدا، سونشا نەگە جەلىكتى؟

 

«نۇر وتان» بۇرىن دا كوپىرتىپ نە دەمەدى،

بۇل قالاي دەگەنىن حالىقتىڭ ەلەمەدى.

بارمايتىن بايىبىنا ەشنارسەنىڭ،

«پاتامۋ شتوشىلارعا» كىم سەنەدى؟              

                                               

جاhاندانۋدىڭ كوشىنە تۇيە تىركەپ،

بيلىك ءجۇر ماسايراپ جاۋىردى بۇركەپ.

بۇلار  جاhاننامعا قاشان كەتەدى دەپ،

دۇشپاندار اڭدىپ وتىر قاقپاي كىرپىك.

 

كۇنشىلدىك پەن پارىقسىزدىق اعايىن،

جاۋ قايدالاپ سالار ىلعي ويبايىن.

جارماسىپ جاعاسىنا شىن جاقسىنىڭ،

قارا نيەتتىلەر قۇرتۋعا تۇر دايىن.

 

قاراعىم، وزىنە ارناپ ايتتىم داتتى،

جۇرگەنىڭ جىراقتا ءبارىمىزدى الاڭداتتى.

ارقانىڭ اق سامالى وبپەگەن سوڭ،

بايقادىم رەڭىن ءبىراز قۋقىل تارتتى.

 

سەن كوپتىڭ ءبىرى ەمەسسىڭ، ورتا بولسىن،

قىدىرسىڭ عوي دەپ تىلەيتىن ۇيگە قونسىن.

ەلىڭ ءۇشىن ءتۇن ۇيقىندى ءتورت بولەسىڭ،

اللا قولداپ، ىلعيدا جولىڭ بولسىن.

  

جىگىتتىڭ حالقىم دەگەن باسى داۋدا،

 سۇراماس ول ەشقاشان بەر دەپ ساۋعا.

كوپ بولدى باتىسقا ءبىز كوز سۇزگەلى،

ورالشى، جايراڭ قاعىپ شىڭعىستاۋعا.

                                          

اتىم ايان قازاققا ءبىر اعاڭمىن،

وزدەرىڭدى مۇيەت ەتىپ، قۋات الامىن.

بولماعان سوڭ ەستىر قۇلاق ايتقانىمدى،

قول جايىپ، ءبىر اللادان سۇراعانمىن.

 

ساعات ارىنۇلى،

تاۋەلسىز جۋرناليست.

تاراز قالاسى.

قاراشانىڭ 5-ءى، 2013 جىل.

Abai.kz

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

سىني-ەسسە

«تالاسبەك سىيلىعى»: تالقاندالعان تالعام...

اباي ماۋقاراۇلى 1465
بىلگەنگە مارجان

«شىعىس تۇركىستان مەملەكەتى بەيبىت تۇردە جوعالدى»

ءالىمجان ءاشىمۇلى 3236
ءبىرتۋار

شوقاننىڭ ءازىل-سىقاقتارى

باعدات اقىلبەكوۆ 5371