سەيسەنبى, 17 قىركۇيەك 2024
ايماق 1708 7 پىكىر 15 مامىر, 2024 ساعات 15:22

وڭىرلەردەن قازاق مادەنيەتى مەن ونەرىن جوعالتپايىق!

كورنەكىلىك سۋرەتتى ماقالا اۆتورى ۇسىندى

جۋىقتا ءبىر ءمينيستردىڭ سوزىنەن «قازاقستان – كوپ ۇلتتى مەملەكەت» دەگەندى ەستىدىم. 

وسى سوزىنەن-اق، بۇل ءمينيستردىڭ ساياسي ساۋاتسىز ەكەندىگىن تانيسىڭ. وسىنداي ءبىلىمى شامالى، ساياسي تانىمى تومەن، ۇلت بولاشاعىنا قاۋىپتى ادامداردى جوعارى لاۋازىمعا قالاي تاعايىندايتىنىن تۇسىنبەيمىن. باياعى كەڭەس وداعىنىڭ سالىپ بەرگەن قۇلدىق يدەولوگياسىنىڭ شىرماۋىنان شىعا الماي جۇرگەن ماڭگۇرتتەر.

ءبىزدىڭ ەلىمىزدە ءبىر عانا ۇلت نەمەسە ءبىر عانا حالىق بار. ول وسى قازاقستان مەملەكەتىن قۇرۋشى – قازاق حالقى. وزگەلەرى جان-جاقتان كەلگەن، جينالعان ۇلت وكىلدەرى، ياعني، ەتنوستار. جالپى، بيلىك وكىلدەرىن تاعايىنداردا، ولاردىڭ تەك قانا العان ءبىلىمى مەن جيناعان تاجىريبەسىنە قاراۋ ازدىق ەتەدى. وسىلارمەن قوسا، بۇل ادامداردىڭ ساياسي تۇرعىدا ساۋاتى تەرەڭ، سونداي-اق،  تاريحي تانىمى كەڭ جانە ولارعا، اۋىزىنان شىققان ءار سوزىنە جاۋاپ بەرە الاتىن، ەل ءىشىن بۇلدىرمەيتىندەي، دۇربەلەنگە سالمايتىنداي، ايتقان وي-پىكىرى اقىلعا سياتىنداي جاۋاپكەرشىلىك ارقالاتۋ كەرەك. ايتپەسە، ءالى كۇنگە دەيىن  قازاقستاندا ءجۇز وتىز ۇلت تۇرادى دەۋ، يدەولوگيالىق تۇرعىدا مۇلدە قاتە  ۇعىم.

مەنىڭ ويىم، قادىرمەندى بيلىك يەسى - ءاربىر وبلىس جانە مەگاپوليس  قالالاردىڭ اكىمىن تاعايىنداردا، ونىڭ تەك قانا شارۋاشىلىقتى  جۇرگىزە الاتىن قابىلەتى مەن بىلىمىنە عانا ەمەس، ونىڭ قازاق مادەنيەتىنە، ونەرىنە جانە ادەبيەتىنە قانشالىقتى جاقىن ادام ەكەندىگىنە دە كوڭىل  اۋدارۋ كەرەك. ايتپەسە، وزىنە تاپسىرىلىپ بەرىلگەن ولكەدەگى قازاق   مادەنيەتى مەن ونەرىن، سونداي-اق، ادەبيەتىن، تۇتاس قازاق بولمىسىن،  سول اۋماقتان مۇلدە شىعارىپ تاستايدى. سونىمەن قاتار، مەملەكەتتىك  قازاق ءتىلىن مۇلدە قولدانىستان الادى. سوندا، ەندى نە بولدى؟! تۋرا ءبىر  رەسەيدىڭ وزىندىك انا ءتىلى مەن مادەنيەتى جوق قارا ورىستار مەكەندەگەن  گۋبەرنياسىنا اينالادى.

مىسالعا ايتايىق: قوستاناي وبلىسى كەيىنگى جىلدارى تۋرا وسىنداي ايماققا  اينالدى. كەزىندە، ومىرزاق شوكەەۆ پەن ودان كەيىنگى اكىمدەردىڭ تۇسىندا، بۇل اۋماق كادىمگىدەي قازاقتىكى سەكىلدى ەدى. قازىر، مۇلدە ولاي دەۋگە اۋىزىڭ  بارمايدى. مەن بۇل ارادا وتكەن عاسىردا رەۆوليۋتسيا بەسىگىنە اينالعان   تورعاي ولكەسىن ايتىپ وتىرعان جوقپىن! قازىرگى، كەيىنگى كەلگەن اكىم، قازاقتىڭ  مادەنيەتى مەن ونەرىنە قاراماق تۇرماق، جارتى وبلىستى ميللياردتاعان  شىعىنعا باتىرىپ، سۋعا اعىزىپ جىبەردى. ارينە، جەكە ءوزىن جامانداپ نەمەسە كىر جاعايىق دەپ وتىرعان جوقپىز. دەگەنمەن، ءوزىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنە بەرىلگەن  وبلىستى مەملەكەتتىك تۇرعىدا ساياسي ساۋاتتىلىقپەن باسقارعان ءجون ەمەس پە؟! سونداي-اق، اتا زاڭىمىزدا كورسەتىلگەن قازاق ءتىلىنىڭ مارتەبەسى قايدا قالدى؟! بۇل، سولتۇستىك جانە پاۆلودار وبلىستارىنا ءتان نارسەلەر.

اباي اتامىز ايتقانداي، «باياعى جارتاس، سول  جارتاس!».   

سوندىقتان ايتارىمىز، وبلىس، سونىمەن قاتار، ءىرى قالالاردىڭ اكىمدەرىن    تاعايىنداعاندا، ولاردىڭ ۇلت مادەنيەتى مەن ونەرىنەن، ادەبيەتىنەن حابارى  بار ما، سوعان دا نازار اۋدارۋ قاجەت-اق. ويتپەيىنشە، تاۋەلسىز قازاق  مەملەكەتى وتارلانعان گۋبەرنيانىڭ ءتۇس-كەلبەتىن تانىتىپ، ءالى تالاي جىلدار تۇرا بەرەدى.

بەيسەنعازى ۇلىقبەك،

قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz

7 پىكىر