كەشەگى كوكپاردى كورگەن دە ارماندا، كورمەگەن دە ارماندا! دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر وليمپياداسى - كوك تۇرىكتىك رۋح - قازاقتىڭ ۇلتتىق رۋحىن كوتەرىپ كەتتى!

الدىمەن اشىلۋىنداعى عۇندار مەن ساقتاردان، كوك تۇرىكتەر مەن التىن وردا، قازاق حاندىعىنان،  اتتيلا، توميريس، كۇلتەگىن-تونىكوك، شىڭعىس حان-جوشى حانداردان تارتىپ، قازاق ەلىنىڭ كوك تۋى كوكتە جەلبىرەۋىنە دەيىنگى كۇشتى كورىنىستەر رۋح تەربەدى!

قالىڭ حالىقتىڭ رۋحتانىپ، ءدۇر سىلكىنگەنىن كورگەندە وسىنداي ءدۇبىرلى شارالاردىڭ ماڭىزى زور ەكەنىنە كوزىڭ جەتەدى!

كوشپەندىلەر ويىنى - كوشپەندىلەردىڭ قاراشاڭىراعى قازاق ەلىنە -ۇلى دالا توسىنە جەتتى! كوك تۇرىكتەن كوكتەگەن كوك تۋلى قازاق ەلىندە - كوشپەندىلەر وليمپياداسى دۇرىلدەپ وتۋدە.

دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىنىنىڭ ەڭ شىرقاۋ شەگى – «قازانات» اتشابارىنداعى كوكپاردىڭ اقتىق سايىسى - قازاق-قىرعىز تارتىسى بولدى! ارقا توسىندەگى الىپ اتشابارداعى ايقاي سالعان اتتان مەن ۇران اسپان استىنداعى اقشا بۇلتتاردىڭ ءوزىن جەلپىپ جىبەرىپ جاتتى…

ءدال بۇنداي ايقايى كۇشتى ۇراندى برازيلياداعى فۋتبولدان وتكەن الەم چەمپيوناتى دا كورگەن جوق شىعار… قازاق-قىرعىز كوكپارى ناعىز شايقاس بولدى!

قازاقتار سەكىلدى ات جالىندا ويناپ وسكەن قىرعىزدارىڭ دا ناعىز كوكجال كوكپارشىلار ەكەن! ويىننىڭ نەگىزگى ۋاقىتى تەڭ بولىپ اياقتالدى. ءبىرىنشى تايمدا 3:1 ەسەبىمەن جەڭىلىپ تۇرعان قازاقتار ەكىنشى تايمدا 4:3 ەسەبىمەن جەڭىپ تۇرعاندا، سوڭعى سەكۋندتاردا قىرعىزدار ەسەپتى تەڭەستىرىپ ۇلگەردى! بۇل ءۇشىن قانداي جانكەشتىلىك، قانداي رۋح كەرەك دەسەيشى!؟

دەگەنمەن، كوك تۇرىكتەن كوكتەگەن كوك تۋلى ەل - كوشپەندىلەر قاراشاڭىراعى - قازاقتار ءبارىبىر باسىمدىعىن كورسەتتى.

قوسىمشا ۋاقىتتاعى ويىندا ءبىرىنشى بولىپ، قازاق باتىرى قۇربانبەك تۇرعانبەك جەڭىس سالىمىن - التىن سالىمدى سالىپ ۇلگەردى! جارايسىڭدار، قازاقتار!

نەگىزى، ەگەر كوكپار الەمدىك وليمپياداعا كىرسە، تەك فينالدا التىنعا قازاقتار مەن قىرعىزدار تالاساتىنى انىق ەكەن! ال قازىر - الەمدەگى ەڭ مىقتى كوكپارشىلار - قازاقتار!

قازاق، سەندە ارمان جوق! قازىبەك، سەندە ارمان جوق! بۇگىنگى كوكپاردى كورگەن دە ارماندا، كورمەگەن دە ارماندا!

اتشاباردىڭ دا ورنالاسقان جەرى كەرەمەت ەكەن! قارسى الدىڭدا تۇلپارلاردىڭ قۇيعىتۋى، شاباندوزدار كوك تۋدى جەلبىرەتىپ شاۋىپ بارا جاتقاندا كوكشىل كۇمبەزدەرى كوز تارتقان كوك مەشىتتىڭ كورىنىپ تۇرۋى كەرەمەت كوز تارتاتىن كورىنىس! ۇلتتىق رۋحىڭ بيىكتەپ، ۇرانداپ كەتكەنىڭدى ءوزىڭ دە سەزبەي قالاسىڭ!

كوكپاردىڭ جەڭىس سالىمى سالىنعاندا، قر پارلامەنتى ءماجىلىسى توراعاسى ەرلان قوشانوۆ باستاعان دەپۋتاتتار، بۇكىل يپپودرومدا وتىرعان حالىق ءدۇر كوتەرىلدى! كوك ءجۇزىن كوك تۋ جاۋىپ كەتتى! مىنە، ۇلتتىق رۋح!

ءيا، سايىس بارىسىندا قازاق كوكپارشىسى ۇلاننىڭ قىرعىز كوكپارشىسىنىڭ قاسىنان شاۋىپ ءوتىپ بارا جاتىپ قامشى سىلتەپ قالعانى ارتىقتاۋ بولدى. سوعان قاراعاندا قىرعىز باۋىر دا ارتىق بىرنارسە ايتىپ قالعان بولۋى كەرەك!؟ ول ءۇشىن قازاقتىڭ شاتاق شاباندوزى ايىپ الاڭىنان ۋاقىتشا شەتتەتىلىپ، جازاسىن الدى! كوكپاردا قامشى سىلتەنبەي قالمايدى قاي كەزدە دە! ويتكەنى، بۇل ات ۇستىندەگى ايقاس! شارشى تاقتا ۇستىندەگى شاحمات ەمەس…

سول قامشى سىلتەنگەنى ءۇشىن عانا كوكپاردى كورمەي-اق، «ويىن ادىلەتسىز بولدى» دەپ سوعىپ جاتقان ءوزىمىزدىڭ «وگەيلەردىكى» ايتەۋىر قارسى شىعۋدى «ەرلىك» سانايتىن ءۇي ىشىندەگى «بىلگىشتەردىڭ» ۇيرەنشىكتى  ادەتى عوي. ال قىرعىزدار «ادىلەتسىز» دەپ جاتسا، «جەڭىلگەن كۇرەسكە تويمايدى» دەگەن ماقال بار…

«ەر حالىقپىز» دەپ جۇرگەن قىرعىز اعايىندار «جەڭىلگەندى مويىنداۋ دا ەرلىك» ەكەنىن ەستەن شىعارماۋى كەرەك…

كوكپار ءادىل بولدى! ەشقانداي ادىلەتسىزدىك بولعان جوق! ناعىز تەكەتىرەس، تەڭ شايقاس بولدى. سوندا دا كۇشتىلىك پەن ەپتىلىك جەڭدى! تاقىمىمىزدى قىسىپ، كوز الماي، دەمىمىزدى ىشىمىزگە تارتىپ قاراپ وتىردىق! ءبىر قىزىعى، ادىلەتسىز بولدى دەپ جازىپ جاتقانداردىڭ ءبىر دە بىرەۋى كوكپاردى كوزىمەن كورمەگەندەر! ال كوكپاردى كوزىمەن كورگەندەردىڭ ءبىر دە بىرەۋى «ادىلەتسىز ءوتتى» دەپ جاتقان جوق، ءبارى «ءادىل ءوتتى» دەپ، ريزا بولۋدا!

جازدا سپورت مينيسترلىگى دەپۋتاتتاردى جيناپ، دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىنىنا دايىندىق بارىسىمەن ەسەپ بەرگەندە، ايتقان ەدىم: «بىرىنشىدەن، دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەردىڭ 5-ءشى  ويىنى تۇرىك الەمىنىڭ قاراشاڭىراعىندا ءوتىپ جاتقاندا دەڭگەيى بۇعان دەيىنگى ءتورت ويىننىڭ تورەسىندەي كۇشتى ءوتۋى كەرەك. ەكىنشىدەن، ءوزىمىزدىڭ ءتول ۇلتتىق سپورتتارىمىزدان، قازاقشا كۇرەس پەن كوكپار، بايگەدەن التىن الۋىمىز كەرەك!»، - دەپ.

سونىڭ نەگىزگىلەرى ورىندالۋدا!  اشىلۋىن «پاريج وليمپياداسىنىڭ اشىلۋىنان كۇشتى بولدى»دەپ مەن ەمەس، ەل جارىسا جازۋدا.

قازاقشا كۇرەس پەن كوكپاردان التىندى ءادىل جەڭىپ الدىق! ال دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىنىنا كەتكەن شىعىن ۇلتتىق رۋحتىڭ ءدۇر كوتەرىلۋىمەن اقتالىپ تۇر!

تاعى ءبىر ايتارىمىز، تۇيە كوتەرگەن، تەمىر يلەگەن تەمىر سىپاتاي بالۋانىمىز باستاماشى بولىپ جۇرگەن «تولاعاي-الىپتار ايقاسىن» كوشپەندىلەر ويىنىنا قوسۋعا سول كەزدەگى سپورت ءمينيسترى ەرمەك مارجىقپاەۆقا ايتىپ ءجۇرىپ، ءوزىمىز ۇلەس قوسىپ ەدىك. ەلىمىزگە 18 ەلدەن الىپتار كەلىپ، دۇرىلدەگەن سايىس ءوتتى. 180 كيلولىق الىپتار كەلگەندە كوپسايىستان التىندى تۇركىستان وبلىسىنىڭ ءباھادۇرى  ازامات ماقۇلبەك جەڭىپ العانى كەرەمەت بولدى!

دۇنيەجۇزىلىك كوشپەندىلەر ويىنىنىڭ داڭقى الەمگە تاراپ جاتقانى قۋانىشتى! ۇلتتىق رۋحىمىز بيىكتەپ، كوك تۋىمىز كوككە ورلەي بەرسىن!

قازىبەك يسا

Abai.kz