قازاقستان پرەزيدەنتى قاسىم-جومارت توقاەۆ قازىر سينگاپۋردە ءجۇر. سينگاپۋر پرەزيدەنتى تارمان شانمۋگاراتناممەن كەلىسسوز جۇرگىزدى. بۇل تۋرالى اقوردا سايتى حابارلادى. 

ونان سوڭ پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاق-سينگاپۋر بيزنەس-فورۋمىنىڭ جابىلۋ راسىمىنە قاتىستى.

ءوز سوزىندە پرەزيدەنت توقاەۆ قازاقستان - سينگاپۋر ستيلىندە ەكونوميكالىق رەفورمالارى بار، وراسان زور پايدالانىلماعان مۇمكىندىكتەرى مەن قارقىندى دامىپ كەلە جاتقان ەكونوميكاسى بار ەل ەكەنىن اتاپ ءوتتى.

قازاقستان-سينگاپۋر: ساۋدا-ساتتىق كولەمى قانشا؟

قاسىم-جومارت توقاەۆ قازاقستان مەن سينگاپۋر گەوگرافيالىق الشاقتىققا قاراماستان، ساياسي جاعىنان دا، ەكونوميكالىق جاعىنان دا ءاردايىم جاقىن سەرىكتەس بولىپ كەلگەنىن جانە بولىپ قالا بەرەتىنىن ايتتى.

ء"بىز وڭتۇستىك-شىعىس ازياداعى جەتەكشى سەرىكتەسىمىز - سينگاپۋرمەن بەرىك قارىم-قاتىناستى جوعارى باعالايمىز. وتكەن جىلى ەكىجاقتى ساۋدا كولەمى 1,8 ملرد دوللاردى قۇرادى. قازاقستانعا سالىنعان سينگاپۋرلىق ينۆەستيتسيانىڭ جالپى كولەمى 1,7 ملرد دوللاردان استى. تاياۋ جىلدارى بۇل كورسەتكىشتەر ەكى ەسەگە ارتۋى مۇمكىن دەپ ەسەپتەيمىز. وسىعان بايلانىستى ەكىجاقتى ارىپتەستىكتى دامىتۋ ءۇشىن بەرىك قۇقىقتىق بازا وتە ماڭىزدى. ءبىز ەكىجاقتى ينۆەستيتسيالاردى قورعاۋدىڭ جوعارى دەڭگەيىن قامتاماسىز ەتەتىن ينۆەستيتسيالاردى كوتەرمەلەۋ جانە ءوزارا قورعاۋ تۋرالى ۇكىمەتارالىق كەلىسىمدى راتيفيكاتسيالادىق ", - دەپ اتاپ ءوتتى.

بiزدiڭ ەلiمiزدە بiرەۋلەردىڭ جەلبۋاعازدىعىمەن قازاقستان عالامدىق اۋقىمدا ءوزiن سينگاپۋرمەن تەڭ دارەجەدە پوزيتسيالايدى دەگەن ميف باستالدى. شىن مانىندە ايىرماشىلىق جەتىپ ارتىلادى. جانە ورتاق تۇستارىمىزدا جوق ەمەس.

ەكى ەلگە ورتاق نە بار؟

سينگاپۋر دا قازاقستان سياقتى كوپۇلتتى مەملەكەت بولىپ تابىلادى: مۇندا قىتايلار، مالايلار، ۇندىستەر مەن ەۋروازياتتار، وعان قوسا 1,3 ملن شەتەلدىك ميگرانتتار تىعىز شوعىرلانعان. سينگاپۋردا مۇناي جوق، بىراق، زاماناۋي ءموز-دەر مەن مۇناي كومپانيالارى بار. قازاقستانمەن ورتاق نارسە وسىمەن اياقتالاتىن شىعار.

اۋماق كولەمى بويىنشا قازاقستان الەمدە 9 ورىندا، سينگاپۋر - 171 ورىندا. ءبىز حالىق سانى بويىنشا سينگاپۋردان ءۇش ەسە ارتىقپىز (5,5 ملن-عا قارسى 20 ملن). الايدا قازاقستاندىقتار بۇكىل ەل بويىنشا حالىق تىعىزدىعى تومەن: شارشى كم. شاققاندا 6,4 ادام كەلەدى.

ءبىزدىڭ مەملەكەتىمىزدىڭ تابيعي قورلارى شەكسىز جانە تەك سينگاپۋر ءۇشىن عانا قول جەتىمدى ەمەس. وسىمەن ءبىزدىڭ اتا-بابالارىمىز اماناتتاعان بايلىقپەن كوزگە ۇرعان جانە كەڭ تابيعات بەرگەن تازا ساندىق ارتىقشىلىقتارىمىز اياقتالادى.

ءارى قاراي باسقاشا...

شاعىن ارالداعى جان باسىنا شاققانداعى ءجىو سياقتى جيىنتىق كورسەتكىشتەگى تاعى ءبىر رەكوردتىق ايىرماشىلىق. سينگاپۋردا ول قازاقستانداعى $12 269-عا قارسى $56 294 قۇرايدى (2014 دەرەكتەرى بويىنشا). وسىلايشا، رەسۋرسسىز ۇلكەن سينگاپۋردىڭ تۇرعىندارى بىزدەن 4,5 ەسە باي. ەگەر ءمانى بويىنشا ايتاتىن بولساق، وندا ءاربىر سينگاپۋرلىقتىڭ جىل سايىن ءار قازاقستاندىقتان $44 مىڭ ارتىق پايدا تابادى. بۇدان باسقا، يپوتەكالىق نەسيەلەندىرۋدىڭ ويلاستىرىلعان مەملەكەتتىك ساياساتى ەلىمىزدىڭ ءاربىر ەرەسەك تۇرعىنىن تۇرعىن ءۇي يەسىنە اينالدىرۋعا مۇمكىندىك بەردى!

بالكىم، سول سەبەپتى دە سينگاپۋرلىقتار ءبىز سياقتى ءبىر باسپاانعا قالاي قول جەتكىزەم دەگەن الاڭداۋشىلىقتان ادا قاپەرسىز جاندار.

سينگاپۋر دوللارى اقش دوللارىنا پارا-پار ءھام تۇراقتىلىققا يە. سوندىقتان تەڭگە دەۆالۆاتسياسىنىڭ قازىرگى قارقىنى كەزىندە بۇل تۇراقتىلىق ءبىز ءۇشىن تەك ارمان.

ەگەر جەمقورلىق رەيتينگىن الساق، وندا ەكى ەل اراسىندا وراسان زور الشاقتىق تۋىندايدى: سينگاپۋر الەمدەگى ەڭ از جەمقورلىق جايلاعان ەل رەتىندە ۇنەمى ۇزدىك ون ەلدىڭ قاتارىنا ەنسە، قازاقتار وكىنىشكە قاراي، بۇل رەيتينگتە 123-ورىنعا جايعاقان.

مەكتەپتەردەن باستاپ ۋنيۆەرسيتەتتەرگە دەيىن وسى ەلدەگى ويلاستىرىلعان ءبىلىم بەرۋ جۇيەسىنىڭ قۇرىلۋى ولارعا وزدەرىنىڭ «گارۆاردتارىن» قۇرعىزىپ، باتىس مەكتەپتەرىن كوش ىلگەرى باسىپ وزعانى الەمگە ۇلگى بولۋدا. ولاردىڭ «بولاشاق» باعدارلاماسى جوق، بىراق «بارشاعا ارنالعان بولاشاعى» بار. ول – ساپالى ۇلتتىق ءبىلىم. سونىڭ ارقاسىندا بۇل مەملەكەت شىنايى ءبىلىمنىڭ يەسىنە اينالدى.

سينگاپۋردىڭ مەنشىكتى ۋنيۆەرسيتەتتەرىنىڭ تۇلەكتەرى ستارتاپتاردىڭ رەكوردتىق سانىن بەرەدى، ميكروبيولوگيا، دەنساۋلىق ساقتاۋ، ءدال ماشينا جاساۋ، اقپاراتتىق تەحنولوگيالار، ات قورعاۋ جانە قاۋىپسىزدىگى سياقتى ەكونوميكانىڭ پروگرەسسيۆتى سەكتورلارىندا قۇرىلىمدار قۇرادى...

ءبىزدىڭ سينگاپۋرمەن تەڭدىگىمىز شىندىققا اينالۋ-اينالماۋى ءوز قولىمىزدا. ءبىلىمدى ەلگە انا تىلىمىزدە اينالا الساق قانا الەمدىڭ ءبىلىمنىڭ شىڭىنا شىعا الامىز.

ەندى ءسوز سوڭىن ەكى ەل اراسىنداعى ساۋدا-ساتتىقپەن تۇيىندەيىك.

ەستەرىڭىزگە سالا كەتەيىك، بۇعان دەيىن باق سينگاپۋرلىق ينۆەستور جامبىل وبلىسىنداعى فوسفوريت كەن ورنىن يگەرۋدى جوسپارلاپ وتىرعانىن جازعان بولاتىن.

قازاقستان سينگاپۋرمەن ءوزارا ساۋدانى $2 ملرد. دەيىن ارتتىرۋعا نيەتتى. بۇل تۋرالى وسى ەلدە رەسمي ساپارمەن جۇرگەن پرەزيدەنت قاسىم-جومارت توقاەۆ مالىمدەدى.

ال ەكى ەلدىڭ تاۋار اينالىمى وسى جىلدىڭ ءى توقسانىندا وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 14,3% -عا تومەندەپ، $336,9 ملن. جەتتى.
ساۋدا قۇرىلىمىندا قازاقستاننان سينگاپۋرعا ەكسپورت باسىم - $314,1 ملن، ول بويىنشا دا ايتارلىقتاي قىسقارۋ بايقالادى.

قاڭتار-ناۋرىزدا جەرگىلىكتى نارىقتان وسى ەلگە 612,4 مىڭ توننا تاۋار (-13,7%) شىعارىلدى.

جەتكىزىلىمدەردىڭ نەگىزگى ۇلەسى شيكى مۇناي مەن مۇناي ونىمدەرىنە تيەسىلى - 612,2 مىڭ توننا (-13,7%).

قازاقستان سينگاپۋرعا شاعىن كولەمدە قورعاسىن - 22 توننا، مىس - 44 توننا، تسيكلدىق كومىرسۋتەكتەر - 130 توننا ساتقان، ولار وتكەن جىلى ەكسپورتتالماعان.

سونداي-اق، بۇل ەلگە $3,6 مىڭ سوماعا جارمەڭكەلىك اتتراكتسيوندار قويىلدى.
سينگاپۋردان قازاقستانعا يمپورت ءسال ءوستى - 0,9%، 853,6 تونناعا دەيىن ($22,8 ملن).

مەديتسينالىق قۇرالداردى (ەستۋ اپپاراتتارى، كارديوستيمۋلياتورلار، كورونارلىق ستەنتتەر جانە ت.ب.) اكەلۋ 2,2 ەسە، 6,9 مىڭ بىرلىككە دەيىن ۇلعايدى.

سونداي-اق، قازاقستانعا 300 كگ ($6,3 ملن-عا) جانە 100 كگ ($5,6 ملن-عا) ەلەكتروندىق ينتەگرالدى سحەمالار جەتكىزىلدى.

بۇدان باسقا، قازاقستان سينگاپۋردان پالما مايىن ساتىپ الدى - 44 توننا. الايدا باسقا تاۋارلار بويىنشا ايتارلىقتاي تومەندەۋ بايقالادى.

سمارتفوندار مەن تەلەفوندار جەرگىلىكتى نارىققا 5,4 ەسە از (236 بىرلىك), پرينتەرلەر مەن باسپا ماشينالارى 2,4 ەسە از (2 توننا), زەرتحانالىق جانە دياگنوستيكالىق رەاگەنتتەر 1,5 ەسە از (200 كگ), ال موتور جانە مايلاۋ مايلارى 32% از (251,3 توننا) اكەلىندى.

پرەزيدەنتىمىزدىڭ بۇل ساپارى قازاق ەلىنىڭ كىمگە قاراپ بوي تۇزەۋى كەرەكتىگىن تاعى ءبىر رەت پاش ەتتى.

Abai.kz