تىلدىك قولدانىسىمىزدا «سەبەپكەر، سەبەپكەر بولۋ» دەگەن ءسوز بەن تىركەس بار. اتالعان ۇعىم ادام ومىرىندە جاقسى ماعىنالىق رەڭكتە قولدانىلاتىن قۇندىلىق.

قانداي دا ءبىر يگىلىكتى ماقسات-مۇراتقا تالپىنىس جولىنداعى ادامعا مەجەلى مارەگە جەتۋىنە ىقپال ەتەتىن ءتۇرلى فاكتورلار، ابزال جاندار بولاتىنى اقيقات. بۇل ماقالامىزدا جوعارىدا تىلگە تيەك ەتكەن «سەبەپكەر، سەبەپكەر» بولۋ ۇعىمىنا ادال بولىپ، وسىنداي ىزگى مۇراتتى جولدى ۇستانعان ابزال ازامات، تۇعىرلى تۇلعا جايىندا ءسوز بولماق. ول ارداقتى ازاماتتىڭ ەسىم-سويى – سەرىكقازى سەيتقازىۇلى تىنىباەۆ. ماقالامىزدىڭ باس كەيىپكەرىنىڭ ۇستازدىق، ادىسكەرلىك، عالىمدىق (عىلىمي-ادىستەمەلىك جۇمىستاردى دا جوعارى دەڭگەيدە اتقارعان), تالىمدىك-تاعىلىمدىق، شىعارماشىلىق، كوشباسشىلىق (كوپتەگەن جوعارى لاۋازىمدى قىزمەتتەردى اتقارعان، اتقارىپ جۇرگەن) ءومىر جولى مەن بيىك ادامگەرشىلىك قاسيەتى حاقىندا وربىتپەكپىز.

وسى ورايدا ءسال تاريحي-ليريكالىق شەگىنىس جاساي وتىرىپ، ماقالامىزدىڭ باس كەيىپكەرى س. سەيتقازىۇلىنىڭ ءومىرى مەن قىزمەت جولىنا تاريحي-حرونولوگيالىق تۇرعىدان قىسقاشا توقتالىپ وتسەك.

تارباعاتاي اۋدانىنا قاراستى جەتىارال اۋىلىنداعى جەتىارال ورتا مەكتەبىن (بۇرىنعى ۆ.ي. لەنين اتىنداعى مەكتەپ) تامامداعان. اتالمىش مەكتەپتە وقىپ جۇرگەندە س.تىنىباەۆ الاشتىڭ ارداقتى قىزى، ەلىمىزدىڭ، تۋعان ولكەمىزدىڭ ماقتانىشى، كسرو جانە قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن مۇعالىمى. «قازاقستاننىڭ ەڭبەك سىڭىرگەن قايراتكەرى»، «كسرو مەملەكەتتىك سىيلىعىنىڭ يەگەرى»، «قازاقستان ءبىلىم بەرۋ ءىسىنىڭ قۇرمەتتى قىزمەتكەرى»، اكادەميك، حالقىنىڭ «حان اپاسى» اتانعان بىتىباەۆا قانيپا ومارعاليقىزىنان ءدارىس الادى. سەراعامىزدىڭ ۇلتقا قىزمەت ەتۋ ۇستانىمى، شىعارماشىلىق، ونەر، ادەبيەتكە دەگەن ماحابباتىنىڭ، قۇشتارلىعىنىڭ ويانۋىنا، ەسەلەنۋىنە سەبەپكەر بولعان «حان اپامىزدىڭ» (ق.بىتىباەۆا) دا ۇستازدىق تاعىلىمىن قۇرمەتپەن ەسكە الا كەتكەنىمىز ابزال دەپ سانايمىز. بۇل ماسەلە ماقالامىزدىڭ ءبىرىنشى ازات جولىندا ەرەكشە توقتالىپ وتكەن «سەبەپكەرلىك» ۇعىمى جايىندا ءسوز بولعان تۇجىرىمىمىزعا تاعى ءبىر دالەل دەپ بىلەمىز. ۇستاز ۇلاعاتى دەگەن تاعىلىم قۇندىلىعى وسى بولسا كەرەك.

1981 جىلى وسكەمەن پەداگوگيكالىق ينستيتۋتىن (قازىرگى س.امانجولوۆ اتىنداعى شقمۋ) مۋزىكا ءپانى مۇعالىمى ماماندىعى بويىنشا اياقتاعان ءبىلىمى جوعارى، مۋزىكا سالاسىنىڭ كاسىبي مامانى، ۇستاز. جوعارى وقۋ ورنى قابىرعاسىندا وقىپ ءجۇرىپ-اق بەلسەندى، شىعارماشىل تۇلعا بولعان. ءسوزىمىزدىڭ دالەلى رەتىندە، ستۋدەنت كەزىندە شىعىس قازاقستان وبلىستىق كاسىپتىك-تەحنيكالىق ءبىلىم بەرۋ باسقارماسىنا قاراستى «اراي» ءان-بي انسامبلىندە قىزمەت ەتكەن. اتالعان انسامبل قۇرامىندا 1980 جىلى ماسكەۋ قالاسىندا وتكەن ءححىى جازعى وليمپيادا ويىندارىندا ونەر كورسەتكەنى بۇگىنگى تاڭدا تاريحقا اينالعان قۇندىلىق دەپ بىلەمىز. شىعارماشىلىققا، ونەرگە دەگەن قۇشتارلىق، ماڭداي تەر، قاجىرلى ەڭبەكتىڭ ارقاسىندا سول وليمپياداعا قاتىسىپ، كورسەتكەن ونەرىنىڭ ناتيجەسىندە «بۇكىلوداقتىق جاستار فەستيۆالىنىڭ لاۋرەاتى» اتانعانىن بۇل كۇنى ماقتانىش سەزىممەن ايتا الامىز. ادال ەڭبەكتىڭ وتەمى دەگەن مىنە، وسى!

عۇمىرى عيبراتقا تولى بىلىكتى باسشى، ۇلاعاتتى ۇستاز، شەبەر ادىسكەر، عالىم، قالامگەر، شىعارماشىل تۇلعا س.تىنىباەۆتىڭ قىزمەت جولى، شقو شەكارالىق ايماقتاعى گەوگرافيالىق ەندىكتە ورنالاسقان ءوزىنىڭ تۋعان مەكەنى تارباعاتاي اۋدانى اقجار اۋىلىنداعى №29 كاسىپتىك-تەحنيكالىق ۋچيليششەدە ەتيكا جانە ەستەتيكا ءپانى مۇعالىمى، كوركەمونەرپازدار ۇيىرمەسىنىڭ كوركەمدىك جەتەكشىسى (1981–1987 جج.) رەتىندە جالعاسىن تابادى. 1988–1994 جىلدارى ارالىعىندا قاراسۋ ەلدى-مەكەنىندەگى عاسىرعا جۋىق تاريحى بار «حالىق قاھارمانى» ق.قايسەنوۆتىڭ ەسىمى بەرىلگەن (بۇرىنعى ۆ.پ. چكالوۆ اتىنداعى مەكتەپ – د.ب.) ءبىلىم ورداسىندا ءبىراز جىلدار بويى ۇستازدىق، كوركەمونەرپازدار ۇيىرمەسىنىڭ جەتەكشىسى، ديرەكتوردىڭ تاربيە ءىسى جونىندەگى ورىنباسارى، سونىمەن قاتار اتالعان ءبىلىم شاڭىراعىنىڭ جانىنان «ونەر» مەكتەبىن اشىپ، ونىڭ ديرەكتورى («بايان سىنىبىنىڭ» مۇعالىمى، مەكتەپتەگى دومبىرا وركەسترىنىڭ جەتەكشىسى ميسسياسىن قوسا اتقارادى) سىندى لاۋازىمدى قىزمەت ىستەگەن. س.سەيتقازىۇلى اعامىز باسقارعان «ونەر» مەكتەبىنىڭ ماقسۇتى، جالپى العاندا، ونەر، شىعارماشىلىق، قالامگەرلىك (پوەزيا، پروزا), جۋرناليستيكا ءتارىزدى بىرنەشە جانرلار مەن باعىتتاردى قامتىعان وردا بولدى.

اتالعان قۇندىلىققا بەيىمى بار جاس ورەندەردىڭ باسىن قوسىپ، تاعىلىمگەر، تالىمگەر رەتىندە باعىت-باعدار بەرىپ، دارىن، قابىلەتتەرىن شىڭداپ، تۇلعا بولىپ قالىپتاسۋلارىنا ءومىرىن، قىزمەتىن ارنادى. سەرىكقازى اعامىزدىڭ ەڭبەگىنىڭ ەش كەتپەگەنىنە سول كەزدەگى شاكىرتتەرىنىڭ، بۇگىنگى تاڭدا رەسپۋبليكامىزدىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە ءار سالادا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن بەلگىلى ءبىر تۇلعالارعا اينالىپ، وزدەرى دە سەراعامىزدان العان تاعىلىمىن ومىرلەرىنە سەرىك ەتىپ، ۇلتقا قىزمەت ەتىپ، «نەمەرە شاكىرتتەر» دايىنداپ، ەستافەتانى جاس بۋىنعا تابىستاپ جۇرگەنى بىردەن-ءبىر دالەل بولماق. مىسالى رەتىندە، قاراسۋ اۋىلىنداعى مەكتەپتىڭ جانىنان س.سەيتقازىۇلى اشقان «ونەر» ورداسىندا كوپتەگەن زامانداس، قۇرداستارىم، ءىنى-قارىنداستار تاعىلىم الدى. بۇگىنگى كۇنى ايماعىمىزعا بەلگىلى تانىمال جاندار، قاراسۋ اۋىلىنىڭ تۋمالارىن: بولات رىسبەكوۆ (جازبا، ايتىسكەر اقىن، ءانشى، سازگەر); قانات توقتاسىنوۆ، اسىلبەك توقپاقباەۆ («بايان سىنىبى» بويىنشا), ارمان سىلامعاليەۆ (پروزاعا قابىلەتى بار ازامات. «قالاقاي مەن بالاقاي» ەرتەگىسىن جازعان ەدى. ارى قاراي دامىتسا جاقسى پروزايك-قالامگەر شىعار ەدى), راقىشەۆا جانار («دومبىرا سىنىبى» بويىنشا ءتالىم الدى، ءانشى، ايتىسقا دا قاتىستى), شىنار جاقسىلىقوۆا (بۇگىنگى تاڭدا جۋرناليستيكا سالاسىنىڭ مامانى، عالىم، ۇستاز), مەرۋەرت مۇحاماديەۆا (قازىرگى كۇنى فيلولوگ، اقىن، اۋدارماشى، ۇستاز) جانە وسى ماقالانىڭ اۆتورى د.باقداۋلەتۇلى (اقىن، ادەبيەت زەرتتەۋشى، جۋرناليست، ۇستاز) جانە تاعى باسقا دا شاكىرتتەرىن اتاپ وتكەنىمىز ءجون بولار. پوەزيا، پروزا، پۋبليتسيستيكا جانرى بويىنشا دا باعىت بەرىپ، قالامىمىزدى ۇشتاپ، بولمىسىندا شىعارماشىلىققا تالپىنىسى بار شاكىرتتەردىڭ شامىن جاعىپ، ونەر مەن شىعارماشىلىق الەمىنىڭ قانداي بولاتىنىن ءتۇسىندىرىپ، ونىڭ شىرىنىنان ءدام تاتقىزدى. وسىنداي ءمولدىر قايناردان سۋسىنداعان بولاشاق شىعارماشىلىق يەلەرى، ونەرپازدار، «...بولماساڭ دا، ۇقساپ باق، ءبىر عالىمدى كورسەڭىز...» دەگەن حاكىم اباي تالىمىنەن وي ءتۇيىپ، سەرىكقازى اعامىزعا، ونىڭ بولمىسىنا قاراپ بوي تۇزەيتىن. ول دا ءبىر كەلمەسكە كەتكەن بالالىق بال داۋرەن، قايتالانباس ىستىق كەزەڭدەر ەكەن. س.سەيتقازىۇلى بىزدەي جاڭادان قانات قاققان جاس قىرانداردىڭ، جاس ۇلانداردىڭ تالابىن ۇشتاپ، ۇياڭ اۋىل بالالارىنىڭ سەنىمسىز، جاسقانشاق كوڭىلدەرىنە وت بەرىپ، الداعى جارىق كۇندەرگە قاراي جىگەرلەندىردى. «ۇستاز تالانتتى بولسا، شاكىرتى تالاپتى بولادى» دەگەندەي، ىقىلاستى ۇستاز ىنتالى شاكىرت تاربيەلەپ، سول ۋاقىتتاعى «تارباعاتاي نۇرى» (قازىرگى «تۇعىرلى تارباعاتاي» – د.ب.) گازەتىنە ۇيىرمە مۇشەلەرى، شاكىرتتەرىنىڭ العاشقى تىرناقالدى تۋىندىلارىن جاريالاپ، شىعارماشىلىق، ادەبيەت، ونەر، جۋرناليستيكا باعىتىنا باتاسىن بەرىپ، اق جول تىلەپ تۇساۋىمىزدى كەستى. اۋداندىق گازەتتە جارىق كورگەن العاشقى شىعارمالارىمىز جاريالانعان كەزدە بوركىمىزدى اسپانعا اتىپ، قۋانىشىمىزدا شەك بولماپ ەدى. سول سەزىمدى ءالى كۇنگە دەيىن جۇرەگىمىزدە الديلەپ، ساقتاپ كەلەمىز. ۇستاز ءوز دانالىعىمەن ءاربىر شاكىرتىنە جەكە كەڭەس بەرىپ، كەمشىن تۇستارىن تولىقتىرىپ، ويىنا وي قوسىپ، جۇرەكتەرىنە جالىن بەردى. سونداعى تۇتانعان شوق، لاۋلاپ جانعان وتقا اينالىپ، سەرىكقازى اعامىز تاربيەلەگەن شاكىرتتەر بۇگىندە  ەلىمىزدىڭ ەڭسەسىن كوتەرەر  ماڭدايالدى تۇلعالارى بولدى. دومبىراعا العاش باۋلىعان اكەم مارقۇم ەدى. (جانى جانناتتا بولسىن!). شارتتى تۇردە «قالاق» دومبىرا (ابايدىڭ دومبىراسى دەپ تە) دەپ اتايمىز عوي. مارقۇم اكەمىز سول دومبىرانى تۋعان كۇنىمدە تارتۋ ەتىپ، ءوزى بىلەتىن ءان، كۇيلەرىن شاما-شارقىنشا ۇيرەتكەن ەدى. ۇلتتىق اسپابىمىزدى كاسىبي باعىتتا (نوتا بويىنشا) تارتىپ، ۇيرەنۋىمىزگە مۇرىندىق بولعان سەرىكقازى اعامىز ەدى. بۇگىنگى تاڭدا ءومىرىمىز بەن قىزمەتىمىزگە وسىنداي اسىل جانداردان العان تاعىلىمنىڭ كوپ سەپتىگى ءتيىپ جاتىر. ۇستازىمىزدان كورگەن ونەگەمىز بەن العان ءتالىم-تاربيەمىزدى شامامىز كەلگەنشە شاكىرتتەرىمىزدىڭ بويىنا دارىتۋعا كۇش سالىپ ءجۇرمىز...

بولاشاق ۇرپاقتى ونەر مەن مادەنيەتكە باۋلىپ، ۇلتتىق قۇندىلىقتاردى ناسيحاتتاپ، ۇلتجاندى، رۋحى بيىك، قازاقتىڭ تاريحى مەن ۇلتتىق ونەرىن، رۋحاني مادەنيەتىن بويىنا سىڭىرگەن تۇلعا قالىپتاستىرۋ جولىندا بىلەك سىبانىپ ايانباي ەڭبەك ەتتى. «ونەر» مەكتەبىندە وقىعان كوپتەگەن دارىندى شاكىرتتەردىڭ وركەستر، انسامبل قۇرامىندا ويناپ، كەلەشەك ونەر ادامدارىنىڭ وسى التىن ۇيادان قاناتتانىپ شىعۋىنا سەبەپكەر بولدى. رەسپۋبليكانىڭ تۇكپىر-تۇكپىرىندە ءبىلىم، عىلىمنىڭ، ونەردىڭ سان سالاسىندا جۇرگەن جانداردىڭ كوپشىلىگى – وسى ۇستازدان ءبىلىم العان شاكىرتتەر. جوعارىدا كەلتىرگەن مالىمەت-مىسالدار ارقىلى سەرىكقازى سەيتقازىۇلىنىڭ ۇستازدىق تاعىلىمىن قاراسۋ اۋىلىنىڭ شەڭبەرىندە عانا شەكتەپ قويۋدان اۋلاقپىز. اۋدان، وبلىس دەڭگەيىندە دە كوپتەگەن شاكىرتتەردىڭ باعىن، جولىن اشقان تاعىلىمگەر ەكەنىن ەرەكشە اتاپ ايتۋعا بولادى. ايتىسكەر، جازبا اقىن، جىرشى-تەرمەشى، سازگەر، ونەر، مادەنيەت سالاسىنىڭ ۇزدىگى، رەسپۋبليكالىق، حالىقارالىق كوپتەگەن جىر ءمۇشايرالارىنىڭ جەڭىمپازى، بۇل كۇندە رۋحانيات سالاسىنا ۇلەس قوسىپ جۇرگەن بەلگىلى ازامات ەرجان ادىلبەكوۆ، ايتىستىڭ اقتاڭگەرى، بەرىسى ەلىمىزگە، ارىسى حالىقارالىق دەڭگەيدەگى تانىمال تۇلعا، «اباي» اتىنداعى حالىقارالىق مادەنيەت پەن ونەردى قولداۋ قورىنىڭ ديرەكتورى، «تارباعاتاي اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى» اسلان عافۋروۆ تا سەرىكقازى اعامىزدىڭ شاكىرتتەرى (ەسىمدەرى قۇرمەتپەن اتالماي قالعان وزگە دە شاكىرتتەرىنەن كەشىرىم وتىنەمىن). بۇل تۇلعالار دا قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدىڭ كەمەل كەلەشەگى ءۇشىن قىزمەت ەتىپ، جاس بۋىندى تاربيەلەپ ۇستازدىق ۇلاعاتىن جەتكىزىپ جۇرگەن ارداقتى جاندار.

1994-2021 جىلدارى اقجار اۋىلىنداعى ق.بيليالوۆ اتىنداعى گيمنازيا ديرەكتورىنىڭ عىلىمي ادىستەمەلىك جۇمىستار جونىندەگى ورىنباسارى، اۋداندىق «تارباعاتاي نۇرى» (قازىرگى «تۇعىرلى تارباعاتاي» – د.ب.) گازەتىنىڭ رەداكتورى قىزمەتىن اتقاردى. باق سالاسىندا جۇمىس ىستەگەن ۋاقىتتا تارباعاتاي اۋدانىنىڭ 70 جىلدىق تاريحىنا ارنالعان «بارقىتبەل باۋرايىندا» اتتى تاريحي-تانىمدىق كىتاپتىڭ، «تارباعاتاي اقىندارى جىرلايدى» جىر جيناعىن قۇراستىرىپ، باسپادان شىعاردى. بۇل ەڭبەگى تۋعان ەلى، جەرىنىڭ، ونداعى شىعارماشىلىق، ونەر ادامدارىن ناسيحاتتاۋ دەپ بىلەمىز. سونداي-اق گازەتتە قىزمەت ەتكەن جىلدارىندا ادەبيەت الەمىنە تالپىنعان تالاي جاس بۋىننىڭ تالابىن ۇشتاپ، باعىت-باعدار بەرگەن تىرناقالدى، العاشقى بالاۋسا تۋىندىلارىنىڭ تۇساۋىن كەسكەن تالىمگەر-ۇستازدىعى دا ءبىر ماقالاعا جۇك بولاتىن قۇندىلىق قۇبىلىسى. ودان كەيىن اقجار اۋىلىنداعى «اباي اتىنداعى ورتا مەكتەپتىڭ» ديرەكتورى، قۇيعان اۋىلىنداعى «قۇيعان ورتا مەكتەبىنىڭ» باسشىسى ءتارىزدى لاۋازىمدى قىزمەتتەرىن اتقاردى. ديرەكتورلىق قىزمەتتە ءوزى باسقارعان ءبىلىم وردالارىن اۋداندىق، وبلىستىق دەڭگەيدەگى الدىڭعى قاتارداعى ءبىلىم بەرۋ ۇيىمى ساناتىنا جەتكىزگەن ىسكەر باسشى رەتىندەگى ەڭبەگى ايرىقشا قۇرمەتكە لايىقتى.

تەكتىلىكتەن تامىرلانىپ، ىزگىلىكتەن ءنار العان، پاراساتى بيىك، ويى تەرەڭ، جۇرەگىنەن جىلىلىق پەن جۇزىنەن مەيىرىم توگىلگەن سەرىكقازى ۇستاز جاس ۇرپاقتى ۇلتتىق قۇندىلىقتارمەن سۋسىنداتتى. ءاربىر شاكىرتكە جان جىلۋى توگىلگەن نۇرلى، مەيىرىمدى كوزدەرىمەن قاراپ، بارلىعىن ءوز بالاسىنداي تەڭ كورىپ، بىلمەگەن جەرىن دانالىقپەن ءتۇسىندىرىپ، ءاربىر بالاعا ۇستاز بەن اكەنىڭ رولىندە قارىم-قاتىناس جاسادى. سوندىقتان بولار ەشقاشان ەشبىر شاكىرتكە داۋىس كوتەرىپ، قاتتى سويلەپ كورمەسە دە، مەيىرىمدى ۇستازدارىن ءاربىر شاكىرتى ايتقىزباي-اق كوزىنەن، ەمەۋرىنىنەن ءتۇسىنىپ، ايتقانىن قالتقىسىز ورىندايتىن. بۇل – ءوز سالاسىن جەتىك بىلگەن ءارى ىنتى-شىنتىسىمەن سۇيگەن ۇلاعاتتى ۇستاز بەن سەرگەك سانالى شاكىرتتىڭ اراسىنداعى قىلدان دا اسا نازىك بايلانىس، رۋحاني قارىم-قاتىناس ەدى.

«ۇستازىڭ جاقسى بولسا،

اقىلىڭ كوبەيەدى» دەگەن ءتامسىل ۇلاعاتىن جەتكىزگەن وسىنداي ارداقتى جانداردىڭ ءومىر تاجىريبەسىنەن تۋىنداسا كەرەك. سەرىكقازى اعا وسىنداي جاندى باۋراپ الاتىن، مەيىرىمدى، سابىرلى قوڭىر داۋسىمەن، بايسالدى، ەرەكشە ويلى بولمىسىمەن-اق ءاربىر جەكە تۇلعانىڭ كوڭىلىنە بەرىك سەنىم مەن مامىرداي جايلىلىق، كۇندەي جىلىلىق ۇيالاتاتىن. ونىڭ قاسىندا ءاربىر شاكىرت ءوزىن تۇلعا رەتىندە، تۋعان اكەلەرىنىڭ جانىندا وتىرعانداي قامسىز، الاڭسىز، بەيبىت سەزىنەتىن. بۇل تەك ناعىز ءوز ماماندىعىن شەكسىز ءسۇيىپ، ۇلتتىق ونەردى ناسيحاتتاپ، سانالى ۇرپاق بويىنا سىڭىرسەم، قازاق رۋحانياتىنا قازىنالى ۇلەس قوسسام دەگەن كىرشىكسىز كوڭىل مەن رياسىز پەيىلدىڭ، ەشقانداي باقاي ەسەپسىز شىنايى نيەتتىڭ سىرتقا توگىلگەن شاعىلى، شۋاعى، جارقىن كورىنىسى ەكەندىگى اقيقات. دەگدار بولمىستى سەرىكقازى اعانىڭ ىشكى دۇنيەسىنەن ءۇزىلىپ تۇسكەن تاپ-تازا تامشىلار، تۇپ-تۇنىق ويلار، ىشكى جان الەمىنىڭ كۇن ساۋلەسىندەي شۇعىلاسى مەن جارقىلى سىرتقى الەمگە ءدال وسىلايشا ۇندەسە شىعىپ، ەگىزدەنە ءورىلىپ، تەكتىلىگىن تانىتىپ، زاڭعار تۇلعاسىن اسقاقتاتا تۇسەتىن. «بۇلاق كورسەڭ، كوزىن اش» دەگەندەي، بويىندا شىعارماشىلىق، اقىندىق، جازۋشىلىق،  انشى-جىرشىلىق قابىلەتى بار جاس شاكىرتتەردىڭ تاۋدان اققان سارقىراماداي دارىن قۋاتىن الىستان سەزىپ، جارقىراي اشىلۋىنا، قىرانداي قانات قاعىپ، كوك اسپاندا قىمسىنباي قالىقتاۋىنا جول اشتى. كەلەشەك ومىرىنە تەمىرقازىق بولىپ، شىعارماشىلىق شەبەرلىگىنەن كاسىبي مايتالمان مامان، ۇرپاق پەن ۇلت جاناشىرى رەتىندە باعىت-باعدار بەردى. شاكىرتتەرىنەن جىراقتا بولسا دا، ءاردايىم جۇرەگىمەن جاقىن بولىپ، ۇدايى شىعارماشىلىق بايلانىس ورناتىپ، ءبىزدىڭ قادامىمىزدى باقىلاپ، اپپاق تىلەگىمەن، ىسىمەن رۋحاني قولداۋ كورسەتىپ وتىراتىنى قۋانىش سىيلايدى. ۇستازىمىز سەرىك اعامىزدىڭ ىزگى جولىن جالعاپ، بۇگىنگى تاڭدا ۇستازدىقتى تاڭداپ، ءبىلىم-عىلىم-تاربيە سىندى ۇشتاعان ساكرالدى قۇندىلىقپەن قاتار، شىعارماشىلىققا بەيىمى بار جاس بۋىندى شاكىرت ەتىپ، ۇيىرمە اشىپ، قاداري-قالىمىزشە باعىت-باعدار بەرىپ جۇرگەن جايىمىز بار. «ۇستازى جاقسىنىڭ-ۇستانىمى جاقسى» دەگەن حالىق دانالىعى وسى رۋحاني ساباقتاستىقتى اڭعارتسا كەرەك. ۇستاز تۋرالى ءسوز قوزعاعاندا بىرنەشە ارداقتى جانداردى دا اتاپ وتكەنىمىز ابزال بولار. ومىردەگى ۇستازىمىز اتا-انامىز، ودان كەيىن مەكتەپ، جوعارى وقۋ ورنى قابىرعاسىنداعى، عىلىم، شىعارماشىلىق باعىتتاعى ۇستازداردىڭ ورنى مەن ءۇشىن ايرىقشا. بۇل جانداردى قۇرمەتپەن ەسىمىزگە الىپ وتىرامىز. مەكتەپتە وقىپ جۇرگەن كەزىمىزدە تاعىلىم بەرگەن تاعى ءبىر ۇستازىمىزدىڭ ەسىمىن ايرىقشا قۇرمەتپەن اتاپ وتكىم كەلەدى. سەرىكقازى اعامىزدىڭ ارىپتەسى – قوجاحمەتوۆا روزا مىنايدارقىزى. ورىس ءتىلى مەن ادەبيەتى پانىنەن ءدارىس بەردى ءارى سىنىپ جەتەكشىمىز بولدى. عىلىمي باعىتتاعى ومىرلىك تاقىرىبىما اينالعان – اباي الەمىنە كەلۋىمە بىردەن ءبىر سەبەپكەر بولعان تۇلعا وسى روزا مىنايدارقىزى ەدى. «اباي جانە پۋشكين ساباقتاستىعى» تاقىرىبى بويىنشا جوبالىق جۇمىسقا قاتىستىرىپ، باعىت-باعلدار بەرىپ، اقىن، حاكىمنىڭ ابايدىڭ ءومىرى مەن شىعارماشىلىعى تۋرالى عىلىمي، تاريحي ءمانى تەرەڭ تاعىلىممەن سۋسىنداتىپ، حاكىمگە، ونىڭ شىعارماشىلىعىنا دەگەن ماحابباتىمىزدى وياتىپ، جۇرەگىمىزگە «وت جاقتى». مەكتەپ قابىرعاسىندا جۇرگەندە جۇرەكتە جانعان وت ارى قاراي جالىنعا اينالدى. ول شوقتىڭ، وتتىڭ مازداپ جانۋىنا سەبەپكەر بولعان تاعى ءبىر تۇلعا، ارداقتى جان ماقالا كەيىپكەرى سەرىكقازى اعامىزبەن اتتاس، سەراعامىزدىڭ دوسى، كوپ جىلدار بويى ۇلتتىق ادەبيەتتانۋ عىلىمىنىڭ قاراشاڭىراعى سانالاتىن، رەسپۋبليكامىزداعى جەتەكشى عىلىمي مەكەمە م.و. اۋەزوۆ اتىنداعى ادەبيەت جانە ونەر ينستيتۋتىندا ديرەكتوردىڭ ورىنباسارى، عالىم حاتشى، ءبولىم («ابايتانۋ جانە جاڭا ءداۋىر ادەبيەتى» ءبولىمى) مەڭگەرۋشى سياقتى لاۋازىمدى قىزمەتتەر اتقارعان كورنەكتى ادەبيەتتانۋشى عالىم، پروفەسسور سەرىكقازى سىبانبايۇلى قوراباي اعامىز ەدى. بۇل عالىم ۇستازىمىزدىڭ دا شاپاعات، مەيىرىمىن كورىپ، اق باتاسىن العانىمىزدى قۋانىشپەن، ىستىق ىقىلاسپەن ەسىمىزگە الىپ وتىرامىز. كورنەكتى اقىن، عالىم ءشومىشباي ساريەۆ اعامىزبەن وسى عىلىمي مەكەمەدە، ءبىر بولىمدە قىزمەت ەتكەنىمدى ماقتانىش سەزىممەن ايتىپ جۇرەمىز. «اق قانات ارمان» (2015 ج.) دەگەن تۇڭعىش جىر جيناعىمىز ءشومىشباي اعامىزدىڭ ءسات-ساپارى، العى سوزىمەن جاريالانىپ ەدى. مەن ءۇشىن بۇل تاريحي ءسات بولىپ جادىمدا جاتتالىپ، سانامدا ساقتالاتىن ايرىقشا وقيعا بولىپ قالا بەرەدى. ماقالا كەيىپكەرى سەرىكقازى تىنىباەۆ اعامىزبەن تاعدىرىمىز توعىسپاعاندا، باتاسىن، شاكىرتى بولىپ تاعىلىم الماعاندا، بۇل جىر جيناق بالكىم شىقپاس تا ەدى؟! بۇگىنگى تاڭدا قازاق جوعارى ءبىلىمىنىڭ قاراشاڭىراعى سانالاتىن – اباي اتىنداعى قازۇپۋ-دا ۇستازدىق، عالىمدىق، ادىستەمەلىك باعىتتا قىزمەت ەتىپ جۇرگەن جايىمىز بار. بۇل وقۋ ورنىندا دا ساباق ۇدەرىسىنەن بولەك شىعارماشىلىق ۇيىرمە دە جۇمىس ىستەيدى. جازۋعا قابىلەتى بار ءبىلىم الۋشىلاردى تارتىپ، شامامىز كەلگەنشە جۇمىس ىستەپ جاتىرمىز. مۇنى تىزبەكتەپ ايتىپ جاتقان سەبەبىم، كەزىندە جۇرەگىمىزگە، بولمىسىمىزعا شىعارماشىلىقتىڭ ءدانىن ەگىپ، كۇتىپ-باپتاپ، باتاسىن بەرگەن ۇستازىمىز سەرىكقازى تىنىباەۆتىڭ ەڭبەگىنىڭ ەش كەتپەگەنى، ۇستازدان العان، كورگەن تاعىلىمنىڭ جالعاسىن تاۋىپ كەلە جاتقانىن بايانداۋ عانا. سەرىكقازى اعامىزدىڭ سول كەزدەگى شاكىرتتەرىنىڭ جالعاسى سانالاتىن «نەمەرە شاكىرتتەرىنىڭ» بار ەكەنىن مالىمدەۋ.

دانا حالقىمىز «ۇستازىڭدى اتاڭنان دا ءازىز تۇت» دەپ دانالىق دارياسىنان نارلەنىپ، تەرەڭنەن فيلوسوفيالىق وي تۇيگەن. بۇل ءتامسىل بۇگىنگى ماقالامىزدىڭ باس كەيىپكەرى سەرىكقازى تىنىباەۆقا ارنالعانداي دەسەك ارتىق ەمەس. ورەسى بيىك، ارداقتى ۇستازىما شاكىرتتىڭ ولشەمى تۇرعىسىنان وي ءبىلدىرىپ، وتكەن تاريحتىڭ قايتالانباس كەزەڭدەرىن، اپپاق پاراقتارىن اقتاردىم. تارباعاتاي وڭىرىنەن شىققان تۇلعا اعامىز، بۇگىندە ۇلت رۋحانياتىنىڭ ەسەلەنۋىنە ۇلەسىن قوسىپ كەلە جاتقان ازامات اعا تۋرالى لەبىز-لەپەس ەدى. كەزىندە ەككەن داندەرىڭىز كوكتەپ، جەمىس بەرگەن ماۋەلى بايتەرەككە اينالعانىن ايتىپ جەتكىزۋ – بۇگىنگى شاكىرتتەرىنىڭ پارىزى.

ىسكەر باسشى، ۇلاعاتتى ۇستاز، قارىمدى قالامگەر، كوپ جىلدار بويى باق سالاسىندا ەڭبەك ەتكەن قۇرمەتتى جۋرناليست، كاسىبي رەداكتور، قازاق جۋرناليستيكاسى اعا بۋىنىنىڭ وكىلى، جۋرناليستەردىڭ تالاي بۋىنىن تاربيەلەپ، قازاق ءباسپاسوزىن قالىپتاستىرۋ مەن دامىتۋعا تاباندى ۇلەس قوستى. سەرىكقازى اعامىز زايىبى گۇلنار جەڭگەمىزبەن بىرگە ەلىمىزدىڭ ءبىلىم، ادىستەمە، عىلىم، ونەر سالاسىنا ايشىقتى ۇلەستەرىن قوسىپ كەلە جاتقان ۇلاعاتتى ۇستازداردىڭ جانۇياسى. ۇرپاقتارىن ىزگىلىك جولىنا تاربيەلەپ وتىرعان تاعىلىمگەر تۇلعالار، ارداگەر ۇستازدار. سەرىكقازى سەيتقازىۇلى بۇگىنگى تاڭدا زەينەتكەر، ستراتەگيالىق ايماق سانالاتىن، وسكەلەڭ قالا – وسكەمەندە تۇرادى. قۇرمەتتى دەمالىسقا شىقسا دا، ۇلتىنا قىزمەت ەتۋ، قازىرگى قوعامدىق پروتسەسكە ارالاسىپ، جاس ۇرپاققا تاعىلىم بەرۋدەن جالىقپاعان ازامات. شىعىس قازاقستان وبلىستىق «ارداگەرلەر كەڭەسىنىڭ» پرەزيديۋم مۇشەسى. وبلىستىق دەڭگەيدەگى وتەتىن ءىس-شارالاردىڭ بەلسەندى ۇيىمداستىرۋشىسى ءارى قاتىسۋشىسى.

ماقالامىزدى ۇلت رۋحانياتى، قوعامدىق پروتسەسس، ءبىلىم، عىلىم، تاربيە سالالارىنا، ەلىمىزدىڭ ستراتەگيالىق ءمانى بار ايماعى سانالاتىن شقو، تارباعاتاي اۋدانى سياقتى ءوڭىردىڭ رۋحاني، مادەني، ساياسي، الەۋمەتتىك، ينفروقۇرىلىمدىق جانە تاعى باسقا باعىتتارىنىڭ دامۋىنا ايرىقشا ەڭبەك ءسىڭىرىپ، ۇلت يگىلىگى ءۇشىن ءالى دە قىزمەت ەتىپ كەلە جاتقان قازاقتىڭ تاۋ تۇلعالى ازاماتى سەرىكقازى سەيتقازىۇلى تىنىباەۆتىڭ تاعىلىمدى ەڭبەك جولى قوعامعا ۇلگى، ءومىر جولى جاس ۇرپاققا وشپەس ونەگە بولاتىن قۇندىلىق دەپ تۇيىندەيمىز.

داۋرەن باقداۋلەتۇلى،

اقىن، ادەبيەت زەرتتەۋشى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ، قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ مۇشەسى

Abai.kz