ءوز بەينەڭدى ءوزىڭ سومداساڭ...
(ەكى پەسا تۋرالى وي)
ونەر - ءومىر دەيتىن جۇمباق الەمنىڭ جارق ەتىپ كورىنگەن كوركەم كوشىرمەسى.
ساحنادا وينالاتىن قايسىبىر شىعارمانى الساڭىز دا، ونىڭ ونە – بويىنان ومىرگە دەگەن قۇشتارلىقتىڭ لاۋلاعان جالىنى ءورىلىپ تۇرادى. سوسىن دا بولار، ءسىز بەن ءبىز مىنا تىرلىكتەن زەرىگىپ نە بولماسا شارشاپ، الدە قاجي باستاعان ساتتەردە تەاترعا كەلەمىز. تەاترعا شارشاعان كوڭىل كۇيمەن كىرىپ، قايتا تىسقا شىققاندا جىگەرلەنىپ، ويىمىز تۇتانىپ، كوڭىلىمىز كەڭەيىپ، جانىمىز جادىراپ سالا بەرەتىنى ايتىپ جەتكىزگىسىز اقيقات.
ونەر - ومىرگە جالىن بەرەتىن، وت بەرەتىن قۇدىرەتتى كۇش!
سودان دا بولار، ءبىز تەاتردى سۇيەمىز. تەاترعا قاي كەزدە دە جان-تانىمىزبەن ىنتىعىپ، بولەكشە ىقىلاسپەن بارۋعا-كورۋگە اسىعىپ تۇراتىنىمىز دا داۋ تۋدىرماسى انىق.
سول تەاتردىڭ كۇرە تامىرىن قۋالاي ءون بويىنا ءنار بەرىپ، بارىنشا قۋاتتاندىراتىن – ەڭ الدىمەن قالامى جۇردەك دراماتۋرگتەر. درامالىق شىعارما – بولاشاق كوركەم سپەكتاكلدىڭ التىن دىڭگەگى ءھام التىن قازىعى!
شىن تالانتتى، ايتارى سالماقتى، ويلى پەسا ءتىپتى جارتىلاي ءازىر سپەكتاكل دەسەك تە ارتىق ەمەس.
ح ح ح
بۇگىنگى كۇنى قازاق دەگەن قابىرعالى ەلدىڭ دراماتۋرگياسى قالاي دەسەك تە، جان-جاقتى جەتىلىپ، دامىپ، سونى ىزدەنىستەرگە جول اشا باستادى.
(ەكى پەسا تۋرالى وي)
ونەر - ءومىر دەيتىن جۇمباق الەمنىڭ جارق ەتىپ كورىنگەن كوركەم كوشىرمەسى.
ساحنادا وينالاتىن قايسىبىر شىعارمانى الساڭىز دا، ونىڭ ونە – بويىنان ومىرگە دەگەن قۇشتارلىقتىڭ لاۋلاعان جالىنى ءورىلىپ تۇرادى. سوسىن دا بولار، ءسىز بەن ءبىز مىنا تىرلىكتەن زەرىگىپ نە بولماسا شارشاپ، الدە قاجي باستاعان ساتتەردە تەاترعا كەلەمىز. تەاترعا شارشاعان كوڭىل كۇيمەن كىرىپ، قايتا تىسقا شىققاندا جىگەرلەنىپ، ويىمىز تۇتانىپ، كوڭىلىمىز كەڭەيىپ، جانىمىز جادىراپ سالا بەرەتىنى ايتىپ جەتكىزگىسىز اقيقات.
ونەر - ومىرگە جالىن بەرەتىن، وت بەرەتىن قۇدىرەتتى كۇش!
سودان دا بولار، ءبىز تەاتردى سۇيەمىز. تەاترعا قاي كەزدە دە جان-تانىمىزبەن ىنتىعىپ، بولەكشە ىقىلاسپەن بارۋعا-كورۋگە اسىعىپ تۇراتىنىمىز دا داۋ تۋدىرماسى انىق.
سول تەاتردىڭ كۇرە تامىرىن قۋالاي ءون بويىنا ءنار بەرىپ، بارىنشا قۋاتتاندىراتىن – ەڭ الدىمەن قالامى جۇردەك دراماتۋرگتەر. درامالىق شىعارما – بولاشاق كوركەم سپەكتاكلدىڭ التىن دىڭگەگى ءھام التىن قازىعى!
شىن تالانتتى، ايتارى سالماقتى، ويلى پەسا ءتىپتى جارتىلاي ءازىر سپەكتاكل دەسەك تە ارتىق ەمەس.
ح ح ح
بۇگىنگى كۇنى قازاق دەگەن قابىرعالى ەلدىڭ دراماتۋرگياسى قالاي دەسەك تە، جان-جاقتى جەتىلىپ، دامىپ، سونى ىزدەنىستەرگە جول اشا باستادى.
ءوز كەزىندە ۇلتتىق دراماتۋرگيامىزدىڭ نەگىزىن قالاعان ج.شانين، ج.ايماۋىتوۆ، م.اۋەزوۆ، ءا.تاجىباەۆ، ع.مۇسىرەپوۆتەر باستاپ، ودان كەيىنگى كەزەڭدەردە س. شايمەردەنوۆ، ت.احتانوۆ، ق. مۇحامەدجانوۆ، ءا. تارازي، س.ءجۇنىسوۆ، ق.ىسقاقوۆ، د. يسابەكوۆ، و. بوكەي، ت.نۇرماعامبەتوۆ، ت. ب. بولىپ جالعاساتىن تۇنىپ تۇرعان تۇما بۇلاق وسى كۇنى ارنالى وزەنگە اينالىپ، ءبىر بەلەستى ارتقا تاستادى. بۇلار كەشەگى كەڭەستىك كەزەڭدە-اق اتى شىعىپ، شىعارمالارى مويىندالعان تۋما تالانتتار.
اسىرەسە تاۋەلسىزدىك العان 20 جىل ىشىندە ءبىزدىڭ ءتول دراماتۋرگيامىز ءبىرشاما وركەندەدى، ءوستى، مارقايا ءتۇستى. ءوزىمىز تارازىعا سالىپ، تالقىعا ءتۇسىرىپ، ءتيىستى باعاسىن بەرە الماي كەلە جاتقانىمىز بولماسا، دراماتۋرگيا سالاسىندا الىنعان اسۋ كوڭىل قۋانتارلىقتاي. ءتول دراماتۋرگيامىز وسى 20 جىل ىشىندە ەكى باعىتتا كەڭىنەن دامىدى، جان-جاقتى تامىر جايدى دەۋگە بولادى. ونىڭ ءبىرىنشىسى – كەشەگى وتكەن كۇندەردىڭ تاريحي شىندىعى ساحنا تىلىندە بارىنشا شىنايى سويلەدى. ايتالىق، 20 جىلداردا ەلىم دەپ ەڭىرەپ وتكەن الاش ارىستارىنىڭ اسىل بەينەسى ساحنا ارقىلى حالقىمەن قاۋىشۋدا. بۇل ايتۋلى ءىستىڭ باستاۋىندا دارىندى دراماتۋرگىمىز ق. مۇحامەدجانوۆتىڭ ء«بىز پەرىشتە ەمەسپىز» تراگەدياسى تۇرسا، ودان سوڭ ش. مۇرتازانىڭ «بەسەۋدىڭ حاتى»، «ستالينگە حات» دەگەن درامالارى ومىرگە كەلدى. وعان ىلەسە شاكارىم، ماعجان، مۇستافا، ءنازىر، سۇلتانبەك ت.ب. قايراتكەرلەر بەينەسى ساحنادا مەيلىنشە شىنايى سومدالدى.
ەكىنشى باعىت – بۇگىنگى كۇن شىندىعى ءھام ادامنىڭ ىشكى يىرىمدەرىنە ۇڭىلەتىن جاڭا پەسالار شوعىرى بولماقشى. بۇل باعىتتا دا قازاق دراماتۋرگتەرى ۇلكەن-ۇلكەن سۇبەلى تۋىندىلار جاساي الدى دەسەك، ەش ارتىق ايتقاندىق ەمەس. جاڭا پەسالارىمەن كوك جۇلدىزىنداي جارق-جۇرق ەتكەن دراماتۋرگتەر قاتارىنا ءا. تارازي، د. يسابەكوۆ، ت. نۇرماعامبەتوۆ، ي. ورازباەۆ، ي.ساپارباەۆ، س. بالعاباەۆ، ر.مۇقانوۆا، س.اسىلبەكوۆ، ت.ت. جاتقىزۋعا ابدەن بولادى. ەل تاۋەلسىزدىگى جىلدارى مادەنيەت مينيسترلىگى جاريالاعان «تاۋەلسىزدىك تولعاۋى» اتتى بايقاۋدىڭ «دراماتۋرگيا» نوميناتسياسى بويىنشا الدەنەشە ويلى پەسالار جۇيرىك شىعىپ ارقان ءۇزدى. سول پەسالار شوعىرى ءوز الدىنا توپتالىپ، «ورىلگەن ءومىر ورنەگى» دەگەن اتپەن جەكە جيناق بولىپ باسىلدى دا. مىنە، سول جاڭا تۋىندىلار ەندى ەلىمىزدىڭ ساحنالارىنا كەزەگىمەن جول تارتۋدا.
ءبىزدىڭ بۇگىنگى اڭگىمەمىزدىڭ تاقىرىبى – تاۋەلسىزدىك كەزەڭىندە وزا شاپقان، جاڭاشىل پەسالارىمەن ەلدى ەلەڭدەتكەن دراماتۋرگتەرىمىزدىڭ ەڭبەگىنە شولۋ جاساپ، تالداۋ ماقالا جازۋ ەمەس. سوندىقتان دا وسىمەن شەكتەلىپ، ءارى قاراي تىزگىن تارتا تۇرماقپىز.
ح ح ح
قايسىبىر درامالىق تۋىندى بولماسىن، ونى ساحنا تىلىندە مەيلىنشە قۇبىلتا ويناتىپ، پاتشا كوڭىلدى كورەرمەنگە رۋحاني ءلاززات سىيلايتىن ونەر ادامى – ول اكتەرلەر ياكي اكتريسالار. ومىردە وزىمىزدەي مۇلدە قاراپايىم جان بولسا، ال ساحنادا كىسى تانىماستاي بولىپ، شيرىعا وزگەرىپ شىعا كەلەتىن وسىناۋ ەرەكشە جاراتىلعان ونەر وكىلى تۋرالى قاي قالامگەر جەرىنە جەتكىزە وي تولعاپ، ونىڭ جەكە تاعدىرىنا قاتىستى سالالى ءسوز وربىتە الدى ەكەن؟ ء اي، قايدام! ءاي، ايتا الماي كەلەمىز-اۋ!...
ءبىز ءۇشىن اكتەردىڭ اتى – اكتەر! ولار كەشكى ساحنادا بولماسا، ال بىلايعى ومىردە قۋانبايتىن، قايعىرمايتىن، جىلامايتىن كىسىلەر سياقتى كورەمىز. استە وسىلاي ويلاۋىمىز قاتەلىكتىڭ كوكەسى! اكتەر دە ادام. ال، ونىڭ سەزىمى...
اتاقتى دراماتۋرگ اكىم تارازيدىڭ «ۇكىلى جۇلدىز» دەگەن فارس – تراگەدياسىندا مىناداي وقشاۋ وي بار: ء«ارتىستىڭ ءبارى ادام، ال ادامنىڭ ءبارى ءارتىس ەمەس!...».
راس، ءسىز بەن ءبىز قالاي تالاسساق تا، ءارتىس ەمەسپىز. بولا دا المايمىز. تالپىنساق تا، تىرىسساق تا... ويتكەنى ول – تالانتتىڭ شارۋاسى. تالانت دەگەن – اللانىڭ سىيى. تۋا ءبىتتى قاسيەت!
مىنە، سودان با ەكەن، ءا. تارازي كوكەمىز ءوزىنىڭ «ۇكىلى جۇلدىز» تراگەدياسىنىڭ وقيعا جەلىسىن ارتيستەردىڭ قيلى تاعدىرىنان الىپ جازىپتى. پەساداعى باس كەيىپكەرلەر – اي مەن بي تەاتردا ۇزاق جىل ەڭبەك ەتكەن قوس قۇربى، بىلايشا قاراساڭىز، ءوز دەگەندەرىنە جەتكەن، اتاق-داڭققا دا كەندە ەمەس. ءوز سوزدەرىمەن ايتساق، ەكەۋى دە «جۇلدىز». الايدا، مىنا تاعدىر تىم-اق قاتال. ول سەنىڭ اتاق-داڭقىڭا، بەدەل-بيىگىڭە باس يمەيدى. كەزى كەلگەندە توبىقتان قاعىپ جىبەرىپ، توڭقالاڭ اسىرۋى دا، ەسىڭنەن تاندىرىپ، ءتاۋباڭا كەلتىرە سالۋى دا ءبىر ساتتە!
قوس قۇربىنىڭ تاعدىرىنا وي سالىپ قاراساڭىز، راسىندا دا سولاي. ەكەۋىندە دە سۇيەۋ بولار سۇيىكتى جار جوق. بىرىندە جالعىز ۇل، بىرىندە – جالعىز قىز! ەڭ سۇمدىعى ولاردىڭ دا تاعدىرى اۋمالى – توكپەلى. ايدىڭ ۇلى ەرتە قايتىس بولىپ، كەلىنى باسقا بىرەۋگە تۇرمىسقا شىقتى. ۇلىنان قالعان جالعىز نەمەرە ءوز تاعدىرىن ايقىنداماعان ءارى-ءسارى كۇيدە. ءبيدىڭ قىزى تۇرمىسقا شىقتى، بىراق وتباسىلىق ءومىر جالعاسپاي جاتىر، كۇرت ۇزىلمەكشى. كۇيەۋ بالا اجىراسۋدى ويلاستىرىپ ءجۇر.
ايدىڭ ارمانى – جالعىز نەمەرەسى ءوز تەڭىن تاۋىپ ۇيلەنىپ، جاس وتاۋ قۇرسا، سولارمەن بىرگە تۇرۋ باقىتىنا يە بولسام دەيدى.
ءبيدىڭ ارمانى - جالعىز قىزى اجىراسپاسا ەكەن، ايتەۋىر تاعدىرىن ءبۇلدىرىپ الماسا ەكەن دەپ ويلاپ جۇرگەندە...
قىسقاسى، ەكى «تەاتر جۇلدىزىنىڭ» عۇمىرىنىڭ سوڭى وقىس بۇزىلىپ، ومىرلىك تراگەدياعا ۇلاسادى. بي كۇيەۋ بالاسىنىڭ ءازازىل سوزىنە اربالىپ، ءوز قىزىمەن ىڭ-شىڭسىز اجىراسۋعا سەبەپكەر بولادى. كۇيەۋ بالا «سولاي ىستەسەڭىز، مەن سىزگە سۋ جاڭا دجيپ اۆتوكولىگىن سىيلايمىن» دەگەن سوڭ، وي پەندەلىك-اي، دۇنيەگە اڭسارى اۋىپ جۇرە بەرگەنىن دە سەزبەي قالادى. بىراق، ءبارى ءبىتىپ، ءوز ۇيىنە ورالعاندا ءبىر-اق كۇندە ءوڭى قۋارىپ، كوزى شۇڭىرەيىپ، بوپ-بوز بولىپ كەتكەن سۇيىكتى قىزىن كورىپ، جان ازابىنا تۇسەدى. ءتىپتى ءتۇن ىشىندە ۋىستاپ ءدارى ءىشىپ، مىنا ءپانيدى تارك ەتىپ، ولە سالماقشى دا بولادى.
اي بولسا نەمەرەسىنەن اياق استىنان جاقسى حابار ەستىپ، «اقىرى ۇيلەنەتىن بولدى-اۋ» دەپ ابىر-سابىر بولىپ جاتقاندا، ەكىنشى كۇيەۋگە شىعىپ ۇلگەرگەن ءوز كەلىنى توبەدەن تۇسكەندەي ەتىپ، «سىزگە وسى ۇلكەن ءۇي كەرەك پە، قالا شەتىنەن ءبىر كەرەۋەت سىياتىن شاعىن بولمە الىپ بەرسەك جەتپەي مە!» دەپ ايتىپ سالاتىن اۋىر سوزىنەن جۇرەگى ۇستاپ، كەنەتتەن ول دۇنيەلىك بولىپ كەتە بارادى. كوڭىلدەگى انالىق ارمان ءادىرا قالادى.
ءدال وسى ونەر ادامدارىنىڭ ءومىرى تۋرالى وي قوزعاعان ەكىنشى درامالىق تۋىندى – دۋلات يسابەكوۆتىڭ «التىن تورداعى توتى» (اكتريسا) دەگەن پەساسى.
مۇنداعى وقيعا دا ءبىر تەاتردىڭ ەڭ تانىمال اكتريساسى – ايگۇل اسانوۆانىڭ باسىنا وتەدى. ول وتە تالانتتى اكتريسا. اتاعىنا بۇكىل ەل قانىق. الايدا، ومىردەگى ءوز تىرلىگى قالاي ەتسە دە قيۋلاسپاي-اق قويادى. قىزداي شىققان كۇيەۋى قىزعانىش سەزىمىنە ەرىك بەرىپ، اجىراسىپ كەتەدى. سودان بىرەر جىل جالعىزدان-جالعىز ءومىر كەشۋگە تۋرا كەلەدى. ءوز ويىنشا مىنا تىرلىكتە ەندى ەشقانداي قىزىق قالماعان ىسپەتتى. ءبارى دە وتىرىك، ءبارى دە الدامشى. اسىرەسە ەركەكتەر...
سونداي سەلقوس، سۇرەسوق كۇندەردىڭ بىرىندە وعان «عيمارات» بيزنەس سەرىكتەستىگى باسشىلىعى اتىنان ارنايى حات كەلەدى. سەرىكتەستىكتىڭ قۇرىلعانىنا 10 جىل تولىپتى، سول سالتاناتقا قۇرمەتتى قوناق بولىپ قاتىسىپ، ءوزى ويناعان سپەكتاكلدەردەن بىرنەشە ۇزىندىلەر ورىنداپ بەرۋىن ءوتىنىپتى. اقىسى دا قوماقتى ەكەن، «فولكسفاگەن» اۆتوماشيناسىن سىيعا تارتپاق.
پەندەشىلىگى ۇستادى. الدە... دۇنيەگە قىزىقتى. ايتەۋىر «عيمارات» سەرىكتەستىگىنىڭ ون جىلدىق مەرەيتويىنا بارۋعا كەلىسە كەتەدى. باسشىسى وتىنگەن سوڭ سول كەشتە الدە ءان سالدى، الدە سپەكتاكلدەن ءۇزىندى ورىندادى. ايتەۋىر ساحنادا اكتريسا بولىپ، ونەر جۇلدىزى بولىپ جارقىلدادى. قولىنا اۆتوكولىكتىڭ كىلتىن ۇستاتىپ تۇرىپ، الگى سەرىكتەستىك باسشىسى باسىنداعى پاريكتى شەشتى. سويتسە – ءبىر كەزدەگى وزىنە ولەردەي عاشىق بولعان، تۇرمىسقا شىعۋىن جالىنا سۇراعان الگىبىر سۇيكىمسىز جىگىت... ايگۇل وعان قانشا ىنتىقسا دا مۇلدە جىلى قاباق تانىتپاي قويعان-دى. قاسىنا جاقىنداتپاعان-دى. ەندى، مىنە، سول جىگىتتىڭ الدىندا ءبىر ساتتە باس ءيىپ، سىيلاعان دۇنيەسىنە ىنتىعىپ، پەندە بولىپ تۇر. بيزنەسى وڭعا باسقان جىگىت تە مىسقىلداي كۇلىپ «بۇرىن اساۋ ەدىڭدەر، ەندى كىمسىڭدەر، مەن قالاسام – سەنى شەتەلگە دە الىپ كەتە الام، توبەڭنەن التىن قۇيام» دەپ ارىنداي سويلەپ، بيىكتەن بوسەدى. سول ساتتە ايگۇل ونەر ادامىنىڭ نامىسىن ويلادى ما، دەرەۋ كىلتتى ءبىر كەلىنشەكتىڭ اشىلىپ تۇرعان كەۋدەسىنە تاستاي سالىپ، كىلت بۇرىلىپ شىعىپ كەتىپ قالادى...
ايتپاقشى، ءبىر جاس جىگىت ايگۇل كەزەكتى سپەكتاكلدى ويناپ تۇرعاندا زالدان كوتەرىلىپ، ونىڭ جانىنا جەتىپ كەلەتىنى بار. ايگۇل وعان زەكىپ «سپەكتاكلدى بۇزاسىز، ءتۇسىڭىز» دەسە دە بولمايدى. سويتسە، ول بالا كەزدەن ايگۇلدىڭ ونەرىنە عاشىق بولعان بوزبالا ەكەن... ونەرىنە تابىنۋشى ەكەن...
ايگۇل – اكتريسا وڭاشا قالعان ساتتەردە ەكى ءتۇرلى سەزىمگە بولەنەتىنى بار.
العاشقىسى – الگى بيزنەسى دوڭگەلەنىپ تۇرعان، «عيمارات» بىرلەستىگىنىڭ باسشىسى، باياعى وزىنە ولەردەي عاشىق، بۇگىنگى پاڭ كەۋدە... ونى ەسكە السا جۇرەگى مۇزداپ قويا بەرەدى. اسىرەسە، انا جولعى بۇنى مازاق ەتكەنى جانىنا جارا بولىپ جابىستى. ارىن ازاپقا سالدى.
ەكىنشىسى – الگى ءبىر جاس بوزبالا، بۇنىڭ ونەرىنە ولەردەي عاشىق، ەس-ءتۇسسىز سۇيگەن، جانى تاڭعى شىقتاي ءموپ-ءمولدىر جاس جىگىت... ساحناعا ەش يمەنبەي، جۇگىرىپ شىعىپ، بۇنىڭ قولىنان سۇيمەك بولعانى... ەسىنە تۇسسە، جۇرەگى جىلىپ سالا بەرەدى.
ايگۇل – اكتريسا وڭاشادا سول جاس جىگىتتى ويلاپ، ءوز ىشىندەگى الدەبىر قۋانىش سەزىمىن ۇزاق باستان وتكىزەتىن ساتتەرى دە كوپ...
ح ح ح
ءبىز ءسوز ەتىپ وتىرعان ەكى دراما – ءا.ءتارازيدىڭ «ۇكىلى جۇلدىز» جانە د. يسابەكوۆتىڭ «اكتريسا» اتتى شىعارمالارى ونەر ادامدارىنا، ونىڭ ىشىندە تەاتر اكتريسالارىنىڭ ومىرىنە ارنالىپ جازىلعان كوركەم دۇنيەلەر ء ھام ايتارى مول تۋىندىلار ەكەن.
ونەر ادامى بولۋ وڭاي ءىس ەمەس. ويتكەنى اكتەر ءوزى ويناعان ساتتە كەز-كەلگەن ماماندىق يەسى بولىپ، ەلدى بارىنشا سەندىرۋى كەرەك. ول بىردە كارى بولىپ قالتىلداپ، بىردە جاس بولىپ جايراڭداۋى قاجەت. ول بىردە شاتتانا كۇلىپ، ال ەندى بىردە اعىل-تەگىل جىلاۋى شارت. جانە ءبارى دە تابيعي بولىپ كورىنۋى تاعى بار.
ايتقانداي، د. يسابەكوۆتىڭ ايگۇلى كەزەكتى سپەكتاكلگە شىعايىن دەپ تۇرعاندا تۋعان باۋىرى اياق استىنان اۋىر جاعدايدا اۋرۋحاناعا تۇسكەنىن ەستيدى. قايتپەك كەرەك؟ سپەكتاكلدى تاستاپ، اۋرۋحاناعا جۇگىرە مە؟ جوق بولماسا سپەكتاكلدى اياقتاپ، ءوز ءرولىن ويناپ شىعۋى قاجەت پە؟ قايسىسىن تاڭدايدى؟
ايگۇل – اكتريسا كورەرمەننىڭ كوڭىلىن قالدىرا المادى، ىشىنەن جىلاپ تۇرسا دا، ساحنادا جايراڭداپ ويناپ، ەلگە كوكىرەك سارايىنداعى كەرمەك وي مەن جان دۇنيە ازابىن سەزدىرگەن جوق.
ءا. تارازيدىڭ «ۇكىلى جۇلدىز» تراگەدياسىنداعى اي باقيعا وزىپ، بي ورتالارىندا ءوسىپ كەلە جاتقان جاس اكتريساعا ۇكىلى بورىك كيگىزىپ تۇرىپ، «ەندىگى جۇلدىز سەنسىڭ» دەپ تەبىرەنە ايتاتىن ءسوزى بار. مىنە، بۇل ونەر ادامدارىنىڭ ماڭگى ولمەس ءۇمىت-سيمۆولى. ونەر – ماڭگىلىك! ويتكەنى، ول ءوزىنىڭ باستاۋ – بۇلاعىن كادىمگى ومىردەن الىپ كەلەدى.
قازاقتىڭ بەلگىلى دراماتۋرگتەرى جازعان وسى قوس تۋىندى ءار كەزدەردە استاناداعى ق. قۋانىشباەۆ اتىنداعى اكادەميالىق دراما تەاترىندا ساحنالاندى. ءار كەزدەردە دەپ وتىرعانىم – د. يسابەكوۆتىڭ «اكتريساسى» وسىدان بەس-التى جىل بۇرىن ساحناعا جول تارتقان ەكەن. ونى بەلگىلى رەجيسسەر نۇرلان جۇمانيازوۆ ساحنالاعان-دى. ول قويىلىمعا دا بارعانبىز. كورگەنبىز. قول سوققانبىز. اعاعا ريزالىق سەزىمىمىزدى بىلدىرە تۇرىپ، كەيبىر وي-پىكىرلەرىمىزدى ايتقانبىز.
ال، ءا.تارازي كوكەمىزدىڭ «ۇكىلى جۇلدىز» تراگەدياسىن تاعى ءبىر بەلگىلى رەجيسسەر – الىمبەك ورازبەكوۆ ساحناعا شىعارىپتى. وسى تاياۋدا عانا... ەڭ قىزىعى – بۇل پەسا وسىدان 14-15 جىل بۇرىن جازىلىپ، ءتىپتى جازۋشى-دراماتۋرگتىڭ كەزەكتى جيناعىنا الدەقاشان ەنگەن ەكەن. وسى كۇنگە دەيىن بىردە - ءبىر رەجيسسەردىڭ كوزىنە تۇسپەگەنى تاڭ قالدىرادى.
وسى جەردە ايتا كەتۋ كەرەك، بۇگىنگى قازاق دراماتۋرگياسى قانداي بەلەسكە كوتەرىلە الدى، ونىڭ ەڭ كورنەكتى، وكىلدەرى كىم دەسە، ءسوز جوق، الدىمەن اۋزىمىزعا جوعارىداعى ەكى قالامگەر ەسىمى تۇسەتىنى اقيقات. الدى سەكسەنگە ءىلىنىپ، ەكىنشىسى جەتپىستەن اسسا دا، قالامدارى قارتايا قويعان جوق. شابىتى سارقىلعان ەمەس. دەمەك، ۇلت دراماتۋرگياسىنىڭ ارقا سۇيەرى دە وسى كىسىلەر.
راس، ەكى دراما دا قازىر كورەرمەن نازارىنا ۇسىنىلدى. ەندىگى تورەشى دە – حالىق بولماق! مەن ساحنالىق نۇسقاسىنا تورەلىك ايتىپ، ارتىق-كەم كەتكەن جەرلەرىنە سىن ايتۋدان اۋلاقپىن، ونى تەاتر سىنشىلارى ءوز كەزەگىندە ءالى دە مولىنان ايتا جاتار. ءباسپاسوز ارقىلى كەڭىنەن تالداپ جازاتىن دا بولار.
ايتپاعىمىز – «ۇكىلى جۇلدىز» دا، «اكتريسا» دا ەلىمىزدەگى كەز-كەلگەن دراما تەاترى قۋانا ساحنالايتىن، قايتا-قايتا قوياتىن وتە ءساتتى ءارى ويلى دۇنيەلەر! ەڭ باستىسى مۇندا تەاتردىڭ تاپ-تازا ءومىرى بار، تىنىس-تىرشىلىگى بار. اكتريسالاردىڭ جاندى وبرازى بار. ء وزى بار...
ءوزىڭدى-ءوزىڭ ويناۋدان، ءوز بەينەڭدى ءوزىڭ سومداۋدان ءھام ءوزىڭ تۋرالى وزگەگە كول-كوسىر سىر ايتۋدان ارتىق باقىت تا جوق، ازاپ تا جوق...
جولتاي جۇمات
جازۋشى-دراماتۋرگ
Abai.kz
