ءبىزدىڭ قوعامداعى قاراپايىم ادامدار ۇلتتىق بايلىق دەگەندى ءارتۇرلى تۇسىنەدى. مىسالى، ۇلتتىق بايلىعىمىزعا جەرىمىزدى، جەردىڭ استى مەن ۇستىندەگى تابيعي رەسۋرستارىمىزدى، سالت-ءداستۇرىمىزدى، رۋحاني قۇندىلىقتارىمىزدى جاتقىزۋعا بولادى. جەردىڭ استى مەن ۇستىندەگى تابيعي رەسۋرستارىمىزدى وندىرەتىن، شيكىزاتتان دايىن ءونىم شىعاراتىن زاۋىت-فابريكالارىمىز دا ۇلتتىق بايلىعىمىزعا جاتادى. قازىر وسى بايلىعىمىز حالىقتىڭ قولىنا ساتىلىپ جاتىر. ەلىمىزدە كەڭ اۋقىمداعى جەكەشەلەندىرۋ ءىس-شارالارى – وسىعان دالەل.

قاراپايىم ادامدار كوپ نارسەگە تەرەڭ ۇڭىلە بەرمەيتىنى بەلگىلى. ولار جەكەشەلەندىرۋگە قاتىستى دا: ء«اي، مۇنداي ناۋقان جۇرسە جۇرە بەرسىن! ماعان ونىڭ قاتىسى جوق» دەي سالۋى مۇمكىن. بۇل – قاتە پىكىر. ويتكەنى، قازاقستاندىقتار دا، جەر بەتىندەگى باسقا حالىقتار سياقتى جاھاندىق باسەكەلەستىككە بەلسەنە ارالاسۋدا. قازىرگى كەزدە مەملەكەتتەر اراسىندا عانا ەمەس، ادامدار اراسىندا دا قىزۋ باسەكەلەستىك ءجۇرىپ جاتىر. ءاربىر قازاقستاندىقتىڭ بولاشاعى ونىڭ الەمدىك دەڭگەيدەگى باسەكەگە قابىلەتتىلىگىنە بايلانىستى بولماق. وسىنى دۇرىس ءتۇسىنۋىمىز كەرەك.

ۇلت كوشباسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاقستاننىڭ الدىنا الەمدەگى 30 كوشباسشى-ەلدىڭ قاتارىنا قوسىلۋ جونىندە ۇلكەن ستراتەگيالىق ماقسات قويدى. «قازىرگى تاڭدا ەشكىم G 30-دىڭ قۇرامى 2050 جىلى قانداي بولاتىنىن دالمە-ءدال بولجاپ بەرە المايدى. بىراق، سول «وتىزدىقتىڭ» قۇرامى قانداي بولسا دا قازاقستان الەمدەگى دامىعان ەلدەردىڭ قاتارىنان ورىن الۋى ءتيىس» دەدى ەلباسىمىز «قازاقستان-2050» ستراتەگياسىندا. ايتپاقشى، نۇرسۇلتان نازارباەۆ قازاقستانداعى جەكەشەلەندىرۋدىڭ ەكىنشى تولقىنى تۋرالى حالىققا جولداۋىندا تاپتىشتەپ تۇسىندىرگەن بولاتىن. داعدارىس جىلدارىندا مەملەكەت ءالجۋاز كاسىپورىنداردى قيىندىقتاردان قۇتقارۋ ءۇشىن، شىعىندى اكتيۆتەرىن ءوز باقىلاۋىنا السا، ال ەكونوميكالىق ءوسىم جىلدارىندا ولاردى جەكەشەلەندىرەدى.

جاسىراتىنى جوق، جەكەشەلەندىرۋ دەگەندە جۇرتتىڭ كوپشىلىگى سوناۋ 90-شى جىلدارداعى جاپپاي جەكەشەلەندىرۋدى ەسىنە الادى. يا بولماسا رەسەي مەن ۋكرايناداعى سىبايلاس جەمقورلىققا بەلشەسىنەن باتقان جەكەشەلەندىرۋ جوبالارىمەن بايلانىستىرادى. الايدا، قازاقستانداعى جاڭا جەكەشەلەندىرۋ جونىندە ءوزىنىڭ حالىققا جولداۋىندا مەملەكەت باسشىسى نۇرسۇلتان نازارباەۆ: «بۇل وتاندىق كاسىپكەرلىكتى نىعايتۋ ءۇشىن جاسالاتىن پرينتسيپيالدىق ماڭىزدى قادام»، «بۇل ۇلتتىق بايلىعىمىزدى حالىقتىڭ قولىنا تاراتىپ بەرۋ» دەپ انىق ءتۇسىندىرىپ بەردى. ەندەشە، بارشا قازاقستاندىقتار مۇنى ەلىمىزدەگى بۇقارالىق كاسىپكەرلىكتى قۇرۋ باعىتىنداعى ۇلتتىق-پاتريوتتىق جوبا دەپ قابىلداۋى قاجەت. ياعني، جاڭا جەكەشەلەندىرۋدىڭ باستى ماقساتى – ۇلتتىق بايلىعىمىزدى حالىقتىڭ قولىنا ءادىل جولمەن تاراتىپ بەرۋ.

ەل ۇكىمەتى 2014-2016 جىلدارعا ارنالعان جەكەشەلەندىرۋدىڭ كەشەندى جوسپارىنا سايكەس، جەكەشەلەندىرۋدىڭ ەكىنشى تولقىنىنا شىعارىلاتىن 782 كاسىپورىننىڭ ءتىزىمىن جاساعانى بەلگىلى. سونىڭ ىشىندە، 2014 جىلدىڭ سوڭىنا دەيىن 278 نىساندى جەكەشەلەندىرۋ جوسپارلانعان. قارجى مينيسترلىگىنىڭ ءباسپاسوز قىزمەتى حابارلاعانداي، ۇلتتىق باسقارۋشى حولدينگتەر، ۇلتتىق حولدينگتەر مەن كومپانيالار بويىنشا جەكەمەنشىككە ساتىلاتىن 162 نىسان بولسا، بيىل سونىڭ 75-ءى ساتىلادى. سونداي-اق، رەسپۋبليكالىق مەنشىكتەگى 34 نىساننىڭ 19-ى، كوممۋنالدىق مەنشىكتەگى 466 نىساننىڭ 109-ى جانە 174 الەۋمەتتىك-كاسىپكەرلىك كورپوراتسيالاردىڭ 75-ءى باسەكەلەستىك ورتاعا بەرىلەدى.

بۇل جەردە ءاربىر قازاقستاندىق باسەكەگە قابىلەتتىلىكتىڭ ۇلتىمىزدى دامىتۋدىڭ نەگىزدىك كريتەريى ەكەنىن ەستە ۇستاعانى ابزال. ويتكەنى، جەكەشەلەندىرۋ شارالارىنىڭ ناتيجەسىندە ۇلتتىق ەكونوميكانىڭ باسەكەگە قابىلەتتىلىگى ارتادى، سالىق تۇسىمدەرىنىڭ كولەمى ۇلعايادى. ەڭ باستىسى، الداعى ۋاقىتتا مەملەكەتتىڭ شارۋاشىلىق سۋبەكتىلەرىندەگى ۇلەسىن قىسقارتۋ ارقىلى نارىقتىق مەحانيزمدەر نىعايا تۇسەدى. ەندەشە، بۇدان ءبىزدىڭ ەش ۇتىلماسىمىز انىق.

ءامىرلان ءالىمجان.       

Abai.kz