سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىك ماسەلەلەرى جونىندە مەملەكەت باسشىسى كەڭەس وتكىزدى.

الماتىداعى جەر سىلكىنىسى قازاق قوعامىن بەي-جاي قالدىرعان جوق. وسىعان بايلانىستى پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆتىڭ توراعالىعىمەن الماتى قالاسىندا سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى جونىندە كەڭەس ءوتتى. جيىنعا پرەزيدەنت اكىمشىلىگى مەن قاۋىپسىزدىك كەڭەسىنىڭ باسشىلىعى، ۇكىمەت مۇشەلەرى، قالالار مەن وبلىستاردىڭ اكىمدەرى، سونداي-اق ايماقتارداعى توتەنشە جاعدايلار دەپارتامەنتتەرىنىڭ جەتەكشىلەرى قاتىستى.

سەيسميكالىق قاۋىپسىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ ماسەلەلەرى جونىندە كەڭەستە پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ:

– بىراق، اشىعىن ايتۋ كەرەك، الماتىدا بولعان توتەنشە جاعداي كەزىندە ءتيىستى ورگاندار شۇعىل ارەكەت ەتۋگە تولىق دايىن بولعان جوق. ال قالا تۇرعىندارى نە ىستەرىن بىلمەي، ابدىراپ قالدى. دەگەنمەن بۇل جيىننىڭ باستى ماقساتى – سىن ايتۋ ەمەس، ناقتى شەشىمدەر قابىلداۋ. مىسالى، جۇرتتىڭ كوپشىلىگىندە «توتەنشە جاعدايعا قاجەتتى چەمودان» دا جوق بولىپ شىقتى. ءتيىستى وقۋ-ۇيرەتۋ شارالارى مەكتەپتەن، ءتىپتى بالاباقشادان باستالۋى كەرەك.

بۇرىن الماتىدا وسىنداي تاجىريبە بولعان. سونى قايتا جاڭعىرتۋ قاجەت. سەبەبى قازىر ازاماتتاردى توتەنشە جاعدايعا دايىنداۋ جۇيەسى تالاپقا ساي ەمەس. قۇزىرلى ورگاندار حالىققا جان-جاقتى ءتۇسىندىرۋ جۇمىسىن جۇرگىزۋگە ءتيىس. وقۋ ورىندارىندا، مەملەكەتتىك مەكەمەلەردە تۇراقتى جاتتىعۋ وتكىزىپ تۇرۋ قاجەت. بۇل – وتە ماڭىزدى. وسى جۇمىستى دەرەۋ قولعا الۋ كەرەك...

دابىل قوسىلمادى. بۇل دۇرىس شەشىم بولدى. ايتپەسە، قالادا دۇربەلەڭ تۋىندايتىن ەدى. بىراق حالىقتى باسقا بايلانىس ارنالارى ارقىلى حاباردار ەتۋ قاجەت بولاتىن. قۇلاقتاندىرۋ بىرنەشە نەگىزگى مىندەتتى شەشۋى كەرەك. ولاردىڭ قايسىسىن بۇرىن قولدانۋ كەرەكتىگى قاۋىپ-قاتەردىڭ اۋقىمىنا بايلانىستى. الايدا قولدانىستاعى الگوريتمدەردە بۇل ەسكەرىلمەيدى.

قاتتى جەر سىلكىنىسى كەزىندە ادامداردى ءزىلزالانىڭ فيزيكالىق سيپاتتامالارى مەن ەپيتسەنترى تۋرالى اقپارات قىزىقتىرمايدى. ولار تابيعات اپاتىنىڭ قانشالىقتى جويقىن ەكەنىن ونسىز دا سەزىندى. مۇنداي ساتتە، ەڭ باستىسى، تۇرعىنداردى ءارى قاراي قالاي ارەكەت ەتۋ جونىندەگى اقپاراتپەن قامتاماسىز ەتۋ ماڭىزدى. ازاماتتار «ۇيگە ورالۋعا بولا ما؟»، «قايدان كومەك الۋعا بولادى؟» دەگەن ساۋالدارعا جاۋاپ الۋى كەرەك.

سوندىقتان قۇلاقتاندىرۋ جۇيەسىن قايتا قاراپ، ونى بارىنشا ناقتى قاجەتتىلىككە بەيىمدەۋ قاجەت. تەحنيكالىق قۇرالدار اقپاراتتىڭ ءار ادامعا ۋاقىتىلى جەتۋىن قامتاماسىز ەتۋگە ءتيىس. بۇل جولى SMS-حابارلامالار تىم كەش كەلدى. سونداي-اق ءدۇمپۋ كەزىندە بايبالام سالىپ، جالعان اقپارات تاراتقاندار بولدى. جۇرتتى ادەيى دۇرلىكتىرگەن ادامداردى زاڭعا سايكەس جازاعا تارتۋ قاجەت، – دەپ ورىن العان دۇربەلەڭگە قاتىستى ءوز پىكىرىن ءبىلدىردى.

سونىمەن قاتار جيىندا توتەنشە جاعدايلار ءمينيسترى سىرىم ءشارىپحانوۆ پەن الماتى قالاسىنىڭ اكىمى ەربولات دوساەۆ ءسوز سويلەدى. وڭتۇستىك استانانىڭ قاۋىپسىزىدىگىنە قاتىستى ءبىراز دۇنيەلەر وي ەلەگىنە سالىندى.

ايىم نۇرقاليەۆا

Abai.kz