«ادامزات بالاسى كوركەم ادەبيەتتەن اجىراپ قالا ما؟» دەگەن ۇرەيدىڭ بەتى قايتقان جوق. بۇل - ءبۇتىن دۇنيەنى تولعاندىرىپ وتىرعان ماسەلە. سوندىقتان دا ەلدى كىتاپ وقۋعا ۇندەگەن ءتۇرلى اكتسيالار كوپتەگەن مەملەكەتتەردە تۇراقتى جۇرگىزىلەدى. ءبىزدىڭ ەلدە دە بيىل ءۇشىنشى جىل قاتارىنان «ءبىر ەل - ءبىر كىتاپ» اكتسياسى وتكىزىلۋدە. العاشقى جىلى ۇلى ابايدى، بىلتىر مۇحتار اۋەزوۆتى وقىدىق...

بۇعان قۋاندىق
ءبىر اپتاعا جوسپارلانعان وسى اكتسيا اياسىندا ءبۇتىن ەل بولىپ ماعجانداي سىرلى اقىندى وقىپ جاتقانىمىزعا بۇگىن ءتورتىنشى كۇن. ناۋقاننىڭ كەشەگى كۇنى ماعجان جۇماباەۆ شىعارماشىلىعىنان «قازاق ەلى، ءبىر اۋىز ءسوزىم ساعان» دەپ اتالاتىن پوەتيكالىق مارافونعا ارنالىپتى. كەيىنگى جاس بۋىننان مارافونعا قاتىسۋشىلار كوپ بولدى. ءبارى دە ماعجان اقىننىڭ جىرلارىن ءبىر-بىرىنە دەس بەرمەي جارىسا جاتقا وقىسىپ جاتتى. ىنتالى-اق.

بۇعان رەنجىدىك
بىراق ۇلكەندەر جاعى پوەزياعا ارنالعان جيىندى ءجيى-ءجيى رەسمي جينالىسقا اينالدىرىپ جىبەرىپ جاتتى. قۇلاشىن كەڭ سەرمەپ سويلەيدى. جىر وقىعىسى كەپ جەر تارپىپ تۇرعان جاستى ەلەي بەرمەيدى.

«ادامزات بالاسى كوركەم ادەبيەتتەن اجىراپ قالا ما؟» دەگەن ۇرەيدىڭ بەتى قايتقان جوق. بۇل - ءبۇتىن دۇنيەنى تولعاندىرىپ وتىرعان ماسەلە. سوندىقتان دا ەلدى كىتاپ وقۋعا ۇندەگەن ءتۇرلى اكتسيالار كوپتەگەن مەملەكەتتەردە تۇراقتى جۇرگىزىلەدى. ءبىزدىڭ ەلدە دە بيىل ءۇشىنشى جىل قاتارىنان «ءبىر ەل - ءبىر كىتاپ» اكتسياسى وتكىزىلۋدە. العاشقى جىلى ۇلى ابايدى، بىلتىر مۇحتار اۋەزوۆتى وقىدىق...

بۇعان قۋاندىق
ءبىر اپتاعا جوسپارلانعان وسى اكتسيا اياسىندا ءبۇتىن ەل بولىپ ماعجانداي سىرلى اقىندى وقىپ جاتقانىمىزعا بۇگىن ءتورتىنشى كۇن. ناۋقاننىڭ كەشەگى كۇنى ماعجان جۇماباەۆ شىعارماشىلىعىنان «قازاق ەلى، ءبىر اۋىز ءسوزىم ساعان» دەپ اتالاتىن پوەتيكالىق مارافونعا ارنالىپتى. كەيىنگى جاس بۋىننان مارافونعا قاتىسۋشىلار كوپ بولدى. ءبارى دە ماعجان اقىننىڭ جىرلارىن ءبىر-بىرىنە دەس بەرمەي جارىسا جاتقا وقىسىپ جاتتى. ىنتالى-اق.

بۇعان رەنجىدىك
بىراق ۇلكەندەر جاعى پوەزياعا ارنالعان جيىندى ءجيى-ءجيى رەسمي جينالىسقا اينالدىرىپ جىبەرىپ جاتتى. قۇلاشىن كەڭ سەرمەپ سويلەيدى. جىر وقىعىسى كەپ جەر تارپىپ تۇرعان جاستى ەلەي بەرمەيدى.

دەسە دە، اقىن ومىرىنە قاتىستى جالپى كوپشىلىك بىلە بەرمەيتىن ءبىرشاما مالىمەت تە، عيبراتتى ءسوز دە ايتىلدى.
شارانى ۇيىمداستىرعان ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانانىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى قولىمىزعا ۇستاتقان ءباسپاسوز رەليزىندە «مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ جاۋاپتى حاتشىسى جاننا قۇرمانعاليەۆا قاتىسادى» دەلىنىپتى. بىراق ول كىسىنى كورە المادىق.

الاش ءسوزى
ماعجان سوزىندەي «تىلگە جۇمساق، جۇرەككە جىلى تيەتىن» ۇلبىرەگەن نازىك اۋەن قازاقتىڭ بۇرىنعى اقىندارىندا بولعان ەمەس. ول جۇرەكتىڭ قوبىزىن شەرتە بىلەدى، ونىڭ جۇرەگىنەن جاس پەن قان ارالاس شىققان ءتاتتى سوزدەرى وزگەنىڭ جۇرەگىنە ءتاتتى ۋ سەبەدى. ماعجان نە جازسا دا، سىرلى، كوركەم، ءساندى جازادى. وقۋشىنىڭ جۇرەگىنە اسەر ەتە المايتىن قۇرعاق ولەڭدى، جابايى جىردى ماعجاننان تابا المايسىز. سۋرەتتى، كەستەلى، كوركەم ءسوز ماعجاننان تابىلادى، ماعجان اقىندى اقىندىق جاعىنان ءسوزسىز سۋرەتشى دەپ ايتۋعا بولادى. ماعجاندى پۋشكينگە تەڭەۋگە اۋىز بارادى. ...اقىندىق جۇزىندە ابايدان سوڭعى ادەبيەتكە جاڭا ءتۇر كىرگىزىپ، سوڭىنا شاكىرت ەرتكەن، مەكتەپ اشقان كۇشتى اقىن ماعجان ەكەنىندە داۋ جوق. ابايدان سوڭ ولەڭ ولشەۋلەرىن تۇرلەندىرگەن تاعى دا ماعجان.
جۇسىپبەك ايماۋىتوۆ

وسىلاي وتكەن جيىنداعى ايتىلعان سىردىڭ ەڭ باستىلارى مىناۋ:

راحىمجان وتارباەۆ، ۇلتتىق اكادەميالىق كىتاپحانانىڭ باس ديرەكتورى:
- ءبىز بۇگىن ماعجان اعامىزدىڭ تويىن باستاساق، كەلەسى ايلاردان باستاپ ءار اي سايىن وسىنداي قازاق حالقىنىڭ ۇلى تۇلعالارىنا ارنالعان كەشتەردى جۇيەلى تۇردە وتكىزىپ تۇرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. الداعى ۋاقىتتاردا «جۇمابەك تاشەنوۆ نەگە ۇمىت قالىپ بارادى؟» دەگەن ماسەلەنى كوتەرمەكپىز. ودان كەيىن «مالىك عابدۋلليندى نەگە ۇمىتىپ بارامىز؟» دەگەن ماسەلە تۇر. ءماشھۇر ءجۇسىپ نەگە نازارىمىزدان تىس قالىپ قويىپ جاتىر؟ نەمەسە قازاق قىزدارىنان شىققان تۇڭعىش اسكەري ۇشقىش، حالىق قاھارمانى حيۋاز دوسپانوۆا اپامىزدى نەگە ەلەۋسىز قالدىردىق؟ ءتىپتى ول كوز جۇمعاندا دا ءبىر اۋىز ءسوز ايتا الماي قالدىق. الدە جوقتاۋشىسى جوق پا؟ جوقتاۋشىسى بۇكىل ەل ەدى عوي. وسىنداي ماسەلەلەردى وسى ۇلكەن شاڭىراقتىڭ استىندا تالقىلاپ، كىتاپ ساقتايتىن ورىن عانا ەمەس، ايتۋلى رۋحاني ورداعا دا اينالدىرماق نيەتىمىز بار.

مۇحتار شاحانوۆ، حالىق اقىنى:
- ءبىزدىڭ الدىڭعى بۋىن اعالارىمىزدىڭ ۇلكەن جەتىستىگى، بارىمىزگە ۇلگى بولاتىن قاسيەتى - ۇلتجاندىلىعى. كەڭەس وداعىنىڭ قىلىشىنان قان تامىپ تۇرعان كەزەڭدە ءبىزدىڭ ماعجانداي ارىستارىمىز ۇلت ءۇشىن ەشتەڭەدەن تايىنعان جوق. باسىن ولىمگە تىكتى. ولاردىڭ ازاماتتىعىن جارقىراتىپ كورسەتۋىمىز كەرەك.

ساۋلە ءمۇسلىموۆا، ماعجاننىڭ ۇلكەن اعاسى ءمۇسلىمنىڭ نەمەرەسى:
- تۋىستارىمىزدىڭ ءبىرىنىڭ ۇيىنەن ماعجان اقىننىڭ كىتابى تابىلىپ، ونى تەك سول ءۇشىن عانا 10 جىلعا سوتتاپ جىبەرگەن كەزدەرى بولعان. اقىن اتامىز اقتالعاننان كەيىن 1988 جىلى العاش رەت باسىلىپ شىققان كىتابىن زىليحا اپايدىڭ (ماعجاننىڭ زايىبىن ايتىپ وتىر - اۆتور) قالاي قۇشاقتاپ جىلاعانى كوز الدىمدا: «قۇداي، ارمانىما شىنىمەن جەتكىزدى مە؟! ەندى قايتا بەرسەم دە بولادى» دەپ... سودان جارتى جىل وتكەندە ول كىسى 96 جاسقا كەلىپ قايتىس بولدى.

دۇكەنباي دوسجان، «قازاقستان مۇراجايلارى» جۋرنالىنىڭ باس رەداكتورى، جازۋشى:
- ماعجاندى الماتىداعى لەسنايا كوشەسىندەگى №89-ۇيدەن 1937 جىلى 28 جەلتوقساندا كەلىپ ۇستاعان. قۇجاتتارعا قاماۋ تۋرالى قاۋلى مەن ءبىر حاتتاما تىركەلگەن. بۇل قاۋلىعا سەرجانت ش.قابىلباەۆ پەن م.مارسەلسكي قول قويعان. مۇنداعى قابىلباەۆ دەپ وتىرعانىم شاراپبەك قابىلباەۆ، كەيىن گەنەرال شەنىنە دەيىن كوتەرىلىپ، قوناەۆتىڭ كەزىندە 1960 جىلدارى 5-6 جىل بويى قازاقستاننىڭ ىشكى ىستەر مينيسترلىگىن باسقارعان. دەنەلى، قارا كىسى بولاتىن. بارلىقتارىڭىز بىلەسىزدەر...

بەسبوعدا التاي، استانا

24 قىركۇيەك 2009

الاش ايناسى