كاددافيدەن قالعان ءسوز
«قىرىق جىل بويى حالقىمدى ۇزدىكسىز باسپانامەن، مەكتەپ جانە اۋرۋحانامەن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن وتانداستارىما قولدان كەلگەنشە جاعداي جاسادىم. اش بولعاندا ولاردى تاماقتاندىردىم، ءتىپتى، ءشول دالا بەنگازيدى گۇلدەنگەن ايماققا اينالدىردىم. مەن كوۆبوي رەيگاننىڭ شابۋىلدارىنا تويتارىس بەردىم. مەنى ولتىرگىسى كەلگەن ول ەشقانداي جازىعى جوق بالامدى جازىم ەتىپ كەتتى. مەن افريكا وداعىنىڭ قارجىسىمەن افريكاداعى باۋىرلارىما دا ۇزبەي جاردەمدەستىم. ەلگە ناعىز دەموكراتيانىڭ نە ەكەنىن ءتۇسىندىرۋ ءۇشىن قولدان كەلگەنشە كومەكتەستىم. بىراق، بۇعان قاناعات ەتپەدى كوبىسى. ءتىپتى 10 بولمەلى پاتەرى بارلاردىڭ وزىنە دە جاڭا جيھاز بەن كيىم-كەشەك الىپ بەرسەمدە كوڭىلدەرى قوش بولعانىن كورمەدىم. دۇنيەقوڭىزدىق بەن وزىمشىلدىككە سالىنعان ولار امەريكالىقتارمەن جانە وزگە ەلدىڭ وكىلدەرىمەن ىمىراعا كەلىپ، ەلگە «ناعىز دەموكراتيانىڭ» جەتپەي جاتقانىن ايتىپ شاعىمداندى. بىراق بۇل «دەموكراتيا» مەن «بوستاندىق» كۇشتىلەردىڭ قۇقىن عانا قورعايتىنىن ولار تۇسىنبەدى. ولار امەريكادا قايىر سۇراعاندار عانا تاۋەلسىز كۇن كەشەتىنىن جانە تەگىن كوجە ول جاقتا تەك قايىرىمدىلىق ماقساتىندا عانا تاراتىلاتىنىن، وندا دا بۇعان قول جەتكىزگىسى كەلگەندەردىڭ ۇزىن-سونار كەزەككە تۇراتىنىن بىلگەن جوق. امەريكادا ءبىزدىڭ ەلدەگىدەي تەگىن مەديتسينا، تەگىن اۋرۋحانا، تەگىن ءبىلىم مەن تەگىن باسپانا جوق ەكەنىن ۇعىنعىسى كەلمەدى. مەن نە ىستەسەمدە بارلىعىنا بۇل از بولىپ كورىندى. باسقالارى مەنىڭ ارابتار مەن مۇسىلمانداردىڭ بىردەن-ءبىر كوسەمى، حالقىنىڭ سۋەتس كانالىن پايدالانۋعا قاقى بار ەكەنىن مالىمدەگەن ابدەل ناسەردىڭ ۇلى ەكەنىمدى ءبىلدى. ال مەن ونىڭ باستامالارىن ۇلگى ەتە وتىرىپ، ءوز حالقىمنىڭ ليۆيانىڭ تولىققاندى يەسى ەكەنىن مالىمدەدىم جانە ونى وتارلاۋشىلاردىڭ ىقپالىنان اراشالاپ قالۋعا تىرىستىم. ەندى مىنە مەن الەمدەگى ەڭ كۇشتى ارميانىڭ سوققىسىنا ۇشىراۋدامىن. ال مەنىڭ افريكالىق ءىنىم وباما مەنى ءولتىرىپ، ءبىزدىڭ تەگىن باسپانامىزدى، مەديتسينامىزدى، تەگىن ءبىلىم مەن تاماعىمىزى تارتىپ الىپ، ونى «كاپيتاليزم» دەپ اتالاتىن امەريكانىڭ سۇعاناق جۇيەسىمەن الماستىرماق. ءۇشىنشى الەمدە ءومىر سۇرەتىن بارلىعىمىز ونىڭ قانداي قوعام ەكەنىن البەتتە جاقسى بىلەمىز. بۇل دەگەنىمىز ەلدى كورپوراتسيالار بيلەپ، قاراپايىم حالىقتى قاناۋ دەگەن ءسوز. مەندە باسقا امال قالمادى. مەن ءوز پوزيتسيامدى ۇستاپ قالۋىم كەرەك. ءبىزدىڭ ەلگە وسىنشا بايلىق بەرىپ، حالقىمنىڭ ءال-اۋقاتىن كوتەرىپ، افريكاداعى باۋىرلارىما كومەكتەسۋگە مۇمكىندىك بەرگەن، اراب باۋىرلارىم مەن قارىنداستارىما ليۆيا جاماحيرياسىندا جۇمىلا جۇمىس ىستەۋدى جازعان اللاعا ۇلكەن العىس ايتامىن. ەگەر اللا قالاسا مەن ءوز ۇلىسىم ءۇشىن ءومىرىمدى قيۋعا دايىنمىن. بالالارىمىزدىڭ باس اماندىعى مەن ەلىمدى قۇتقارىپ قالۋ ءۇشىن وسىلاي ىستەۋگە ءماجبۇرمىن. وسى وسيەتىم ارقىلى بۇكىل الەم مەنىڭ ناتو كرەسشىلەرىنىڭ كەزەكتى شابۋىلىنا قارسى شىققانىمدى بىلەتىن بولادى. مەن قاتىگەزدىك پەن ساتقىندىققا توزە الماعان افريكالىق وزگە باۋىرلارىممەن يىق تىرەستىرىپ ولارعا قارسى شىقتىم. مەن باداۋيلەر شاتىرىندا، قاراپايىم ۇيدە ءومىر ءسۇردىم. سيرتتا وتكىزگەن جاستىق شاعىمدى ەشقاشان ەستەن شىعارعان ەمەسپىن. مەن ۇلتتىق بايلىقتى وڭدى-سولدى شاشقان جوقپىن. يسلام ءۇشىن يەرۋساليمدى ازات ەتكەن مۇسىلمانداردىڭ ۇلى كوسەمى سالاحاددين سياقتى از نارسەنى قاناعات تۇتتىم. باتىستا مەنى «اقىلسىز»، «اقىماق» دەيدى. بىراق شىندىقتى بىلسە دە ولار وتىرىك ايتۋدان ەشقاشان تايىنعان ەمەس. ولار مەنىڭ ۇستانعان جولىم حالقىمنىڭ كوڭىلىنەن شىعاتىنىن جانە بۇل ءۇشىن مەنىڭ باسىمدى بايگەگە تىگۋگە دايىن ەكەنىمدى بىلەدى. ازات، تاۋەلسىز ليۆيانىڭ وزدەرىنە كىرىپتار ەمەس ەكەنىنە ىشتەي وكىنەدى. ال مەن وسى بوستاندىق ءۇشىن اقتىق دەمىم شىققانشا ايقاستىم. ۇلى جاراتۋشى ءبىزدىڭ ەركىن دە ەرىكتى بولىپ قالا بەرۋىمىزدى ءناسىپ ەتكەي!»
*** *** ***
كاددافي كىم بولعان؟ ميللياردتاردى قالتاسىنا باسقان مىستان دەيدى بىرەۋلەر، ەندى ءبىرى مەملەكەتتى ءوز مەنشىگىندەي كورگەن «كوسەم» دەيدى…بىراق، كەيبىرەۋلەر ديكتاتوردىڭ ءوز ەلىنە جاساعان وسى جاقسىلىعىنىڭ جارتىسىن دا جاساي المادى... كەي پرەزيدەنتتەرمەن سالىستىرعاندا بازبىرەۋلەردىڭ ونى اۋليە كورەتىنى وسى شىعار…
جولىمبەك ماكىشەۆ (“Facebook” الۋمەتتىك جەلىدەگى پاراقشاسىنان الىندى)