قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ  جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات يراك ەلەكەەۆ (سۋرەتتە) رەسپۋبليكا پرەمەر-ءمينيسترى ك. ماسىموۆكە ساۋال جولدادى.

وندا: 1920-1930 جىلداردا بولعان قازاقستانداعى اشتىق-زۇلمات ماسەلەسىنە قاتىستى ساۋالدار قويىلعان.

«ول ويىما  تۇرتكى بولعان قوسىمشا سەبەپتەر سوڭعى جىلدارى جارىق كورگەن دەموگراف-عالىم ماقاش ءتاتىموۆتىڭ زەرتتەۋلەرى  جانە وسى جىلدىڭ 11-ءشى قىركۇيەگىندە الماتىدا وتكەن «اشارشىلىققا ساياسي باعا بەرۋ» اتتى عىلىمي كونفەرەنتسيا.

ەندى مەن رەسمي دەرەكتەردەن الىنعان تسيفرلارعا جۇگىنەيىن.  قازاقستانداعى قازاقتاردىڭ سانى 1926 ج. ساناق بويىنشا 3 ملن. 969 مىڭ بولسا، 1930 ج. 4 ملن. 317 مىڭعا جەتكەن. ال 1937ج. ساناق  قورىتىندىسى 2 ملن. 836 مىڭ ، ايىرماسىندا 1 ملن. 454 مىڭ ادام جوق. عالىم م.ءتاتىموۆ سول ساناقتىڭ اراسىندا 616 مىڭ ءوز ورنىنان شەتەلگە كوشكەنىڭ جانە ونىڭ زەرتتەۋلەرى بويىنشا 30-شى جىلدارداعى اشتىقتا 2 ملن. 230 مىڭ قازاق قىرىلعان.11.09.2009 ج. عىلىمي كونفەرەنتسيا مىنبەرىنەن  20-30-شى جىلعى زۇلماتتاردان جالپى سانى 4 ملن. 100 مىڭ قازاق قىرىلعان دەپ شەشىپ وتىر.ولار بۇعان 20-شى جىلدارداعى اشتىق، 37-39 جج. رەپرەسسيا قۇرباندارىن كىرگىزگەن سياقتى.نەدە بولسا بۇل ۇلتتىق قاسىرەت قازاق حالقىنىڭ باسىنان كەشكەن 1723 جىلعى «اقتابان شۇبىرىندىدان» 2,5-3 ەسەدەي كوپ.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ  جالپى وتىرىسىندا دەپۋتات يراك ەلەكەەۆ (سۋرەتتە) رەسپۋبليكا پرەمەر-ءمينيسترى ك. ماسىموۆكە ساۋال جولدادى.

وندا: 1920-1930 جىلداردا بولعان قازاقستانداعى اشتىق-زۇلمات ماسەلەسىنە قاتىستى ساۋالدار قويىلعان.

«ول ويىما  تۇرتكى بولعان قوسىمشا سەبەپتەر سوڭعى جىلدارى جارىق كورگەن دەموگراف-عالىم ماقاش ءتاتىموۆتىڭ زەرتتەۋلەرى  جانە وسى جىلدىڭ 11-ءشى قىركۇيەگىندە الماتىدا وتكەن «اشارشىلىققا ساياسي باعا بەرۋ» اتتى عىلىمي كونفەرەنتسيا.

ەندى مەن رەسمي دەرەكتەردەن الىنعان تسيفرلارعا جۇگىنەيىن.  قازاقستانداعى قازاقتاردىڭ سانى 1926 ج. ساناق بويىنشا 3 ملن. 969 مىڭ بولسا، 1930 ج. 4 ملن. 317 مىڭعا جەتكەن. ال 1937ج. ساناق  قورىتىندىسى 2 ملن. 836 مىڭ ، ايىرماسىندا 1 ملن. 454 مىڭ ادام جوق. عالىم م.ءتاتىموۆ سول ساناقتىڭ اراسىندا 616 مىڭ ءوز ورنىنان شەتەلگە كوشكەنىڭ جانە ونىڭ زەرتتەۋلەرى بويىنشا 30-شى جىلدارداعى اشتىقتا 2 ملن. 230 مىڭ قازاق قىرىلعان.11.09.2009 ج. عىلىمي كونفەرەنتسيا مىنبەرىنەن  20-30-شى جىلعى زۇلماتتاردان جالپى سانى 4 ملن. 100 مىڭ قازاق قىرىلعان دەپ شەشىپ وتىر.ولار بۇعان 20-شى جىلدارداعى اشتىق، 37-39 جج. رەپرەسسيا قۇرباندارىن كىرگىزگەن سياقتى.نەدە بولسا بۇل ۇلتتىق قاسىرەت قازاق حالقىنىڭ باسىنان كەشكەن 1723 جىلعى «اقتابان شۇبىرىندىدان» 2,5-3 ەسەدەي كوپ.

تاريحي دەرەكتەر مەن تاريحشىلار بۇل سۇمدىقتى  فيليپپ گولوششەكين باستاعان «كىشى وكتيابر» اتتى قازاققا قارسى  قولدان جاسالعان قىرعىن دەپ كەلەدى. ول دا راس شىعار. كونفەرەنتسياعا قاتىسقان عالىم سالىق زيمانوۆ سول كەزدەگى 40 ملن. باس مالدان 4 ملن. عانا قالعان دەگەن دەرەك كەلتىردى.

ەندى مەنىڭ ۇسىنىسىم:

1. اشتىق-زۇلمات جىلدارىن ناقتى زەرتتەيتىن  ۇكىمەت تاراپىنان مەملەكەتتىك كوميسسيا قۇرىلسا دەيمىن.
2. اشارشىلىق قۇرباندارىنا ەسكەرتكىش-كومپلەكستەر (ازا ورنى) ورناتىلسا ونى قايدا، قاي جەرگە ورناتۋدى ۇكىمەت تاراپىنان قۇرىلعان كوميسسيا ۇسىنسا دۇرىس بولار ەدى.
3. جاستار،ەرتەڭگى بولاشاق سول كەزەڭدەگى ەل باسىنا تۇسكەن الاپات اشتىق پەن قۋعىن-سۇرگىندى ۇمىتپاس ءۇشىن مەكتەپ وقۋلىقتارىنا كەڭىرەك  سول جىلداردىڭ تاريحى مەن اقپاراتتارى ەنگىزىلسە.

اشارشىلىق قۇرباندارى بارشا قازاققا، ءتىپتى وسى زالدا وتىرعان مەنىڭ ارىپتەستەرىمنىڭ بارىنە قاتىسى بار. ولگەندەر اربىرەۋىمىزدىڭ اتامىز،بابامىز، قالا بەرسە قانداسىمىز. ولاردى ەشقاشان ەستەن شىعارماۋىمىز كەرەك. سول ءناۋبات جىلدار حالقىمىزدىڭ ءوسۋ سانىن 100-125 جىلعا شەگەرىپ تاستاعان. قازىرگى عالىمداردىڭ  زۇلمات جىلدار بولماسا، قازاقتىڭ سانى 30 ملنعا. بارىپ قالادى دەگەن بولجامدارى جاي ەمەس.

قازاقستان دەگەن مەملەكەتكە  ءتۇبىر ات بەرىپ وتىرعان قازاقتاردى،ولاردىڭ وشكەنى مەن وتكەنىن قادىرلى كارىم قاجامقانۇلى، وزىڭىزبەن جانە ءسىز باسقارىپ وتىرعان ۇكىمەتپەن بىرگە ىزدەستىرەيىك».