دوس مىرزا! اسسالاۋماعالەيكۋم!

سىزگە ەكى ساۋال:

1) ەل بيلىگىندە ءبىر ادامنىڭ ۇزاق وتىرۋىن، ونىڭ ماڭگىلىك پرەزيدەنت بولۋعا ۇمتىلۋىن ءسىز قالاي باعالايسىز؟ سوندا ول ادام تابيعات زاڭىنا باعىنبايتىن، قارتايمايتىن، شارشامايتىن، ەموتسياعا بەرىلىپ، جۇيكەسى توزبايتىن ەرەكشە تۇلعا ما؟

2) ەلىمىزدە بيلىككە قارسى وپپوزيتسيامىن دەگەن پارتيالاردىڭ تۇپكى ماقساتى بيلىككە كەلۋ. بىراق ماقساتتارى ءبىر - ەلدىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋ، الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك ورناتۋ. بىراق ارقايسىسى وزىنشە بولەك ارەكەت ەتەدى. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، بۇگىندە بيلىككە قارسى تۇرار مىقتى كۇش بار ما؟ قارجى جاعىنان، ەلگە ىقپالى جونىنەن جانە باسقا دا رەسۋرستارى مول پارتيا دەپ قايسىسىن كورسەتەر ەدىڭىز؟

 

- ءبىرىنشى سۇراقتىڭ جاۋابىن ءوزىڭىز-اق بەرىپ وتىرسىز. سىزگە تولىق قوسىلامىن.

- ەكى ماسەلەنىڭ ورنىن اۋىستىرىپ العان سياقتىسىز. مەنىڭشە، بارلىق پارتيانىڭ تۇپكى ماقساتى - ەلدىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋ، ادىلەتتىلىك ورناتۋ. سول ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ولار بيلىككە كەلگىسى كەلەدى. بيلىك - ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋدىڭ قۇرالى. ال بۇگىن بيلىككە قارسى تۇراتىن پارتيالار بار دەپ ەسەپتەيمىن، بىراق ولاردىڭ ەلگە پالەندەي ىقپالى بار جانە رەسۋرستارى جەتەرلىك دەپ ايتا المايمىن.

 

دوس مىرزا! اسسالاۋماعالەيكۋم!

سىزگە ەكى ساۋال:

1) ەل بيلىگىندە ءبىر ادامنىڭ ۇزاق وتىرۋىن، ونىڭ ماڭگىلىك پرەزيدەنت بولۋعا ۇمتىلۋىن ءسىز قالاي باعالايسىز؟ سوندا ول ادام تابيعات زاڭىنا باعىنبايتىن، قارتايمايتىن، شارشامايتىن، ەموتسياعا بەرىلىپ، جۇيكەسى توزبايتىن ەرەكشە تۇلعا ما؟

2) ەلىمىزدە بيلىككە قارسى وپپوزيتسيامىن دەگەن پارتيالاردىڭ تۇپكى ماقساتى بيلىككە كەلۋ. بىراق ماقساتتارى ءبىر - ەلدىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋ، الەۋمەتتىك ادىلەتتىلىك ورناتۋ. بىراق ارقايسىسى وزىنشە بولەك ارەكەت ەتەدى. ءسىزدىڭ ويىڭىزشا، بۇگىندە بيلىككە قارسى تۇرار مىقتى كۇش بار ما؟ قارجى جاعىنان، ەلگە ىقپالى جونىنەن جانە باسقا دا رەسۋرستارى مول پارتيا دەپ قايسىسىن كورسەتەر ەدىڭىز؟

 

- ءبىرىنشى سۇراقتىڭ جاۋابىن ءوزىڭىز-اق بەرىپ وتىرسىز. سىزگە تولىق قوسىلامىن.

- ەكى ماسەلەنىڭ ورنىن اۋىستىرىپ العان سياقتىسىز. مەنىڭشە، بارلىق پارتيانىڭ تۇپكى ماقساتى - ەلدىڭ تۇرمىسىن جاقسارتۋ، ادىلەتتىلىك ورناتۋ. سول ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋ ءۇشىن ولار بيلىككە كەلگىسى كەلەدى. بيلىك - ماقساتتى جۇزەگە اسىرۋدىڭ قۇرالى. ال بۇگىن بيلىككە قارسى تۇراتىن پارتيالار بار دەپ ەسەپتەيمىن، بىراق ولاردىڭ ەلگە پالەندەي ىقپالى بار جانە رەسۋرستارى جەتەرلىك دەپ ايتا المايمىن.

 

1. كوپتەن بەرى قازاق جۇرتشىلىعىن الاڭداتىپ، مازالاپ جۇرگەن ماسەلەنىڭ ءبىرى "قازاق ۇلتى" ماسەلەسى دەپ تاقىرىپتى جاقسى باستاعان ەكەنسىز... ايتارىم، "قازاق ۇلتىنىڭ" بولاشاعى جوق. قازاق ءتىلى مەن مادەنيەتى ءوز جەرىندە دامىماعان، ەندى دامىمايدى دا. مۇنى، دوسماعامبەت قالماحانۇلى، ءسىز وتە جاقسى تۇسىنەسىز جانە بىلەسىز. "قازاقستاندىق" دەموكراتيا ۇعىمى بۇگىنگى تاڭدا قازاقتان ماڭگۇرت جاساۋدى العا قويعان. جانە بۇل ءساتتى تۇردە ىسكە اسۋدا. بۇگىندە ماڭگۇرتكە اينالعان قازاقتىڭ بىرنەشە كاتەگورياسىن اتاپ وتۋگە بولادى... جالپى ماڭگۇرت قازاققا قازىر دەموكارتيانىڭ دا، مادەنيەتتىڭ دە، ۇلت تاعدىرى مۇددەسىنىڭ دە قاجەتى شامالى.

2. اتالعان تاقىرىپتا كوتەرىلىپ جاتقان ماسەلەلەر مەن وتىرىستاردىڭ بارلىعى بوس اۋرە. حالىق مورالدىق تۇردە شارشاعان، قاجىعان، كۇندەلىكتى كۇيبەڭ تىرشىلىكتەن باسقاسىندا شارۋاسى جوق. "دەموكراتيا", "ۇلت تاعىدىرى" دەپ شۋىلدايتىندار جەكە باستارىنىڭ PR ءۇشىن ۇراندايدى، ادەتتە جاساندى... 3. قالتاسى قالىڭ، قولىڭدا بيلىگى بار ماڭگۇرت قازاقتارعا ءوز قامىنان باسقانى ويلاۋ ءوڭى تۇگىلى تۇسىنە دە كىرىپ شىقپايدى. ۇيعىر تۇگىلى، قىتاي باسىپ السا دا شارۋاسى جوق... قازاقستاننىڭ "ۇلى قۇلدىراۋ" كەزەڭى قازىر تەك ءوز باستاۋىن الۋدا...

 

- ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزبەن كەلىسكىم كەلمەيدى. قازاق ۇلتىنىڭ جارقىن بولاشاعىنا، ءوز باسىم،  تولىق سەنەمىن.

 

دوس كوشىم مىرزا!

جۇزدەگەن مىڭ دوللار گرانتتى سىزگە امەريكا قۇراما شتاتتارى نە ءۇشىن بەرىپ وتىر؟ ءسىز ول قاراجاتتاردى قايدا جۇمساپ جاتىرسىز؟

الاتىن جالاقىڭىز امەريكادان بولسا سىزگە قازاق حالقىنىڭ مۇڭ-مۇقتاجى نەمەنەگە كەرەك؟ بۇل ءبىر.

ەكىنشىدەن، ءسىز ەش ۋاقىتتا نازارباەۆتى قاتتى سىنعا الىپ كورگەن جوقسىز، انشەيىن سىلاپ-سيپاپ قانا ءسوز ايتاسىز.  قىسقاسى ءسىز بيلىكتىڭ الدىندا جەڭىلتەك قىزدارشا قىلمىڭداۋىڭىزدى نەمەن تۇسىندىرەسىز؟

اسىلحان

 

- اۋزىڭا ماي، استىڭا تاي! جاقسى حابار ايتقانىڭ ءۇشىن، ءجۇز مىڭ دوللاردى العاننان سوڭ، سۇيىنشىگە ون مىڭىن، اسەكە، سىزگە بەرەمىن. ەكىنشىدەن، «مەن نازارباەۆتى قاتتى سىنعا الامىن» دەپ ەشكىمگە ۋادە بەرگەن جوق سياقتىمىن. ءوز باسىم قوعامدىق ساياسي جۇمىسقا، بىرىنشىدەن، «قازاق تىلىنە مەملەكەتتىك ستاتۋس بەرگىزەمىن» دەپ كەلدىم. ول ماقساتىم ورىندالدى. قازاق ءتىلى - مەملەكەتتىك ءتىل بولدى. بىراق، وكىنىشكە وراي، ءىس جۇزىندە بۇل ستاتۋس جۇمىس ىستەمەي وتىر. ەكىنشىدەن، «كوممۋنيستىك يدەولوگيانى كەلمەسكە كەتىرەمىز» دەپ جۇمىس ىستەدىك. ول دا جۇزەگە استى. ودان كەيىن «كەڭەس وداعىنان قۇتىلىپ، جەكە مەملەكەت بولامىز» دەپ جۇمىس ىستەدىك. وعان دا جەتتىك. سوندىقتان، «ايتقانىڭدا تۇرمادىڭ» دەگەن سياقتى سۇراعىڭىزدى تۇسىنگەن جوقپىن. شىنىمدى ايتسام، ول كىسىگە ەلباسىنا قاتتى اياۋشىلىقپەن قارايمىن.

 

جوۆتيس كىسى ولتىرسەدە ءسىز ونى قولدادىڭىز. سوندا سىزدە قانداي ساياسي ەسەپ بولدى؟ نە ۇتتىڭىز؟ قازاقتىڭ وبالىنا قالعان جوقسىز با؟

 

- بۇل باعىتتاعى سۇراقتارعا جاۋاپ بەردىم دەپ ويلايمىن. ەگەر مەنىڭ وسى ۋاقىتقا دەيىنگ جاساعان ءىس-ارەكەتتەرىمنىڭ «ەڭ ۇلكەن سىنعا ۇشىراعانى» وسى ماسەلە بولسا - قۇدايعا شۇكىرشىلىك ەتەمىن.

 

دوس اعاعا سۇراق!

1) قازاق ۇلتىنىڭ تالاپ-تىلەگىن  قورعايتىن ۇلتتىق پارتيانى قۇرۋعا مۇدەلى قازاق ۇلتتىق بۋرجۋازياسى بارما؟ سەبەبى پارتيا قۇرۋعا قارجى كەرەك قوي.

2) ۇلتتىق پارتيا قۇرىلار بولسا، وعان لايىق جەتەكشى تۇلعا بارما؟ جانە ول كىم سىزشە؟ ال وسى تۇلعانىڭ اينالاسىنا قازان بۇزار تەنتەك ۇلتشىلدار بىرىگە الا ما؟

3) ۇلتشىلداردىن باسىن بىرىكتىرمەيتىن مەنمەنشىلدىك! وسى مەنمەنشىلدىكتەن قاشان ارىلامىز؟

4)قازاق ۇلتشىل كۇشتەرىن كۇشەيتۋ جولدارى بار ما؟ ورالماندار ۇلتشىلدىقتى كۇشەيتەدى دەگەنگە قالاي قارايسىز؟
5)شەتەلگە قازاق حالقىنىڭ بايلىعىن، اقشاسىن الىپ قاشىپ كەتىپ سول ەلدە مۋلتيميللياردەر بولىپ جاتقان قازاق بيلىگىنىڭ قاشقىندارى قاشان توقتايدى؟ ولار جازاسىز، حالىقتىڭ اقشاسىن الىپ سوتتالماي كەتە بەرە مە؟ بيلىك باسىنداعىلاردىڭ ءبارىنىڭ شەتەلدە دايىن ۇيلەرى بار ەكەن. ولار ەرتەڭ  باستارىنا قانداي دا ءبىر  ءىس تۇسسە تۇرا قاشادى. باي قازاقتىڭ ءبارى قاشىپ كۇندەردىڭ كۇنىندە وڭشەڭ كەدەي قارا تابان قازاق قالماي ما وسى قازاقستاندا؟

سەرىك مۇراتحان ۇلى ساعيدوللا

 

- 1. ارينە، ساياسي پارتيا ءۇشىن قارجى كەرەك. بىراق قازاق مۇددەسىنە ءوزىنىڭ بايلىعىن سالىپ كومەكتەسەتىن ۇلتتىق بۋرجۋازيا ءالى قالىپتاسقان جوق سياقتى...دەگەنمەن ۇلتتىق نامىسى بار جەكە ازاماتتار دا جوق ەمەس.

2. ۇلتتىق پارتياعا جەتەكشى بولار ساياساتكەرلەر جەتەرلىك. بىراق ولاردىڭ اتتارىن قازىر اتاپ بەرۋ مادەنيەتتىلىككە جاتپايدى دەپ بىلەمىن.

3. مەنمەنشىلدىكتەن ەشقاشان قۇتىلمايمىز. بۇل ءاربىر ادامنىڭ تابيعي مىنەزى بولار. اڭگىمە العا قويعان ماقساتىڭ ءۇشىن ءوزىڭنىڭ مەنمەنشىلدىگىڭدى باسا بىلۋدە.

4. ورالمانداردىڭ دا ورالماندارى بار. الايدا ولاردىڭ ۇلتتىق نامىسى بىزدەردەن گورى جوعارى ەكەندىگىن مويىنداۋىمىز كەرەك. قازاق ۇلتشىلدارىن كۇشەيتۋ جولدارى دا جەتەرلىك. بىراق «اباي.كز» سايتىن  تەك ۇلتشىلدار عانا وقىمايتىنىن ەسكەرىپ، ول جاعىن جايىپ سالمايىق.

5. بۇگىنگى كۇنى ولاردى ۇستاپ تۇراتىن كۇش بىزدەردە جوق بولسا، نە ىستەيمىز!

-         قۇرمەتتى دوس كوشىم مىرزا،  مەن قىتايدا تۋىلىپ وسكەن قازاقپىن. قازىر قازاقستان ازاماتىمىن.  سۇرايىن دەگەنىم، بۇگىنگى  جۇيە ەندى بەس جىل ءومىر سۇرسە قازاقتىڭ تۇياق سەرپۋگە شاماسى كەلمەي قالۋى مۇمكىن دەگەن پىكىرلەر بار. ءسىز قالاي قارايسىز؟

 

- 70 پايىزعا جەتكەن قازاق حالقىنىڭ تۇياق سەرپەي كەتۋى مۇمكىن دەگەنگە ءوز باسىم سەنبەيمىن.

 

 

-         سالەم بەردىك دوس اعا!

قازاقتىڭ چە گەۆاراسى تۋىلدى دەپ ويلايسىز با؟

نازارباەۆ مىرزانىڭ جاعىمدى جاقتارىن اتاپ ايتا الاسىز با؟ ءدال سولاي كەمشىلىكتەرىن اتاي الاسىز با؟
شەتتە جۇرگەن قازاقتىڭ ءبارىن اتامەكەنگە قايتارۋعا نازارباەۆتىڭ قاۋقارى جەتە مە؟

قۇرمەتپەن، ۋگو چاۆەس اعاڭىز

 

- ۋگو اعا! كىمنىڭ كىمگە اعا ەكەندىگىن بىلە الماي قالدىم. دەگەنمەن چە گەۆارانىڭ - ءوزىمنىڭ ەرەكشە ۇلگى تۇتاتىن ادامدارىمنىڭ ءبىرى ەكەندىگىن ايتا كەتكىم كەلەدى. كەنەسەرى مەن سىرىمدى، ماحامبەت پەن باۋىرجاندى تۋدىرعان قازاق چە سياقتى ازاماتتاردىڭ تالايىن ومىرگە اكەلەتىندىگى داۋسىز. بىراق بۇگىنگى كۇنگى ساياسي ارەنادا ونداي ازاماتتىڭ كورىنبەۋى دە شىندىق. وكىنىشكە وراي، قازىر قىلىش پەن ۆينتوۆكانىڭ زامانى ەمەس، سايقال ساياساتتىڭ زامانى.

نازارباەۆتىڭ جاعىمدى جاقتارى مەن كەمشىلىكتەرىن وتباسى مۇشەلەرى، جورا-جولداستارى ايتىپ بەرەتىن شىعار. مەن ول جاعىن بىلمەيمىن. ءبىز ونىڭ جۇرگىزىپ وتىرعان ساياساتىنىڭ كەمشىلىكتەرىن كورسەتىپ، قاتەلىكتەرىن ايتۋمەن شەكتەلەمىز. ال شەتتە جۇرگەن قازاقتاردىڭ اتا مەكەنگە ورالامىن دەگەندەرىن قايتارۋعا قازاق ەلىنىڭ قاۋقارى تولىق جەتەدى دەپ ويلايمىن. دوس اعاڭىز.

 

 

 

- قۇرمەتتى دوس مىرزا!

ءسىزءدىڭ ساياسات الاڭىنداعى دەموكراتتار مەن پاتريوتتار قاناتىندا جۇرگەنىڭىزگە 30 جىلعا جۋىق ۋاقىت بولىپ قالىپتى. ءوزىڭىز سياقتى قوعامدىق ۇيىمدار قۇرىپ باسشى بولىپ جۇرگەن ازاماتتار بارشىلىق.
نەگە وسى دەموكراتيالىق ۇيىمداردا، وزدەرىڭىز كۇندىز-ءتۇنى سىنايتىن بيلىكتەگى سياقتى، باسشىلاردىڭ روتاتسياسى بولمايدى؟؟؟

 

- بۇنىڭ ءبارى قوعامدىق ۇيىمنىڭ جارعىسىنا بايلانىستى شەشىلەدى. بارلىق قوعامدىق ۇيىمداردا بەلگىلى ءبىر ۋاقىت وتكەندە قايتا سايلاۋ بولادى. ەگەر جارعىدا بۇرىنعى باسشى قايتا سايلاۋعا تۇسپەۋى شارت دەگەن باپ بولسا، جاڭا باسشى سايلانادى. روتاتسيا، كوپ جاعدايدا، اسسوتسياتسيا، كواليتسيا سياقتى بىرنەشە ۇيىمدار باس قوسقان قۇرىلىمداردا بولادى. دەگەنمەن ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزدىڭ مەنى ويعا قالدىرعانىن مويىنداۋىم كەرەك.

 

 

 

-         دوس كوشىم مىرزا!

ءسىزدىڭ پىكىرىڭىزشە، بۇگىنگى قازاقتىڭ ۇلتشىل ۇيىمدارىنىڭ ساياسي كۇشكە اينالۋ الەۋەتى قانداي؟ ولاردىڭ ىشىنەن "ۇلت تاعدىرى" قوزعالىسىنان باسقا دا بەلسەندى ۇيىمداردى اتاي الاسىز با؟ 2012 جىلعى سايلاۋعا بايلانىستى بيلىككە ناقتى تالاپتارىڭىز بەن ۇسىنىستارىڭىزدى باعدارلاما تۇرىندە دايىندايسىزدار ما؟

 

- ءبىز بۇگىنگە دەيىن قوعامدىق ۇيىمداردىڭ دەڭگەيىندە جۇمىس جاساپ كەلدىك. ساياسي ماسەلە سوڭعى ءبىر-ەكى جىلدا عانا كوتەرىلە باستادى (بيلىكتىڭ «كومەگىنىڭ» ارقاسىندا). ساياسي ماسەلە - ناقتى ماقساتقا اينالعان ۋاقىتتا ساياسي كۇشكە اينالۋ مىندەتى قويىلادى. «حالىق رۋحى» پارتياسىن قۇرۋعا تالاپتانۋ - وسى ماسەلەنىڭ ناقتى كورىنىسى. مەنىڭشە، مۇحتار اعامىز بۇل پارتيانىڭ تىركەلۋى ماسەلەسىن نەمەسە تىركەلمەي جۇمىس ىستەي بەرۋىن («العا دۆك» سياقتى) جارتى جولعا تاستاماي، اياعىنا دەيىن الىپ شىعاتىن بولار دەپ ۇمىتتەنەمىن. ال ۇيىمدارعا كەلەتىن بولساق، «ۇلت تاعدىرىنان» باسقا، «مەملەكەتىك ءتىل»، «اللاجار» سياقتى قوعامدىق ۇيىمدار بار. وبلىستاردا دا ۇلتتىق باعىتتاعى جۇمىس ىستەيتىن كۇشتەردىڭ بار ەكەندىگىن بىلەمىن. سايلاۋعا بايلانىستى قازىر ەشقانداي وي-پىكىرىمىز نە جوسپارىمىز جوق.

 

 

-         بيلىك ساناقتىن قورىتىندىسىن جاريالاۋدى كەشىكتىرۋدە. وسىنىن ارتىندا تەرىس پيعىل جاتقان جوق پا؟ قازاق سانىنىڭ "قاتتى" وسۋىنەن قورقىپ، ورىس سانىنىڭ ازايۋىنان قاۋىپتەنىپ، جالپى ەۋروپا ۇلت وكىلدەرىنىڭ سانى ازايىپ،  شىعىس حالىقتارىنىڭ سانى وسۋىنەن تايساقتاپ، حالقىمىزدىڭ  سانىن ازايتىپ وتىر ما  دەپ ويلايمىز. جالپى ءبىز قانشامىز،؟ ءسىز نە ايتا الاسىز؟

-ءدال وسىنداي ويدى مەن دە بىرنەشە جەردە ايتتىم. بىراق اڭگىمە ءبىزدىڭ سانىمىزدىڭ 2-3 پايىزىنىڭ الىنىپ تاستالعانىندا ەمەس. بيلىكتىڭ ونداي ۇساق، پاسىق ساياساتى قازاقتىڭ اشۋ-ىزاسىن تۋدىرعاننان باسقا ەشتەڭە بەرمەيدى. اڭگىمە ەندى ءبىر ون جىلدان سوڭ قازاقتىڭ سانىنىڭ 80 پايىزعا جەتەتىندىگىندە. ال سان، ديالەكتيكانىڭ زاڭى بويىنشا، ارقاشان ساپاعا اينالادى!

 

 

-         دوس اعا، ءسىزدىڭ ويىڭىزشا نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ ءىزباسارى كىم بولادى؟ ياعني قازاق ەلىنىڭ ەكىنشى پرەزيدەنتى كىم بولا الادى؟

 

- ساياساتتا قۇمالاق اشۋ ءادىسى ەشقاشان جاقسىلىق اكەلمەيدى.

 

دوس اعا،  ءسىز جىميىپ قانا جۇرەتىن،  قازاق تىلدىلەردىڭ ىشىندە ادەمى كۇلەتىن اككى ساياساتكەرسىز! بەتىڭىزدە تەك كۇلكىنىڭ تابى عانا بار! مۇڭ جوق! بىراق تانىمالسىز، سۇلۋسىز! بەتىڭىزدەن قازاقتىڭ تىلىنە، جەرىنە قاتتى جانى اشيتىن ابىرجۋ كورىنبەيدى. بۇل قارىنىڭىزدىڭ توقتىعىنىڭ بەلگىسى مە؟ قازاق حالقى سىزدەي ساياساتتىڭ ىستىق سۋىعىنا كۇيىپ جۇرگەندەردەن ءۇمىت كۇتەدى...، قازاقتىڭ ساياساتكەرلەرى ءسىزدىڭ جىميىسپەن 2030 جىلعا بارسا، نە بولادى؟ قازاق ساياساتكەرلەرىنىڭ وڭىندەگى وتكىرلىك، سۇستىلىق قايدا؟ "قازاق ورىستىڭ كوڭىلدەسى، ءسوز ايتقىسى كەلىپ تۇراتىن ادەمى قىزعا ۇقسايدى" دەگەن ورىستىڭ روگوزينىنە نەگە دۋ قول شاپالاقتاپ شىعارىپ سالدىڭىزدار؟ ورىستار مەن قىتايلارعا، ەۋروپاعا قاشانعى دۋ قول شاپالاقتاي بەرەمىز؟

(مۇڭداق)

 

- «مۇڭدانعان ادام» عانا تانىمال بولۋى كەرەك پە؟ جوق. سىزبەن كەلىسپەيمىن. ساياساتكەردىڭ تۇرىنە، كيىمىنە نە بولماسا داۋسىنا قاراپ باعا بەرمەۋ كەرەك سياقتى. ونىڭ ىستەگەن ءىسى، ماقساتىنا دەگەن ادالدىعى، اقىلى مەن تاجىريبەسى، ت.ب قاسيەتتەرىنە باعا بەرىلۋى كەرەك. بارشا حالىقتىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن جالعىز ءوزى ارقالاپ وتىرعان ادام سياقتى، قاباعىنان قار جاۋىپ، جان-جاعىنا كوزىنىڭ استىمەن سالماقتانا قاراپ وتىرعان ادامدار عانا جاقسى ساياساتكەر بولاتىن بولسا، ەرتەڭنەن باستاپ، قاباعىمدى ءتۇيۋدى ۇيرەنەمىن. (ايتا كەتۋ كەرەك، ءىشى اۋىرعان ادام دا قاباعىن ءتۇيىپ، قينالىپ وتىرادى). ساياساتتىڭ ىستىق سۋىعىنا كۇيىپ جۇرگەنىڭدى قارسى جاققا دا، جاقتاستارىڭا دا بىلدىرمەۋ دە - ساياسات. ءبارىن ءوزىنىڭ ىشىندە ۇستاي بىلەتىن ادام عانا كوپشىلىكتىڭ الدىنا شىعا الادى. مۇمكىن، مەنىڭ جىميىسىم - «الاوكپە بولماڭىزدار، ءبىز ءبارىبىر جەڭەمىز!» دەگەن سەنىمدىلىكتىڭ كورىنىسى بولار. وسى جەردە مەنىڭ ەسىمە ولەگ يانەكوۆسكيدىڭ ورىنداۋىنداعى بارون ميۋنحاۋزەننىڭ مونولوگى تۇسەدى. ول: «جىميىڭىزدار، مىرزالار! الەمدەگى بارلىق جامان ىستەر بايسالدى، ساليقالى كەيىپپەن جاسالىنادى» دەگەن...قازاقتىڭ ساياساتكەرلەرىنىڭ 2030 جىلعا جىلاپ بارعاندارىنان كورى كۇلىپ بارعاندارى دۇرىس. ال سۇستىلىق پەن وتكىرلىك اتقا ءمىنىپ، قولعا نايزا العاندا جاراسادى.

 

دوس اعا!

جاز ايىندا موڭعوليا جەرىندە، قازاقتاردىڭ ورتاسىندا بولدىڭىز.

وسى جايلى وي-پىكىرىڭىزدى بىلگىم كەلەدى؟

اسقار

 

- بۇل ساپار تۋرالى بىرنەشە گازەتتەردە كولەمدى ماقالالار جارىق كوردى. ءبىز مونعول ەلىمەن، ونداعى قازاقتاردىڭ تۇرمىس تىرشىلىگىمەن تانىستىق. كوشى-قونعا قاتىستى پىكىرلەرىن بىلدىك.

 

-         بيلىككە وتە تەكتى،ۇلتتىق رۋحى بەكەم، باتىل ساياساتكەر كەرەك سياقتى. جەرگىلىكتى قازاقتار سانالاتىن ءبىزدىڭ ۇلتتىق رۋحىمىز، نامىسشىلدىعىمىز مىناۋ قىتايدان كەلىپ جاتقان قازاق باۋىرلارىمىزدىڭ ماڭايىنا بارا المايدى. ولار قازاقتىڭ ءتىلى، رۋحى دەسە، ەكى كوزى وتتاي جايناپ، بىلەك سىبانىپ شىعا كەلەدى. ىشكەن اسىن جەرگە قويادى. شەتىنەن جۇرگەن ۇلتشىلدار. ولاردىڭ بويىندا ۇلتشىلدىق سانا نەگە جوعارى دەڭگەيدە ساقتالعان. ولار دا قىتايدىڭ وتارىندا، بودانىندا بولعان عوي. جانە ءبىر سۇراق: ولاردىڭ اراسىندا، بىلىكتى، تاجريبەلى ماماندار جەتەرلىك. تۇنىپ تۇرعان ۇلتتىق كادرلار. الايدا ءبىزدىڭ بيلىك، سول از عانا، ۇركەردەي، شەتتەن كەلگەن زيالى ازاماتتارىمىزدان سەسكەنە مە، الدە قورقا ما، بەلگىسىز. ولاردى ءوز ماماندىعى بويىنشا جۇمىسقا تارتۋعا قۇلىقسىز. ايتار سىلتاۋى ورىس ءتىلىن بىمەيدى دەيدى. شەتەلدەن وقىپ كەلگەن ۇلكەن ءبىلىمدى ازاماتتاردى مەملەكەتتىك جۇمىسقا تارتۋعا بولا ما؟ ولاردىڭ اراسىندا كەزىندە، مەملەكەت قايراتكەرلەرى دە بار دەپ ەستىدىم. سوندا ولار كىمدەر؟

 

- شىندىعىندا دا قىتاي قازاقتارىنىڭ كوپشىلىگىندە ۇلتتىق رۋح پەن نامىس بىزدەن جوعارى. بۇنىڭ سەبەبىن انىقتاۋدى عالىمداردىڭ ۇلەسىنە قالدىرايىق.  ولاردىڭ ىشىندە تاماشا مامانداردىڭ بار ەكەندىگى دە راس. بىراق ورىستانعان قازاق جەرىندە ولاردىڭ شەتكەرىلەتىندىندىگىنە تاڭ قالۋعا بولمايدى. قازاق ەلى تاۋەلسىزدىكتى الىسىمەن العاشقى كوشتى باستاپ كەلگەن، «مونعولدىڭ ەلتسينى» اتانعان زاردىحان قيناياتۇلىنىڭ ءبىلىمى مەن تاجىريبەسىن كىم پايدالانىپ وتىر؟ الايدا، مەنىڭ ءبىزدىڭ بيلىككە ايتاتىن جالعىز راحمەتىم - وسى ورالمانداردى تۋعان جەرگە قايتارۋ ماسەلەسىن جۇزەگە اسىرۋى. كوپتەگەن كەمشىلىكتەرى بولسا دا، قانداستارىن تۋعان ەلگە قايتارۋ باعدارلاماسىن جۇزەگە اسىرعان مەملەكەتتەردى ساناۋعا ءبىر قولدىڭ ساۋساعى جەتەدى.

 

-         دوس اعا، اسسالاۋماعالەيكۋم!

شاحانوۆ اعامىزدىڭ باستاماسىنان كەيىن ءبىزدىڭ زيالىلاردىڭ دا باستارى قوسىلا الادى-اۋ دەگەن ءۇمىت وياندى. جاستاردىڭ دا تاس جۇدىرىق بولىپ كوتەرىلۋگە دايىن وتىرعانىن كوردىك. جەر-جەردە دە ونىڭ ەپتەگەن ءدۇمپۋى سەزىلدى. وسىنىڭ ءوزى كوڭىلگە بىرقانشا جىگەر بەرگەندەي. بارىنەن بۇرىن "ەل بىرلىگى" يدەياسى ارقىلى كىمنىڭ-كىم ەكەنىن بايقاپ قالدىق. ەندى "ارتى اشىلىپ" قالعان زيالىسىماقتار جۇرت كوزىنە كورىنۋدەن تايساقتاپ جۇرەتىن شىعار...

 

- قازاق حالقى - تىم ۇمىتشاق حالىق. باسقا ەل بولسا، جەلتوقسان كەزىندە قازاق جاستارى تۋرالى اتىشۋلى حات جازىپ سوعان قول قويعان تانىمال جاندارعا ەشقاشان قول سوقپاي، كەيدە شىرىگەن جۇمىرتقا لاقتىرىپ قارسى الار ەدى. (ال ءبىز ەرمەك سەركەباەۆتارعا گۇل ۇسىنىپ، قول سوعامىز!؟) كەشەگى «ارتى اشىلىپ قالعان» ادامدار سونى كورىپ، ەشنارسەدەن تايسالمايدى. ولارعا حالىقتىڭ شىن نيەتىن كورسەتۋ قولىمىزدان كەلمەيتىن شىعار دەپ ويلايمىن. ايتپاقشى، جەلتوقسانداعى حاتقا قول قويعانداردىڭ ىشىندە ء(وزى قول قويعانىن مويىندامايتىن) ءاسانالى اعامىز عانا قازاق ءۇشىن اشتىققا جاتامىن دەپ، ءوزىنىڭ ءور مىنەزىن تانىتتى. راحمەت ءاسانالى اعا!

 

 

-         مەنىڭ سۇراعىم: ءارى قاراي نە ىستەيمىز؟ بار ارەكەت وسىمەن توقتاسا، وندا قازاقتىڭ بۇدان بىلاي باس كوتەرۋى ەكىتالاي. قازاققا باسقا كۇندە ەمەس، ءدال قازىر ءجون ايتاتىن، جول باستايتىن كوسەمدەر مەن شەشەندەر كەرەك. قايداسىزدار؟ حالىقتىڭ كوزىنە كورىنىڭىزدەر؟ ال باسقا كۇندەردەگى قىزىل ءسوزدىڭ قۇنى كوك تيىن.

داۋلەت اساۋ

 

- ءارى قاراي نە ىستەۋ كەرەك دەگەن سۇراققا بىزدەر دە جاۋاپ ىزدەۋدەمىز. بىراق بۇل جەردە ول جوسپارىمىزدى اشىپ ايتۋدىڭ قاجەتى جوق

 

- دوس، قازاق قۇرىلتايى تۋرالى پىكىر ەلەڭ ەتكىزدى. الاشوردا كۇرەسكەرلەرىنىڭ جالپىقازاقتىق قۇرىلتايى قازاق مەملەكەتتىگىنىڭ دامۋىنداعى ەلەۋلى قادام بولعان ەدى. ەندىگى قۇرىلتاي قالىڭ قازاقتى ورتاق ماقساتقا جۇمىلدىراتىن،الدىمىزعا ۇلى مىندەتتەر قوياتىن قۇرىلتاي بولۋعا ءتيىس. تەك دۇنيەجۇزى قازاقتارى قۇرىلتايىنىڭ ستسەناريىنە ۇقساپ كەتپەسە بولدى. قول ۇشىن بەرۋگە دايارمىز. بىراق ول قاشان وتەدى؟ ۇيىمداستىرۋ القاسى بار ما؟ باياعى مارات دوسىڭ.

 

- ۇيىمداستىرۋ القاسى قۇرىلعان. قول ۇشىن بەرەتىن ازاماتتارمەن كەزدەسۋگە دايىنبىز