بۇگىن قازاقستان ۇكىمەتى 2025 جىلعى قاڭتار-ماۋسىم ايلارىنداعى اتقارىلعان جۇمىستاردى قورىتىندىلادى. ەلدەگى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋ جانە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ اتقارىلۋ تۋرالى ەسەپ-قيساپ ايتىلدى.

سونىمەن قازاقستان ۇكىمەتى نە دەيدى؟ ۇكىمەت ەسەبىنە كوز جۇگىرتىڭىزدەر:

جىل باسىنان بەرى قازاقستان ەكونوميكاسى 6,2%-عا ءوستى

قازاقستان ەكونوميكاسى وسى جىلعى قاڭتار-ماۋسىم ايلارىنىڭ قورىتىندىلارى بويىنشا 6,2%-عا جەتىپ، وڭ ءوسىمدى كورسەتۋدە. بۇل تۋرالى ۇكىمەت وتىرىسىندا پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى – ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى سەرىك جۇمانعارين باياندادى.

بۇل قارقىن العاشقى بەس ايعا قاراعاندا 0,2%-عا جوعارى جانە سوڭعى 14 جىلداعى ءجىو ءوسۋىنىڭ ەڭ جوعارى كورسەتكىشى بولىپ سانالادى. سالىستىرۋ ءۇشىن، وتكەن جىلدىڭ ۇقساس كەزەڭىندە ءوسىم 3,2%-دى قۇرادى.

ەكونوميكانىڭ ناقتى سەكتورى +8% جانە قىزمەت كورسەتۋ سالاسى بولدى، ول 5,2%-عا ءوستى. كولىك (+22,7%) جانە قۇرىلىس (+18,4%) سالالارى ايتارلىقتاي ۇلەس قوستى. سونداي-اق ساۋدادا جاندانۋ جانە تاۋ-كەن ونەركاسىبىندە تۇراقتى ءوسۋ بايقالادى (+8,4%).وڭدەۋ سەكتورى 5,5%-عا، ال اۋىل شارۋاشىلىعى 3,7%-عا ءوستى.

قازاقستاندا نەگىزگى كاپيتالعا سالىنعان ينۆەستيتسيالار 19,3%-عا ءوستى. ءوسىم بولاشاق ەكونوميكاسىن قالىپتاستىراتىن سالالاردا بايقالادى: ءبىلىم بەرۋ 3,5 ەسەگە، قارجى جانە ساقتاندىرۋ قىزمەتى – 86,2%-عا، وڭدەۋ ونەركاسىبى - 48,9%-عا، دەنساۋلىق ساقتاۋ - 32,8%-عا جانە كولىك - 16,2%-عا ءوستى.

سونىمەن قاتار، وسى جىلدىڭ قاڭتار-مامىر ايلارىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا سىرتقى ساۋدا تاۋار اينالىمى $53,5 ملرد-تى قۇرادى. ەكسپورت $29,8 ملرد-قا جەتتى، بۇل رەتتە وڭدەلگەن تاۋارلاردى شەتەلگە ساتۋ $10,2 ملرد-تى قۇرادى. يمپورت 2,2%-عا ارتىپ، $23,8 ملرد-تى قۇرادى.

سونىمەن قاتار كولىك جانە ساۋدا قىزمەتتەرىن دامىتۋعا استىق تاسىمالداۋ كولەمىن ۇلعايتۋ ەنگىزىلدى. ەكسپورت 35,2%-عا ءوسىپ، 11,8 ملن توننا استىق پەن ۇنعا جەتتى، ال 9 ملن توننا استىق – بۇل سوڭعى 13 جىلدا تىركەلگەن ەڭ جوعارى كولەم. نەگىزگى باعىتتارى – وزبەكستان، تاجىكستان، يران، ازەربايجان.

«سىرتقى ساۋدانىڭ جالپى تومەندەۋىنە قاراماستان، قازاقستان $6 ملرد كولەمىندە وڭ ساۋدا بالانسىن ساقتاپ وتىر»، — دەدى سەرىك جۇمانعارين.

قازاقستاندا قايتا وڭدەۋ، قۇرىلىس جانە ءوندىرۋ كولەمى ارتتى

سەرىك جۇمانعاريننىڭ ايتۋىنشا، وڭدەۋ ونەركاسىبىندە ءوندىرىس كولەمى 5,5%-عا وسكەن. اتالعان وسىمگە ماشينا جاساۋداعى ءوندىرىستى 11,1%-عا، تاماق ونىمدەرىن – 10%-عا، مۇناي وڭدەۋ ونىمدەرىن – 9,6%-عا، مەتالل بۇيىمدارىن – 14,6%-عا، قۇرىلىس ماتەريالدارىن – 8,6%-عا جانە حيميا ونەركاسىبى ونىمدەرىن – 7%-عا ارتتىرۋ ەسەبىنەن قول جەتكىزىلدى.

جوعارى ءوسۋ قارقىنىن تاۋ-كەن ونەركاسىبى ساقتاپ وتىر (+8,4%). بۇل مۇناي ءوندىرۋدىڭ 11,6%-عا جانە كومىر ءوندىرۋدىڭ 11,7%-عا ارتۋىنا بايلانىستى. سونىمەن قاتار قۇرىلىستىڭ ءوسۋ قارقىنى 18,4%-عا دەيىن جەدەلدەدى. 7,9 ملن م2 تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى، بۇل وتكەن جىلدىڭ ءتيىستى كەزەڭىنەن 6,6%-عا ارتىق.

بيۋدجەت كىرىسى جوسپارلى كورسەتكىشتەردەن اسىپ ءتۇستى

«ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ كىرىسى 11,4 ترلن تەڭگەنى قۇرادى، بۇل وتكەن جىلدىڭ سايكەس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 118,8%. بۇل سالىق ءتارتىبى مەن قازاقستان ەكونوميكاسىنىڭ ءوسۋىنىڭ ناتيجەسى»، — دەپ اتاپ ءوتتى سەرىك جۇمانعارين.

ءبىرىنشى جارتىجىلدىقتا «بايتەرەك» حولدينگى جەلىسى بويىنشا باسىم سالالاردى قارجىلاندىرۋ كولەمى 2,9 ترلن تەڭگەنى قۇرادى. پرەمەر-ءمينيستردىڭ ورىنباسارى – ۇلتتىق ەكونوميكا ءمينيسترى سەرىك جۇمانعاريننىڭ مالىمەتىنشە، جىل سوڭىنا دەيىن ونى 8 ترلن تەڭگەگە دەيىن جەتكىزۋ جوسپارلانىپ وتىر.

«بۇل ەكونوميكاعا قوسىمشا ءوسىم بەرەدى – شامامەن 1,3 پايىز. حولدينگتى بيۋدجەتتەن كاپيتالداندىرۋ ەكىنشى جارتىجىلدىقتا جالعاساتىن بولادى. بۇل ءبىزدىڭ ناقتى سەكتوردىڭ مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋگە قوسقان تىكەلەي ۇلەسىمىز»، — دەپ تۇيىندەدى سەرىك جۇمانعارين.

5 ترلن تەڭگەگە جۋىق قوسىمشا تۇسىمدەردى جاڭا سالىق جۇيەسى قامتاماسىز ەتەدى. جاڭا سالىق تەتىكتەرى بيۋدجەتكە شامامەن 3-5 ترلن تەڭگە قوسىمشا ءتۇسىم بەرەدى. بۇل بيۋدجەتتىڭ كىرىس بولىگىن نىعايتۋعا جانە ەكونوميكانىڭ ءوسۋىن ىنتالاندىرۋدا مەملەكەتتىڭ مۇمكىندىكتەرىن كەڭەيتۋگە ىقپال ەتەدى.

2025 جىلى شامامەن $25 ملرد تىكەلەي ينۆەستيتسيا تارتۋ جوسپارلانۋدا

بيىل شامامەن $25 ملرد تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيا تارتۋ جوسپارلانۋدا. سەرىك جۇمانعاريننىڭ ايتۋىنشا، بۇل ءۇشىن بەلسەندى ءتاسىل قولدانىلادى.

«بيزنەس قاجەتتىلىكتەرىنە باعدارلانعان وڭىرلىك ينۆەستيتسيالىق باعدارلامالار قالىپتاستىرىلدى. ولار شەتەلدە ينۆەستورلاردى نىساناعا الۋ ءۇشىن نەگىز بولادى. Fast Track نەمەسە «جاسىل ءدالىز» جۇيەسى بويىنشا ەكونوميكانىڭ باسىم سالالارىندا 134 ينۆەستور مەملەكەتتىك قىزمەتتەردى جەدەل الۋدان ءوتتى»، — دەپ اتاپ ءوتتى ۆيتسە-پرەمەر.

تاريفتەردىڭ جوسپارلى ءوسۋى تومەندەۋ جاعىنا قاراي قايتا قارالدى

«ءتاريفتى ينۆەستيتسياعا ايىرباستاۋ» ساياساتى شەڭبەرىندە 2025 جىلى رەتتەلەتىن قىزمەتتەرگە تاريفتەردىڭ ءوسۋى ورتا ەسەپپەن 14%-دى قۇرادى. بۇل كوممۋنالدىق ينفراقۇرىلىمدى جاڭعىرتۋ ءۇشىن رەسۋرس بەردى: جىل باسىنان بەرى تكش سالاسىنا 150 ملرد تەڭگەدەن استام ينۆەستيتسيا باعىتتالدى، ال جىل سوڭىنا دەيىن سالىمدار كولەمى 1 ترلن تەڭگەدەن اسادى. سونىمەن قاتار حالىققا جۇكتەمەنى تەجەۋ بويىنشا شارالار قابىلدانۋدا. تاريفتەردىڭ بولجامدى ءوسۋى بۇرىن جوسپارلانعان وسىمدەردى قايتا قاراۋ ەسەبىنەن شەكتەلگەن.

قازاقستانداعى ىسكەرلىك بەلسەندىلىك يندەكسى 50,6 تارماقتى قۇرادى

ۇلتتىق بانك توراعاسى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا ەلىمىزدەگى ىسكەرلىك بەلسەندىلىك دەڭگەيى تۋرالى باياندادى. ول ىسكەرلىك بەلسەندىلىك يندەكسى ماۋسىم ايىنىڭ قورىتىندىسى بويىنشا 50,6 تارماقتى قۇراعانىن اتاپ ءوتتى.

«بۇل كورسەتكىش ون جەتىنشى اي قاتارىنان وڭ ايماقتا قالىپتاسۋدا. بيزنەس-كليمات يندەكسى 11,6 تارماقتى قۇرادى. بيزنەس جۇرگىزۋدىڭ قازىرگى جانە بولاشاقتاعى شارتتارى وڭ باعالانىپ وتىر»،  — دەدى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ.

جىل باسىنان بەرى تەڭگەنىڭ باعامى 1%-عا نىعايدى

قر ۇب ۇلتتىق بانك توراعاسى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ ۇكىمەت وتىرىسىندا تەڭگەنىڭ ايىرباستاۋ باعامىنىڭ ديناميكاسى تۋرالى باياندادى. ول جىل باسىنان بەرى تەڭگەنىڭ باعامى ءبىر دوللار ءۇشىن 519,73 تەڭگەگە دەيىن، ياعني 1%-عا نىعايعانىن حابارلادى.

سىرتقى فاكتورلار بويىنشا الەمدىك ساۋدا سوعىستارىنا بايلانىستى نارىقتاعى قۇبىلمالىلىق جانە رەسەي ءرۋبلىنىڭ نىعايۋى بايقالادى. سونىمەن قاتار، مۇناي باعاسى شامامەن ءبىر باررەل ءۇشىن $70 دوللار دەڭگەيىندە قالىپتاستى.

ىشكى فاكتورلار بويىنشا جىلدىڭ العاشقى ايلارىندا ۇلتتىق ۆاليۋتانى قولداۋعا يمپورتتىق ساتىپ الۋدىڭ قىسقارۋى مەن ەكسپورتتاۋشىلاردىڭ سالىق تولەمدەرى ەسەبىنەن ۆاليۋتا ۇسىنىسىنىڭ ۇلعايۋى اسەر ەتتى. سونىمەن بىرگە، وتكەن ايدىڭ ەكىنشى جارتىسىنان بەرى ۆاليۋتا نارىعىندا سۇرانىستىڭ ارتۋىنا بايلانىستى تەڭگەنىڭ ايىرباستاۋ باعامىنىڭ ماۋسىمدىق وزگەرىسى بايقالادى. وعان حالىق اراسىندا دەمالىس كەزەڭىنىڭ باستالۋى، بيۋدجەتتىك باعدارلامالار مەن مەملەكەتتىك ساتىپ الۋدى بەلسەندى ىسكە اسىرۋعا بايلانىستى زاڭدى تۇلعالار جاعىنان دوللارعا دەگەن سۇرانىسىنىڭ ءوسۋى نەگىزگى فاكتورى بولدى. دەسە دە، بۇل وزگەرىستەر قىسقا مەرزىمدى جانە بىرقالىپتى سيپاتقا يە.

«جالپى سىرتقى ورتا قالىپتى. ال ىشكى فاكتورلار ماۋسىمدىق سيپاتقا يە. بۇل جاعدايدا ايىرباستاۋ باعامىنىڭ ايتارلىقتاي وزگەرۋى ءۇشىن نەگىز جوق. ۇلتتىق بانك تەڭگەرىمسىزدىكتىڭ جيناقتالۋىن بولدىرمايتىن يكەمدى باعام بەلگىلەۋ رەجيمىن ۇستانۋدى جالعاستىرادى»، — دەدى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ.

جالپى حالىقارالىق رەزەرۆتەر جىل باسىنان بەرى 7,4%-عا ءوستى

قر ۇب جالپى حالىقارالىق رەزەرۆتەر جىل باسىنان بەرى 7,4%-كە ءوسىپ، ماۋسىم ايىنگىڭ سوڭىندا 112,3 ملرد دوللار بولدى. تيمۋر سۇلەيمەنوۆ ۇلتتىق بانكتىڭ التىن-ۆاليۋتا رەزەرۆتەرى جىل باسىنان بەرى 52 ملرد دوللارعا دەيىن ياعني 13,5%-كە ۇلعايعانىن اتاپ ءوتتى. ۇلتتىق قوردىڭ اكتيۆتەرى جىل باسىنان 2,6%-كە ۇلعايىپ، 60,3 ملرد دوللاردى قۇرادى.

«ۇلتتىق قورعا تۇسەتىن تۇسىمدەر جىل باسىنان 1,8 ترلن تەڭگە، ال ۇلتتىق قوردان رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتكە ترانسفەرت كولەمى 3,1 ترلن تەڭگە بولدى. ۇلتتىق قوردىڭ 6 ايداعى ينۆەستيتسيالىق تابىسى 7,8% نەمەسە 4,7 ملرد دوللار قۇراعانىن اتاپ ءوتۋ قاجەت»، — دەدى تيمۋر سۇلەيمەنوۆ.

2025 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىندا بيۋدجەت كىرىسى جوسپاردان اسىپ ءتۇستى

پرەمەر-ءمينيستردىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا قارجى ءمينيسترى ءمادي تاكيەۆ 2025 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىنداعى كىرىستەردىڭ ورىندالۋ قورىتىندىلارىن ۇسىندى.

ونىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىك بيۋدجەتتىڭ كىرىسى شامامەن 11 ترلن تەڭگەنى نەمەسە جوسپارعا 106,4% قۇرادى.رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت 31 ملرد تەڭگەدەن اسا ارتىعىمەن ورىندالىپ، 100,5% اتقارىلدى. بۇل يمپورتقا سالىناتىن قوسىلعان قۇن سالىعى، شيكى مۇنايعا ەكسپورتتىق كەدەندىك باج جانە كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعى تۇسىمدەرىنىڭ ەسەبىنەن قامتاماسىز ەتىلدى. جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەر دە سەنىمدى ءوسىم كورسەتتى: كىرىستەر 117% نەمەسە 656,6 ملرد تەڭگەگە اتقارىلدى. جوسپاردىڭ ارتىعىمەن ورىندالۋى جەكە تابىس سالىعى، كورپوراتيۆتىك تابىس سالىعى جانە الەۋمەتتىك سالىق ەسەبىنەن قالىپتاستى.

وتكەن جىلدىڭ 6 ايىمەن سالىستىرعاندا كىرىستەردىڭ ءوسۋ قارقىنى مەملەكەتتىك بيۋدجەت بويىنشا 118,8%، ونىڭ ىشىندە رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت بويىنشا 122% جانە جەرگىلىكتى بيۋدجەت بويىنشا 114,3% قۇرادى. سونىمەن قاتار، سالىقتىق، كەدەندىك اكىمشىلەندىرۋدىڭ ارقاسىندا 492 ملرد. تەڭگە قوسىمشا تۇسىمدەر قامتاماسىز ەتىلدى. جىل باسىنان بەرى قوسىلعان قۇن سالىعىن قايتارۋ كولەمى، وتكەن جىلدىڭ دەڭگەيىنەن 12% ارتىق ورىندالىپ، 768 ملرد تەڭگەنى قۇرادى.

«بۇل جاي عانا تسيفرلاردىڭ ءوسۋى ەمەس – بۇل ەكونوميكاعا وتىمدىلىكتىڭ ناقتى اعىنى، ەكسپورتتاۋشىلاردى، وندىرۋشىلەردى جانە اگراريلەردى قولداۋ بولىپ سانالادى. مۇنداي سەرپىنگە، قوسىمشا قۇن سالىعىن قايتارۋدىڭ جەڭىلدەتىلۋىمەن جانە ەكسپورتتاۋشىلاردىڭ وتىنىمدەرىن باسىمدىق بەرە وتىرىپ قاراۋمەن قول جەتكىزىلدى. 2025 جىلى وتەماقىلار/دىڭ جالپى كولەمى، شامامەن 2 ترلن تەڭگە دەڭگەيىندە بولجانۋدا»،  – دەدى ءمادي تاكيەۆ.

بيۋدجەتتىڭ نەگىزگى شىعىستارى الەۋمەتتىك بلوكقا باعىتتالعان

پرەمەر-ءمينيستردىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا قارجى ءمينيسترى ءمادي تاكيەۆ 2025 جىلدىڭ ءبىرىنشى جارتىجىلدىعىنداعى شىعىستاردىڭ ورىندالۋ قورىتىندىلارىن ۇسىندى. مينيستر اتاپ وتكەندەي، مەملەكەتتىك بيۋدجەت شىعىستارى 92%-عا، رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت شىعىستارى 91,5%-عا، جەرگىلىكتى بيۋدجەت شىعىستارى 96,3%-عا ورىندالدى. رەسپۋبليكالىق بيۋدجەتتىڭ نەگىزگى شىعىستارى كەلەسى سالالارعا باعىتتالدى:

*الەۋمەتتىك بلوكقا – 4,3 ترلن تەڭگە;

*وڭىرلەردى قولداۋعا – 3,6 ترلن تەڭگە;

*ناقتى سەكتورعا – 800 ملرد تەڭگە ءبولىندى.

بارلىق نەگىزگى الەۋمەتتىك مىندەتتەمەلەر تولىعىمەن ورىندالدى، سونىڭ ىشىندە:

*زەينەتاقى مەن جاردەماقى – 3,2 ترلن. تەڭگە;

*وڭىرلەرگە سۋبۆەنتسيالار – 2,9 ترلن. تەڭگە;

*مىندەتتى مەديتسينالىق ساقتاندىرۋ قورىنا باعىتتالعان نىسانالى جارنا سوماسى – 794 ملرد. تەڭگەنى قۇرادى.

جەرگىلىكتى بيۋدجەتتەر الەۋمەتتىك سالا مەن نەگىزگى قىزمەتتەردىڭ باسىمدىق بەرە وتىرىپ قارجىلاندىرىلدى. جالپى سوما 8 ترلن. تەڭگەنى قۇرادى.

پرەمەر-ءمينيستردىڭ توراعالىعىمەن وتكەن ۇكىمەت وتىرىسىندا قارجى ءمينيسترى ءمادي تاكيەۆ ەلگە زاڭسىز شىعارىلعان اكتيۆتەردى قايتارۋ جانە وسى قاراجات ەسەبىنەن الەۋمەتتىك ماڭىزى بار جوبالاردى ىسكە اسىرۋ جونىندەگى جۇمىس تۋرالى باياندادى. ونىڭ دەرەكتەرى بويىنشا مەملەكەتكە قايتارىلعان اكتيۆتەر قاراجاتى ەسەبىنەن ارناۋلى مەملەكەتتىك قورعا 434,3 ملرد تەڭگە ءتۇستى. بۇگىنگى تاڭدا وسى قاراجاتتىڭ ىشىنەن 318,1 ملرد تەڭگە سوماسىنا 406 الەۋمەتتىك ماڭىزى بار جوبا قارجىلاندىرىلدى، ونىڭ ىشىندە:

*سۋمەن جابدىقتاۋ جانە سۋ بۇرۋ جەلىسىنىڭ 230 جوباسى;

*162 دەنساۋلىق ساقتاۋ جوباسى;

ء*بىلىم بەرۋ سالاسىنداعى 10 جوبا;

*سپورت سالاسىنداعى 4 جوبا.

قازاقستاننىڭ مەملەكەتتىك قارىزى بەلگىلەنگەن ليميت شەگىندە قالادى

قارجى ءمينيسترى ءمادي تاكيەۆتىڭ دەرەكتەرى بويىنشا، 1 شىلدەدەگى جاعداي بويىنشا مەملەكەتتىك قارىز 31,9 ترلن تەڭگەنى نەمەسە ءجىو-گە 21,1%-دى قۇراپ، جىل باسىنان بەرى 40 ملرد تەڭگەگە ۇلعايدى. نەگىزگى ءوسۋ فاكتورى – رەسپۋبليكالىق بيۋدجەت تاپشىلىعىن قارجىلاندىرۋ جانە بۇدان بۇرىن تارتىلعان قارىزداردى يگەرۋ بولىپ تابىلادى. بۇل رەتتە، جالپى ىشكى ءونىمنىڭ ءوسىمى قارقىنىنىڭ ارقاسىندا، مەملەكەتتىك بورىشتىڭ جالپى ىشكى ونىمگە قاتىناسى تومەندەۋى جالعاسۋدا:

*2020 جىلعى 29,2%-دان،

*2024 جىلى 23,5%-عا دەيىن.

وسىلايشا، 2030 جىلعا دەيىنگى قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مەملەكەتتىك قارجىسىن باسقارۋ تۇجىرىمداماسىندا بەلگىلەنگەن جالپى ىشكى ونىمگە 32% كولەمىندەگى مەملەكەتتىك بورىش ءليميتى ساقتالىپ وتىر. بۇدان باسقا، وسى جىلدىڭ 24 ماۋسىمىندا قارجى مينيسترلىگى $2,5 ملرد سوماسىنا ەۆروبوندتار ورنالاستىردى.

بۇل جيىنتىق بورىشتى ۇلعايتپاي، 2015 جىلعى سىرتقى مىندەتتەمەلەر بويىنشا الداعى تولەمدەردى تولىعىمەن قايتا قارجىلاندىرۋعا مۇمكىندىك بەردى. وسىلايشا، سىرتقى نارىقتا كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور سۋبەكتىلەرى/نىڭ بولاشاقتا قارىز الۋى ءۇشىن كىرىستىلىك باعدارى ايقىندالدى.

قازاقستانداعى نىسانداردىڭ 70%-دان استامى باسەكەلەستىك ورتاعا بەرىلگەن

ءمينيستردىڭ ايتۋىنشا، مەملەكەتتىك جانە كۆازيمەملەكەتتىك سەكتور نىساندارىن باسەكەلەستىك ورتاعا بەرۋ جۇمىستارى جالعاسۋدا. جەكەشەلەندىرۋدىڭ 2021-2025 جىلدارعا ارنالعان كەشەندى جوسپارى 638 نىساندى قامتىدى. بۇگىنگى تاڭدا 396 نىسان نەمەسە 73% باسەكەلەس ورتاعا بەرىلىپ، تۇسىمدەر 922 ملرد تەڭگەنى قۇرادى. قازىرگى تاڭدا:

*153 نىسان – ساتىلىم الدىنداعى دايىندىقتا;

*20 نىسان – ساتىلىمدا;

*69 نىسان - تاراتۋ ۇستىندە. سونىمەن قاتار ۇلتتىق جەكەشەلەندىرۋ وفيسىمەن بىرلەسە وتىرىپ، كەشەندى جوسپارعا قوسۋ ءۇشىن 475 نىسان ازىرلەندى.

قازاقستاندا 7,9 ميلليون م2 تۇرعىن ءۇي پايدالانۋعا بەرىلدى

2025 جىلدىڭ ءى جارتىجىلدىقتاعى قورىتىندىسى بويىنشا قۇرىلىس جۇمىستارىنىڭ كولەمى 3,3 تريلليون تەڭگەنى قۇراپ، وتكەن جىلدىڭ ۇقساس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 18,4%-عا ارتتى. بۇل تۋرالى ۇكىمەت وتىرىسىندا ونەركاسىپ جانە قۇرىلىس ءمينيسترى ەرسايىن ناعاسپاەۆ مالىمدەدى.

وڭ ديناميكا ەلىمىزدىڭ 20 ءوڭىرىنىڭ 19-ىندا تىركەلگەن. باستى نازار تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىنا سالىنىپ وتىر. بيىلعا جوسپار – 19,2 ميلليون م2 تۇرعىن ءۇي، ونىڭ 7,9 ميلليونى العاشقى جارتى جىلدىقتا پايدالانۋعا بەرىلىپ، وتكەن جىلدىڭ ۇقساس كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا مۇنداعى كورسەتكىش 6,6%-عا ارتتى. ەڭ كوپ ءوسىم تۇركىستان، اقمولا، ۇلىتاۋ، جەتىسۋ وبلىستارى مەن شىمكەنت قالاسىندا تىركەلىپ وتىر. مينيستر اتاپ وتكەندەي، جالپى قۇرىلىس سالاسى 2010 جىلدان بەرى 7% شاماسىندا ءوسىم كورسەتىپ كەلەدى. ال سوڭعى ەكى جىلدا ناقتى كولەم يندەكسى تۇراقتى تۇردە 115%-دان جوعارى بولىپ وتىر.

ولجاس بەكتەنوۆتىڭ قورىتىندىسى

«مەملەكەت باسشىسىنىڭ ەكونوميكالىق ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋ جونىندەگى تاپسىرمالارىن ورىنداۋ اياسىندا ۇكىمەت تاراپىنان جۇيەلى شارالار قابىلدانىپ، ىسكە اسىرىلىپ جاتىر. نەگىزگى كورسەتكىشتەر بويىنشا وڭ ديناميكا بار. ينۆەستيتسيالاردى بەلسەندى تۇردە تارتۋ ءتۇرلى سالالاردا اسا ماڭىزدى بىرقاتار ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى باستاۋعا ىقپال ەتتى»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.

سونىمەن قاتار مەملەكەت باسشىسىنىڭ ورتالىق ازيا وڭىرىندەگى تۇڭعىش سۋپەركومپيۋتەر كلاستەرىن ىسكە قوسقانى اتاپ ءوتىلدى. ونى قولدانۋ كەڭ اۋقىمدى تسيفرلاندىرۋ مەن اشىقتىقتى ارتتىرىپ، كوپتەگەن ەكونوميكالىق ماسەلەلەردى جەدەل شەشۋگە مۇمكىندىك بەرەدى.

ۇكىمەت وتىرىسىندا پرەمەر-مينيستر ەكونوميكا ءوسىمىنىڭ وڭ ديناميكاسىن ساقتاۋ جانە ونى ودان ءارى تۇراقتى دامىتۋ ءۇشىن بىرقاتار تاپسىرمالار بەردى. نەگىزگى كاپيتالعا سالىناتىن ينۆەستيتسيالار مەن تىكەلەي شەتەلدىك ينۆەستيتسيالار بويىنشا نىسانالى كورسەتكىشتەردىڭ ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋ كەرەكتىگى اتاپ ءوتىلدى. وسىعان بايلانىستى وڭىرلىك ينۆەستيتسيالىق شتابتاردىڭ الاڭىن بەلسەندى پايدالانۋ مىندەتى قويىلدى. جوعارى تەحنولوگيالىق ءونىم شىعارۋ سالاسىندا ەكسپورتقا باعدارلانعان جوبالارعا باسا نازار اۋدارۋ تاپسىرىلدى. سالالىق ۆەدومستۆولارعا وڭدەۋشى ونەركاسىپ سەكتورىن دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ بويىنشا مىندەتتەر جۇكتەلدى.

«وڭدەۋ ونەركاسىبىنىڭ تۇراقتى ءوسۋى ءۇشىن ۇزاق مەرزىمدى تاپسىرىستارمەن قامتاماسىز ەتە وتىرىپ، وتاندىق كاسىپورىنداردىڭ وندىرىستىك جۇكتەمەسىن ارتتىرۋ كەرەك. مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگاندار وڭدەۋگە ارنالعان شيكىزاتتى اكەلۋ ماسەلەلەرىن جان-جاقتى پىسىقتاۋعا ءتيىس. سونىمەن قاتار ارنايى ەكونوميكالىق جانە يندۋستريالىق ايماقتاردا ءتيىستى ينجەنەرلىك، سونداي-اق كولىك ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋ جۇمىستارىن جەدەلدەتۋ قاجەت. وسى باعىتتا حالىقارالىق قارجى ۇيىمدارىنىڭ قاراجاتىن نەعۇرلىم بەلسەندى تارتۋ كەرەك»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.

مەملەكەت باسشىسىنىڭ جولداردى قايتا رەكونسترۋكتسيالاۋ جانە وتكىزۋ پۋنكتتەرىن جاڭعىرتۋ جونىندەگى تاپسىرماسىن جۇزەگە اسىرۋ 2028 جىلعا قاراي جۇك تاسىمالىن ەكى ەسەگە ارتتىرادى. ۇكىمەتتە ەلىمىزدىڭ 2025 جىلعى قاڭتار-ماۋسىمداعى الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق دامۋىن قورىتىندىلاۋ كەزىندە ونداعى ترانزيتتىك-كولىك سالاسىنىڭ زور ۇلەسى اتالىپ ءوتتى.

«ەلىمىزدىڭ ترانزيتتىك الەۋەتىن ودان ءارى كەڭەيتۋ ءۇشىن ايتارلىقتاي رەزەرۆتەر بار. وسى رەتتە كولىك دالىزدەرىنىڭ وتكىزۋ قابىلەتىن ارتتىرۋ شارالارىن جەدەلدەتۋدى تاپسىرامىن. ونىڭ ىشىندە الداعى جىلدارى 3 مىڭ شاقىرىمنان استام اۆتوكولىك جولىن كۇردەلى جوندەۋ، وتكىزۋ بەكەتتەرىن جاڭعىرتۋ، قازاقستان ارقىلى وتەتىن تەمىرجول ءدالىزى اياسىندا جاڭا جوبالاردى ىسكە اسىرۋ، حالىقارالىق اۆياحابتار قۇرۋ جۇمىستارى باستى نازاردا بولۋعا ءتيىس. بۇل شارالار 2028 جىلعا قاراي اۋە كولىگىمەن جۇكتەردى تاسىمالداۋ كولەمىن، سونداي-اق 2027 جىلعا قاراي تەمىرجول ءترانزيتىن 2 ەسەگە ارتتىرۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. بۇعان قوسا ەگىن وراعى مەن جىلىتۋ ماۋسىمىنا دەر كەزىندە دايىندالۋ ءۇشىن ىشكى تاسىمال كولەمىن ۇلعايتۋ قاجەت»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ ۇكىمەت وتىرىسى كەزىندە.

ولجاس بەكتەنوۆ گاز وڭدەۋ زاۋىتتارىنىڭ قۇرىلىسىن جەدەلدەتۋدى جانە تەڭىز كەن ورنىنداعى نەگىزگى مۇناي-گاز جوبالارىن اياقتاۋدى تاپسىردى.

«مۇناي-گاز سالاسىندا تەڭىز كەن ورنىنداعى بولاشاق كەڭەيتۋ جوباسىن جانە ۇڭعىما ەرنەۋىنىڭ قىسىمىن باسقارۋ جوباسىن تولىق ىسكە قوسۋدى اياقتاۋ قاجەت. سونىمەن قاتار گاز وڭدەۋ زاۋىتتارىن سالۋ جوبالارىن ىسكە اسىرۋدى جەدەلدەتۋدى تاپسىرامىن»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.

ۇكىمەت وتىرىسى بارىسىندا پرەمەر-مينيستر ورتالىق جانە جەرگىلىكتى اتقارۋشى ورگاندارعا ينفلياتسيانى باقىلاۋ جانە تومەندەتۋ جونىندەگى ءىس-شارالار كەشەنىنىڭ ساپالى ورىندالۋىن قامتاماسىز ەتۋدى تاپسىردى.

«باعانى تۇراقتاندىرۋ – ۇكىمەت پەن اكىمدىكتەر جۇمىسىنىڭ ماڭىزدى باسىمدىعى بولىپ سانالادى. وڭىرلەر ىشكى نارىقتى ونىممەن قامتاماسىز ەتۋ جانە دەلدالدىق سحەمالاردى انىقتاۋ جۇمىستارىن كۇشەيتۋگە ءتيىس. بۇل ورايدا تۇراقتاندىرۋ قورلارى، فورۆاردتىق كەلىسىمدەر، سۋبسيديالاۋ جانە باعا تۇراقتىلىعىن قامتاماسىز ەتۋ سياقتى ءتيىمدى قۇرالدار بار. سونىمەن قاتار الەۋمەتتىك ماڭىزى بار ازىق-تۇلىك تاۋارلارىن وندىرۋگە ارنالعان باسىم داقىلداردىڭ ەگىس القاپتارىن ۇلعايتۋ كەرەك. بارلىق باعىتتار مەن سالالار بويىنشا كەڭ اۋقىمدى شارالاردى جۇزەگە اسىرۋ تۇراقتى ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ بەرىك نەگىزى بولىپ سانالادى»، — دەپ اتاپ ءوتتى ولجاس بەكتەنوۆ.

Abai.kz