استانا... ۇنەمى وزگەرمەيتىن سۇركەيلى كۇزىن باستان وتكەرىپ تۇر. جاڭبىرلى كەشتە، لايساڭدى شىلپىلداتا كەشىپ اۆتوبۋسقا وتىردىم. لىق تولى ادام. كوبىسىنىڭ كوزىنەن ۇيىنە اسىققان قۋانىشتان گورى، مۇڭ مەن شارشاۋ باسىم. ىزاعا تولى كوزدەر مەن ءبىر ءتۇرلى بۇرىنعى قازاقتارعا جات راحىمسىز وشپەندىلىك مەنمۇندالايدى. كورىپ تاڭداناسىڭ، تاڭداناسىڭ دا تۇسىنەسىڭ...
سونىمەن، مەن كىرىپ كەلگەندە اۆتوبۋس راديوسىنان:
تاعدىرىڭدى تامىرسىزدىق ىندەتىنەن قالقالا،
مازمۇن جوقتا مازمۇنسىزدىق شىعا كەلەر ورتاعا.
ءار ادامدا ءوز اناسىنان باسقا دا،
عۇمىرىنا ەتەر ماڭگى استانا،
دەمەپ جۇرەر، جەبەپ جۇرەر ارقادا

استانا... ۇنەمى وزگەرمەيتىن سۇركەيلى كۇزىن باستان وتكەرىپ تۇر. جاڭبىرلى كەشتە، لايساڭدى شىلپىلداتا كەشىپ اۆتوبۋسقا وتىردىم. لىق تولى ادام. كوبىسىنىڭ كوزىنەن ۇيىنە اسىققان قۋانىشتان گورى، مۇڭ مەن شارشاۋ باسىم. ىزاعا تولى كوزدەر مەن ءبىر ءتۇرلى بۇرىنعى قازاقتارعا جات راحىمسىز وشپەندىلىك مەنمۇندالايدى. كورىپ تاڭداناسىڭ، تاڭداناسىڭ دا تۇسىنەسىڭ...
سونىمەن، مەن كىرىپ كەلگەندە اۆتوبۋس راديوسىنان:
تاعدىرىڭدى تامىرسىزدىق ىندەتىنەن قالقالا،
مازمۇن جوقتا مازمۇنسىزدىق شىعا كەلەر ورتاعا.
ءار ادامدا ءوز اناسىنان باسقا دا،
عۇمىرىنا ەتەر ماڭگى استانا،
دەمەپ جۇرەر، جەبەپ جۇرەر ارقادا
بولۋ كەرەك قۇدىرەتتى ءتورت انا... دەگەن جىر جولدارى ەستىلدى. كەنەت، بۇل جىردىڭ ورنىن شەتەلدىڭ داڭعازا ءۇنى باستى. ءاي، مۇڭىن قالاي، سەن كىمنىڭ ولەڭىن اۋىستىرىپ جىبەردىڭ قايتادان قوي الگى جىرعا – دەپ جاسى جەتپىستەردى ورتالاعان ءبىر ۇزىن بويلى، اقساقال جۇرگىزۋشىگە ايقاي سالدى. اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىسى جاس جىگىت ەكەن، اتاسىنداي الگى قارتتىڭ ءسوزىن قۇلاعىنا قىستىرمادى دا، «ءوزىڭ جەكە ماشينا ساتىپ ال، سول كەزدە قالاعان ولەڭىڭدى تىڭدايسىڭ – دەپ «ارس» ەتە قالدى. مىنا جاعداي مەنى جاي قالدىرا المادى. جۇرگىزۋشىگە بارىپ، «سەن ءوزىڭ ءسوز ۇقپايتىن جىگىت ەكەنسىڭ، قازاق راديوسىنا قايتا قوي دەپ ەدىم»، ءوزىم بۇگىنگى كۇننىڭ جوسپارىن تولتىرا الماي، كوڭىل-كۇيىم بولماي كەلە جاتقاندا ارقايسىڭ مازامدى الا بەردىڭدەر-اۋ دەپ راديونى مۇلدەم ءوشىرىپ تاستادى. ءبىر ۋاقىتتا الگى اقساقال، ول بولسا مەن ءوزىم-اق سەندەردە سول ولەڭدى وقىپ بەرەيىن دەدى مۇحتار شاحانوۆتىڭ «ءتورت انا» جىرىن وقي جونەلدى. قانىڭدى باسىڭا شاپتىراتىن، ەجەلگى ەر تۇركىلىك ورلىگىڭدى شاباقتاپ وياتىپ، الدەقاشان ەسىنەپ كەتكەن رۋحىڭدى جەلپيتىن بۇل جىردى وقىپ بىتىرگەندە ادام لىق تولى كوشە اۆتوبۋسىنداعى ۇلتتىق تىلدە سويلەيتىن، جۇدەۋ كيىمدى قانداستارىم سىلتىدەي تىندى. تۇسىنبەگەندەر باستارىن تيىستىرە سىبىرلاسىپ، جىرقىلداي كۇلىستى...
وسىناۋ ءبىر اسەرلى ءسات جۇرەگىمدەگى اسىل تەكتى، قىران مىنەزدى مۇحتار اعا جايلى ساعىنىشتى ەسەلەپ وياتىپ كەتتى.
ارادان ەكى ايعا جۋىق ۋاقىت وتكەندە قازاق راديوسىندا قىزمەت ىستەيتىن اقىنجاندى جاقىن جۋرناليست دوسىم حابارلاستى. ونىڭ ايتقاندارىن ەستىگەندە توبەمنەن جاي تۇسكەندەي بولىپ، قانىم باسىما شاپتى. ول جۋرناليست ءوزى دايىندايتىن حابارلارىندا مۇحتار شاحانوۆتىڭ ولەڭدەرىنەن ۇزىندىلەر وقىپ، اندەرىن جانە اندەرىنە جازىلعان سوزدەردى ءجيى بەرىپ، تىڭدارمانعا جاقسى حابار ۇسىنىپ وتىراتىن ەدى. كەزەكتى ءبىر حابارىنىڭ جوسپارىن جاساپ، بەكىتۋگە راديونىڭ باسشىلارىنا اپارعاندا ول حاباردىڭ تۇگەلىمەن ەفيردەن وتپەيتىنىن ايتقان. سەبەبى، جوعارعى جاقتان جاسىرىن تۇردە ارنايى بەرىلگەن تاپسىرما بار ەكەن. قازاق راديوسىنان جانە شالقاردان بولاشاقتا مۇحتار شاحانوۆتىڭ ولەڭدەرىن وقۋدى، اندەرىن، ولەڭدەرىنە جازىلعان اندەردى بەرۋگە بولمايتىنىن جالپى ەفيردەن م.شاحانوۆ شىعارماشىلىعى تۋرالى مۇلدەم ءتىس جارۋعا بولمايتىنىن ەسكەرتكەن. قازاق ۇلتىنىڭ ساتىلمايتىن بايلىعى جولىندا قانشاما ەرلىك جاساپ جۇرگەن حالقىمىزدىڭ ماڭداي الدى اقيىق اقىنى مۇحتار شاحانوۆقا قارسى جاسالىپ جاتقان مۇنداي ماڭگۇرتتىككە ءوز نارازىلىعىمدى ءبىلدىرۋ ءۇشىن الگى جۋرناليستتىڭ اتىن اتاماي، قولىما قالام الدىم. بۇل نە دەگەن سۇمدىق؟! ەلىمىزدەگى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردىڭ ساقتالىپ قالۋى جولىندا ايانباي كۇندىز ءتۇنى قىزمەت ەتىپ جۇرگەن مۇحتار شاحانوۆتىڭ ءۇنىن «ءوشىرۋ» كىمگە ءتيىمدى؟! ۇلتتىق ەلدىك، مۇددە تاقىرىپبىندا جازىلعان مۇحتار شاحانوۆتىڭ ونعا جۋىق اندەرى بار ەكەنىن بىلەمىز. تىڭداعاندا رۋحاني كۇش، ساناڭا سەرپىن بەرەتىن مۇحتار اعانىڭ اندەرى ءتول راديومىزدان ۇزدىكسىز بەرىلىپ تۇراتىن بولسا، رۋحانيات سالاسىندا جوعالعانىمىز ءسال دە بولسا تۇگەندەنەتىن ەدى-اۋ. ونسىزدا كۇننەن-كۇنگە ورىستانىپ، قالا بەردى جاھاندانىپ بارا جاتقان جاستارىمىزدى ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى قاستەرلەۋمەن شىندىق بيىگىنەن مەنمۇندالاۋىنا شاقىراتىن شاحانوۆتىڭ وتتى جىرلارىن تەجەۋ بيلىكتىڭ اشىق تۇردە ۇلتسىزدىققا بەتبۇرۋى دەپ بىلەمىن. ەلىمىزدە ۇلتتىق يدەولوگيا سالاسى كەنجە قالىپ، ال وسى وقىلىقتىڭ ورنىن تولتىرۋعا ءتيىسىتى اقپارات قۇرالدارى ونىڭ ىشىندە راديودا ەرتەدەن-كەشكە دەيىن ارزانقول ماعىناسىز اندەر قاپتاپ كەتكەنىن تالعامى بيىك تىڭدارمان بىلەدى.
و، قانداي ماسقارالىق! ءوزىنىڭ سۇيىكتى قازاعىنىڭ جۇرەك تامىرلارىنا ۇزدىكسىز رۋح بەرىپ تۇراتىن مۇحتار شاحانوۆ ەسىمدى دارا دارىندى الاستايمىز دەگەن قانداي بيشارالىق ەدى بۇل؟
قازاقتىڭ جىگەرىنە جىگەر، قۋاتىنا قۋات، نامىسىنا نامىس قوسقان ساردار اعانىڭ جولىن بۇلاي كەسۋ مۇمكىن بە ەدى؟
تۋرا قازىرگى جاعدايدا:
قازاق – مۇحتار!
مۇحتار – قازاق!
ءبىزدىڭ بيلىك وسى اقيقاتتى تۇسىنسە عوي، شىركىن.

استانا قالاسى
Abai.kz