«ماسس-مەديا تۋرالى» زاڭدى ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا ازىرلەنگەن اككرەديتاتسيالاۋدىڭ ۇلگىلىك قاعيدالارى جوباسى قازىر الەۋمەتتىك جەلىلەر مەن باق-تا ىزۋ-قىزۋ تالقى تۋدىرۋدا. جۋرناليست تامارا ۆاال باستاعان ءبىر توپ باق وكىلدەرى اتالعان ۇلگىلىك جوباعا قاتىستى وزدەرىنىڭ سىني پىكىرلەرىن بىلدىرۋدە.

وسىعان قاتىستى قر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترى ايدا بالاەۆا ءوز تۇسىنىكتەمەسىن جاريالادى.

سۋرەت: primeminister.kz سايتىنان الىندى

ايدا بالاەۆا، مينيستر:

– قۇرمەتتى ارىپتەستەر! بۇگىندە كاسىبي مەديا قاۋىمداستىعى «ماسس-مەديا تۋرالى» زاڭدى ىسكە اسىرۋ ماقساتىندا ازىرلەنگەن اككرەديتاتسيالاۋدىڭ ۇلگىلىك قاعيدالارى جوباسىن قىزۋ تالقىلاۋدا. وسىعان وراي ونىڭ كەيبىر تۇستارىن ناقتىلاي كەتكىم كەلەدى.

جالپى اتالعان قۇجات جوباسى قولدانىستاعى ەرەجەلەرمەن سالىستىرعاندا اسا كوپ وزگەرمەگەن.

مىسالى، اككرەديتتەۋدەن باس تارتۋ نەگىزدەرى تۋرالى ەرەجەلەرگە توقتالساق. بۇل باق-تىڭ جۇمىس ىستەۋىن ۋاقىتشا توقتاتۋ نەمەسە مۇلدەم جابۋ جانە رەسمي رەەستردە تىركەلمەگەنى تۋرالى سوت شەشىمى كۇشىنە ەنگەن جاعدايدا ىسكە اسادى.

ودان وزگە، جۋرناليستتەر اراسىندا ەڭ كوپ سۇراق تۋدىرعان ەرەجەنىڭ 10-تارماعىنا، اتاپ ايتقاندا باق وكىلدەرىنىڭ قانداي تالاپتاردى ساقتاۋى كەرەكتىگىنە توقتالامىن.

بىرىنشىدەن، كەز-كەلگەن جۋرناليست قاي باق اتىنان اككرەديتاتسيادان وتسە، سول رەداكتسياعا عانا اقپاراتتى جيناپ، جاريالاي الادى. الايدا جۋرناليستكە بىردەن بىرنەشە باق اتىنان اككرەديتاتسيا الۋعا ەشكىم تيىم سالمايدى.

ەكىنشىدەن، بۇل تالاپ بەلگىلى ءبىر وقيعاعا/ىس-شاراعا قاتىستى جۋرناليستەردىڭ جەكە پىكىرلەرى مەن ۇستانىمدارىن الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى جەكە اككاۋنتتارىندا بىلدىرۋگە قاتىسى جوق.

ۇشىنشىدەن، رەگلامەنت ماسەلەسىنە كەلەتىن بولساق، قولدانىستاعى ەرەجەلەردە قازىردىڭ وزىندە ءىس-شاراعا قاتىسۋشىلاردىڭ تاقىرىپتى، ۋاقىت ءتارتىبىن، قوعامدىق ءتارتىپتى ساقتاۋىن جۇرگىزۋشى (ياعني، ءىس-شارا مودەراتورى) قامتاماسىز ەتەتىنى قاراستىرىلعان.

اقش پەن ەۋروپالىق وداقتىڭ جانە حالىقارالىق ۇيىمداردىڭ حالىقارالىق تاجىريبەسى كورسەتكەندەي، بەلگىلەنگەن ەرەجەلەردى، سونداي-اق زاڭنامانى بۇزعان جاعدايدا جۋرناليست ءىس-شارالارعا قاتىسۋ قۇقىعىنان جانە اككرەديتاتسيادان ايىرىلادى. مىسالى، ەۋروپارلامەنتتەگى باق قىزمەتىن رەتتەيتىن ەرەجەدە تۇسىرىلىمگە رۇقسات ەتىلگەن ارنايى ورىندار قاتاڭ تۇردە بەلگىلەنگەن.

تورتىنشىدەن، ەرەجەدە ءاربىر مەملەكەتتىك ورگاننىڭ نەمەسە ۇيىمنىڭ بەلگىلى ءبىر ءىس-شارانىڭ رەگلامەنتىن ءوزى بەكىتەتىندىگى كورسەتىلگەن. بۇل رەتتە مينيسترلىك ۋاكىلەتتى ورگان رەتىندە اقپاراتقا قولجەتىمدىلىك قاعيداتتارىن جانە جۋرناليستەردىڭ ەرەكشە مارتەبەسىن ساقتاۋ ماسەلەلەرى بويىنشا اتالعان رەگلامەنتتى ازىرلەۋ بويىنشا ءتيىستى ۇسىنىستارىن جىبەرەتىن بولادى.

بەسىنشىدەن، ەرەكشە ماڭىزدى مەملەكەتتىك وبەكتىلەرگە كىرۋ جانە سول مەكەمەلەردەگى رەجيمدەردى ۇستانۋ دا قولدانىستاعى زاڭنامانى ساقتاۋ مەن قاۋىپسىزدىكتىڭ اينىماس بولىگى بولىپ تابىلادى.

قورىتىندىلاي كەلە، اقپاراتقا قولجەتىمدىلىكتى قامتاماسىز ەتۋ مەن جۋرناليستەردىڭ مارتەبەسىن ارتتىرۋ – ارقاشان مينيسترلىك قىزمەتىنىڭ باستى باسىمدىعى ەكەنىن تاعى دا جەتكىزگىم كەلەدى.

سۋرەت: Abai.kz

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى، جۋرناليست:

– قازاقستاننىڭ مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى «اشىق ۇەۇ» پورتالىندا قوعامدىق تالقىلاۋ ءۇشىن «جۋرناليستەردى (بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرىن) اككرەديتتەۋدىڭ ۇلگىلىك ەرەجەلەرىن» جاريالاعانىن ءبارىمىز بىلەمىز. وسىعان قاتىستى ءبىرى قولدايتىن، ءبىرى – قارسى جازبالاردىڭ تۋىنداپ جاتۋى قالىپتى جايت. ءبىز «جاڭا قازاقستاندى» دەموكراتيالىق ۇستانىمداعى ەلگە اينالدىرۋعا الاش جۇرتى بولىپ قادام باستىق.

وسى ورايدا: «ۇلگى ەرەجەنىڭ ماتىنىنە قاراساق، مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى جۋرناليستەردى ۆەدومستۆوعا قاجەتتى شەڭبەرگە «قۋىپ» جىبەرۋگە تىرىسپايدى.

ەرەجەدە اككرەديتتەلگەن ءجۋرناليستىڭ ونى اككرەديتتەگەن مەملەكەتتىك ورگاننان تەك اككرەديتتەۋگە ءوتىنىش بەرىلگەن باق-تا اقپارات جيناۋ جانە تاراتۋ مىندەتى بەلگىلەنگەن. بۇل دەگەنىڭىز جۋرناليست وسى اقپاراتتى باسقا باق-تا، ايتالىق، ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىدەگى اككاۋنتىندا، ءوزىنىڭ telegram-ارناسىندا جاريالاي المايدى دەگەندى بىلدىرەدى.

دەگەنمەن، قازاقستان كونستيتۋتسياسىندا اقپاراتتى زاڭمەن تىيىم سالىنباعان كەز كەلگەن تاسىلمەن ەركىن الۋ جانە تاراتۋ قۇقىعى بەلگىلەنگەن. «ماسس-مەديا تۋرالى» زاڭدا اقپاراتتى تاراتۋعا شەكتەۋ قويىلماعان. ال ۇلگىلىك ەرەجەلەر مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترىنىڭ بۇيرىعىمەن بەكىتىلەدى، ياعني بۇل زاڭعا تاۋەلدى اكت، زاڭ ەمەس!

مادەنيەت جانە اقپارات ءمينيسترىنىڭ بۇيرىعى ەل كونستيتۋتسياسىنا قايشى كەلەدى»، - دەگەن جازبانى اينۇر كوسكينا ءوزىنىڭ الەۋمەتتىك جەلىسىندە جاريالادى.

وسى داۋلى پىكىردى باستاعان ارىپتەسىمىزگە مەملەكەتتiك ساتىپ الۋ تۋرالى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ زاڭى 2015 جىلعى 4 جەلتوقسانداعى № 434-V قرز ءبىر قاراپ شىعۋىن وتىنەمىز. مەملەكەت قانداي قادام جاساماسىن حالىق ءۇشىن جاسايدى. جانە ەلىمىزدە قابىلدانعان ءاربىر زاڭ مەن زاڭدىق قۇقىعى بار ەرەجەلەردە مۇددەسىنە حالىققا قارسى كەلەتىن دۇنيەلەر جوق. ءبارى دە ءتيىستى ورگاندار مەن حالىق سايلاعان دەپۋتاتتاردىڭ تالقىسىنان ءوتىپ بارىپ، زاڭ جۇزىندە بەكيدى.

ال، ەندى اقپاراتقا مەملەكەتتىك ورگانداردان تەك اككرەديتتەلگەن جۋرناليستەر عانا قول جەتكىزە الاتىندىعى قازاقتىڭ قارا تىلىمەن ايتساق، «شىمشىقتى تەك قاساپشى سويسىن» دەگەندى بىلدىرەدى. ال، دەنەسى قازاقستاندا، ويى – وزگە جاقتا جۇرگەن جۋرناليستەر جەرگىلىكتى ەرەكشەلىگىمىزدى، ۇلتتىق ءدىلىمىزدى ۇعىنباي، ءبارىن قارالاپ، باستان اياق توڭكەرىپ جاتسا نە بولعانىمىز؟ وسى جاعىن دا اتالعان ۇلگىنى تالقىلاعان شاقتا ەسكەرۋىمىز كەرەك سياقتى. وزگەگە كوزسىز ىلەسۋدە قازاقتىڭ قارا تىلىمەن ايتقاندا، «اتتىعا ىلەسەم دەپ، جاياۋدىڭ تاڭى ايىرىلىپتى» بولىپ شىعادى.

ءدال قازىر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگى - اقپاراتقا قول جەتكىزۋ جونىندەگى ۋاكىلەتتى ورگان رەتىندە حالىقپەن تىعىز بايلانىس جاساپ وتىر. نەگە دەسەڭىز اككرەديتتەۋدىڭ ءيىسى تاناۋىنا بارمايتىن، بىراق ساۋاتتى بەلسەندى ازاماتتار الەۋمەتتىك جەلىدە تاپ سول اككرەديتتەن جۋرناليستەر ايتپايتىن ءھام جازبايتىن شىندىقتى شىرىلداتىپ جۇرتقا جاريا ەتىپ كەلەدى. بۇل دەگەنىڭىز مەملەكەتتىك ورگاندار اقپارات يەلەرى رەتىندە ءوز جۇمىسى تۋرالى اقپاراتقا ەلىمىزدىڭ بارلىق ازاماتتارىنىڭ قولجەتىمدىلىگىن قامتاماسىز ەتىپ كەلەدى دەگەن ءسوز.

مادەنيەت مينيسترلىگى تاپ وسى الەمجەلى جۋرناليستەرىمەن ىستەس بولىپ، ايتقان ءۋاجدى سوزدەرىنەن قورىتىندى شىعارۋدا. جۋرناليستەردىڭ كاسىبي قىزمەتى ءۇشىن جاعداي جاساۋ جونىندەگى مىندەتى مادەنيەت مينيسترلىگىنىڭ مويىنا جۇكتەلگەندىگىن وسى «جۋرناليستەردى (بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىنىڭ وكىلدەرىن) اككرەديتتەۋدىڭ ۇلگىلىك ەرەجەلەرىنەن» بايقاي الامىز.

سوندىقتان قىزبالىققا سالىنباي اقتى اق، قارانى قارا دەپ، بايىپتى تالقىعا سالعانىمىز لايىم!

Abai.kz