قازاق ۇلتى مەن مەملەكەتىنىڭ قاۋىپسىزدىگىنە الاڭدايتىن بارشا قازاق باۋىرلارىمنىڭ جانە 

اتىراۋ وبلىسىنىڭ اكىمى باقتىقوجا سالاحاتدينۇلى ىزمۇحامبەتوۆتىڭ نازارىنا!

جايىق وڭىرىندە «اۋىش» دەيتىن ديالەكت ءسوز بار. ءسىرا، «اۋىس، اۋىسۋ» دەگەن ءسوز بولسا كەرەك، ماعىناسى: «ەسى اۋىسقان ادام» دەگەنگە كەلەدى...
بەلگىلى اكتەرء انۋار نۇرپەيىسوۆ بىلاي دەپتى (ادەيى تۇپنۇسقاسىندا ورىسشا بەرىپ وتىرمىن): «منە وچەن وبيدنو، چتو ۆ كازاحستانە ەست وگرومنوە كوليچەستۆو مولودىح نەرەاليزوۆاننىح تالانتوۆ. نا موي ۆزگلياد، گلاۆنايا پروبلەما زاكليۋچاەتسيا ۆ ناشەم مەنتاليتەتە، ا يمەننو ۆ پرەكلونەني پەرەد ستارشيمي ي سنيسحوديتەلنوم وتنوشەني ك مولودىم...» 
ءانۋاردىڭ تۇيسىگىنشە، قازاقتىڭ بولمىس-ءبىتىمى، ياعني، قادىم زاماننان جالعاسقان ۇلكەندى قۇرمەتتەۋشىلىك قاسيەتىمىز، ايدىك ادەت-عۇرپىمىز – جاستاردىڭ تالانتىنىڭ شىڭدالۋىنا كەدەرگى جاسايدى-مىس. (بۇل – ءسىرا، قازىر قايسار ۋكرايندارداي وڭباي سوققى جەگەن كرەمل جانسىزدارىنىڭ «جاراپازانى» بولسا كەرەك؟!.) بۇل – ءبىرىنشى ساندىراق.
اپتانىڭ ەكىنشى ساندىراعىنىڭ اۆتورى – ەكونوميست ولجاس حۋدايبەرگەنوۆ («قۇدايبەرگەنوۆ شىعار...» ق.ع.). بۇل باتىرىڭ دا وتكەندى ءوشىرىپ تاستاۋعا شاقىرادى. تاعى دا جات ءتىلدى اۋدارىپ جاتپايىن، حۋدايبەرگەنوۆ تۇپنۇسقاسىنداعى ورىسشاسىندا بىلايشا «سايرايدى»:
«...بولشايا چاست كازاحسكيح ناتسيونال-پاتريوتوۆ تاكوۆىمي نە ياۆليايۋتسيا...
...ناتسيونال-پاتريوتى، پو سۋتي، وبلادايۋت ليش مەستەچكوۆىم مىشلەنيەم، كوتوروە نە سپوسوبنو رەشيت ني يح ليچنىە پروبلەمى، ني ناتسي، ني تەم بولەە ۆسەگو گوسۋدارستۆا... 
...ناتسيونال-پاتريوتيزم پريوبرەتاەت نەگاتيۆنىي وتتەنوك...
...ناتسيوناليزم وبەكتيۆنو پوياۆلياەتسيا ي حوروشو پروياۆلياەت سەبيا، كوگدا سترانە وچەن پلوحو، اكتيۆيزيرۋەت سيلى وبششەستۆا ي وبەسپەچيۆاەت پودەم گوسۋدارستۆا. نو كوگدا سترانا ۆستالا نا نوگي ي يدەت نا ەكسپانسيۋ، ناتسيوناليزم ناچيناەت يگرات رول سميريتەلنوي رۋباشكي، نە داۆايا گوسۋدارستۆۋ راسكرىت سۆوي ۆوزموجنوست... ي توگدا ۋ گوسۋدارستۆا پوياۆلياەتسيا ۆىبور — ليبو دالشە سلەدوۆات پرەجنەمۋ سمىسلۋ ناتسيوناليزما، ليبو يزمەنيت ەتوت سمىسل تاك (وت تەرمينا سلوجنو وتكازاتسيا، نو موجنو پوستەپەننو زابىت و نەم), چتوبى ون وبەسپەچيل گلوبالنىي (نادناتسيونالنىي) ۋروۆەن مىشلەنيا...
...ي زاچاستۋيۋ يزمەنەنيە سمىسلا يدەت چەرەز ۋحود وت «ەتنيچەسكوي ناتسي» ك سوزدانيۋ «پوليتيچەسكوي ناتسي» (سامىي ياركي پريمەر — سشا)...
...كتو نازىۆاەت سەبيا ناتسيونال-پاتريوتامي، تاكوۆىمي نە ياۆليايۋتسيا ي نە يمەيۋت ني ناتسيونالنوگو، ني گلوبالنوگو ۋروۆنيا مىشلەنيا...
...پوستوياننو پەداليرۋيۋتسيا تەمى پروشلوگو — ەتي ليۋدي جيۆۋت پروشلىم ي تيانۋت ۆ پروشلوە، چتو نە داەت ۋۆيدەت نيكاكوگو وبرازا بۋدۋششەگو. پروبلەمى ۆ پروشلوم بىلي، نو تە، كتو ۆ نيح ۆينوۆات، داۆنو ۋمەرلي، ي تەپەر نەوبحوديمو، ۆىسترايۆات تاك، چتوبى ۆ بۋدۋششەم ۆسەم بىلو حوروشو — مىشلەنيە وت وبورونى يزناچالنو وبرەچەنو نا پرويگرىش ي پوستوياننىي كونفليكت...
...ۋ ناشەگو ناتسيونال-پاتريوتيزما نەت نيكاكوگو پلانا، ني وبششەگو، ني كونكرەتنوگو...
...ا چتو جە دەلات كازاحستانۋ س ەگو س بولەە چەم 100 ناتسيونالنوستيامي؟ يمەننو منوگووبرازيە ناتسيونالنوستەي ەست تو ۋنيكالنوە پرەيمۋششەستۆو، كوتوروە يمەەتسيا ليش ۋ نەسكولكيح ستران. پراكتيچەسكي مى موجەم پوۆتوريت وپىت تەح جە سشا، نو يمەيا نەپرەرىۆنۋيۋ يستوريچەسكۋيۋ لينيۋ...»
...مۇندايدا قازاق بىلاي دەيدى: «جەردىڭ استىنان جىك شىقتى، ەكى قۇلاعى تىك شىقتى!» ۆاشينگتونداعى اق ءۇيدىڭ اسحاناسىندا ازىرلەنگەن حود-دوگتىڭ ءيىسى بۇرقىرايدى، بۇل جەردەن؟!.
حۋدايبەرگەنوۆكە قازاقتىڭ ءبىرتۇتاس (ۋنيتارنىي) ۇلتتىعى مەن مەملەكەتتىلىگى ۇنامايتىن سياقتى. ونىڭ امەريكاندىق ۇلتسىز قوعامعا جانى تىم جاقىن. ول «قازاق» دەگەن قاسيەتتى ءسوزدى مۇلدەم جويىپ، جاڭا «ساياسي ۇلت» ويلاپ-تاپپاقشى بولىپ، كۇشەنەدى... (قۋ قۇلقىن قويسىن با؟!:)
قازاق ۇلتى ءۇشىن عاسىرلار بويى اتا-بابالارىمىزدىڭ قانى سۋداي اققان جوق پا؟ «قازاق» دەگەن كيەلى ءسوز – مەملەكەتتىڭ اتاۋىندا، جەر-سۋ اتتارىندا، ءاربىر قازاقتىڭ جۇرەگىندە ماڭگى ساقتالىپ، ۇرپاقتان-ۇرپاققا اۋىسىپ وتىرۋى كەرەك. 
...مىنەكي، كۇنى بۇگىن جۇرەگى «قازاعىم» دەپ سوققان تاعى ءبىر تەكتى قازاقتىڭ تۋىلعان كۇنى. ۇلتىمىزدىڭ ساز ونەرىنىڭ ساڭلاعى، قازاقتىڭ تۇڭعىش بارد ءانشىسى، اقىن، كومپوزيتور قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ مادەنيەت قايراتكەرى تابىل دوسىموۆ كوزى ءتىرى بولعاندا شىلدەدە ءوزىنىڭ كەزەكتى تۋىلعان كۇنىن تويلاپ جاتار ەدى... 
اتتەڭ، وپاسىز دۇنيە، جاقسىنى جەردىڭ بەتىنە سىيدارماۋىڭ قالاي؟!. «تاكەجان»-نىڭ داۋىسىن، اۋەزدى اندەرىن ەستىمەگەلى ءتورتىنشى جىل. جەكەلەگەن دوستارى كەشتەر وتكىزدى، ماقالالار جازدى، تەلەحابارلار ءتۇسىردى، كىتاپتار شىعاردى... 
بىراق رەسمي قۇرىلىم ءمىز باعار ەمەس: تابىلدىڭ اتىنا اتىراۋ قالاسى تۇگىلى، ءوزىنىڭ شەكسىز ءسۇيىپ، وزەگىن جارعان يندەرىندە نە كوشە، نە مەكتەپ، نە مادەنيەت وشاعىنىڭ اتىن قيماي، «قيسايىپ» وتىر. وسىناۋ وزەكتى ماسەلەنى ماعان تەلەفون ارقىلى ايتقان اتىراۋ وڭىرىندەگى مادەنيەت مارقاسقالارىنىڭ بىرەگەيى مارات بەكەجانوۆ اعامنىڭ ەڭىرەگەندە ەتەگى جاسقا تولدى...
اتىراۋ وبلىسى جۇرتشىلىعىنىڭ قازىرگى الەۋمەت اۋانىن قاداعالايتىن اكىمنىڭ ورىنباسارى شىڭعىس مۇقان­نىڭ ءتالىمى مەن تاجىريبەسى كەمشىن ءتۇسىپ جاتقان شىعار، بىراق، تابىلدىڭ كوزىن كورىپ، تالانتىنا سۇيسىنگەن، بولمىسى ونەرگە ەتەنە جاقىن اتىراۋ وبلىسىنىڭ بۇگىنگى اكىمى باقتىقوجا سالاحاتدينۇلى ىزمۇحامبەتوۆتىڭ ايماق تىزگىگىن ۇستاعانىنا دا ەكى جىلعا تايادى. وسىنشاما وراسان كەزەڭدە ءبىر تالانتتى تانىپ، تۇلعاسىن دارىپتەي الماعان باسشى ءوندىرىس-ءورىسى كەڭ ءوڭىردى قالاي تىزگىندەي الادى؟!.
...قازاقتىڭ بايتاق دالاسى مەن قازىنا-بايلىعى تۇرعاندا، قىر استىندا قاپتاعان دۇشپانى مەن ساندالبايلارىنىڭ ساندىراعى بىتپەيدى، ەڭ بولماسا، ديدارىن توپىراق جاپقان تالانتتى تانۋعا تالاپ قىلايىق تا، باقتىقوجا اعا!..

قاجىمۇقان عابدوللا

Abai.kz