قولجازبالار جانە سيرەك كىتاپتار ۇلتتىق ورتالىعىنىڭ ماماندارى قازاق حالقىنىڭ قۇندى مۇرالارىنىڭ ءبىرى – «ەدىگە بي» جىرىنىڭ ەڭ كونە قولجازباسىن تسيفرلى فورماتقا كوشىرىپ، فاكسيميلە نۇسقاسىن جارىققا شىعاردى.

«ەدىگە بي» جىرىنا ارنالعان قولجازبا شامامەن XV عاسىردا بەلگىسىز اۆتور تاراپىنان جازىلعان. اتالعان جىردىڭ العاشقى نۇسقالارىن XIX عاسىردىڭ باسىندا قازاق عالىمى، شىعىستانۋشى جانە فولكلوريست شوقان ءۋاليحانوۆتىڭ اكەسى شىڭعىس ءۋاليحانۇلى كوشىرىپ جازىپ، سول ارقىلى  بۇرىن جوعالىپ كەتكەن نۇسقالاردى قايتا قالپىنا كەلتىرگەن بولاتىن.

كەيىننەن بۇل نۇسقا شوقان ءۋاليحانوۆ تاراپىنان تولىقتىرىلىپ، وڭدەلىپ، 1842 جىلى احمەت ەسىمدى كىسىنىڭ قولىمەن بىرىككەن نۇسقا رەتىندە كوشىرىلگەن. اتالعان جىر تۇركى تىلدەرىنە ءتان ەمەس كونە تىركەستەر مەن سوزقولدانىستارىمەن ەرەكشەلەنەدى، بۇل ونىڭ كونە داۋىرلەردەن قالعان پوەما ەكەنىن ايعاقتايدى. بۇل جايتقا بەلگىلى تۇركىتانۋشى عالىم پ.م. مەليورانسكي ءوز ەڭبەكتەرىندە ەرەكشە توقتالعان.

پوەما ەدىگەنىڭ دۇنيەگە كەلۋىمەن باستالىپ، توقتامىستىڭ ۇلى قادىربەردىنىڭ قولىنان قازا تابۋىمەن اياقتالادى. اڭىز بويىنشا، ەدىگە قاسيەتتى ۇلىتاۋدىڭ بيىك شىڭدارىنىڭ بىرىندە جەرلەنگەن. قازىر بۇل شىڭ ەدىگەنىڭ اتىمەن اتالادى.

ايتا كەتەيىك، بۇل جىر العاش رەت 1905 جىلى سانكت-پەتەربۋرگتە پروفەسسور پ.م. مەليورانسكيدىڭ رەداكتسياسىمەن «ەدىگە مەن توقتامىش تۋرالى اڭىز» دەگەن اتپەن جارىق كورگەن.

Abai.kz