ەل بولدىق. ەندى ەل بىرلىگى كەرەك!
الماتىداعى قر پرەزيدەنتى جانىنداعى قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىندا «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىن تالقىلاعان العاشقى وتىرىس بولىپ ءوتتى. وتىرستا ءسوز العان ساراپشىلاردىڭ دەنى «ەل بىرلىگىنە» قاتىستى جاعىمدى پىكىرلەر ايتتى.
مىسالى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەرالى توقجانوۆ: «ەل بىرلىگى - بۇل بۇگىنگى بەيبىت ءومىردىڭ تىرەگى جانە ول تۇراقتىلىق ماسەلەسىمەن تىعىز بايلانىستى. بولاشاعىن ويلاعان مەملەكەتتىڭ ءسوز جوق ساياسي تۇراقتىلىعىن ساقتاۋ ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى»، -دەپ بىلەدى.
توعاجنوۆ مىرزانىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، دوكترينا ەل ىشىنەن، ايماقتاعى ازاماتتاردىڭ تاراپىنان قولداۋ تاۋىپ جاتقانعا ۇقسايدى.
- وسىعان دەيىن ەكى ۇلكەن عىلىمي كونفەرەنتسيا وتكىزىلدى. كونفەرەنتسياعا ايماقتاردان 500 ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى. 200 ۇسىنىس دوكترينانىڭ ءمان ماعىناسى مەن قۇرىلىمىنا بايلانىستى بولدى. بۇل قۋانتارلىق جاعداي، - دەدى ول.
وسىلاي دەي كەلىپ توراعانىڭ ورىنباسارى دوكتريناعا قاتىستى سان ءتۇرلى كوزقاراستاردىڭ بارىن دا جاسىرىپ قالا المادى. «دەموكراتيالىق قوعامدا ارقيلى كوزقاراستاردىڭ ومىر ءسۇرۋى زاڭدى. بۇل بىزگە وتە قاجەت» دەدى ول تالقىلاۋ بارىسىندا.
الماتىداعى قر پرەزيدەنتى جانىنداعى قازاقستاننىڭ ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىندا «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىن تالقىلاعان العاشقى وتىرىس بولىپ ءوتتى. وتىرستا ءسوز العان ساراپشىلاردىڭ دەنى «ەل بىرلىگىنە» قاتىستى جاعىمدى پىكىرلەر ايتتى.
مىسالى، قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى ەرالى توقجانوۆ: «ەل بىرلىگى - بۇل بۇگىنگى بەيبىت ءومىردىڭ تىرەگى جانە ول تۇراقتىلىق ماسەلەسىمەن تىعىز بايلانىستى. بولاشاعىن ويلاعان مەملەكەتتىڭ ءسوز جوق ساياسي تۇراقتىلىعىن ساقتاۋ ماڭىزدى ماسەلەلەردىڭ ءبىرى»، -دەپ بىلەدى.
توعاجنوۆ مىرزانىڭ ايتۋىنا قاراعاندا، دوكترينا ەل ىشىنەن، ايماقتاعى ازاماتتاردىڭ تاراپىنان قولداۋ تاۋىپ جاتقانعا ۇقسايدى.
- وسىعان دەيىن ەكى ۇلكەن عىلىمي كونفەرەنتسيا وتكىزىلدى. كونفەرەنتسياعا ايماقتاردان 500 ۇسىنىس كەلىپ ءتۇستى. 200 ۇسىنىس دوكترينانىڭ ءمان ماعىناسى مەن قۇرىلىمىنا بايلانىستى بولدى. بۇل قۋانتارلىق جاعداي، - دەدى ول.
وسىلاي دەي كەلىپ توراعانىڭ ورىنباسارى دوكتريناعا قاتىستى سان ءتۇرلى كوزقاراستاردىڭ بارىن دا جاسىرىپ قالا المادى. «دەموكراتيالىق قوعامدا ارقيلى كوزقاراستاردىڭ ومىر ءسۇرۋى زاڭدى. بۇل بىزگە وتە قاجەت» دەدى ول تالقىلاۋ بارىسىندا.
- «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىنا قازاقستان ازاماتتارىنىڭ ءبىر بىرىنە دەگەن، بۇگىنى مەن بولاشاعىنا دەگەن قۇرمەتى مەن سەنىمى تۇرعىسىنان قاراۋ كەرەك. قازاقستان ءوزىنىڭ ساياساتىندا سايىن دالامىزعا تامىر جايعان وزگە ەتنوس وكىلدەرىنىڭ بىرلىگىن دە نەگىزىگى ماسەلە دەپ قاراستىرادى. سوندىقتان، ورتاق تاريحتى وزەك ەتە وتىرىپ، ەتنوس وكىلدەرىن قازاق ەلىنىڭ اينالاسىنا ۇيىستىرا ءبىلىۋىمىز كەرەك، - دەپ ويىن ساباقتادى قازاقستان حالقى اسسامبلەياسى توراعاسىنىڭ ورىنباسارى.
ال، سەناتور عاريفوللا ەسىم بولسا «ەل بىرلىگى» دەگەن سوزدەن شوشىماۋ قاجەتتىگىن اڭعارتا سويلەدى.
- ءبىزدىڭ تۇسىنبەي جاتقان نارسەمىز - ۇعىمدىق ماسەلەگە قاتىستى بولىپ تۇر. ءبىز ۇعىمدىق ماسەلەگە جەتە الماي جاتىرمىز. ءبىزدىڭ باسىمىزدا قالىپتاسقان ۇعىم - ۇلت. دوكترينادا ۇلتتىڭ ورنىنا ەل دەگەن ۇعىم كەتىپ بارا جاتار. شىن ماعاناسىندا ءبىز ەل بولدىق. قازاق حالقى 91 جىلدان كەيىنگى جىلدارى ەلگە اينالدى. ورىسىمىز بار، باسقامىز بار بىرگە تۇرىپ بىرگە ەل بولايىق دەپ تاڭداۋ جاسادىق. ەندى بىزگە كەرەگى ەلدىك سانا.
سەناتوردىڭ ۋاجىنە توقتالساق، قازاقتاردى قىرىپ سالايىن دەپ جاتقان ەشكىم جوق.
- امەريكاندىق پەن قازاقستاندىق ۇلتتىڭ ەكەۋى - جەر مەن كوكتەي . ەكەۋىن سالىستىرۋعا مۇلدە كەلمەيدى. قالاي سالىستىرام دەسەڭىزدە سالىستىرا المايسىز. امەريكاندىق ۇلت قالاي بولدى؟ باتىستان بارعاندار ۇندىستەردى ەزىپ-جانشىپ، رەزەرۆاتسيالارعا قۋىپ تىقتى دا جان جاقتان كەلىپ مەملەكەت قۇردى. بىزدە ءوز جەرىندە 67 پايىزعا جەتكەن قازاقتى كىم قىرىپ سالادى؟ كىم ونى قىرىپ سالىپ، جاڭادان مەملەكەت قۇرامىن دەپ وتىر؟ سوندىقتان، بۇل ماسەلەنى الاۋلاتىپ-جالاۋلاتۋدىڭ قاجەتى جوق، كەرىسىنشە ونى ءماتىنىن الىپ تالداۋ كەرەك، - دەدى سەناتور.
اكادەميك ابدىلمالىك نىسانباەۆ توڭىرەگىمىزدەگى قاۋىپتى تەندەنتسيالاردى ەسكەرتە كەلىپ، «ەل بىرلىگىنىڭ» قازاقستانعا اسا قاجەت ەكەندىگىنە، سونىڭ ءۇشىن الدىمەن قازاق ەليتاسىنىڭ بىرلىگى كۇشتى بولۋ كەرەك ەكەندىگىنە ەكپىن ءتۇسىردى.
- قازاقستاننىڭ جان جاعىن قورشاعان ەلدەردە تۇراقسىزدىق بار. قاۋىپ بار ۇلكەن، - دەدى ول. - ونىڭ ءبارى بىزگە سالقىنىن تيگىزبەي قالۋى مۇمكىن ەمەس. رەسەي مەن قىتايدىڭ ىشىندە تۇراقسىزدىق بايقالادى. سول سەبەپتەن ءبىزدىڭ ەل بىرلىكتە بولماي جاقسىلىق بولامايدى. قازاقستان بىرلىكتە بولۋى ءۇشىن قازاق حالقى بىرلىكتە بولۋى كەرەك. بىرلىك بىزگە اۋاداي قاجەت. قازاق حالقى بىرلىكتە بولۋى ءۇشىن ەليتاسى، قايماعى ءبىر بولۋى كەرەك.
جالپى جۇرت اۋزىندا «ۇلت جاناشىرلارى» اتانىپ جۇرگەن شاحانوۆ باستاعان ازاماتتار «ەل بىرلىگى»، «قازاقستاندىق حالىق» دەگەن ۇعىمدار ءوز باستاۋىن «امەريكاندىق ۇلت» دەگەننەن الادى» دەسە، ەندىگى ءبىر توپ «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىنىڭ ساياسي مازمۇنىن جوعارىداعىداي تالداپ، ناسيحاتتاۋعا بىلەك سىبانا كىرىسكەن سياقتى. ولاردىڭ ويىنشا، قازاق ەل بولدى، ەندى قازاق جەرىندە تۇرىپ ءومىر ءسۇرىپ جاتقان ۇلت وكىلدەرىنىڭ ەلدىك بىرلىگى قاجەت. قر پرەزيدەنتى جانىنداعى ستراتەگيالىق زەرتتەۋلەر ينستيتۋتىندا «ەل بىرلىگى» دوكتريناسىن تالقىلاعان العاشقى وتىرىس بارىسىندا ايتىلعان اڭگىمەنىڭ قىسقاشا سيپاتى وسىعان سايادى.
«اباي-اقپارات»
