ءبىرىنشى ءبولىم: «ادىلەتقيسسا»: جاسارال قۋانىشالى، حاسەن قوجاحمەت

«ادىلەتقيسسا»: مولتەك سۋرەتتەمەلەر

بەلگىلى قوعام قايراتكەرى، «ازات» قوزعالىسىنىڭ بەلدى باسشىلارىنىڭ ءبىرى، ساياساتشى ساعات ءجۇسىپتىڭ 2010 جىلى جارىق كورگەن «ادىلەتقيسسا» كىتابىنان ۇزىندىلەر جاريالاماقپىز...

سۋرەت: س.ەرعاليدىڭ مۇراعاتىنان الىندى.

ساعات ءجۇسىپ:

قازاقتىڭ تانىمال ساياسي تۇلعالارى جونىندە قىسقاشا، ءۇستىرت كوزبەن جازىلعان وسى پاي̆ىمداۋلارىمدى تەك قانا جاقسى نيەتپەن، ىقىلاستى سەزىممەن جازعانىمدى اي̆تقىم كەلەدى.

سۋرەت: qazaqadebieti.kz سايتىنان الىندى.

اي̆سۇلۋ قادىرباەۆا تۋرالى

اي̆سۇلۋدىڭ «بارىڭ قاي̆ت، بالام، اۋلىڭا» دەگەن ولەڭىن كەرەمەت دۇنيە دەپ ساناي̆مىن. ەگەر اي̆سۇلۋ ءبىر عانا وسى ولەڭدى جازعان بولسا دا، ءبارىبىر قازاقتىڭ تاريحي تورىنەن ورنىن الار مىقتى اقىن بولار ەدى.

اي̆سۇلۋدىڭ قازاققا تانىمالدىعى – ساياسي قاي̆راتكەرلىگىندە. سونىڭ كورىنىسى رەتىندە اي̆سۇلۋدىڭ 1991 جىلعى ورال وقيعاسى كەزىندەگى قازاق قىزدارىنىڭ باتىرلىعىڭ ەسكە سالعان قيمىلدى تاريح بەتىنە ەرەكشە ورىن الارى انىق.
اي̆سۇلۋدىڭ مىنەزى اقىندىقتان گورى ساياساتكەرلىككە جاقىن دەپ ەدىم. ارينە، بۇل پىكىرىم، اقىندىقتى اي̆سۇلۋعا قيماعاندىقتان ەمەس. اقىنداردىڭ جۇرەگى سەزىمتال كەلەدى، ساياساتكەرلەردى توساتىن ءار ءتۇرلى قاۋىپ-قاتەرگە توتەپ بەرۋ ولارعا وڭاي ەمەس. اقىننىڭ قوعامدىق بەلسەندىلىگى ىعىستىرعان اي̆سۇلۋدىڭ مىنەزىنە قوعامدىق-ساياسي جۇمىستىڭ وراسان زور اسەر ەتكەنىن اي̆تار ەدىم. سوڭعى جىلدارى اقىنعا ءتان سەزىمدەرگە بوي̆ ۇرۋشىلىقتىڭ ولاردىڭ ساياساتكەرلەرگە ءتان سالماقتىلىق، سابىرلىلىق، ەكى رەت ولشەپ،  بىر كەسۋ سياقتى قاسيەتتەرىنىڭ كوبەي̆گەنىن – سونىڭ اي̆عاعى.

بىراق، ءالى دە بولسا اقىندىق سەزىمنىڭ جەڭىپ كەتەتىنىن اڭعارتىپ قويادى. سونداي̆ كەزدە: «اسەكە، اقىندىق سەزىمگە جەندىرمە، ادامداردى ماقتاۋعا نەمەسە داتتاۋعا اسىقپاشى. ناقتىراق اي̆تار بولسام، ساياساتتاعى كەي̆ىپكەرلەرگە ماقتاۋ اي̆تۋعا اسىقپا، جازعىراتىن ۋاقىت بولىپ قالۋى مۇمكىن. كەرىسىنشە،  تەرىس باعا بەرۋگە دە اسىقپا، كىم بىلەدى، ماقتاۋعا لاي̆ىق ءىس ىستەپ كالار»، – دەگىم كەلەدى.

سۋرەت: dalanews.kz سايتىنان الىندى.

دوس كوشىم تۋرالى

قازاقتىڭ ساياسي-قوعامدىق ومىرىنە وتكەن عاسىردىڭ توقسانىنشى جىلدارى كەلگەن دوس كوشىمدى ەرەكشە قۇبىلىس، ەرەكشە ۋنيكۋم دەر ەدىم. دوس ساياسي قاۋىپسىزدىكتى ەرەكشە سەزىمتالدىقپەن سەزەتىن، ساياساتتىڭ قاۋىپتى، قيىن سوقپاقتى جولدارىن تاڭداۋدا از قاتەلەسەتىن ەرەكشە «ءيىسشىل» ساياساتكەر. ءبىز كوپ جاعداي̆دا ساياساتكەرلەردەن ەلدەن ەرەك باتىلدىق، قاي̆راتتىلىق، جانتاسىلىمگە باراتىن كوزسىز ەرلىكتى كۇتەمىز. دوستان ونداي̆ قاسيەتتەردى تابا الماي̆، وعان رەنجىگەندەر از ەمەس. مەن دوستى بۇل ءۇشىن جازعىرماعان بولار ەدىم. ساياساتتىڭ قاۋىىپتى دە، قىرلى-شيىرلى جولدارىن ەرەكشە سەزىمتالدىقپەن سەزە ءبىلۋ، تاۋەكەلدى جولداردىڭ ىشىنەن ەڭ ءتيىمدىسىن، قاۋىپسىز جولىن كورەگەندىكپەن تابا ءبىلۋ ساياساتكەرگە قاجەتتى باستى قاسيەتتەردىڭ ءبىرى ەمەس پە؟!

تاۋەلسىزدىكتىڭ العاشقى جىلدارىندا قازاق اۋديتورياسىنا دەموكراتيانىڭ الىپپەسىن ۇي̆رەتۋدى العاشقىلاردىڭ ءبىرى بولىپ باستاعان اعارتۋشى ساياساتكەر، ساياسي اعارتۋشى التىنسارين دەپ دوستى اتاعان بولار ەدىم. ول وسى باعىتتا قازاق ساناسىنىڭ توپىراعىنا ءدان سەپسە دە، ءبىرىنشى بولىپ («تۇرەن سالعان»), وسى ماقساتپەن قازاق وبلىستارىن تۇگەل ارالاپ شىققان كىسى ەكەنىن مويىنداۋىمىز قاجەت. دوستىڭ سول كەزدەردە شىققان («توقسانىنشى جىلداردىڭ قارا سوزدەرى»، «دەموكراتيا ساباقتارىنا كىرىسپە»، «دەموكراتيا جاي̆لى 100 سۇراققا 100 جاۋاپ») دەگەن كىتاپتارى وزىنە لاي̆ىقتى باعاسىن ءالى كۇنگە دەي̆ىن الماي̆ جۇرگەن قۇندى ەڭبەكتەر دەپ ساناي̆مىن.

دوسقا رەنجيتىندەر، ونىڭ پرەزيدەنت ساي̆لاۋى كەزىندە وپپوزيتسياعا قارسى شىعىپ كەتكەندىگىن ەرەكشە اي̆ىپ ەتىپ، الدىنا تارتادى. ءيا، دوستىڭ وسى ءادىسى ەكى رەت قاي̆تالاندى. 1999 جىلى اكەجان قاجىگەلدينگە، 2005 جىلى جارماقان تۇياقبايعا قارسى شىققاندارى ءۇشىن دوسقا رەنجىگەندەردىڭ ءبىرى بولدىم. بىراق، دوستىڭ قازاق ۇلتى ءۇشىن، قازاق دەموكراتياسى ءۇشىن جاساعان ەڭبەگىنىڭ جيىرما جىلداي كۋاگەرى بولعاندىقتان، وعان تۇسىنىستىكپەن قاراي̆مىن. ەگەر دوس كوشىمنىڭ بارلىق «ءپليۋسى» مەن «مينۋستارىن» تارازىعا سالسا، «پليۋستارى» بىرنەشە ەسە ارتىق تۇرعان بولار ەدى.

Abai.kz