وبلىس اكىمدىگىنىڭ جينالىس زالى. اكىم اپاراتىنان سىرت، وبلىسقا قاراستى ءار ءبولىم باسشىلارى قازداي ءتىزىلىپ قاتىپ وتىر. قىزىل بەتى ىركىلدەپ مۇرنى زورعا كورىنەتىن قىسىق كوز اكىم پرەزيدەنتىمىزدىڭ «حالىقپەن بىرگە بولۋ» ساياساتى بويىنشا وبىلىستاعى اكىمشىلىك قىزمەتكەرلەر جانە ءار بولىمدەگى جاس كادرلار اۋىلعا بارىپ حالىقپەن جۇمىستا، تاماقتا، جاتىن ورىندا بىرگە بولىپ ەكى اپتا سوندا بولادى. بارعاندار سول وتباسىنىڭ نە ءۇشىن كەدەي بولىپ وتىرعان سىرىن زەردەلەپ كەلگەن سوڭ ەسەپ بەرەدى، جاتىن ورىنعا ءار كۇنىنە جامباس اقىسىن ءوز قالتاسىنان تولەيدى. سونىمەن بىرگە سول ۇيگە شاماسىنا قاراپ ءوز ەركىمەن ازدى-كوپتى كومەگىن قارجىلاي كورسەتسە ول بەلسەندىگىلى، جىلدىق باعالۋدا ەسكەرىلەدى، وسى نەگىزىندە كەيىنگى كادرلار اۋىس-كۇيىسىتە باسشىلىق قىزمەتكە تاعايىندالادى. سوندىقتان بۇعان ءسال قاراۋعا بولمايدى، شىن جۇرەك قالاۋىمەن جۇمىس اتقارعاندار ماراپتتالادى. ءار بولىمنەن باراتىنداردىڭ ءتىزىمىن ەرتەڭ بەرىپ بولۋلارىڭىز كەرەك، كەلەسى اپتانىڭ باسىندا جولعا شىعادى.

اكىمنىڭ سوزىنەن كەيىن جينالعاندار ءبىر ءسات ءۇنسىز قالدى. كۇننىڭ جيەگىنەن توگىلگەن ساۋلە تەرەزەدەن وتىرعانداردىڭ بەتتەرىنە ءتۇستى. باسقاشا ءبىر يس مۇڭىك ەتتى، ءبىر-ەكى ادام ءسال قوزعالدى، قالعانى مىز باقپاي قاققان قازىقتاي تاپجىلمايدى. بىراق اكىمنىڭ داۋىسى باسەڭدەگەن جوق:

- بۇل - تەك ساياسي تاپسىرما ەمەس، بۇل - ءبىزدىڭ ەلدىك مىندەتىمىز. «حالىقپەن بىرگە بولۋ» ساياساتى تەك قاعاز جۇزىندە قالماۋى كەرەك. اۋىلعا بارعان سوڭ سول جەردەگى اعايىنمەن بىرگە كۇزگى ءونىم جيناۋعا بىرگە شىعىپ، كەشكىسىن بىرگە اس ءىشىپ، ءبىر ۇيدە قونىپ، ولاردىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن ءوز كوزدەرىڭىزبەن كورىپ، ءوز قۇلاقتارىڭىزبەن ەستىپ قايتاسىزدار. سوندا عانا شىنايى تۇسىنىستىك ورنايدى، سوندا عانا شەنەۋنىك پەن حالىق اراسىنداعى كوپىر مىقتى بولادى.

سول ساتتە وتىرعاندار اراسىنان ورتا بويىن بيىك وكشەسى جاسىرعان، سارى شاشتى، قىر مۇرىندى، كوزىنىڭ وتى بار ارىق اققۇبا قىز قول كوتەردى. بۇل - اكىمشىلىكتىڭ جەتەكشى مامانى گۇلبار بولاتىن. ول اكىمنىڭ سوزىنە باس يزەي وتىرىپ:

- جاقسى، جولداس اكىم. بىراق بىزبەن بىرگە وبلىستىق اۋرۋحانا مەن مەكتەپتەن دە وكىلدەر قاتىسسا، اۋىلداعى قىزمەت تىپتەن مازمۇندى بولار ەدى. ەل ەرتەڭى ءۇشىن دەنساۋلىق ساقتاۋ مەن ءبىلىم بەرۋ سالاسى اسا ماڭىزدى، - دەدى.

اكىم ونىڭ ۇسىنىسىن قولداپ:

- دۇرىس ايتاسىڭ، گۇلبار. ايتقانىڭ بولسىن. اپتاننىڭ باسىندا اكىمشىلىك الدىندا اۆتوبۋس دايىن بولادى. بارعان سوڭ اركىم وزىنە بولىنگەن وتباسىنىڭ تىرلىگى مەن بىرگە ءوز سالاسى بويىنشا دا حالىقپەن جۇمىس ىستەسىن. بىراق، ۇمىتپاڭدار - بىرگە بولۋ دەگەنىمىز ءار ساتتە، ءار قيمىلدا جۇدىرىقتاي جۇمىلۋ دەگەن ءسوز.

كەلەسى اپتا باسىندا تاڭعى ساعات سەزگىزدە وبلىس اكىمدىگىنىڭ الدىنداعى الاڭقايعا بىرنشە ۇلكەن كوگىلدىر اۆتوبۋستار كەلىپ توقتادى. ءبىرى پورتفەل، ءبىرى ريۋكزاك ۇستاپ، تىزىمدەگى شەنەۋنىكتەر مەن وبلسقا قاراستى كادرلار جينالا باستادى. ىشىندە مادەنيەت، ءبىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ، الەۋمەتتىك قامتۋ، ءتىپتى سپورت بولىمىنەن دە ماماندار بار. بارلىعى دا پرەزيدەنتىڭ «حالىقپەن بىرگە بولۋ» ساياساتى اياسىندا اۋىلعا ەكى اپتا حالىقپەن بىرگە تۇرىپ، بىرگە جۇمىس ىستەۋگە دايىندالعان. ءار اۆتوبۋستىڭ شەكەسىنە باراتىن اۋىلدارى جازىلىپتى.

اۆتوبۋستا گۇلبار تەرەزە جانىنا جايعاسقانى سول، قاسىنا قۇيرىق باسىپ جاتقان جاس جىگىتكە باسقاشا قارادى:

- سەن قاي بولىمنەن بولاسىڭ؟

- قالالىق اۋرۋحانادان. مەن - بەرىك، تەراپەۆتپىن، - دەدى ول ءسال قىسىلىڭقى ۇنمەن.

- جاقسى، بەرىك. الداعى ەكى اپتا اۋىلدا حالىققا كوپ قىزمەت كورسەتەسىڭ.

اۆتوبۋس سىلكىنىپ ورنىنان قوزعالعاندا ءبارى ءۇنسىز وتىرىپ قالدى. تەرەزەدەن قالانىڭ شەتى بايقالدى، شاڭى بۇرقىراعان دالا، ويدىم-ويدىم جولدار، ونى ەلەر جۇرگىزۋشى جوق، گازدى قۇلاققا دەيىن باسىپ زۋلاتىپ كەلەدى، از جارىسىپ ىلەسە الماي ءبىر-بىرىنە قۇلاپ جاتقان ەلەكتىر باعانالارى ارتتا قالا بەردى. اۋىلعا بارا جاتقان توپ ىشىندە وقۋىن جاڭا ءبىتىرىپ قىزمەتكە ورنالاسىپ، العاشقى رەت ساپار شەگىپ بارا جاتقاندار دا بار ەدى.

اۋىلعا جەتكەندە كۇن توبەدەن اۋىپ بارا جاتتى. «اقدالا» اۋىلى الىستان تىنىش كورىنگەنمەن، اۋىل شەتىنە ەنە بەرە جان-جاقتان جۇگىرىپ شىققان بالالار، ەسىك الدىندا وتىرعان قاريالار، مال جايىپ جۇرگەن جىگىتتەر كوزگە شالىندى. اۋىل كەڭسەسىنىڭ الدىندا ارنايى دايىندالعان قارسى الۋ ءراسىمى ءوتتى.

اق كيمەشەكتى اپالار قوناقتارعا شەلپەك ۇسىنىپ، سىقپا قۇرتىن اۋىزدارىنا سالدى. اۋىل اكىمى - سالماقتى، قاراتورى ەرلان مىرزا - قوناقتاردى قارسى الىپ، ءسوز سويلەدى:

- قوش كەلدىڭىزدەر! ەكى اپتا بويى سىزدەر بىزبەن بىرگە بولاسىزدار. قۋانىشتىمىز. مىنە، ارقايسىڭىزعا ارنايى بولىنگەن وتباسىلار بار. سوندا بىرگە جاتىپ، بىرگە تۇرىپ، بىرگە تاماقتاناسىزدار، بىرگە جۇمىس ىستەيسىزدەر. ەڭ باستىسى - حالىقپەن ارالاسۋ، ەلدىڭ شىن كەيپىن ىشىنەن ۇعىنۋ. وسى مۇمكىندىكتى شىن مانىندە پايدالانىڭىزدار.

بەرىك پەن گۇلبار ءبىر كوشەننىڭ بويىنداعى ۇيگە ورنالاسىپ، كورشى ۇيدەگى زەينەتكەر دارىگەر اپامەن تانىستى. ول بەرىككە اۋىلداعى سىرقاتتار تۋرالى ءبىراز اڭگىمە ايتىپ بەردى. كەشكە تامان گۇلبار اققاعازدىڭ بەتىندە قارا قالامىن جورعاتىپ ءبىراز وتىردى.

كەلەسى كۇنى تاڭەرتەڭ بەرىك ەرتە تۇرىپ ءوزى جاتقان ءۇيدىڭ ەسىك الدىن سىپىردى،

كۇش-قۋاتى ءالى قايتا قويماعان ەكى زەينەتكەرعانا تۇرادى ەكەن، باسقا ىستەيتىن جۇمىس جوق، اۋىل امبۋلاتورياسىنا باردى. قابىرعالارى كوگەرىپ كەتكەن ەسكى عيماراتتىڭ ىشىندە قاراپايىم قۇرال-جابدىق قانا بار ەكەن. كەلگەندەردىڭ كوبى - قارتتار، ارقا، قان قىسىمى، جۇرەك شاعىمدارى.

ولاردىڭ اراسىنان ءبىر ايەل كوزگە بىردەن ءتۇستى. قارا جەلەتكە كيگەن، بەت-ءجۇزى شارشاڭقى، كوزى قىزارعان. قولىندا ون ەكى-ون ءۇش جاسار قىزدى جەتەكتەپ العان. قىزدىڭ وڭ جاق بەتى ءسال قيسايىپ، كوزى ءبىر نۇكتەگە قادالىپ قالعانداي كورىندى.

- كەلىڭىز، تاتە، وتىرىڭىز، - دەدى بەرىك سىپايى ۇنمەن. -قىزدىڭ جاعدايىن ايتىپ بەرىڭىزشى.

ايەل ءۇنسىز ءبىر ءسات وتىردى دا، كوزىنە جاس الىپ:

- نەمەرەمنىڭ اتى - اياۋلىم. بىلتىردان بەرى وسىلاي. باسىنان سوققى العان. مەكتەپتە قۇلاپ قالدى دەدى، بىراق بىزگە ەشكىم انىق تۇسىندىرگەن جوق. سودان بەرى سويلەي المايدى. قوزعالىسى دا قيىندادى. اۋدانعا اپارۋعا اقشام جەتپەيدى. مەكتەپتەن دە حابار جوق. مىنە، ءبىر جىلدان استى. ەشكىم ەشتەڭە ىستەگەن جوق...

-اكە-شەشسى قايدا؟

-اكەسى دە شەشەسى دە جول اپاتىنان كەتكەن....

بەرىك ويلانىپ قالدى. بۇل - جاي عانا مەديتسينالىق ماسەلە ەمەس ەدى. بۇل دەنساۋلىق ساقتاۋ بولىمشەسى، مەكتەپ، اۋىل اكىمدىگىنىڭ جاۋاپكەرشىلىگىنىڭ جوقتىعىنىڭ سالدارى ەدى. ول اياۋلىمعا تەكسەرىس جاسادى. بىراق بۇل جەردە ەمدەۋگە بولمايتىنى بەلگىلى ەدى.

كەشكە قاراي گۇلبار اۋىلدىق كلۋبتا «مادەني كەش» ۇيىمداستىرىپ جاتقان. اۋىل جاستارى ولەڭ وقىپ، دومبىرا تارتتى. بىراق بەرىك كوڭىلسىز ەدى. كەشتەن سوڭ گۇلبار بەرىكتەن نە بولعانىن سۇرادى.

 

- ءبىز تەك فورمالدى شارا وتكىزىپ جۇرگەن جوقپىز. مۇندا شىن كومەك قاجەت. اۋىلدا ءبىر قىزدىڭ جاعدايى وتە اۋىر. مەكتەپ تە، دەنساۋلىق ساقتاۋ دا ارالاسپاعان. جۇيەلى كەمشىلىك. ەرتەڭ اكىمگە باياندايمىن، - دەدى.

گۇلبار ءبىراز ءۇنسىز تۇردى دا:

- بۇل ساپاردىڭ باستى ماقساتى - وسىنداي جاعدايلاردى انىقتاۋ. بىراق... كەيدە اكىمگە ءبارىن ايتا بەرۋگە بولمايدى. ساياسي ماسەلە بوپ كەتۋى مۇمكىن. ساق بول، بەرىك.

بەرىك ونىڭ سوزىنە تاڭىرقاي قاراپ:

- ال ەگەر ءبارىمىز ۇندەمەي قالساق، وندا نە ءۇشىن كەلدىك بۇل اۋىلعا؟ - دەدى دە، ارتىنا قاراماي شىعىپ كەتتى.

ەرتەسىنە اۋىل مەكتەبىندە اياۋلىمنىڭ ءىسى قوزعالدى. بەرىك، گۇلبار، جانە اۋىل اكىمى ەرلان ارنايى جينالىس وتكىزدى. ول جەردە مەكتەپ ديرەكتورى، مۇعالىمدەر، ءتىپتى اۋداندىق ءبىلىم ءبولىمىنىڭ وكىلى دە سوزگە تارتىلدى.

شىندىق اشىلدى: وقيعا كەزىندە ەشكىم جاۋاپكەرشىلىك الماعان، ەشكىم بالانىڭ تاعدىرىنا تەرەڭ بويلاماعان.

سول كۇنى كەشكە، كۇن ۇياسىنا قونىپ بارا جاتقان شاقتا، بەرىك ءۇي الدىندا جازۋ جازىپ وتىرعان گۇلبارعا كەلدى:

- اياۋلىمنىڭ قۇجاتتارىن جيناپ، اۋدان ورتالىعىنداعى نەۆروپاتولوگقا جەتكىزۋدى ۇيىمداستىرساق. قاجەت بولسا، مەن ءوز قالتامنان تولەيمىن. بىراق بۇل قىزعا كومەك كەرەك. ناعىز جۇمىس - وسى.

گۇلبار العاش رەت ۇندەمەدى. سوسىن بارىپ باياۋ باس يزەدى.

وسىلايشا، ساپاردىڭ العاشقى اپتاسى اياقتالدى. كەي ادام ءۇشىن بۇل - جاي تاپسىرما، قاعاز ءۇشىن جاسالعان ناۋقاندىق ءىس-شارا شىعار. بىراق بەرىك پەن گۇلبار ءۇشىن بۇل - ءبىر ادامنىڭ ءومىر جولىن وزگەرتۋ مۇمكىندىگىنە اينالدى.

ال اياۋلىمنىڭ كوزىندە بەرىكتىڭ تامىزعان دارىسىنەن سوڭ ءبىر كىشكەنتاي جارىق پايدا بولدى. بۇل جارىق قىز ءۇشىن جالعىز ءۇمىت ەدى.

ساپاردىڭ ەكىنشى اپتاسى باستالعاندا اۋا رايى سالقىنداپ، اۋىل ءۇستىن بوزعىلت تۇمان بۇركەپ الدى.

ءار كىم وزىنە تيەسەلى الەۋمەتتىك جاعىدايى تومەن وتباسىلاردىڭ وتى مەن كىرىپ كۇلىمەن شىعىۋعا تىرىسۋدا، اۋىلعا جان بىتكەن، ابىر-سابىر ادامدار، ءماز-ءمايرام بالالار، اۋىزدارىندا ءتاتتى، ۆەليكتەرىمەن تەز-تەز دۇكەنگە شاپقىلاۋدا.

ءبىر كۇنى كەشكىسىن اۋىل شەتىندەگى قىرقاعا شىعىپ، بەرىك پەن گۇلبار ءبىراز وتىرىپ قايتتى. تومەندە اۋىل ۇيلەرىنىڭ سارى شامدارى جىپىلىقتاپ تۇر. قىر باسىندا ىزىڭداي سوققان سامال، ەكەۋىنىڭ اراسىنداعى ۇنسىزدىكتى بۇزعىسى كەلدى.

- سەن قالادا ءبارىن تاستاپ، وسىنداي جەرگە جۇمىسقا كەلگىڭ كەلە مە؟

-مەن كەلگەندە شىنىمەن ءبىر نارسە وزگەرسە كەلەر ەدىم.

- اياۋلىمدى قۇتقارۋعا سەبەپ جاسادىڭ. كوپ دۇنيە ءبىزدىڭ ۇنسىزدىگىمىزدەن بۇزىلادى.

-ال سەن شە؟

مەن بە مەن دەپ، گۇلبار ءسال جىميىپ:

- مەن ءوزىمدى تابۋعا كەلەر ەم. بۇرىن تەك تاپسىرمالار مەن جوسپارلارمەن ءومىر ءسۇرىپپىن. مۇندا ءجۇرىپ... جۇرەكتىڭ دە جوسپارى بار ەكەنىن سەزدىم.

سول كەشتەن باستاپ ولاردىڭ اراسىنداعى بايلانىس ەرەكشە كۇيگە ەنە باستادى. ەكەۋى دە ءبىر-بىرىنە كوزىمەن كوپ نارسە ايتىپ ءجۇردى، بىراق سوزبەن اشىق ايتا قويعان جوق.

بەرىك پەن گۇلباردىڭ ارالاسۋىمەن، اياۋلىم اۋدان ورتالىعىنا جەتكىزىلدى. بەرىك ءوزىنىڭ ەسكى تانىسى - نەۆرولوگ ايدانا ەسىمدى دارىگەرگە تىكەلەي قوڭىراۋ شالىپ، جاعدايدى ءتۇسىندىردى. ايدانا تەكسەرۋ جۇرگىزىپ، قىزدىڭ ناقتى دياگنوزىن قويدى: تراۆمالىق ەنتسەفالوپاتيا، دۇرىس ەم مەن تۇراقتى تەراپيا قاجەت، سولاي ءومىر ءسۇرۋ قابىلەتىن قالپىنا كەلتىرۋگە مۇمكىندىك بار.

وسى جاڭالىقتى ەستىگەندە اياۋلىمنىڭ اپاسى ەڭىرەپ جىلاپ، بەرىكتىڭ قولىن قايتا-قايتا ءسۇيىپ، باتاسىن بەردى.

بۇل جاڭالىق بۇكىل دەلەگاتسيا مۇشەلەرىنىڭ جۇرەگىنە جەتتى. باستاپقىدا جاي عانا تاپسىرما ءۇشىن كەلگەندەر، اۋىلدا شىنايى ادام ءومىرىنىڭ وزگەرۋىن كورىپ، اركىم ىشتەي ويعا باتتى. ەندى ەشكىم بۇل ساپاردى جاي «بارىپ كەلدىك» دەپ ايتا المايتىن ەدى.

اۋىلداعى ەكى اپتا اياقتالدى. سوڭعى كۇن. بارلىق دەلەگاتسيا مۇشەلەرى اۋىل حالقىمەن قوشتاسىپ، شاعىن جينالىس ءوتتى. اۋىل اكىمدىگى العىس حاتتار مەن ەستەلىك سىيلىقتار تاپسىردى.

بەرىك وبىلس ورتالىعىنا جەتىپ قوشتاساردا گۇلبارعا قاراپ، ءۇنسىز ىممەن قوشتاسقىسى كەلگەندەي بولدى. بىراق بىردەن باتىلدانىپ:

- ءبىر كۇن بىرگە قىدىرايىقشى. ەشقانداي جينالىس، قاعاز، فورما جوق. تەك سەن جانە مەن، - دەدى.

گۇلبار جاي عانا باس يزەدى.

- تەك جۇرەك جوسپارى بويىنشا، ءيا؟ - دەپ جىميىپ جاۋاپ بەردى.

- ءيا. تەك جۇرەك جوسپارىمەن.

اياۋلىمنىڭ جارتى جىلدان سوڭ ارنايى ەمدەۋ باعدارلاماسىمەن ءتىلى مەن قوزعالىس قابىلەتىن 80% قالپىنا كەلدى. اپاسى وعان ارناپ ء"ۇمىت" اتتى كىشكەنتاي كىتاپشا اشتى - ونىڭ العاشقى بەتىنە ءبىر سويلەم جازدى: ء"بىر ادامنىڭ شىن ىقىلاسى - كەيدە بۇكىل تاعدىردى وزگەرتەدى."

***

گۇلبار مەن بەرىك قىم-قۋىت يت تىرىلكتەن القىعان كۇيدە سارالا جاپىراقتار توكىلگەن كۇنى باس قوستى. كۇزگى كەشتىڭ جۇمساق جارىعى گۇلباردىڭ جۇزىنە ءتۇسىپ، جان دۇنيەسىندە الدەبىر سەزىم تولقىنىن وياتقانداي بولدى. ءبىرازدان سوڭ، باياۋ عانا:

- جۇرەك جوسپارى... ادەمى ەستىلەدى. بىراق جۇرەك كەيدە اداسپاي ما؟ - دەدى.

بەرىك كۇلمەگەنمەن، جانارىندا كۇلكى ويناپ تۇردى:

- اداسسا، بىرگە اداسايىق. تەك سول جولدا سەن قاسىمدا بولشى.

گۇلبار يىعىن كىشكەنە كوتەرىپ:

- وندا ءبىر كۇن ەمەس، وسى ساتتەن باستايىق. بۇگىن. قازىر. مۇمكىن... جۇرەكتىڭ جوسپارى ءدال وسى ساتتەن جاسالىپ جاتقان شىعار.

بەرىك ورنىنان تۇرىپ، قولىن ۇسىندى. گۇلبار ءسال كىدىردى دە، قولىن ونىڭ الاقانىنا سالدى.

كۇزدىڭ سالقىن سامالى سيپاي ءوتتى. بىراق ولار ءۇشىن اۋادا جىلىلىق بار ەدى.

جان-جاقتان قىسىم، مىندەت، تالاپتار الىستا قالعانداي...تەك ەكەۋى جۇرەك جوسپارىمەن.

قالانىڭ شەتىندە تۇرعان ەسكى كىتاپحانا ماڭىنان ءوتىپ، الاڭسىز، اسىقپاي ءجۇرىپ كەلە جاتتى. اينالادا كۇن ەڭكەيىپ، اسپاندى قىزعىلت-سارى شاپاق بوياپ جاتتى. كۇزدىڭ سىبدىرى جاپىراقتارمەن بىرگە ولاردى دا تەربەپ تۇرعانداي ەدى.

بەرىك ءبىر ءسات ۇنسىزدىكتى بۇزىپ:

- ساعان قاراپ وتىرىپ كەيدە ءومىر تىم جىلدام ءوتىپ جاتىر ما دەپ ويلايمىن، - دەدى.

گۇلبار وعان كوز تاستادى. داۋىسى جۇمساق شىقتى:

- ال كەيدە ءومىر تىم باياۋ وتەتىندەي كورىنەدى. ءبارى توقتاپ قالعانداي… تەك سەنىڭ ءبىر اۋىز ءسوزىڭ عانا ونى قايتا قوزعالتاتىنداي.

بەرىك جىميىپ، ونىڭ جۇزىنە ۇزاق قارادى. بۇل جولى ونىڭ جانارىندا جۇرەك جوسپارى بار ەدى. قىزعا دەگەن - ناقتى سەنىم پايدا بولدى.

گۇلبار تەرەڭ تىنىس الىپ، كوكجيەككە قاراپ:

- جۇرەك جوسپارىنان ەشقاشان اداسپايمىز. ەگەر اداسسام، سەنىڭ داۋسىڭ ءوزىمدى قايتا تابۋعا كومەكتەسەدى.

ولار قايتا ءجۇرىپ كەتتى. قالا باياۋ قاراڭعىلانىپ، شامدار جانا باستادى. كەش بارشا تىرشىلىككە تىنىشتىق سىيلادى.

بىراق بۇل تىنىشتىقتا - جاڭا باستامانىڭ لەبى بار ەدى.

قاعازدا سىزىلماعان،

جينالىستاردا ايتىلماعان،

فورمالاردا بەكىتىلمەگەن...

تەك جۇرەك جوسپارىمەن جازىلعان ءومىر ەندى باستالىپ كەلە جاتتى.

ءتۇن كوكجيەككە جايلاپ توسەلىپ، اسپان استىندا قالا شامدارى سامساپ جاندى. گۇلبار مەن بەرىك باياۋ باسىپ، ورتالىق ساياباققا جەتتى. جاپىراقتار اياقتارىنىڭ استىندا سىتىرلاپ، كۇزگە ءۇنسىز اۋەن قوسقانداي.

- ەسىڭدە مە، - دەدى گۇلبار، ورىندىقتاردىڭ بىرىنە جايعاسىپ، - اۆتوبۋستا العاش كەزدەسكەن ءساتىمىز.

بەرىك باسىن يزەدى.

- ءيا. سەن ماعان تاڭدانا قارادىڭ، كوزىڭ ءبىر قۇشتارلىقتى سول كەزدە ايتىپ قويىپ ەدى. مەن سەنىڭ كوزىڭە قاراۋعا باتىلىم جەتپەي، تومەن قاراي بەرىپ ەدىم…

گۇلبار ءسال جىميدى:

- مەندە ءبىرتۇرلى سەزىم بولعان. كەزدەيسوق كەزدەسۋ ەمەس ەكەنىن سەزگەندەي ەدىم.

بەرىك ۇندەمەي، قالتاسىنان كىشكەنتاي قاعازعا بۇكتەلگەن زات شىعاردى.

- مەن مۇنى سول كۇننەن بەرى ساقتاپ كەلەم، - دەدى ول. - سول كەزدە سەن وتىرعان ورىندىقتىڭ استىنان تاۋىپ العانمىن.

گۇلبار تاڭىرقاپ قاعازدى الدى. اشىپ قاراسا - الدەبىر ولەڭ جولدارى. جازۋى انىق ەمەس، بىراق تانىس كورىندى. جۇرەگى لۇپىلدەپ كەتتى. بۇل ونىڭ ستۋدەنت كەزىندە ءوزى جازىپ، كەيىنىرەك جوعالتىپ العان ولەڭى ەدى.

- بۇل... مەنىكى... - دەپ سىبىرلادى ول.

بەرىك باسىن يزەدى.

- مەن ونى وقىپ، سەنى ءتۇسىندىم. سودان بەرى جۇرەگىمدە ساقتادىم. بىراق سەنىڭ وزىڭە قايتارعىم كەلدى.

گۇلبار كوزىنە جاس ۇيىرىلگەنىن سەزدى. بۇل كەزدەسۋ، بۇل ءتۇن - ءبارى ەشقانداي جوسپارمەن، كەزدەيسوقتىقپەن تۇسىندىرىلمەيتىندەي. تەك جۇرەك عانا سەزە الاتىن، جۇرەك قانا باعىتتاي الاتىن جول سەكىلدى.

- بەرىك... - دەدى ول اقىرىن. - مۇمكىن، ءبىز ءبىر ءبىرىمىزدى ىزدەگەن شىعارمىز. وعان ۋاقىت كەرەك بولعان...

- ءيا، - دەدى بەرىك. - جانە قازىر - سول ۋاقىت.

ولار ءۇنسىز وتىردى. جاپىراقتار باياۋ توگىلىپ جاتتى. اسپاندا ءبىر جۇلدىز جاندى.

سول ساتتە ءبارى ورىن-ورنىنا كەلگەندەي بولدى.

ءومىر، جۇرەك، ۋاقىت - ءبىر ارنادا توعىسقان.

اسپاندا تاعى ءبىر جۇلدىز جانىپ، ەكەۋى وتىرعان ساياباق شىراعداننىڭ جىلى جارىعىمەن تىنىش كۇيگە ەنىپ تۇرعانداي ەدى. سىرت كوزگە ءبارى قاراپايىم - ءبىر ەر مەن ءبىر ايەل، كۇزگى كەش، ورىندىق، سارى جاپىراقتار... بىراق بۇل ءسات - ەكەۋىنىڭ جۇرەگىندە ەرەكشە مانگە يە ءسات ەدى.

گۇلبار قاعازدى الاقانىندا ءبىر ءسات ۇستاپ تۇرىپ، قايتا بۇكتەپ بەرىكتىڭ الاقانىنا سالدى:

- بۇل ولەڭ... ەندى ساعان تيەسىلى. سەبەبى سەن مەنى مەنىڭ وزىمنەن بۇرىن ءتۇسىندىڭ.

بەرىك باسىن يزەپ، تەرەڭ تىنىس الدى. ونىڭ جانارى تىنشىعان، بىراق سول تىنىشتىقتىڭ استىندا الاپات تولقىندار جاتقانداي - ساعىنىش، سەنىم، كۇتىم.

- گۇلبار، - دەدى ول جۇمساق ۇنمەن، - مەن سەنى جوعالتىپ الماۋ ءۇشىن ەندى ءۇنسىز قالمايمىن. ۋاقىت ۇندەمەسە دە، جۇرەك سويلەسىن. ساعان ءاردايىم شىندىقپەن كەلەم.

گۇلبار كۇلىمسىرەدى. ءبىر كەزدە ءدال وسىنداي سوزدەردى ارمان ەتكەن كەزدەرى ەسىنە ءتۇستى. بىراق سول ارمان ەندى شىندىققا اينالىپ تۇرعانداي بولدى.

- وندا ۋادەلەسەيىك، - دەدى ول، - ەگەر جۇرەك جوسپارى ءبىزدى ەرتەڭ باسقا جولدارعا جەتەلەسە دە، بۇگىنگى سەزىمدى ۇمىتپايمىز، سول ارقىلى ءار كەز ءوزىمىزدى قايتا تابامىز دەپ سەرتتەستى. سوسىن جۇرەكتەر سويلەستى... ۇنسىزدىك جالعاتى....بۇل كەش... بۇل ۇنسىزدىك... ءبىزدىڭ تاعدىر سىزىعى.

ەكەۋى ساياباق جولىمەن ءۇنسىز ءجۇرىپ كەلە جاتتى. بىراق بۇل ۇنسىزدىك - ەكەۋىن الىستاتاتىن ەمەس، كەرىسىنشە جاقىنداستىرا تۇسەتىن، تۇسىنىستىك پەن تىنىش كەلىسىمنىڭ ۇنسىزدىگى ەدى.

اينالاداعى الەم باياۋ الىستاپ بارا جاتقانداي. شۋ، ۋايىم، بىتپەيتىن جينالىستار، شەكسىز قاعازدار - ءبارى ارتتا قالعانداي.

قازىر تەك ەكەۋى، جۇرەكپەن سالىنعان جول. جول - الدا. كۇزدەن كوكتەمگە، ۇمىتتەن سەنىمگە، تەك بىرگە.

جول بويى ولار قالا شامدارىنىڭ التىن ساۋلەسىندە بوي تۇزەپ، جاڭا باستامالاردىڭ ءتاتتى ءۇمىتىن ءبولىستى. ءاربىر قادامدا وتكەن ومىرلەرىنىڭ ساتتەرى ەسىنە ءتۇسىپ، جۇرەكتەرىندەگى جارالار بىرتىندەپ جازىلىپ، ورنىنا جىلى سەزىم ورنىقتى.

- سەن بىلەسىڭ بە، - دەدى گۇلبار، اسپانعا قاراپ، - كەيدە مەن ءومىردىڭ قالايشا كۇردەلى ەكەنىن ۇمىتىپ كەتكىم كەلەدى. بارلىعى ەسەپ، جوسپار، مىندەتتەردەن تۇرادى. ال بۇگىن، ءدال قازىر، مەن ەركىنمىن.

بەرىك ونىڭ قولىن الىپ:

- مەن دە ءدال وسىلاي سەزىنىپ وتىرمىن. بۇل ءبىر ساتتىك تىنىشتىق ەمەس، مەنىڭ جۇرەگىمنىڭ شىنايى قالاۋى. گۇلبار باسىن يزەدى. كوزىندە جىلى ءارى تەرەڭ ءبىر كوز جاس جارقىرادى.

ولار ءبىر-بىرىنە قارادى دا، قالانىڭ جارىقتارى استىندا وزدەرىنىڭ جاڭا ءومىرىنىڭ العاشقى تاراۋىن جازۋعا دايىن ەدى. جۇرەك جوسپارلارىنىڭ بەتى اشىلىپ، بولاشاققا سەنىممەن باستالعان ساپار ەندى شىنايى ومىرگە اينالعان ەدى.

قالا، كەش، ەكى جۇرەك - بارلىعى جاراسىم تاپقان ءبىر ۇيلەسىمگە اينالدى.

كۇننىڭ العاشقى ساۋلەسى قالا كوكجيەگىن اقىرىنداپ بوياي باستاعاندا، بەرىك پەن گۇلبار ءالى دە ءبىر-ءبىرىنىڭ قولىنان ۇستاپ ءجۇردى. تۇنگى تىنىشتىقتىڭ ورنىن جاڭا كۇننىڭ ءۇمىتى مەن سەرگەكتىگى باسقانداي ەدى.

***

تاعى ءبىر كۇن كۇن تولىق ۇياسىنا باتىپ، قالا شۋلى باسىلعاندا، بەرىك پەن گۇلبار باياۋ ءجۇرىپ، وزدەرى بارعان ساياباققا سول باياعى ورىندىققا كەلدى. تۇنگى سىر، جۇرەك جىلۋى، ءۇنسىز تۇسىنىستىك - ءبارى وسى جەردە باستالعان ەدى. ەندى بۇل ورىن ەستەلىك قانا ەمەس، ۋادەنىڭ كۋاسىنە اينالدى.

گۇلبار توقتاپ، تىنىش كوكجيەككە كوز تىكتى. قولىن بەرىكتىڭ الاقانىندا ۇستاپ تۇرىپ:

- قاراشى، ءبارى وزگەرمەي تۇرعانداي. بىراق ءبىز وزگەردىك، ءيا؟

بەرىك باس يزەدى:

- ءيا. جانە بۇل وزگەرىس - ەڭ ادەمى بولدى. سەبەبى ءبىز ەندى ءبىر-ءبىرىمىزدى ىزدەمەيمىز. ءبىز قاتار ءجۇرىپ كەلەمىز.  گۇلبار كىلىت بۇرىلىپ:

- سەن مەنى ۇيرەنشىكتى تىرلىكتەن وياتتىڭ. جۇرەكپەن كورۋدى ۇيرەتتىڭ.

بەرىك ءسال ەزۋ تارتىپ:

- ال سەن ماعان ءوزىمدى ۇمىتپاۋ كەرەگىن كورسەتتىڭ. تەك كۇندەلىكتى جالعان رولدەرمەن ەمەس، ناعىز مەن بولۋعا رۇقسات بەردىڭ.

ولار ۇزاق ءۇنسىز تۇردى. اينالادا اۆتوبۋستار توقتاپ، دۇكەندەردىڭ جابىلىپ جاتقانى بايقالادى. بىراق ولاردىڭ اراسىندا ءبىر عانا تىنىش، انىق بايلانىس بار ەدى - بۇل بايلانىس سوزگە مۇقتاج ەمەس، جۇرەكتەن جۇرەككە وتكەن جىلۋ ەدى.

- مۇمكىن، ەندى ءبىز جۇرەك جوسپارىمەن ورتاق ءومىرىمىز بىرگە جازايىق، - دەدى بەرىك.

گۇلبار جىلى جىميىپ:

- ءيا، ءار كۇندى جۇرەكپەن باستاپ، ۇمىتپەن اياقتايىق. ولاردىڭ جانارى توعىسىپ، ورتاق ءتىلسىز كەلىسىم ورنادى. بۇل - بۇرىنعىدان مۇلدەم باسقا، تەرەڭ ءارى تۇنىق بايلانىستىڭ باستاماسى بولدى.

قالا ويانىپ، ادامدارى كۇندەلىكتى تىرشىلىگىنە كىرىسىپ جاتقاندا، ولاردىڭ الەمى تەككە ەمەس، ناعىز ومىرگە اينالعان جۇرەك جوسپارىمەن تولىعىپ جاتتى.

بۇل جوسپار - تەك قانا ولار ءۇشىن عانا ەمەس، ءومىردىڭ ءوزى ءۇشىن دە ەرەكشە ماعىناعا يە بولدى.

جاڭا كۇن جاڭا مۇمكىندىك اكەلدى.

ال ولار بىرگە، جۇرەكتىڭ ۇنىمەن، بىرگە باستالعان ءومىر.

سول ساتتە تاڭ شاپاعى ەكەۋىن دە جىلى شۋاعىمەن قۇشاعىنا الدى. بۇل ەندى ءبىر كۇننىڭ باستالۋى عانا ەمەس - ولاردىڭ ءبىر-بىرىنە ادالدىقپەن، سەنىممەن، جۇرەكپەن قادام باسقان جاڭا ءومىرىنىڭ العاشقى تاڭى ەدى.

سول كۇننەن كەيىن ءبارى باياۋ، بىراق نىق وزگەردى. ەندى گۇلبار دا، بەرىك تە كۇندەرىن بۇرىنعىداي قاعاز، جينالىس، شەكتەۋلى كەستەمەن عانا ەمەس، جۇرەك قالاۋىن تىڭداۋدان باستايتىن بولدى. ءار كەزدەسۋلەرىندە ولار وزدەرىن جاڭا قىرىنان تانيتىنداي سەزىندى - ەكەۋىنىڭ دە ىشكى ءۇنى ەندى انىق ەستىلە باستادى.

كەشتەردە قالا شەتىنە بارىپ، ءۇنسىز سەرۋەندەيتىن. ەشقانداي جوسپارسىز، ەشقانداي ناتيجە كۇتپەي...

ءبىر كۇنى گۇلبار جاي عانا سىبىرلادى:

- وسى تىنىشتىقتى جوعالتىپ الۋدان قورقام...

بەرىك ونىڭ قولىن قىسا ءتۇستى:

- ءبىز ونى جوعالتپايمىز. سەبەبى ەندى ول تىنىشتىق - ءبىزدىڭ ىشىمىزدە.

گۇلبار وعان قارادى. ول ءسوزسىز سەندى. سەبەبى بەرىكتىڭ كوزىندە بۇگىنگە بەكىنگەن سەنىم بار ەدى.

كۇندەر ءوتتى. ۋاقىت العا جىلجىدى.

بىراق ءبىر نارسە وزگەرمەدى - ەكەۋدىڭ جۇرەك جوسپارى.

بۇل جوسپاردا ناقتى مەكەن-جايلار، ناقتى مەرزىمدەر، نۇسقاۋلىقتار جوق ەدى. ونىڭ جالعىز ەرەجەسى بار - ءبىر-بىرىنە ادال بولۋ. جانە سوعان قاراي بىرگە ءجۇرۋ.

ءبىر كۇنى بەرىك گۇلباردى بۇرىنعى ساياباقتاعى سول ورىندىققا قايتا ەرتىپ كەلدى. اۋادا قىستىڭ العاشقى بەلگىلەرى ءبىلىنىپ، قىرىقتان اسقانداردىڭ جىلىنشىگىن قاقساتار سۋىق ىزعار سوقتى. ءدال سول ورىندىق، ءدال سول كەشكى جارىق.

بەرىك ءۇنسىز قالتاسىنان كىشكەنتاي قوراپشا شىعاردى. اشىپ كورسەتتى - ىشىندە جۇزىك.

- بۇل دا جۇرەك جوسپارىنىڭ ءبىر پاراعى شىعار، - دەدى ول جاي عانا. - بىراق بۇل جولى مەن سەنى تەك ءبىر كۇنگە ەمەس، ومىرگە شاقىرام. جانىمدا بولۋعا. كۇنىنە ەمەس، ءار دەمىمە ورتاق بولۋعا. كەلەسىڭ بە؟

گۇلبار ەش ويلانباستان كۇلىمدەدى. كوزىندە جاس، جۇرەگىندە تىنىشتىق.

- مەن الدەقاشان كەلىستىم، بەرىك. جۇرەگىممەن.

بەركىتىڭ قۇشاعىنا ەنىپ، قالا شامدارى استىندا ءۇنسىز وتىردى. ءومىر اسىعىپ جاتقانداي كورىنبەدى.

بىراق ساعات ءتىلى شاپشاڭ ەمەس ەدى. سەبەبى جۇرەك جوسپارى - ەندى شىندىققا اينالعان ەدى.

بەرىك پەن گۇلبار قول ۇستاسىپ، ۇزاق ۇندەمەي وتىردى. جاۋاپ ايتىلدى، ۋادە بەرىلدى، بىراق بۇل - ەرتەگى اياقتالدى دەگەن ءسوز ەمەس ەدى. بۇل - جاڭا تاراۋدىڭ باستالعانى.

- ەرتەڭ ءبارى وزگەشە بولادى، - دەدى گۇلبار اقىرىن.

- ءيا، - دەپ قىزدى قىسا ءتۇستى بەرىك.

گۇلبار سالماقپەن: - بىرگە بولۋ... وڭاي ەستىلگەنىمەن، ەڭ ۇلكەن جاۋاپكەرشىلىك قوي.

بەرىك ءسال جىميىپ:

- بىراق جۇرەك تاڭداعان اداممەن بىرگە بولۋ - ەڭ ۇلكەن جەڭىلدىك. سەبەبى مەن ءوزىمدى ساعان سەنىپ تاپسىردىم. ءبۇتىن بولمىسىممەن.

سول ءتۇنى ولار ۇيگە قايتقاندا، گۇلبار العاش رەت بەرىكتىڭ پيدجاگىن يىعىنا جاپتى. بۇرىن ءوزىن ءوزى قورعاپ ۇيرەنگەن ول العاش رەت قورعانۋعا رۇقسات ەتتى. ال بەرىك، ۇنەمى ءبارىن جوسپارلاپ، باقىلاۋدا ۇستايتىن جان، العاش رەت جۇرەككە ەرىك بەردى. ءومىردىڭ ەڭ شىنايى ساتتەرى، ءتاتتى شاقتارى وسىنداي قاراپايىم كورىنىستەردە جاسىرىن بولاتىنىن ەكەۋى دە ەندى تۇسىنگەن ەدى.

ۋاقىت ءوز اعىسىمەن العا جىلجىدى.

توي ءوتتى - قاراپايىم، بىراق جۇرەكتەن شىققان قۋانىشپەن. دوستار مەن جاقىندار اراسىندا ولار ءبىر-بىرىنە تاعى دا ۋادە بەردى. بۇل جولى داۋىستاپ، كۋاگەرلەر الدىندا. بىراق ەكەۋى ءۇشىن - ەڭ شىنايى ۋادە سول ءبىر كۇزگى كەشتە، ورىندىقتا بەرىلگەن.

«حالىقپەن بىرگە بولۋدان» ەسەپ بەرىپ بەرىك تە گۇلباردا وبلىس اكىمىنىڭ ماراپاتىنا يە بولعان، وسەتىن، بولاشاعى بار جاستاردىڭ الدىڭعى تىزىمىندە تۇردى.

بىرگە تۇرا باستادى. بولمە ىشىندە كۇلكى، كەيدە كەلىسپەۋشىلىك، بىراق بارىنەن دە بيىك - تۇسىنىستىك پايدا بولدى. ولار ءبىر-ءبىرىنىڭ كۇندەلىكتى ادەتتەرىنە ۇيرەندى:

گۇلبار تاڭەرتەڭ قارا شاي ىشپەي ويانبايتىنىن، بەرىك كەشكە دەيىن تەلەفون قۋاتتاۋعا ۇمىتاتىنىن.

ولار ءبىر بىرىنە ۇيرەندى، كەشىردى، قابىلدادى.ءبىر كۇنى كەشكى اس ۇستىندە گۇلبار بەرىكتىڭ قولىن ۇستاپ:

- بىلەسىڭ بە، ءبىز جۇرەك جوسپارىنىڭ باعىتىمەن كەلە جاتىرمىز. بىراق ءبىر قىزىعى - بۇل جولدىڭ سوڭى جوق سياقتى.

بەرىك وعان كۇلە قاراپ:

- سەبەبى بۇل جوسپار شەكسىز. ول ومىرمەن دە بىتپەيدى. ول - ساعان دەگەن ماحاببات شەكسىزدىگىمەن ولشەنەدى. ال ول... - دەپ ول ونىڭ جۇرەگىنە الاقانىن قويدى، - ماڭگىلىك.

گۇلبار كوزىن جۇمىپ، سول ءساتتى جۇرەگىندە ساقتاپ قالۋعا تىرىستى. سەبەبى ول جاقسى ءبىلدى - كەيبىر ساتتەر ەشقاشان قايتالانبايدى. بىراق ولار ماڭگىلىككە اينالۋى مۇمكىن.

جۇرەك جوسپارى اياقتالعان جوق.

سەبەبى ماحاببات - جوسپار ەمەس. ول - جول. جانە ولار بۇل جولدى بىرگە جالعاستىرىپ كەلە جاتتى.

بۇل جولدا باستىسى - بىرگە. ال باعىتى... جۇرەكتەن.

كۇندەر ءوتىپ جاتتى. كۇنتىزبەلەر اۋىسىپ، مەزگىلدەر الماسىپ، تەرەزە سىرتىندا تابيعات مىڭ قۇبىلىپ تۇردى. بىراق بەرىك پەن گۇلباردىڭ اراسىنداعى بايلانىس - سول العاشقى كۇزگى كەشتەگىدەي تۇنىق، تازا كۇيىندە قالدى.

ولار ەندى ءار تاڭدى بىرگە قارسى الاتىن. ءبىر-ءبىرىنىڭ تىنىسىن، ۇنسىزدىگىن، كۇلكىسىن جاتتاپ العان. گۇلبار بەرىكتىڭ تاڭعى ءۇنسىز ساتتەرىندە قانداي ويعا باتقانىن ءبىلىپ قويسا، بەرىك گۇلباردىڭ كەشكى شاي ۇستىندەگى كوزقاراسىنان ونىڭ كوڭىل-كۇيىن سەزەتىن. بۇل - ءسوزسىز تۇسىنىستىك ەدى.

سەزىمنەن ەمەس، سەنىمنەن قۇرالعان بايلانىس. كوكتەمنىڭ ءبىر جىلى كەشىندە، گۇلبار بالكوندا وتىردى. قولىندا - كۇندەلىگى. بۇرىن ءوزى ءجيى جازاتىن، سوڭعى كەزدە تەك ىشكە ساقتاپ ۇيرەنىپ قالعان ويلارىن قايتا پاراقتاعىسى كەلگەندەي.

ءبىرىنشى بەتتە باياعى ولەڭ جولدارى تۇر ەدى.

سول - بەرىك تاۋىپ العان، جۇرەكتىڭ كىلتىنە اينالعان ولەڭ.

ول قالامدى قولىنا الىپ، جاڭادان جازدى:

«جۇرەك جوسپارى - سىزبا ەمەس. ول - سەزىمنىڭ سابىرى. ول - ۇنسىزدىك ىشىندەگى ءۇن. ول - جاننىڭ جولداسى.» سول ساتتە بەرىك سىرتقا شىقتى. قولىندا ەكى شىنىاياق شاي. ءبىرىن ءۇنسىز گۇلبارعا ۇسىندى.

- نەنى ويلاپ وتىرسىڭ؟ - دەدى ول جاي عانا.

گۇلبار وعان قارادى دا، جىميىپ:

- قانداي باقىتتى ەكەنىمىزدى ويلاپ.

بەرىك از عانا كىدىردى. ويلانعانداي. سوسىن:

- باقىت سەزىنۋدەن تۇرادى. – ءبىز ءۇي بولعالى كۇن سايىن باقىتتى جۇرەكپەن سەزىندىك.

گۇلبار باسىن يزەدى. ول ءتۇسىندى.

ۋاقىت وتە كەلە، ءۇيدىڭ بۇرىش-بۇرىشىندا ولاردىڭ تاريحى جينالىپ جاتتى.

كىتاپ سورەسىندە - بىرگە وقىلعان كىتاپتار. قابىرعادا - ەكەۋ تۇسكەن فوتولار. اسپازدىق سورەسىندە - بىرگە پىسىرگەن ءدامدى توقاشتاردىڭ ەستەلىگى. بۇلار جۇرەكتە - سوزدەرمەن سيپاتتاۋ قيىن، بىراق سەزەتىن الەم.

جاز باستالعاندا، ولار سول ەسكى ساياباققا قايتا ورالدى. باياعى ورىندىق. باياعى اعاشتار. بىراق ەندى ەكەۋى عانا ەمەس ەدى. گۇلباردىڭ قولىندا كىشكەنتاي ءسابيدى وراپ العان جۇقا كورپە بار. بالا ۇيىقتاپ جاتقان. بەرىك جاي عانا سىبىرلادى: - جۇرەك جوسپارى ەندى ۇشەۋمىزگە ورتاق. گۇلبار كوزىنە جاس الىپ كۇلىمسىرەدى. ولار ءۇنسىز وتىرىپ، اسپانعا قارادى. قالانىڭ ۋ-شۋى ەستىلىپ تۇردى.

سەبەبى شىن ماحاببات - ءبىر ساتكە ەمەس، ءبىر ومىرگە. ال ءومىردى - بىرگە وتكىزگەندە عانا تولىق ماحاببات بولادى.

ءبىر جۇرەك. ءبىر جوسپار. ءبىر باعىت. باقىتتى بىرگە سەزىنۋ.

***

كۇندەر وتە بەردى. جازدىڭ اپتاپ ىستىعى سايابىرسىپ، سارعىش جاپىراقتار كوشەنى كومكەرگەندە، قالاعا كۇز تاعى قايتىپ كەلىپ جەتتى. سول مەزگىل - گۇلبار مەن بەرىكتىڭ العاش جاقىنداسقان ماۋسىمى بولاتىن. بىراق بۇل كۇز - مۇلدەم باسقا ەدى.

بەرىك - بۇگىندە قالالىق اۋرۋحانادا بىلىكتى باس دارىگەر. ءوز ىسىنە بەرىلگەن، سابىرلى، جاۋاپتى ادام. اينالاسى ونى قۇرمەتتەيتىن، ال ناۋقاستار - سەنەتىن. جۇمىسى كوپ، كەيدە ءتىپتى تۇنگى كەزەكشىلىكتەرمەن قاتار، اۋىر شەشىمدەر قابىلداۋعا ءماجبۇر بولاتىن.

گۇلبار بولسا - وبلىس اكىمىنىڭ كومەكشىسى. ۇنەمى رەسمي كيىمدە، قولىندا پاپكا، كۇندەلىكتى جينالىستار مەن حاتتامالار اراسىندا جۇرگەن ايەل. جاسى وتىز جەتىگە جەتكەن.

گۇلبار ۇيىنە كەش قايتتى. قولىندا - تاعى دا قاعازدار. جۇمىس، تاپسىرما، جوسپارلار. جول-جونەكەي دۇكەنگە كىردى.

ۇيگە كەلىپ، ايناعا قارادى، كوزىنىڭ الدىنا سىزىق ءتۇسىپتى...بەرىك تە ءالى سىزىق جوق، ۇيالدى...اس ۇيگە كىرىپ شايىن قايناتىپ وتىرعاندا، ەسىك قوڭىراۋى سوعىلدى. اشسا - بەرىك.

كادىمگى سابىرلى كەيىپپەن تۇر. ازداپ شارشاۋ بار.

- جاقسىسىڭ با؟ - دەدى ول جاي عانا.

بەرىك باس زەدى. گۇلبار وعان كۇتپەگەن سۇراق قويدى: - مەن سەنەن بەس جاس ۇلكەنمىن سونى بىلەسىڭ بە؟ بەرىك كۇلىپ- نەگە ونى ايتتىڭ؟

بەرىك ءۇنسىز ونىڭ قاسىنا وتىردى. قولىن ۇستاپ:

- مەن ءبارىن بىلەمىن، بىراق سەنى تاڭدادىم. سەنىڭ ىشكى باتىلدىعىڭدى تاڭدادىم. سەن ۇيلەنگەنگە دەيىن دە اكىمشىلىكتە جالىنداپ ىستەپ، ءوزىڭدى عانا ەمەس، وزگەلەردى دە العا سۇيرەدىڭ. اۋىلعا بىرگە باردىق، ءبارىن كوزىممەن كوردىم، جۇرەكپەن سەزدىم... ال مەن... ساعان ءسۇيسىندىم.

گۇلباردىڭ كوزىنەن جاس دومالاپ ءتۇستى. ءبىرىنشى رەت - السىزدىگىن جاسىرمادى. ءبىرىنشى رەت - جۇبانىش ىزدەدى.

- ال ەل مەنى ول كەزدە سىرتىمنان «كارى قىز» دەيتىن؟  اقىرىن سىبىرلادى.

- ەل قازىر سەنىڭ ورنىڭدا باسقا بىرەۋدى اڭگىمە ەتەدى. - ءبىز... جۇرەكپەن تاڭدادىق. بىزگە سىرتتىڭ ءۇنى ەمەس، ىشكى ءۇن ماڭىزدى.

اسپاندا جۇلدىزدار كورىنىپ تۇردى. ءۇي ىشىندە ءسابيدىڭ تىنىس العانى عانا ەستىلەتىن. گۇلبار بەرىكتىڭ يىعىنا سۇيەنىپ، تەرەڭ ءبىر تىنىس الدى.

- ەشقاشان مەنى اياما، جاراي ما؟ بەرىك ونى قۇشاقتاي ءتۇسىپ: ءۇنسىز ماقۇلدىق ءبىلدىردى.

سول ساتتە گۇلبار بۇرىن ەشقاشان سەزبەگەن تىنىشتىققا ەندى. بۇل تىنىشتىق – قالىڭ ەلدىڭ اراسىنداعى جالعىزدىقتان قۇتىلۋ ەمەس، جۇرەكپەن تاڭدالعان جالعىز جانمەن ءومىردى بىرگە ءسۇرۋدىڭ ءلاززاتى ەدى. كەزىندە كارى قىز اتانعان گۇلبار بەرىكتىڭ جۇرەگىمەن قالاعان جارى.

جۇرەك جوسپارى ماحاببات. ماحاببات جاسقا قارامايدى. ال جۇرەك - ەسەپكە ەمەس، شىندىققا سەنەدى.

كۇز ءوتتى. تاعى قىس كەلدى. گۇلباردىڭ ىشكى جىلۋى سىرتقى سۋىقتى باسىپ تۇردى. بۇرىن ءوزى ءۇشىن عانا ءومىر ءسۇرىپ كەلگەن ايەل ەندى ءبىر شاڭىراقتىڭ يەسى، ءبىر ءسابيدىڭ اناسى، ءبىر ەردىڭ جارى ەدى. تىرشىلىگى كوپ وزگەرگەن جوق – تاڭەرتەڭ كەڭسەگە بارادى، كۇندىزگى جيىندارعا قاتىسادى، كەشكە بالا مەن بەرىككە اسىعادى. بىراق وزگەرگەن – جۇرەك. بۇرىن سالماقتى، سالقىن، ەسەپكە قۇرىلعان دۇنيەنىڭ اراسىندا ءتىرى جانعا سىر اشپاي جۇرەتىن جۇرەك – ەندى تولىق ويانىپ، ءار كۇندى سەزىنۋگە بەيىم.

ال بەرىك بولسا، بۇرىنعىدان دا سابىرلى، بىراق بۇرىنعىدان دا جۇمساق. ونىڭ ۇنسىزدىگى ەندى سالقىندىق ەمەس، قاۋىپسىزدىك ەدى. ول دا وزگەردى – ءبىر كەزدەرى جۇمىستىڭ قۇرساۋىندا جۇرگەن دارىگەر، ەندى ءتۇن ورتاسىندا بالاسىن قۇشاعىنا الىپ، اندەتە جۇرەتىن اكە، ايەلىنىڭ ءار كۇيىن ىشىنەن سەزىنۋگە تىرىساتىن جارعا اينالدى.

ءبىر كۇنى اكىمدىك دالىزىندە ارىپتەستەرىنىڭ ءبىرى گۇلبارعا ءازىل ارالاس كۇلىپ ايتتى:

- ە، گۇلبار حانىم، ءسىزدىڭ دە "جوسپارىڭىز" ىسكە استى عوي. بۇرىن: "جۇمىس، جۇمىس،" - دەپ ءجۇرىپ، زۋلاپ جۇرەتىنسىز. ەندى مىنە، جارقىراپ تۇرسىز.

گۇلبار سابىرلى جىميىپ:

- بۇل مەنىڭ جوسپارىم ەمەس، جۇرەكتىڭ جوسپارى، - دەدى جاي عانا.

-ا، نە دەيسىز.

- ءيا. كەيدە ەڭ دۇرىس جوسپار - ەشتەڭە جوسپارلاماۋ. تەك جۇرەكتى تىڭداۋ.

كەشكە ۇيگە كەلگەندە، بەرىك بالانى تەربەتىپ وتىر ەكەن. بالا جىميىپ، كوزىن اناسىنا تىكتى. سول ساتتە جۇرەگى تاعى دا الدەنەنى سەزدى - راحات، تىنىش، ەشكىمگە دالەلدەۋدىڭ قاجەتى جوق، تەك ءوزى ءۇشىن، ءوزى تاڭداعان ومىردەگى ەڭ شىنايى ساتتەر.

بەرىك وعان قاراپ:

- ەرتەڭ مەنىڭ كەزەكشىلىگىم جوق. بالانى اناما قالدىرىپ، ەكەۋمىز سەرۋەندەيىك پە؟

گۇلبار كۇلدى:

- سەرۋەن دەيسىڭ بە؟ سوڭعى رەت قاي كەزدە ءوزىمىز ءۇشىن شىقتىق ەكەن؟..

- مىنە، سول ءۇشىن.

كەلەسى كۇنى ولار قالانىڭ سىرتىنداعى بۇرىنعى ساياباققا باردى. تاعى كوكتەم. جاپىراقتار جاڭا بۇرشىك جاردى. باياعى سول ورىندىق...

بەرىك قالتاسىنان كىشكەنتاي قاعاز الىپ شىقتى. گۇلبارعا ۇسىندى. اشىپ قاراسا - باياعى ولەڭ، بىراق سوڭىنا ءبىر جول قوسىلىپتى:

"جۇرەك جوسپارى - سەنەن باستالدى.

ال مەنىڭ باقىتىم - سەنىمەن جالعاستى."

بەرىك گۇلبارعا قاراپ:

- ماحاببات - كۇنتىزبەمەن ەمەس، باتىلدىقپەن ولشەنەدى. سەبەبى جۇرەكپەن قۇرىلعان وداق – ەڭ بەرىك قۇندىلىق. ال ول قۇندىلىق... كۇندە بىرگە ويانۋدان، بىرگە كەشتى قارسى الۋدان باستالادى. بۇل ماحابباتتىڭ شىنايى جالعاسى.

كۇندەر كۇنتىزبەدەن سىرعي بەردى. بالا ءوستى. ءۇيدىڭ ءىشى بۇرىنعىدان دا جىلىلىققا تولا ءتۇستى. ەندى تاڭعى اس ۇستىندە ءۇش كەسە قويىلادى. ەكەۋى كوفە ىشسە، ۇشىنشىسىندە – جىلى ءسۇت. ال ءۇش تاباقتىڭ ىشىندەگى كىشكەنتاي قاسىق – وسى وتباسىنىڭ ەڭ ۇلكەن ۇمىتىندەي ەدى.

بەرىك ادەتىنشە ەرتە تۇرىپ، جۇمىسقا اسىعادى. گۇلبار دا كەڭسەگە دايىندالادى. بىراق بۇرىنعىداي ەمەس. ەندى ءار ەكەۋىنىڭ كۇنتىزبەسى قانشا تىعىز بولسا دا، ءبىر-بىرىنە قارايتىن "كەڭىستىك" بار. ول – ۋاقىتپەن ەمەس، جۇرەكپەن ولشەنەتىن كەڭىستىك.

كەشكىلىك. دالا قاراۋىتىپ قالعان. گۇلبار ۇيدە جالعىز – بالاسى اجەسىندە، بەرىك اۋرۋحانادا كەشكە دەيىن. ەسكى قويىن داپتەرىن اشىپ وتىر. باياعىدا جازىپ، اياقسىز قالعان پاراقتاردى وقىپ شىقتى. سودان سوڭ جاڭا بەت اشىپ، جازدى:

كەيبىر ايەلدەرگە ءومىر ءبارىن ەرتە بەرەدى:

سۇيىكتى جار، بالا، تاتۋ وتباسى، تىنىش تىرلىك.

باسقالارىنا – كەشىكتىرىپ.

بىراق كەشىكتىرىپ بەرگەن باق – تەرەڭىرەك ورنىعادى ەكەن.

مەن اسىقپادىم.

سەبەبى كۇتۋدىڭ ءوزى – جۇرەكتىڭ باتىلدىعى...

سول ساتتە ەسىك اشىلىپ، بەرىك كىردى. شارشاعان، بىراق ۇيگە كىرگەن بويدا ءجۇزى جادىراپ كەتكەن.

- بالا ۇيىقتاپ قالدى ما؟

- اجەسىندە. بىزگە كەشكە دەمالىس، - دەپ جىميدى گۇلبار.

بەرىك ءشاي دەمدەپ، ەكەۋى بىرگە اس ۇيگە وتىردى. ۇندەمەي وتىرىپ شاي ءىشتى. بىراق بۇل ۇنسىزدىك – بوتەندىكتەن ەمەس، تولىق تۇسىنىستىكتەن تۋعان تىنىشتىق ەدى.

بەرىك ءبىر ءسات گۇلباردىڭ داپتەرىنە كوزى ءتۇسىپ:

- تاعى جازدىڭ با؟

- ءيا. بۇرىن مەن ىشىمە سىيماي، ءۇنسىز جىلايتىنمىن، جازاتىنمىن، جەڭىلدەپ قالاتىنمىن. ەندى جۇرەگىم تولىپ كەتكەندە – جازام، بۇل قۋانىش، تاعى راحاتتانىپ قالامىن. سەبەبى جازۋ تىنىشتىق سىيلايدى. جازۋ ناعىز ەڭبەك، بايلار ارتىنا ءزاۋىلم قۇرىلىس سالىپ قالدىرسا، ءبىز ماڭگىگە وشپەس جازۋلار قالدارامىز، يا بۇل ودان الدە قايدا باعالى.

بەرىك ونىڭ قولىن ۇستاپ:

- سەن مەنى تاپپاعاندا، مەن ءوزىمدى تابا الماس ەدىم.

گۇلبار كوزىنە جاس الىپ، ەرىكسىز جىميدى:

- مەن دە. كوپ جىل بويى ءوزىمدى جالعان ءرولدىڭ ىشىندە جوعالتىپ العانداي ەدىم... جۇمىس، ەسەپ، حاتتاما. بىراق سەن كەلگەندە - مەن جاي عانا ايەل بولۋعا رۇقسات الدىم. جاي عانا باقىتتى بولۋعا...

سول ساتتە تەرەزەنىڭ ار جاعىندا العاشقى قار جاۋا باستادى. جارىق شامعا ءتۇسىپ، ۇلپىلدەپ تۇسكەن ءار تۇيىرشىك - ءدال قازىرگىدەي ءبىر ءساتتىڭ قايتالانباس ەكەنىن ەسكە سالعانداي.

گۇلبار ورنىنان تۇرىپ، بەرىكتىڭ يىعىنا جامىلعى جاپتى.

- سەن ۇنەمى مەنى جىلىتىپ ۇلگەرەسىڭ، - دەدى بەرىك.

گۇلبار اقىرىن جاۋاپ قاتتى:

- سەبەبى سەن مەنى توڭعاندا ەمەس، توڭباي تۇرىپ-اق ءتۇسىندىڭ.

سول ءتۇنى گۇلبار تەرەڭ ۇيقىعا كەتەر الدىندا سوڭعى جولداردى جازدى:

جۇرەك جوسپارى...ول ماعان كەش كەلدى. بىراق ءدال ۋاقىتىندا جەتتى.

سەبەبى ول – جۇرەكپەن تاڭدالدى. ەندى بۇل جول – ءبىزدىڭ بالاعا باستاۋ، بولاشاققا باعدار.

ناعىز ماحاببات – ۋاقىتتىڭ ەمەس، تاڭداۋ مەن سەنىمنىڭ جەمىسى.

ءۇش جۇرەك. ءبىر ءۇي. ءبىر ءومىر. ءبىر-بىرىنە ادال ءۇش تاعدىر.

قىس ءبىتىپ، كوكتەم لەبى ەستى. قار ەرىپ، كۇن جىلىنا باستادى. قالانىڭ شەتىندە ورنالاسقان ۇيلەردىڭ اۋلاسى لايعا تولىپ، بالالار دالاعا شىعىپ، سۋ كەشىپ وينايتىن شاق كەلدى. ال بەرىك پەن گۇلبار ءۇشىن كوكتەم - ىشكى جاڭعىرۋدىڭ بەلگىسى بولدى. ولاردىڭ بالاسى - ايدار - ەندى ۇشكە تولىپ، تىلگە كەلىپ، اكەسىن «اعاش دارىگەر»، اناسىن «قاعاز باس» دەپ اتايتىن بولعان. ەكەۋى دە بۇل سوزدەرگە رەنجىمەيتىن. سەبەبى سول كىشكەنتاي اۋىزدان شىققان ءار ءسوز – جۇرەكتەن شىققانداي ەدى.

سول كوكتەمدە اۋدان اكىمدىگىندە وزگەرىستەر باستالدى. گۇلبارعا جوعارى قىزمەت ۇسىنىلدى - وبلىستىق باسقارمادا ورىنباسارلىق. جاۋاپكەرشىلىگى كوپ، مارتەبەسى جوعارى، بىراق قالا اۋىستىرۋ قاجەت. ول كەشكە بەرىككە قاراپ:

- ماعان جاڭا قىزمەت ۇسىنىلدى، - دەدى قىسقا عانا. بەرىك تاڭدانبادى. وعان تاڭدانار ەشتەڭە جوق ەدى - ول گۇلباردىڭ قابىلەتىن، تاباندىلىعىن، ءوز-وزىنە تالاپشىلدىعىن بۇرىننان بىلەتىن.

- قۋانىشتىمىن، - دەدى ول جاي عانا. گۇلبار ىركىلىپ:

- بىراق سەنىڭ جۇمىسىڭ... بالا... ءبارى وسى قالادا.

بەرىك ۇندەمەي تۇرىپ قالدى. تەرەڭ ويعا شومدى. سوسىن:

- بۇل ءبىزدىڭ ەكەۋىمىزگە بەرىلگەن مۇمكىندىك. بالا قايدا وسسە دە، ماحاببات پەن تىنىشتىق بولسا - جەتەدى.

- ال سەن؟

- مەن قايدا دا ەمدەيتىن ادام تابام. ال سەنى جوعالتىپ، وسىندا قالىپ نە پايدا؟

گۇلبار كوزىنە جاس الىپ، يىعىنا سۇيەنە كەتتى.

- سەن مەنىڭ ومىرىمە كەش كەلدىڭ، بىراق سەنسىز ءومىردى ەندى ەلەستەتە المايمىن. ءبىر بىرىنە سونداي باۋىر باسىپ كەتتى. تۋىس، دوس، سىرلاس....

بەرىك جىميىپ:

- سەبەبى مەن جۇرەكپەن كەلدىم. ۋاقىتپەن ەمەس.

ولار كوشتى. جاڭا قالا، جاڭا ءۇي، جاڭا ءومىر. بىراق ىشكى ۇيلەسىم وزگەرمەدى. ايدار جاڭا بالاباقشاعا ۇيرەنە باستادى. بەرىك جاڭا ەمحانادا جۇمىسقا تۇردى. ال گۇلبار - ەندى بۇرىنعىداي ەمەس، جۇرەك ۇنىمەن شەشىم قابىلدايتىن باسشى بولدى.

ءبىر كۇنى گۇلبار كەڭسەدە كەشكە دەيىن قالىپ، ۇيگە شارشاپ كەلدى. بىراق ەسىكتەن كىرگەندە - ۇستەل ۇستىندە ءبىر پاراق تۇردى. بەرىكتىڭ جازۋى:

ء"بىز بۇل قالاعا قونىس اۋدارعاندا، مەن ءوزىمدى جوعالتىپ الام با دەپ قورىقتىم. بىراق سەنىڭ جانىڭدا قايدا بارسام دا - ءوزىمدى تاۋىپ كەلەمىن.

سەنىڭ ارقاڭدا مەن جاقسى دارىگەر عانا ەمەس، جاقسى ادام بولىپ كەلەم.

ال ءبىزدىڭ ۇلىمىز... ول - جۇرەك جوسپارىنىڭ جالعاسى." گۇلبار پاراقتى كەۋدەسىنە باسىپ، كوزىن جۇمدى. بۇل ساتتە ول ءبىر عانا نارسەنى ءبىلدى - ءومىر كەش باستالعان جوق. تەك ءدال ۋاقىتىندا، ەڭ قاجەت كەزىندە ءوز باعىتىنا ءتۇستى.

كەيبىر ماحاببات ەرتە كەلەدى. كەيبىرى كۇتتىرىپ.

بىراق ەڭ شىنايىسى - جۇرەكپەن كەلگەنى.

گۇلبار ءۇشىن بۇل ماحاببات - باقىتتىڭ كەشىگۋ ەدى.

بەرىك ءۇشىن - ۋاقىتىنان بۇرىن دۇرىس تاڭداۋ.

ايدار ءۇشىن - ماحابباتتىڭ ىشىندە ءوسۋ.

باقىت – اسىقپاي كەلگەندەرگە دە جەتەدى.

جاڭا قالا. جاڭا كوشە. تەرەزەدەن قاراعاندا بەيتانىس دۇنيە كورىنەتىن، بىراق ءۇيدىڭ ءىشى - سول باياعى جىلۋ، سول باياعى ءيىس، سول باياعى تىنىشتىق.

ايدار بالاباقشاعا بەيىمدەلىپ قالعان. ءتىلى دە شيراپ، اكەسىنە كۇندە جاڭا ءسوز ۇيرەتىپ كەلەدى.

- اكە، بىلەسىڭ بە، “كوسموس” دەگەنىمىز - اسپاننىڭ ار جاعى. مەن وسكەندە سول جاققا بارىپ، سەندەرگە جۇلدىز الىپ كەلەم!

بەرىك كۇلدى:

- تەك جۇلدىز ەمەس، اناڭا ايدى دا الا كەل.

گۇلبار سول ساتتە اس ۇيدە شاي قۇيىپ جاتقان. ەكەۋىنىڭ اڭگىمەسىن ەستىپ، جۇرەگى ەلجىرەپ كەتتى. وسى ساتتەر ءۇشىن ول تالاي ءۇنسىز تۇندەردەن، كوپ ايتىلماعان سوزدەردەن، اۋىر تىنىستاردان ءوتىپ ەدى. ەندى ءبارى ورنىندا. ەندى ءبارى ءوز ۋاقىتىندا.

كوكتەم اياقتالىپ، جاز جەتتى. جاڭا قىزمەتتە العاشقى جوبالار باستالىپ، گۇلبار كۇن سايىن شەشىم قابىلدايتىن. ءبىرى ماڭىزدى، ءبىرى شۇعىل، ءبىرى اۋىر. بىراق بارلىعىندا ونىڭ ىشىندە بۇرىنعى گۇلباردان بولەك - جاڭا ءبىر سەنىمدىلىك بار ەدى.

بۇل سەنىمدىلىك - ماحابباتتان تۋعان. بەرىك بەرگەن تىنىشتىقتان.

سەبەبى ەندى ول جالعىز ەمەس. ءسوز جۇزىندە ەمەس - شىن مانىندە.

كەشكىلىك. ۇشەۋى تەرراسسادا وتىر. ايدار ويىنشىقتارىمەن ويناپ جاتتى. بەرىك پەن گۇلبار ءۇنسىز ءشاي ءىشىپ وتىر.

- قاراشى، - دەدى گۇلبار سىبىرلاپ. - بالام ءوز الەمىن سالىپ جاتىر. ءوز ەرتەگىسىن.

- سەبەبى ونىڭ ەرتەگىسىنىڭ شىندىققا اينالۋى - بىزدەن باستالدى، - دەدى بەرىك.

گۇلبار ءۇنسىز باس يزەدى. ءبىر ساتتەن سوڭ:

- كەيدە ويلانىپ كەتەم. ەگەر ەرتەرەك جۇرەككە ەرىك بەرگەنىمدە، ءبارى ەرتەرەك باستالار ما ەدى؟

بەرىك ونى تىڭداپ بولىپ:

- مۇمكىن. بىراق ەرتە كەلگەن گۇل كەيدە سۋىقتان ءۇسىپ قالادى. سەنىڭ شەشىمىڭ - ءوزىڭ ءپىسىپ-جەتىلگەن كەزدە كەلگەن شەشىم. سوندىقتان ول مىزعىمايدى. سوندىقتان ول بەرىك.

وسىلاي، ءومىر جالعاستى. ولار قارتايىپ بارا جاتتى. بىراق بۇل - قورقىنىشتى ەمەس ەدى. سەبەبى قارتتىق - بىرگە كورگەن تاڭدار سانىنىڭ بەلگىسى عانا.

جىلدار وتكەندە ايدار مەكتەپكە باردى. سوسىن ۋنيۆەرسيتەتكە. كەيىن باسقا قالاعا، ءوز جولىمەن. ال ۇيدە بەرىك پەن گۇلبار قالدى.

بىراق بۇل جولى - ۇنسىزدىك قورقىنىشتى ەمەس. بۇل جولى - ول تىنىشتىقتان قۇرالعان ەستەلىكتەرگە تولى ەدى. ءبىر كەشتە، ايدار دەمالىسقا كەلىپ، اتا-اناسىمەن كەشكى شاي ۇستىندە وتىرعاندا، كەنەت سۇرادى: - اكە، انامدى العاش قاشان ءسۇيدىڭ؟

بەرىك پەن گۇلبار ءبىر-بىرىنە قاراپ، كۇلىپ جىبەردى.

- مەن ونى العاش كورگەن كۇنى ءسۇيدىم، - دەدى بەرىك. بىراق ونىڭ رۇقساتى ءۇشىن جۇرەك كۇتۋى كەرەك بولدى.

ايدار تاڭدانا:

- سوندا سىزدەر ءبارىن جۇرەكپەن شەشكەنسىزدەر مە؟

گۇلبار وعان قاراپ، باياۋ باس يزەدى:

- ءبىز - شىن بولدىق. شىن بولعان نارسە عانا ۇزاققا بارادى، بالام.

ايدار ويلانىپ قالدى. سوسىن:

- سوندا بۇل سىزدەردىڭ... جۇرەك جوسپارلارىڭىز با؟

بەرىك ءشايىن ۇرتتاپ قويىپ، جاي عانا:

- بۇل - جۇرەك جوسپارى

كۇز تاعى كەلدى. ءۇيدىڭ اۋلاسىن سارعايعان جاپىراقتار كومكەرىپ، تەرەزە سىرتىندا باياۋ جەل ەسىپ تۇر. بۇل ءۇيدىڭ ىشىندەگى جىلىلىق سول باياعى قالپىندا ساقتالعانىمەن، ۋاقىت ءوز ءىزىن قالدىرا بەردى.

گۇلبار ءبىر كۇندەرى جۇمىسىن تاپسىرىپ، زەينەتكە شىقتى. جاي عانا ەمەس - قۇرمەتپەن، قوشەمەتپەن، ورنىن باسقان جاستارعا اقىلىن قالدىرىپ. قانشا جىلدار بويى قىزمەت، جاۋاپكەرشىلىك، جوسپارمەن ءومىر سۇرگەن ايەل ەندى ءبىرىنشى رەت ءوز ۋاقىتى وزىنە تيەسىلى ەكەنىن سەزىندى.

-قازىر نە ىستەگىڭ كەلەدى؟ - دەگەن بەرىك سول كۇنى تاڭعى شاي ۇستىندە.

گۇلبار تەرەزەگە قاراپ وتىرىپ:

- ءبىراز ۋاقىت ەشتەڭە ىستەگىم كەلمەيدى. تەك تىنىس العىم كەلەدى، - دەدى جىميىپ. - سوسىن... مۇمكىن ءوزىمنىڭ باياعى جازۋ داپتەرىمدى قولعا الارمىن.

كۇندەر ءوز ارناسىمەن اقتى. ايدار ءوز جولىن تاۋىپ، جۇمىسىن باستادى. اكە-شەشەسىنە ءجيى حابارلاسادى. كەيدە كەلىپ تۇرادى. بىراق ەندى ءۇيدىڭ ءىشى بۇرىنعىداي بالانىڭ كۇلكىسىنە تولى ەمەس. بۇرىنعى قاربالاس ورنىن بىرقالىپتى تىنىشتىق باسقان.

گۇلبار داپتەرىنە «سەن مەنىڭ ماحابباتىم ەمەس، ومىرلىك تىنىشتىققا اينالعان ادامىمسىڭ.

بىرگە ءومىر ءسۇرۋ – مەن ءۇشىن ماقسات ەمەس، سىي بولدى».

بەرىك ونى وقىپ ءبىر سويلەم قوستى: «سەن - مەنىڭ ومىرىمدەگى ەڭ ۇلكەن شىندىقسىڭ. ءومىردىڭ اياعىنا دەيىن ەمەس... ومىردەن كەيىن دە ارعى دۇنيەدە بىرگە بولامىز».

جازدىڭ سوڭعى كۇندەرىنىڭ ءبىرى. ايدار اتا-اناسىن كورۋگە كەلگەن. ەكەۋى اۋلادا وتىر. اناسى ورىندىقتا، بەرىك ءشاي قۇيىپ وتىر. ايدار ءسال ويلانا:

- مەن سىزدەرگە قاراپ، ماحابباتتى ءتۇسىندىم.

گۇلبار جىميىپ:

- ماحابباتتى سوزبەن ەمەس، جۇرەك جوسپارىمەن بولادى.

ايدار باس يزەدى:

- سىزدەردە ۇرىس-كەرىس بولمادى ما؟

بەرىك كۇلىپ: - بولدى، بالام. ايقاي دا بولدى، ۇندەمەي رەنجۋ دە. بىراق ءبىز ەشقاشان ءبىر-بىرىمىزگە تەرىس قاراپ ۇيىقتامادىق. مىنە، ايىرماشىلىعى سوندا.

گۇلبار- ماحاببات دەگەن – ۇنەمى جاقسى كورۋ ەمەس. قيىن كەزدە دە بىرگە قالۋ. سول ارقىلى جۇرەك شىڭدالادى.

ايدار ويلانىپ قالدى. اناسى مەن اكەسىنە قاراپ وتىرىپ، مەن دە سونداي ماحابباتتى قالايمىن دەپ شىن جۇرەگىمەن كۇبىرلەدى.

ۋاقىت باياۋ جىلجىدى. كۇندەر مەن جىلدار تەرەڭ ءىز قالدىرىپ، كەيدە جاڭعىرعان ەستەلىكتەرمەن ەسكە ءتۇستى. جەل ءالى دە ءسال سۋىق، بىراق جۇرەك جىلى. قاسىنداعى بەرىك كوزىنە قاراپ:

- ەسكە الساڭ، ءبارى قالاي باستالدى؟

گۇلبار جاي عانا جىميىپ:

- حالىقپەن بىرگە بولۋدان... اۋىلدان كەلگەن سوڭ ءبىر كۇن بىرگە قىدىرۋ تۋرالى ايتقان ەدىڭ.

- ءيا، - دەدى بەرىك. - سوندا جۇرەك جوسپارىمىز باستالدى.

ولار ۇندەمەي، اسپانعا قاراپ وتىرىپ، بىرگە وتكەن كۇندەرىن ءۇنسىز ويلادى.

نۇرحالىق ابدىراقىن

Abai.kz