(امانحان ءالىمۇلىنىڭ «اتاقونىس» جىر جيناعىن وقىعاندا)

كۇپى كيگەن قازاقتىڭ قارا ولەڭىن،

شەكپەن جاۋىپ وزىنە قايتارامىن.

مۇقاعالي ماقاتاەۆ

(امانحان ءالىمۇلىنىڭ «اتاقونىس» جىر جيناعىن وقىعاندا)

كۇپى كيگەن قازاقتىڭ قارا ولەڭىن،

شەكپەن جاۋىپ وزىنە قايتارامىن.

مۇقاعالي ماقاتاەۆ

كۇنگەيدەن لەكىتە سوققان كەرىمسالمەن ىلەسە ۇلى داريا جاقتان جىلى دىمقىل لەپ، جيدە جۇپارى، جۋسان مەن دەرمەنەنىڭ ارالاس اشقىلتىم ءيسى جەلپيدى قاعىلەز قاناتىمەن جەلپۋىشتەي. ءبىرتۇرلى ءومىر تىنىسى كەڭىپ سالا بەرگەندەي. وق جىلان اربادى ما، جوق تيتىمدەي تاعدىرىنا توتەنشە قاۋىپ ءتوندى مە، تاڭ قىلاڭ بەرگەننەن كوككە شىرلاپ، جۇدىرىقتاي بوزشا قۇس الەمدى ءتاتتى اۋەنمەن الديلەدى. بۇل قىردى قۇشتارلىقپەن كەزىپ، ەل-جۇرتىنىڭ تۇرمىس-تىرشىلىگىنە ەلگەزەك قۇلاق ءتۇرىپ، كيەلى اساتاياقتى قىزىر اتا نۇرلى نازارىنان تاسا قالدىرماي جۇرگەندەي. ول التىن بەسىكتە بولاشاقپەن بىرگە جىر تەربەتكەن اۋىلدى دا اينالىپ وتپەي، ىستىق قامقورلىق قۇشاعىنا الىپ، بالە-جالادان قورعاشتاپ كەلە جاتقان سىقىلدى. قانشاما ىرعاسىپ، كەيدە يتجىعىس ءتۇسىپ، كۇن مەن ءتۇن الماسىپ، قايدا دا ءالى جاسامپازدىق پەن جويىمپازدىق كۇشتەرى تەكە-تىرەس جاعالاسا جالعاسىپ، ولاردىڭ اراسىنداعى ىمىراسىز بىتىسپەس ماڭگى مايدان تولاستاپ تاۋسىلمايتىنداي. بەيمازا مەزگىلدىڭ بيىك مىنبەرىنەن سونى كورىپ تۇرىپ، الەۋمەتتىك-قوعامدىق قۇبىلىستاردىڭ ءدۇمپۋ جارىقشاعى سۋرەتكەر جۇرەگى مەن سەزىمىنە شاۋىپ، ولاردان بەيتاراپ بەيجاي قالا المايدى. ۇدايى وتكىر ۇستارانىڭ جۇزىندە جۇرەتىن ادام ەندى قايتەدى؟

تالانت تۋعان توپىراققا تارتىپ تۋادى. امانحان ءالىمۇلىن سىر بويىنان، ارىستاندى – قاراباستىڭ وتىندە جاتقان ولكەدەن وتەجارا ونى ءبولىپ الا المايتىنىمىز سوندىقتان. جالپىعا ءتان تاقىرىپ ونىڭ پرومەتەي وتىنداي الاۋلاعان جىرلارىنان دا جاقسىلىق پەن جاماندىقتىڭ، زايىرلىق پەن زۇلىمدىقتان، پاراساتتىلىق پەن پۇشايماندىقتىڭ، تۋاسى جۇمىرباستى پەندەدە بولا بەرەتىن كۇردەلى قادىر-قاسيەتتەرى مەن ءبىتىم-بولمىستاردىڭ نوبايى مەن نىشاندارىن اڭعارۋ قيىن ەمەس. ول تۇلدىرسىز، ايتاقىر ايدالادا تۋعان جوق. كۇنى كەشەگى جاھاني قۇبىلىس جامبىل جاباەۆ ۇستازدارىنىڭ ءبىرى مايلىقوجا، كەنەسارى حاننىڭ كۇيەۋبالاسى باتىر ءارى اقىن مادەلىقوجانىڭ كىندىك قانى تامىپ، شاڭداعىنا اۋناپ-قۋناعان جەر. اقىندار مەن ارعىماقتاردىڭ قاسيەتتى مەكەنى، تازا قازاق ءيسى اڭقىپ تۇر. تاياۋدا عانا استانانىڭ جاس زەرتتەۋشىسى عازيز قويلىباەۆ دۇنيەنى ءدۇر سىلكىندىرگەن شىڭعىس قاھاننىڭ ارىستىڭ سىرعا قۇيار ساعاسىنىڭ وڭ جاعىندا جەرلەنگەنىن بۇلتارتپايتىن قۇجاتتار مەن دەرەكتەر ارقىلى دالەلدەپ بەرەتىنىن مالىمدەدى. ەگەر بۇل شىنىمەن راس بولاتىن بولسا، تەك وقيعا بولىپ ەسەپتەلەتىنى ىقتيمال. بۇل جەر دە قوجاتوعاي اۋىلىنا ءتيىپ تۇر. دەمەك، قاسيەتى ارىلماعان قۇتتى قونىستىڭ كەلەشەگى الدا ءالى. امانحاننىڭ العاشقى قارلىعاش تالپىنىسى وسى ايماقتان باستالىپ، بالاپان جىرلارى تەمىرقاناتتانىپ، قاتايىپ، بۇعاناسى بەكىدى.

جاڭىلماسام، 1968 جىلدىڭ جازى. ماسكەۋدىڭ م.گوركي اتىنداعى ادەبيەت ينستيتۋتىنىڭ ءۇشىنشى كۋرسىن ءتامامداپ، شىمشاھاردا دەمالىپ جاتىر ەدىم.

– اۋ، اعايىن ءوستىپ ءۇن-ءتۇنسىز جاتا بەرەسىڭ بە؟ بىزگە تۇسكەن ولەڭدەرگە شولۋ جاساپ بەر، – دەپ وبلىستىق «وڭتۇستىك قازاقستان» گازەتىنەن قوڭىراۋ شالىپ، قولقا سالدى. سوندا كوپ بەلگىسىز وقىرمان ولەڭدەرىنىڭ ىشىندە مەكتەپ وقۋشىسى ا.ءالىمۇلىنىڭ اياق الىسىنا كوڭىل اۋدارىپ، ايرىقشا ايتىلعان بولاتىن. ەندى ەسىمە ورالدى.
و، مەنىڭ جارقىن اسىعىپ كۇتكەن اق تاڭىم،
ون جەتى كوكتەپ جاپىراق جايدى باقتارىم.
الىسقا تارتقان ارعىماقتاردى كورگەندە
كەلمەيدى ەشبىر ايالداماعا توقتاعىم، – دەيتىن ول اۋەلگى جىر ساپارىندا. بۇل كەزدەيسوق ەمەس. ودان ۇلكەن اقىن شىعىپ، قولتاڭباسى قىزىق قالىپتاستى. ول اقىن با؟ اقىن بولعاندا دا، قانداي اقىن! التى اسقاردى ارتقا تاستاپ، كەمەلىنە كەلىپ، ءسوز ساڭلاعى سايگۇلىكتەر ساپىنا قوسىلدى. الماتىنىڭ بەرگەنى ازداي ول ماسكەۋ مەكتەبىنەن ءوتتى. كوپ كورىپ، كوكىرەككە كوپ ءتالىم ءتۇيدى. سىر بويىندا اساۋ جەلمەن جارىسىپ، تابانىن شوڭگەسىنە ءتىلدىرىپ جالاڭاياق جۇگىرگەن ءبۇلدىرشىن بالا مەن اششى-تۇششىسى قاتار كەلەتىن ومىردەگى بال ماحاببات، تامىلجىعان تابيعات، ادام مەن زامان، ت.ب. ماڭىزدى تاقىرىپتارعا بارعاندا شىنايى شەشىم تاۋىپ، وزىنشە ورنەكتەپ، اشىنا، اشىلا جىرلاۋ ا.ءالىمۇلى شىعارماشىلىعىندا بولاتىن اسىل ايشىقتار. قازاق ولەڭىن بۇتارلاپ، ساتىلاپ بۋىنىن سىندىرماي-اق ىشتەي قۇلپىرتىپ تۇرلەندىردى. تۇرىنە ءتۇر قوسىپ، مازمۇنىن بايىتتى. ۇلتتىق پوەزيانىڭ رۋحاني كوكجيەگىن كەڭەيتىپ، مۇمكىندىكتەرىن اشتى. «اتاقونىس» كىتابىنداعى باس­تى بەينە اقىننىڭ ءوزى نە ليريكالىق كەيىپكەر. شەلەكباس يت، سىرىق ­مويىن تىرنا، بۇكىر توراڭعىل، التىن بالىق اي، سىپىرۋشى قۇنىس قارت، ماحاببات ماقامدارىنداعى ەرنى كۇيگەنشە سۇيىسەتىن ەكى جاس – بۇنىڭ ءبارى امانحاننىڭ ءتول تابىسى، كوزىمىزگە ىستىق باسىلار بەكزات بولمىستار. بارلىعىن ول عاشىق كوزبەن كورەدى. كەز كەلگەن تۋىندى سىرلى سۋرەتكە تولىپ، كەستەلى كورىنىس كوكەيگە قونا كەتەدى. ماسەلەن:

قىستاعىداي قىتىمىر جوق مىنەزى،
كۇننىڭ قىزىپ كەلەدى وتتى كوزى.
بىلدىر-بىلدىر بۇلاقتىڭ ءتىلى شىعىپ،
بۇلدىر-بۇلدىر مەزگىلدىڭ ءوتتى كەزى.

شوقتاي جانىپ تۇر، انە، ەسكەن لەپپەن،
بويجەتكەننىڭ كوزىنە كوشكەن كوكتەم.
سىر جاعالاپ بارادى سو ءبىر سۇلۋ،
بوزبالانىڭ كوكەيىن تەسكەن كوپتەن.

جۇپار ءيسى جيدەنىڭ ەستى الا،
جاسارعان ءبىر كەيىپتى كەشتى دالا،
كوڭىلىنە جەل ءبىتىپ كوكتەممەنەن
قاس-قاعىمدا قارىستاي ءوستى بالا.

تۇر الماستان كوك اسپان جەردەن كوزىن،
ە، جاراتقان، بارىندە بەرگەن دە ءوزىڭ…
كوز الدىما كەلەدى و باستاعى،
قوزى-لاقتاي، و، تىرلىك ورگەن كەزىڭ.

قانداي كوزايىم كورىنىس! قۇلدىعىڭىز بولىپ كەتەيىن، بۇنى جىردىڭ قاي مولتەك تاقىرىبىنا جاتقىزا الاسىز. تابيعات ليريكاسى ما؟ جوق، ماحاببات سىرىن شەرتە مە؟ الدە جايراڭداعان جاستىق داۋسى ما؟ بۇكىل كوڭىل-كۇي جىمداسىپ، قوزعالىسقا ءتۇسىپ، سيقىرلى سيپات جاندى اربايدى. ەڭ باستىسى، مىنەز بار. ەگەر پوەزيادا (ادەبيەتتە دەي بەرىڭىز) مىنەز-قۇلىق، ءىس-ارەكەت، قيمىل-قوزعالىس بولماسا ەڭبەك ەش، تۇز سور. ا.ءالىمۇلىنىڭ ورنەكتى دە، كورنەكتى ولەڭدەرى كەۋدەدەن يتەرىپ، سىرتقا تەپپەيدى، قايتا قۇيقىلجىعان قيالعا قانات ءبىتىرىپ، تەرەڭىنە تارتادى. كىتاپقا جازعان ونىڭ كىلتىندەي تىزگىنقاعاردا دارابوز دارىن، مەملەكەتتىك اباي اتىنداعى سىيلىقتىڭ يەگەرى ەسەنعالي ­راۋشانوۆ ونداعى ولەڭدەردى باقايشىعىنا دەيىن شاعىپ تالداۋعا تىرىسپاي شىعارماشىلىقتاعى باس­تى-باستى باعىت-باعداردى باعامداۋدى ماقسات ەتكەندەي. ءارى ونىسى اقتالىپ تۇر. اقىن سىر سۋىنا اياعىن مالىپ وتىراتىن عاشىقتار تۋرالى ءجيى جازادى. وقۋلىققا ەنەتىن ونداي ولەڭ «اتاقونىستا» دا بار:

قاس پەن كوزدىڭ، باۋىرىم اراسىندا،
اسقاق كەۋدە سوڭىنا قاراسىن با؟
باسىم كەتىپ بارادى بىلەگىندە،
سانام كەتىپ بارادى ساناسىندا.

جاۋلاپ العان جانىمدى تالما كەشتە،
كەرەمەت كۇن كەشەگى قالمادى ەستە.
ەرنىم كەتىپ بارادى ەرىنىندە،
شايقالادى شاتتىعىم الما توستە.

كەش ۇعىنعان قادىرىن تىرەگىم بە،
سول قىز قازىر مۇراتىم، تىلەگىم دە.
كوزىم كەتىپ بارادى بۇرىمىندا،
ءوزىم كەتىپ بارامىن جۇرەگىندە.

بۇل ولەڭ بۇگىنگى ماحاببات ليريكاسىندا وقشاۋ ورنى بار اسا ءساتتى تۋىندى. ولاي دەيتىنىمىز، جالپى قازاق عاشىقتىق جىرلارى مەن داستاندارى تۋرالى بارىنشا تايسالماي ايتاتىن كەز جەتتى. اۋەلدەن جىر وي مەن سەزىمنىڭ شارپىسىپ، وركەنيەتكە اتازاماندا جەتكەن كوشپەلىلەرگە جاسىن جارقىلىنداي قىزمەت ەتىپ، جانىنا جالاۋ بولىپ، جۇرەگى مەن كوزىنە وت ۇيالاتىپ كەلدى. قىرۋار كومبەنىڭ دەر كەزىندە اشىلعانىنا نە جەتەدى! جىر جۇلدىزى جوعارىدا جانادى.

ۋاقىت پەن اقىن! ناعىز اقىن ەشۋاقىتتا ۋاقىتتىڭ قولبالاسى بولعان ەمەس. ول مازاسىز مەزگىل مىنبەرىنەن ونىڭ جان تۇكپىرىنە ءۇڭىلىپ، دارىگەردەي دەرتىنە دياگنوز قويىپ، ىشمەرەز قوعامنىڭ قوياسىن اقتارادى. بىزدە ءبىر كەزدە لەنين مەن ءستاليندى، پارتيا مەن سۇڭعىلا ساياساتىن ءاتۇستى وقيعا بەتىن قالقىپ، جەڭىل-جەلپى جىرلاۋ جامان ادەتكە اينالىپ، ادەبيەت پەن اردىڭ قۇنىن ءتۇسىرىپ العان وتپەلى كەز بولدى. ول سىرقاتتان تۇگەل ايىعا قويعانىمىز جوق ءالى. سەرگەك حاس سۋرەتكەر قالاي بولعاندا دا ءوز ۋاقىتىنان، ارينە، سىرت قالىپ تۇرا المايدى. ا.ءالىمۇلى دا «اتاقونىستا» كەزەڭنىڭ وزەكتى ماسەلەلەرىن كەيىپكەر كوڭىل-كۇيىمەن استاستىرىپ، تىگىسىن جاتقىزىپ، جەرىنە جەتكىزە جىرلايدى. ءاربىر ولەڭ ءومىردىڭ ءوزىنىڭ وزەگىنەن ءورىلىپ، نازىك ليريزمگە ۇلاسادى. مۇندا دا جۇتاعان جازيرا، تابانى كورىنىپ تارتىلعان وزەن، توزعان تال-تەرەك، توراڭعى، تاسباۋىر تاسقالا، قامكوڭىل كىسى بەينەلەرى كەزدەسەدى. بىراق وزگەشە. ولار نەگە مۇڭايتادى؟ كوزگە جاس ءۇيىرىلىپ، كوكجيەكتى ساعىنىشتىڭ ساعىمى باسقانداي. الدەنە جەتپەيدى. ىشكى ۇيلەستىك پەن ۇندەستىك تىلەپ تۇراتىن تاقىرىپتى قاساقانا قولدان تارىلتىپ، اياداي اۋقىمنان شىعا الماي قالاتىن كەي كەز بولماسا، ونىڭ قولتاڭباسىنان كەزدەيسوق اقاۋ-ءمىن ىزدەۋ ابەستىك بولار ەدى. پوەزيا پاتشالىعىنا شىق جۋىتپاي، پاراسات قۇشتارلىق ەت پەن تەرى اراسىنداعى قۇر جەلىك قانا بولسا، ول شولاق سايداي تەز تاسىپ، كوپ ۇزاماي تىعىرىققا تىرەلگەن بولار ەدى. ونداي نىشان-بەلگىنىڭ اتى اۋلاق، امانحان ءالىمۇلىنىڭ شىعارماشىلىعىندا مۇلدە كەزدەسپەيدى. ول ادەبيەت تاريحى مەن ونداعى ءارتۇرلى اعىمداردى (رەاليزم، اكمەيزم، فۋتۋريزم، سوتسرەاليزم، مودەرنيزم، پوس­مودەرنيزم،…) جاقسى بىلەدى، وعان قانىق. اسىرەلەۋشىلىككە سالىنبايدى. سوعان قاراماي، ءداستۇر مەن جاڭاشىلدىق تىزگىنىن قاقپايلاماي، ونەر ولكەسىندە مىقتاپ تابان تىرەدى. شەبەرلىك شەڭبەرىنەن شىقپايدى. دۇنيەدە بولىپ جاتقان ۇساق-تۇيەك وقيعا بولسا دا اقىن سىرت ەنجار باقىلاۋشى ەمەس، بارىنە قاتىسى بار ەلگەزەك جاننىڭ قۇلاعى ساق، كوزى كورەگەن، اقىل-ويى زەرەك بولسا عانا بۇكىل تىرشىلىكتىڭ تامىر بۇلكىل سوعىسىنان قاقاس قالمايدى. ەگەر ول تىلسىم تابيعات ليريكاسىندا تامساندىرىپ، ماحاببات ماقامدارىندا مايىن تامىزىپ، حاس شەبەر تارتقان ورنەكتەي ارقاۋى قايدا، تارقاۋى قايدا ەكەنىن بىلدىرمەي، وقىرمانىن سوعان ورتاقتاستىرادى. سىر پەرنەسىن باسادى.

سىر مەن قىردىڭ اۋاسى جەتپەي ماعان،
جاتقاندىعىن جانىمەن سەزىنەمىن، – دەگەندە ادام قالاي شىدايدى؟ سارىتاپ ساعىنىش كەۋدەسىن قىسىپ، قاپاس تورداعى بۇلبۇل قۇس ەركىندىكتى اڭسايدى، شىدەرلەۋلى ارعىماق ات دالانى تۇياعىمەن وت شاشىپ دۇبىرگە تولتىراتىن كەڭىس كوكجيەككە قاراپ كىسىنەيدى. بۇلاردى كورىپ تۇرىپ اقىن قانداي كۇردەلى كۇي كەشەدى.
ويىن قۋدى بالالىق قىردا قالىپ،

وتىرۋشى ەك اياقتى سىرعا مالىپ، – دەيتىن ادەمى كەزدى ساعىنادى. مۇنداعى كىندىك وقيعا مۇقاڭنىڭ «قارالى سۇلۋىنداعى» اڭگىمەسىنەن مۇلدە باسقا. قۇدىرەتتى ەكەنسىڭ، مۇنداي ساۋلەلى ساتتەردى ساعىنباي كور! ا.ءالىمۇلىنىڭ كوسەمسوزى (پۋبليتسيستيكا نەگىزىندە كوسەمسوز ەمەس، دۇرىسى – سەركەسوز بولاتىن شىعار) مەن ماقالالارىنداعى وتكىرلىك پەن باتىلدىقتى پوە­زياسىنان ىزدەيتىندەر سيرەك بولسا دا تابىلادى. ءار جانردىڭ ءوز جۇگى بار ەمەس پە؟! اۋزى قىشىسا امانحاننىڭ «نوبەل سىيلىعى كەرەك پە؟»، «گ.ماركەستىڭ ء«جۇز جىلدىق جالعىزدىعىن» مەن قابىلداي المادىم» دەي سالۋى مۇمكىن. ءبارىنىڭ سەبەپ-سالدارى بار. قازىرگى قازاق سىنى ادەبيەتپەن، ونىڭ ىشىندە پوەزيامەن اينالىسۋدى قويدى دەسە، كۇپىرلىك بولماس ەدى. ءبىر كەزدەرى قۇيرىقجالى كۇدىرەيىپ تۇراتىن جاۋىنگەر جانردان ەندى ەشكىم تايسالمايدى دا، اياعىن تارتپايدى. ت.يسمايلوۆ، ءو.قوجامۇراتوۆ جانە باسقالاردى ايتپاعاننىڭ وزىندە، ۇلىقبەك ەسداۋلەتوۆ، قوشىم نوعاي بايبوتا، گۇلنار سالىقباەۆا، تاناكوز ءىلياسوۆا تۋرالى ساليقالى ءسوز نەگە ايتىلمايدى؟ وعان ۇلتتىق سىننىڭ قاۋقار قارىمى جەتپەي ءجۇر مە؟ ويدى وي قوزعايدى، سەزىمدى سەزىم تۇرتەدى. ءبىز سىرتقى اۋلادا ءححى عاسىردىڭ العاشقى شيرەگى ءوتىپ جاتقانىن مۇلدە ۇمىتقاندايمىز. ىرعالىپ-جىرعالۋعا ەندى ۋاقىت از.

ادامزات ءوز-وزىنە قورقىتتىڭ كورىن قازىپ جاتقانداي. كۇلەسىڭ بە، جىلايسىڭ با؟ ورماندى وتاپ، توعايدى توناپ، ەرمەككە بولا اڭداردى اياۋسىز اتىپ، قۇستاردى قىرىپ قۇرتۋ ۇيرەنشىكتى داعدىعا اينالىپ كەلەدى. تەڭىزدىڭ تارتىلعانى، ەن-داريا سۋدىڭ سۋالعانى ازداي الەم اۋاسى جىلىنىپ كەلە جاتقانى ايتىلىپ، انا جاقتان دا، مىنا جاقتان دا ۇرەيلى SOS ءۇنى شىعىپ، وقىمىستىلار دابىل قاعا باستادى. سوڭعى بەس جىلدا اركتيكانىڭ تۇز قاباتى جارتى مەترگە جۇقارىپتى. سوندا تاعى تابيعاتتى يگەرۋ ءوستىپ بەي-بەرەكەت جالعاسا بەرە مە؟ جەمقورلىق پەن پاراقورلىق دەندەگەن قوعامدا ءبىز ءوز ەلىمىزدە اۋىز سۋ ماسەلەسىن شەشە الماي وتىرساق، بۇل كۇيىندە ەندى جەر بەتىندە ىشۋگە جارامدى سۋ 30 جىلعا عانا جەتەدى ەكەن. ەگەر بۇلاي دامىعان ەلدەر ءومىر ءسۇرۋ داعدىسىن وزگەرتپەسە، 2040 جىلى تاپشىلىق 100 %-عا جەتەتىن قۇسايدى. 2005 جىلى جەراستى بايلىعى 30 % ارتىق وندىرىلسە، ومىرتقالىلار سانى 30 % كەمىگەن سىڭايلى. تەگىندە تابيعاتتىڭ تۇقىمىن تۇزداي قۇرتىپ بارا جاتقاندارعا توسقاۋىل بولا ما؟.. ونى ايتاسىز، وڭتۇستىكتەگى دەرمەنەگە تاعىلىق، تۇتىنۋشىلىق جانە جىرتقىشتىقپەن پايدالانعان سوڭ ازعىنداپ قۇرىپ كەتۋ قاۋپى ءتوندى. ەندى پىسىقايلار ادىراسپانعا اۋىز سالىپ، قىزىل مياعا جاۋداي ءتيىپ جاتىر. قالتارىس-قالتارىستا بولماسا قوزىقۇيرىق تا قالماعانداي. مۇنداي ءبىر-بىرىنەن اسىپ تۇسەتىن جاعىمسىز قورقىنىشتى حابارلار جۇرەگىڭدى شوشىتىپ تاس توبەڭە شىعارىپ، قۇلاق تۇرشىكتىرىپ ءتۇسىپ جاتسا، اقىن قالاي بارىنەن بەيتاراپ قالا الادى؟

ءبىزدىڭ قاراتاۋ جاقتا تامسىلگە بەرگىسىز اڭگىمە ۇشىراسادى. ەرتەرەكتە ومار دەگەن اقىن ءوتىپتى. بالاسىنىڭ كىشىگىرىم تويدا ايتىسىپ اتاعى شىعىپ جۇرگەنىن ەستىپ، ونى سىناعىسى كەلەدى. شاقىرىپ الىپ، «ۇلىم، مىناۋ اكەڭ: مەن – ومارمىن. سونى قوسىپ قيىنان قيىستىرىپ، ءبىر اۋىز ولەڭ ايتشى» دەپ قولقالاپتى.
انشەيىندە اۋىز جاپپايتىن اناۋ:
سۇراساڭىز اكەمنىڭ نىسپىسى ومار،
انادايدان كورىنەر كۇيگەن تومار، – دەسە كەرەك.
سوندا ومار تۇرىپ:
– توقتا! و، اكەڭنىڭ… ومارىڭ؟ ومار، ال كۇيگەن تومارىڭ نە؟ – دەپتى بالاسىنا كۇيىپ كەتىپ.
اقىن ازاپتى دا اۋىر جولدان وتەدى. بۇلتارىستى دا بۇرالاڭ ۇزاق ساپار. امانحان ءالىم بالاسى ازاماتتىق تا، اقىندىق تا بيىك ۇستانىممەن ۇلكەن جولدىڭ ۇستىندە كەلە جاتىر. ول «اتاقونىسىمەن» كوكەيگە كۇدىكتەن گورى سەنىم مەن ءۇمىتتى كوپ ۇيالاتالدى. ماڭگى جوقشى اقىن رۋحاني ازىعى ءھام ءسوز ساراسىن جاميعات جانىنان، تابيعات تانىنەن، زامان زارىنان، ادام ارىنان ىزدەيدى. قانشاما دانا، اقىن بولىپ تۋعانمەن حالىقتان ۇلكەن، ۇلى ەشكىم جوق. ا.ءالىمۇلىنىڭ قوجابەرگەن جىراۋداي «ەلىم-ايلاپ» ەزىلگەن جۇرەگىنەن ءالى تالاي جىر تۋاتىنى اي مەن كۇندەي شىندىق. العاشقى الاوكپە اپتىعىن باسا الماي، جاعاسىنا جاس عاشىقتاردى شاقىرىپ، ۇلى وزەن ارالعا قۇيماي توقتامايدى. سىرداريانىڭ جىردارياعا اينالماسىنا كىم كەپىل؟!

Abai.kz