تۇرسىن جۇرتباي: «ۇلتتىق يدەيانى ساتقاندار – ۇلتتى ساتقانمەن بىردەي»
ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ شىلدە اينان باستاپ قر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىسى اياسىندا «دەگدار» قوعامدىق كەلىسىمدى قولداۋ قورى» ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق ينتەلليگەنتسياسىمەن جۇمىس جاساۋدى باستادى. اتالعان قور بۇگىنگە دەيىن «ءبىر حالىق – ءبىر ەل – ءبىر تاعدىر» اتتى تاقىرىپتا وسكەمەن، الماتى، تاراز، شىمكەنت، قىزىلوردا قالالارىندا بولىپ، ۇلت زيالىلارىمەن تاۋەلسىز ەلىمىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى دەگەن تاقىرىپتاردى تالقىلاۋعا سالىپ، كەلەلى كەزدەسۋلەر وتكىزدى. بۇل تۇڭعىش رەت جۇزەگە اسىپ وتىرعان جوبا دەۋگە ابدەن بولادى. سەبەبى، جاسىراتىنى جوق، ازىرگە دەيىن زيالى قاۋىمدى قوعامدىق تىڭداۋ، ولاردىڭ وي-پىكىرلەرىن ەستىپ-ءبىلۋ سياقتى ماسەلەلەر كەنجەلەپ قالىپ كەلەدى. قوردىڭ ماقساتى – وسى ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋ.
وسىعان وراي، زيالى قاۋىمنىڭ بەلگىلى وكىلى «وتىرار كىتاپحاناسى» عىلىمي ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور تۇرسىن قۇداكەلدىۇلى جۇرتباي مىرزانى اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.
– تۇرسەكە، كەزىندە الاش زيالىلارى قوعامدىق فورماتسيالار اۋىسقان الاساپىران، الاقۇيىن زامانداردا ابدىراعان ەلگە جول كورسەتكەن كوشباسشى بولا ءبىلدى. سول كەزەڭدەرمەن سالىستىرىپ قاراعاندا، ءبىزدىڭ بۇگىنگى زيالىلاردىڭ بويىندا تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ باياندىلىعى، ۇلتتىق مۇددە ءۇشىن قالىڭ بۇقارانى يگىلىكتى ىستەرگە جۇمىلدىرا الاتىنداي قاسيەت قالدى ما؟ جالپى، بىزدە ۇلتتىق ينتەلليگەنتسيا بار ما دەگەنگە قالاي قارايسىز؟
ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ شىلدە اينان باستاپ قر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ مەملەكەتتىك الەۋمەتتىك تاپسىرىسى اياسىندا «دەگدار» قوعامدىق كەلىسىمدى قولداۋ قورى» ەلىمىزدىڭ ۇلتتىق ينتەلليگەنتسياسىمەن جۇمىس جاساۋدى باستادى. اتالعان قور بۇگىنگە دەيىن «ءبىر حالىق – ءبىر ەل – ءبىر تاعدىر» اتتى تاقىرىپتا وسكەمەن، الماتى، تاراز، شىمكەنت، قىزىلوردا قالالارىندا بولىپ، ۇلت زيالىلارىمەن تاۋەلسىز ەلىمىز ءۇشىن اسا ماڭىزدى دەگەن تاقىرىپتاردى تالقىلاۋعا سالىپ، كەلەلى كەزدەسۋلەر وتكىزدى. بۇل تۇڭعىش رەت جۇزەگە اسىپ وتىرعان جوبا دەۋگە ابدەن بولادى. سەبەبى، جاسىراتىنى جوق، ازىرگە دەيىن زيالى قاۋىمدى قوعامدىق تىڭداۋ، ولاردىڭ وي-پىكىرلەرىن ەستىپ-ءبىلۋ سياقتى ماسەلەلەر كەنجەلەپ قالىپ كەلەدى. قوردىڭ ماقساتى – وسى ولقىلىقتاردىڭ ورنىن تولتىرۋ.
وسىعان وراي، زيالى قاۋىمنىڭ بەلگىلى وكىلى «وتىرار كىتاپحاناسى» عىلىمي ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى، فيلولوگيا عىلىمدارىنىڭ دوكتورى، پروفەسسور تۇرسىن قۇداكەلدىۇلى جۇرتباي مىرزانى اڭگىمەگە تارتقان ەدىك.
– تۇرسەكە، كەزىندە الاش زيالىلارى قوعامدىق فورماتسيالار اۋىسقان الاساپىران، الاقۇيىن زامانداردا ابدىراعان ەلگە جول كورسەتكەن كوشباسشى بولا ءبىلدى. سول كەزەڭدەرمەن سالىستىرىپ قاراعاندا، ءبىزدىڭ بۇگىنگى زيالىلاردىڭ بويىندا تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ باياندىلىعى، ۇلتتىق مۇددە ءۇشىن قالىڭ بۇقارانى يگىلىكتى ىستەرگە جۇمىلدىرا الاتىنداي قاسيەت قالدى ما؟ جالپى، بىزدە ۇلتتىق ينتەلليگەنتسيا بار ما دەگەنگە قالاي قارايسىز؟
– كەز-كەلگەن قوعامدا، ۇلتتا، ونىڭ ىشىندە قازاق ۇلتىندا زيالىلار بار ما دەپ كۇدىكتەنۋدىڭ ءوزى و باستان تۇبىرىمەن قاتە ۇعىم. زيالى – قوعامنىڭ قوزعاۋشى كۇشى. ونسىز ەشقانداي ۇلت العا قاراي دامىعان ەمەس. ەستە جوق ەسكى زامانداردان باستاپ، كوشپەلى كەڭىستىكتەردەن باستاپ، سانداعان عاسىرلاردى توڭكەرىپ، كۇنى بۇگىنگىدە دەيىن قوعامنىڭ العا جىلجىپ، دامۋىنا يگى سەبەپ بولعان، يتەرمەلەۋشى كۇشى بولعان وسى ۇلت تىزگىنىن ۇستاۋشىلاردىڭ، زيالىلاردىڭ وي-قۋاتىنىڭ، قاجىرلى ءىس-ارەكەتتەرى. ايتپەسە ءبىز باياعى قۇرىق ۇستاعان قالپىمىزدا قالار ەدىك.
باسقانى بىلاي قويعاندا، كەشەگى ءبىرتۇتاس الاش يدەياسى كەزەڭىندەگى بيىككە كوتەرىلگەن زيالىلار رۋحى، ودان كەيىن قانشاما تەزگە تۇسسە دە، ءوزىنىڭ ەرىكتى وي-قۋاتىن ەلگە ەمىزىپ وتىر. وزگەنى بىلاي تاۋەلسىزدىك ءوز بەتىمەن كەلدى مە؟ تاۋەلسىزدىكتىڭ ىرگەتاسى ءوز بەتىمەن قالاندى ما؟ قيىن ساتتەردە حالىقتى كەرى قايتقان تەڭىز تولقىنى سياقتى ارتقا جاپىلدىرىلماي، العا ۇمىتتەندىرگەن كىم؟ – زيالىلار. سول زيالىلاردىڭ ىقپالىنداعى اقىل يەلەرى. ولار بولماسا حالىق ءوز بەتىمەن قايتادان جەلپىنىپ ەسكى كۇندەرگە ورالۋى ابدەن مۇمكىن ەدى. ولاردىڭ وي-قۋاتىنىڭ، قايراتىنىڭ، جىگەرىنىڭ ارقاسى.
قازاق تاۋەلسىزدىكتەن ەشقاشان باس تارتقان جوق. سونىڭ ارقاسىندا قازاق ىلگەرلەپ بارادى. قازىردە قازاق قوعامىندا ءتۇرلى وي، سانا، ۇعىم، كوزقاراس الۋاندىعى ءجۇرىپ جاتىر. دەمەك زيالى بار، ولار وزدەرىنىڭ ويلارىن، ءبىر-بىرىنە كەلىسپەيتىن جاقتارىن ويلاپ ەكشەۋ ۇستىندە. سىرتتاي قاراعاندا بەت-بەتىمەن كورىنگەندەي بولعانىمەن، جالپى تازا قاندى قازاق زيالىلارىنا، قايتالاپ ايتام تازا قاندى قازاق زيالىلارىنا ۇلتتىق رۋح، ۇلت الدىنداعى جاۋاپكەرشىلىك، ۇلتتىق مۇددەنى كەرەككە جاراتۋشىلىق ىڭعايى بار. ماسەلە سولاردى ءبىر ارناعا توعىستىراتىن، بارىنە قاسيەتتى، بۇكىل قوعام ءۇشىن كيەلى، قاسيەتتى، مىندەتتى، پارىز سەزىنەتىن ورتاق ۇلتتىق يدەيانىڭ بولماۋى.
– وسى جەردە، ءسىزدىڭ تۇسىنىگىڭىزدەگى ۇلتتىق يدەيا دەگەن نە؟ دەگەن سۇراق تۋادى.ويتكەنى وسى ۇعىمنىڭ اينالاسىندا اركىم ءارتۇرلى پىكىر ايتادى، اركىم ونى وزىنشە تۇسىنەدى.
– ۇلتتىق يدەيا دەگەنىمىز – جاسىنا، قوعامداعى ورنىنا، داۋلەتىنە، مۇمكىندىگىنە قاراماي، ءيسى ۇلتتىڭ ءبارى مويىندايتىن، سول ءۇشىن جان الىپ، جان بەرۋگە بولاتىن زاڭ، سيمۆول، سيمۆولدىق ۇعىم. وعان قازىر ەكىگە ءبولىنىپ كەتەردەي بولىپ كورىنىپ تۇرعان قازاق تىلدىلەر مەن ورىس تىلدىلەر، قالا تۇرعىندارى مەن اۋىل تۇرعىندارى، داۋلەتتىلەر مەن كەدەي تىرلىك يەلەرى بارلىعى دا مويىنسۇنۋى كەرەك. سوندا عانا بۇل ۇلتتىق يدەيا دارەجەسىنە جەتەدى. ءبىز ۇلتتىق يدەيا دەگەندە ءتىلدى العا تارتامىز. ءتىل وسى ۇلتتىق يدەيانى جۇزەگە اسىراتىن ءبىر تەگەرىش قانا، نەگىزگى ۇيىتقىنىڭ ءبىرى. ەگەردە ۇلتتىق يدەيامىز شىنىمەن كيەلى مانگە يە بولسا، سول ءۇشىن ءتىلدى ءبىلۋ كەرەك بولسا، وندا وزگە ۇلت وكىلدەرى دە، قوعام مۇشەلەرى دە ءوز ىرقىمەن، ءوز ەركىمەن ءتىلدى ءبىلۋى، قابىلداۋى ءتيىس. سوندا عانا ءبىزدىڭ ۇلتتىق يدەيامىز جالپى ەلىمىزدى ۇيىتا الادى.
وسى جىلدىڭ باسىندا ماۋلەن اشىمباەۆ «ءبىزدىڭ ۇلتتىق يدەيامىز – تاۋەلسىزدىك يدەياسى بولۋى كەرەك» دەدى. ناقتى ماقسات-مىندەتتەرى مەن پارىز-قارىزدارى انىقتالماعانمەن دە وسى سوزدە ءبىر ۇيىتقىلىق سيپات بار. قانداي جاعدايدا بولماسىن، ەكونوميكالىق، وندىرىستىك، عىلىم-ءبىلىم سالاسى، قورعانىس، قارۋلى كۇشتەردىڭ بارلىعى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگى دەگەن ۇعىمعا باس يەتىن بولسا، وندا وسى يدەيا ۇلتتى بىرىكتىرەدى جانە سول تاۋەلسىزدىك يدەياسى جولىنداعى قاجەتتى، بۇگىن ءبىز ۇلكەن ءبىر كەدەرگىدەي كورىپ وتىرعان ماسەلەلەردى ءسوزسىز يگەرەدى دەپ ويلايمىن.
تاۋەلسىزدىك يدەياسى ءبىزدىڭ جانىمىزعا، سانامىزعا، تۇيسىگىمىزگە، نامىسىمىزعا، ارەكەتىمىزگە قامشى سالادى جانە وعان ەشكىمنىڭ قارسى تۇرۋعا ەشكىمنىڭ ار-ۇياتى بارمايدى. تاۋەلسىزدىك يدەياسىن ساتقان ادامدى ۇلتتىڭ ساتقىنى دەپ اتاۋعا تولىق حاقىمىز بولادى. دەمەك، ءبىزدىڭ يدەيامىز –تاۋەلسىزدىك يدەياسى بولادى. ەندى وسى يدەياعا قانداي ۇعىمدار مەن ماعىنا بەرگىمىز كەلەدى، قانداي ماقساتتار مەن مىندەتتەردى جۇكتەيمىز، ونىڭ تەتىكتەرى قانداي سونى تالداپ، سارالاپ، انىقتاۋ قاجەت. مىنە، قازاق ينتەللەگەنتسياسىنىڭ بىرىگەتىن جانە ولاردى بىرىكتىرەتىن تۇسى وسى. اباي ايتقانداي «بەرەكە-بىرلىك شىن پەيىلمەن جاسالۋى ءتيىس». مەنىڭ ويىمشا، تاۋەلسىزدىك يدەياسىنا ەشقانداي قازاق زيالىسى نەمقۇرايلى قاراي المايدى جانە ۇلت زيالىلارىنىڭ وسى يدەيانىڭ اياسىنا توپتاساتىنىنا مەن سەنەمىن.
– ۇلتتىق يدەيانى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ۇلت ينتەلليگەنتسياسىنا قانداي تالاپ قويىلۋى ءتيىس؟ ۇلتتىق ينتەلليگەنتسيانىڭ قوعامداعى ءرولى قانداي؟
– زيالىنىڭ باستى مىندەتى – اركىم ءوز سالاسىنداعى باستى ماسەلەلەردى قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىگىنە قىزمەت ەتەتىندەي باعىتتا جۇرگىزسە، ءوز مىندەتىن دۇرىس ورىنداعانى. ءبىز زيالى دەپ كىمدى تۇسىنەمىز؟ زيالى دەپ قوعامتانۋ سالاسىنداعى، اقىل-وي سالاسىنداعى، عىلىم-ءبىلىم سالاسىنداعى ادامدار ەمەس، ولار كادىمگى قاتارداعى زەردەلى مالشىدان باستاپ مەملەكەت تۇتقاسىن ۇستاعان قايراتكەرلەرگە دەيىنگى ارالىقتى جالعايتىن جۇلگە. كەننىڭ، التىننىڭ جۇلگىسى بولادى عوي، سول سياقتى بۇل التىن جۇلگە. ونى وقىعان زيالى، وقىماعان زيالى دەپ بولۋگە بولمايدى. سول ۇلتتىق يدەيامىز، ياعني جاڭاعى ۇسىنىلىپ وتىرعان تاۋەلسىزدىك يدەياسى جولىندا ءوزى، ءوزىنىڭ بالاسىن، ءۇي-ءىشىن، اكە-شەشەسىن قالاي ۇيىستىرا الادى، بۇل سوعان بايلانىستى. تاۋەلسىز ەل يدەياسىن تۇسىنگەن بالاباقشاداعى بالا دا زيالى. ويتكەنى ول بالانىڭ ساناسىندا تاۋەلسىزدىك يدەياسى بار. ول ءوزىنىڭ كۇندەلىكتى ءتارتىبىن، وقۋىن، ويىنىن تاۋەلسىزدىك يدەياسىنا بايلانىستىرىپ، قازاقستاندى – وتانىم دەپ ماقتان تۇتادى. بالاعا جۇكتەلگەن مىندەت سول. وقۋشىلار دا ءوزىنىڭ دەڭگەيىندە تاۋەلسىزدىككە ۇلەس قوسادى. ال قىزمەتكە ارالاسقان، وي جۇمىسىنا ارالاسقان، مەملەكەت تىزگىنىن ۇستاعان ادامدار، كەز-كەلگەن ينجەنەر، كەز-كەلگەن ينجەنەر، كەز-كەلگەن بۇرعىلاۋشى ءوزىنىڭ ىقىلاسىن تاۋەلسىزدىك يدەياسىنا باعىندىرۋى كەرەك، سوعان ادالدىقتى ساقتاۋ كەرەك. مىنە، ءبىزدىڭ بۇگىنگى قوعامعا جەتپەي تۇرعانى وسى.
بەلگىلى ءبىر ماسەلەلەردى شەشۋدە، ەكونوميكالىق ىستەردە ينتەلليگەنتتەر قانداي مولشەردە قاتىسادى، شەشۋشى ءرولدى الا-الا ما دەگەن سۇراق، جاي سۇراق. ماسەلەن، سول ەكونوميكالىق باعداردى كىم جاسادى – زيالى جاسادى، ەكونوميكالىق ماماندىققا يە بولعان زيالى ادام جاسادى، قازاقستاننىڭ يگىلىگى ءۇشىن، قازاقتىڭ يگىلىگى ءۇشىن جاسادى. دەمەك، تاۋەلسىزدىك يدەياسىنا جۇمىس ىستەپ جاتىر ما، جاتىر. ەندىگى ماسەلە، وسى ەكونوميكالىق ساياسات قانداي دارەجەدە جاسالدى، ونىڭ استارىندا نە جاتىر، باعىت-باعدارى دۇرىس پا، ۇلتقا قىزمەت ەتە مە؟ – مىنە، ەكونوميكا سالاسىندا جۇرگەن مامانداردىڭ ءوزارا پىكىر الىسىپ، ءوزارا كوزقاراستار ءبىلدىرىپ، ورتاق شەشىمىن تاپسا، مىنە زيالىنىڭ شەشۋشى ءرولى دەپ سونى ايتامىز.
زيالىلىق – ابستراكتسيالىق ۇعىم ەمەس. ول ۇلتتى دامىتۋداعى وي يەلەرىنىڭ بىرىككەن قۋات كۇشى. ەندى ەڭ ۇلكەن ماسەلە – قازىرگى زيالىلار بەلسەندى مە، كوزقاراسىن اشىق ايتا الا ما، سوعان مۇمكىندىك جاسالىپ وتىر ما؟ بۇل ءدال قازىرگى ساتتە زيالىلاردىڭ ومىرىنە كۇدىك تۋدىرىپ وتىرعان جاعىمسىز قۇبىلىس. بىزدە ەكىبەتتىلىك، ەكىويلىلىق، شەشىمسىزدىك باسىم. وعان سەبەپكەر بولىپ وتىرعان ءبىزدىڭ ءالى تولىقتاي نارىقتىق جۇيەگە تۇسپەگەنىمىز. قازىر بىرەۋ جوبا جاساسا، وعان قارسى پىكىر بىلدىرگەن ادامدى جاۋ كورەمىز. ەرتەڭ سول جوبا جۇزەگە اسىرىلعان كەزدە جاڭاعى ايتىلعان سىني پىكىرلەر الدىنان شىعادى. شەتەلدە قالاي؟ ءبىر جوباعا مىندەتتى تۇردە مىڭ ءتۇرلى ۇسىنىس جاسالادى، سونىڭ ىشىنەن ۇتىمدىسى تاڭدالىپ الىنادى. ال بىزدە ءبىر جوباعا قاتىپ الىپ، سونىڭ اينالاسىنان شىقپاي قالۋ، بۇرىنعىسىنشا ايتقاندا، سىن مەن ءوزارا سىننىڭ جەتىسپەۋشىلىگى بايقالادى. سىن جانە ءوزارا سىن، دوستىق جانە قوعامدى ىلگەرى دامىتۋ تۇرعىسىنان جۇرگىزىلۋى كەرەك، مىنە، ينتەلليگەنتتىڭ مىندەتى وسى. ويتكەنى ولاردان ارتىق بۇل ماسەلەنى ەشكىم بىلمەيدى. وسى تۇرعىدان العاندا جاسقانشاقتىق كوپ. ءبىزدىڭ كاپيتاليستەرىمىزدىڭ ءوزى ءوزىنىڭ جەكە قابىلداعان شەشىمىن جۇزەگە اسىرعىسى كەلەدى جانە اسىرىپ تا ءجۇر. تەك قازىر عانا ولار «كەلىسىپ پىشپەگەن توننىڭ كەلتە بولاتىنىن» تۇسىنە باستاعانداي. ينتەلليگەنت بۇگىنگى ءومىردىڭ ءار سالاسىنا بەلسەنە ارالاسۋى كەرەك. وسى تۇرعىدان العاندا، ەكونوميكا ماماندارى بىرىگىپ ءبىر ورتاق كوزقاراس بىلدىرسە، سول ەكونوميكالىق شەشىمنىڭ ۇلتقا قانداي زيان-پايداسى بار ەكەنىن وزگە سالا عالىمدارى سارالاپ كورسەتسە. ماسەلەن، الدەبىر ەكونوميكالىق شارانىڭ ەلدىڭ دەموگرافيالىق وسىمىنە ىقپالى قانداي، حالىقتىڭ كوش-قون، جۇمىسپەن قامتۋ ماسەلەلەرىنە قالاي اسەر ەتەدى، ت.س.س. وزەكتى ماسەلەلەر زيالىلار تالقىسىنان وتكىزىلسە. ال بۇل تاعدىر – حالىقتىڭ تاعدىرى. ءبىزدىڭ قوعامدا وسى جاعى كەمشىن.
مەنىڭ ويىمشا، بۇگىنگى ۇكىمەت پەن بيلىك قۇرىلىمىندا «ايتتىم – بولدى، ايتساق – كوندى!» تۇسىنىگى باسىم. وسى زاڭعا اينالىپ بارادى. سونىڭ كەسىرىنەن بيلىك ورىندارى حالىقتان اجىراپ الىستاپ كەتتى. بىراق، ول ولاي بولماۋى ءتيىس. ويتكەنى، بەلگىلى ءبىر لاۋازىم يەسىنە حالىق بيلىكتى سەنىپ تاپسىرعان ەكەن، لاۋازىم يەسى وسى جاۋاپكەرشىلىكتى مۇلتىكسىز ورىنداۋى ءتيىس. بيلىك – حالىقتىڭ قىزمەتشىسى. ويتكەنى، بيۋدجەتتىڭ ءاربىر تيىنىنىڭ جارماعىندا قازاقستان ازاماتىنىڭ ماڭداي تەرى بار. ول سول تيىن ارقىلى قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ماڭداي تەرىن جۇمساپ وتىر. ونى ءتيىمدى جۇمساۋ، ۇنەمدى جۇمساۋ، ادال جۇمساۋ بيلىكتىڭ مىندەتى. بيلىك وسىنى تەرەڭ تۇسىندە عانا زايىرلى، زيالى بيلىك بولا الادى.
– ەلگە اقىل ايتاتىن اعالىق جاسقا كەلگەن كەيبىر تانىمال ادامدارىمىزدىڭ داي-داي بولىپ، جىك-جىككە ءبولىنىپ ايتىسىپ جاتقانىنا، ءبىرى بيلىكتىڭ سويىلىن سوعىپ، ءبىرى وپپوزيتسيا جاعىنا شىعىپ، ەندى ءبىرى بەيتاراپ كۇي كەشىپ جۇرگەنىنە قالاي قارايسىز؟ وسىعان نە ايتار ەدىڭىز؟
– زيالىلىق – ساياسي كوزقاراسقا قاراپ جىككە بولىنەتىن قوعامدىق توپ ەمەس. وپپوزيتسيا بولسىن، بەيتاراپ ادام بولسىن، مەملەكەت ادامى بولسىن – بارلىعى دا تاۋەلسىزدىك يدەياسىنا جۇمىس ىستەۋى ءتيىس. مەملەكەت تاراپىنان قولدانىلعان شارالاردىڭ ۇلتقا زيان ەكەنىن دالەلدەپ ايتقان وپپوزيتسيا تاۋەلسىزدىكتىڭ ناعىز دوسى، ال كەرسىنشە بيلىكتى پايدالانىپ تاۋەلسىزدىككە زيان كەلتىرەتىن مەملەكەتتىڭ قىزمەتكەر – ول قىلمىسكەر. ال ەكى جاقتىكى دە دۇرىس دەپ بەيتاراپ پوزيتسيانى ۇستانعان، ءوزىنىڭ جەكە كوزقاراسىن بىلدىرمەيتىن موجانتوپاي زيالى ەمەس. وندايلاردىڭ بارى دا، جوعى دا ۇلت ءۇشىن ءبارى ءبىر. زيالى دەپ كوزقاراسى، ار-ۇياتى، نامىسى، يدەياسى انىق، دەڭگەيى جوعارى تۇيسىكتى سانا يەسىن ايتادى.
– ۋاقىتىڭىزدى ءبولىپ ءماندى دە اسا ماعىنالى سۇحبات بەرگەنىڭىز ءۇشىن راحمەت.
سۇحباتتاسقان داۋلەتقالي اساۋوۆ
Abai.kz