قازاقستاندا جالاقى كولەمى تۇراقتى تۇردە ءوسىپ كەلەدى. ۇلتتىق ستاتيستيكا بيۋروسىنىڭ مالىمەتىنشە، 2025 جىلدىڭ ەكىنشى توقسانىنداعى ەل بويىنشا ورتاشا ايلىق نومينالدى جالاقى 448,6 مىڭ تەڭگەنى قۇرادى. ونىڭ ىشىندە قالالىق جەرلەردە – 471 مىڭ تەڭگە، ال اۋىلدىق جەرلەردە – 381,7 مىڭ تەڭگە.

https://qyzpu.edu.kz/

نومينالدى ماندە ورتاشا ايلىق جالاقى وتكەن جىلدىڭ ءتيىستى كەزەڭىمەن سالىستىرعاندا 11,3%-عا ارتقان، ال الدىڭعى توقسانمەن سالىستىرعاندا 6%-عا جوعارىلاعان.

سوڭعى بەس جىلدا ورتاشا ايلىق جالاقى ەكى ەسەدەن استام وسكەن. مۇنداي ءوسىم ەل ەكونوميكاسىنداعى قۇرىلىمدىق وزگەرىستەردى، شيكىزاتتىق ەمەس سالالاردىڭ دامۋىن، ينۆەستيتسيالاردىڭ كوبەيۋىن جانە بيزنەستىڭ تسيفرلانۋىن كورسەتەدى.

بۇگىندە ەڭبەك نارىعى مامانداردىڭ كاسىبيلىگى مەن قۇزىرەتتەرىنە بارعان سايىن كوبىرەك ءمان بەرىپ كەلەدى. سوندىقتان قازىرگى تاڭدا تابىس دەڭگەيى تەك سالاعا ەمەس، سونىمەن قاتار قىزمەتكەردىڭ وزىنە – ونىڭ دامۋ مەن وقۋعا دەگەن ۇمتىلىسىنا، ەڭبەك نارىعىنداعى قۇندىلىعىن ارتتىرا ءبىلۋ قابىلەتىنە دە بايلانىستى. قازاقستاندىق ەڭبەك نارىعى بىرتىندەپ «لاۋازىمعا قاراي اقى تولەۋ» مودەلىنەن «قۇزىرەتكە قاراي اقى تولەۋ» مودەلىنە ءوتىپ كەلەدى. مۇندا ءبىلىم، تاجىريبە جانە بەيىمدەلۋ قابىلەتى جالاقى ءوسىمىنىڭ نەگىزگى كوزىنە اينالۋدا.

جالپى، قازاقستانداعى جالاقى دەڭگەيى ورتالىق ازيا ەلدەرىنىڭ ىشىندەگى ەڭ جوعارىسى جانە وڭىرلىك ورتا كورسەتكىشتەن ايتارلىقتاي جوعارى. ماسەلەن، قازاقستانداعى ورتاشا ايلىق نومينالدى جالاقى (448,6 مىڭ تگ)

— وزبەكستانداعى (شامامەن 265 مىڭ تگ) كورسەتكىشتەن 70%-عا،

— قىرعىزستانداعى (259,2 مىڭ تگ) كورسەتكىشتەن 73%-عا،

— تاجىكستانداعىدان شامامەن 2,5 ەسە جوعارى.

2025 جىلدىڭ ەكىنشى توقسانىندا ەلدەگى جۇمىسسىزدىق دەڭگەيى 4,6%-دى قۇرادى. بۇل كورسەتكىش 2024 جىلدىڭ ءۇشىنشى توقسانىنان بەرى تومەندەپ كەلەدى جانە ەل تاريحىنداعى ەڭ تومەن دەڭگەي سانالادى.

وتكەن جىلدىڭ ەكىنشى توقسانىمەن سالىستىرعاندا، جۇمىسپەن قامتىلعاندار سانى 110,1 مىڭ ادامعا ارتقان، ال جۇمىسسىزدار سانى 2,2 مىڭ ادامعا ازايعان.

2025 جىلعى 20 قازانعا قاراي ەلەكتروندى ەڭبەك بيرجاسىندا 65 مىڭنان استام بوس جۇمىس ورنى ورنالاستىرىلعان، ولاردىڭ كوپشىلىگى جۇمىسشى ماماندىقتارىنا تيەسىلى. جىل باسىنان بەرى 500 مىڭنان استام جۇمىسشى ماماندىقتارى بويىنشا بوس ورىندار جاريالانعان. الايدا جۇمىس تاجىريبەسىنسىز قىزمەتكەرلەردى قابىلداۋعا دايىن جۇمىس بەرۋشىلەر تەك 14,8 مىڭ بوس ورىن (جالپى سانىنىڭ 22,8%-ى) بويىنشا عانا بار. قالعاندارى بويىنشا جۇمىس تاجىريبەسى تالاپ ەتىلەدى. بۇل دا ەڭ ۇلكەن سۇرانىس بىلىكتى ماماندارعا ەكەنىن كورسەتەدى. دەگەنمەن، بىلىكتىلىگى تومەن قىزمەتكەرلەر ءۇشىن دە ۇسىنىستار جەتكىلىكتى.

جالاقى مولشەرى ەڭ تومەنگى دەڭگەيدەن 1 ميلليون تەڭگەگە دەيىن وزگەرەدى.

قالالىق جەرلەردەگى ەڭ سۇرانىسقا يە جۇمىسشى ماماندىقتار:

قارا جۇمىسشى — 350–600 مىڭ تگ;

اۆتوبۋس جۇرگىزۋشىسى — 400–600 مىڭ تگ;

وراۋشى-فاسوۆششيك — 400–650 مىڭتگ;

ارنايى تەحنيكا ءماشينيستى — 400–700 مىڭ تگ;

تراكتورشى — 350–450 مىڭ تگ;

دانەكەرلەۋشى — 350 مىڭ تەڭگەدەن جوعارى.

اۋىلدىق جەرلەردەگى ەڭ سۇرانىسقا يە ماماندىقتار:

جەر استىنداعى كەنشى — 350–450 مىڭ تگ;

جەر استى ەلەكتروسلەسارى — 400–500 مىڭ تگ;

تيەۋ-جەتكىزۋ ماشيناسىنىڭ ءماشينيستى — 400–500 مىڭ تگ;

ەلەكترگازدانەكەرلەۋشى — 350–400 مىڭ تگ;

قۇرىلىس مونتاجشىسى — 400–500 مىڭ تگ;

پروحودچيك — 750–800 مىڭ تگ;

كەنشى — 350–450 مىڭ تگ;

قاراپايىم قۇرىلىس جۇمىسشىسى — 350–400 مىڭ تگ.

وسىلايشا، بۇگىندە جۇمىس ىستەۋگە نيەتتى ءار ادام ءۇشىن مۇمكىندىك بار، اسىرەسە جۇمىسشى ماماندىقتار اراسىندا. سونىمەن قاتار، باستاپقى جالاقى دەڭگەيى دە ايتارلىقتاي جوعارى بولىپ وتىر.

Abai.kz