... سول جولدا ءيا ءولۋ كەرەك، ءيا كوزدەگەن ماقساتقا جەتۋ كەرەك
مىرجاقىپ دۋلاتۇلى:
«اۆتونوميا الۋ - مەملەكەت بولدى دەگەنمەن بىردەي. ءبىز ەندى ءوز الدىمىزعا مەملەكەت بولامىز دەپ تۇرمىز. بىراق «بولامىز» بەن «بولۋدىڭ» ەكى اراسى - جەر مەن كوكتەي. سوندىقتان «بولامىز» دەگەن سوڭ، بولۋعا ايانباي قام قىلۋ كەرەك. بولامىز دەپ بولا الماي قالساق، دۇنيەدە ونان ارتىق قورلىق جوق، كەز كەلگەننىڭ قولىندا كەتكەنىمىز. قولدان كەلمەيتىن ىسكە ارامتەر بولۋدىڭ قاجەتى جوق. قولىمىزدان كەلەدى دەپ تاۋەكەلگە بەل بايلاعان سوڭ، سول جولدا ءيا ءولۋ كەرەك، ءيا كوزدەگەن ماقساتقا جەتۋ كەرەك».
***
«قازاق ءتىلى – باي، تازا ىرگەلى جۇرت ءتىلى دەپ ءبارىمىز دە ايتامىز... بىراق قۇر باي، تازا دەۋمەن ءتىلىمىز وزدىگىنەن ساقتالىپ، ادەبيەتىمىز ءوربىپ كەتە الا ما؟ قاي جۇرتتىڭ ءتىلى بولسا دا تۋ باسىندا بىزدىكى سەكىلدى تازا دا، باي بولعان. بىراق ولار كورشى جۇرتتاردىڭ ءسوزى قوسىلا-قوسىلا، جۇرە بۇزىلعان. ءبىزدىڭ قازاق ءتىلى بۇرىن ىلعالسىز تازا بولسا دا، بۇل كەزدە باسقا جۇرتتارمەن ارالاسا باستادىق، باسقا جۇرتتاردىڭ وقۋىن وقىدىق... ءبىر جاعى بۇحار، ءبىر جاعى مەككە، مەدينە، ستامبۇلداردان دا وقىپ قايتقاندارىمىز بار. سولاردىڭ ءبارى ەلگە نوعايشىلاپ، ارابشىلاپ، سارتشىلاپ قايتىپ ءجۇر. بۇلاردىڭ سويلەگەن سوزىندە، جازعان حاتىندا شەت جۇرتتاردىڭ ءتىلى اڭقىپ تۇر... قازاق ءتىلىن ساقتايمىز، بالالارىمىزدى قازاقشا بولسىن دەگەندە بۇلاردىڭ ءبارىنىڭ نەگىزى ء«تىل – قۇرالى» ەكەنىن ۇمىتپاسقا كەرەك.
***
ھاركىمنىڭ ىزىنە ءتۇسىپ قۋعان، ۇيرەنگەن ءبىر ءىسى بولادى. سو ءىسىن ول باسقالاردان ارتىعىراق بىلەدى. ەگەر وقۋ، وقىتۋدى ماشىقتاپ، ول وقىتۋدىڭ ءھام وقىتقان نارسەلەرىنىڭ اسىل ءتارتىبىن، ءتۇپ نەگىزىن انىق بىلەتىن كىسىلەر جازۋ حاقىندا ءوز پىكىرلەرىن تۇسىنىكتى ەتىپ جازسا، سىناۋشى دەپ سولاردى ايتۋعا جارايدى.
***
قازاق ءتىلىن ىسكە اسىراتىن بولساق، قازاق ادەبيەتىن كۇشەيتەمىز دەسەك، ەڭ الدىمەن ءىستىڭ سانىن سالماقتاماي، ساپاسىن ەسكەرۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن قازاقشا دەپ جازىلعان سوزدەردىڭ الگى كەمشىلىگىن قۇرتۋ كەرەك. ونى قۇرتۋ ءۇشىن اۋەلى بەل كەمشىلىكتىڭ قانداي ەكەنىن ءبىلۋ كەرەك.
***
جەر جۇزىندەگى ەزىلگەن جۇرتتاردىڭ ءبىرى ءبىزدىڭ قازاق-قىرعىز ەكەنى راس بولسا، بۇل جۇرتتى تەڭگەرۋ ءۇشىن كوزىن اشىپ، ونەر-ءبىلىم ۇيرەتىپ، ۇگىت-ناسيحات تاراتۋ قاجەت بولسا، قازاق-قىرعىز تىلىنە توقتاۋسىز جول اشىپ، بۇگىننەن باستاپ ء«تىلماش جوق، مىنەكەي، تاقسىر، ءتىلماش جوق دەگىزىپ، قازاق-قىرعىزدى ەندى ساندالتپاۋ كەرەك».
