بەيسەنبى, 26 جەلتوقسان 2024
بيلىك 4889 0 پىكىر 22 قاراشا, 2014 ساعات 03:00

دامۋ داڭعىلى

پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆ ءوزىنىڭ «نۇرلى جول – بولاشاققا باستار جول» اتتى جاڭا ەكونوميكالىق ساياسات تۋرالى جولداۋىن ەكونوميكانى داعدارىس كەزەڭىندە تۇراقتاندىرۋ مەن ءوسىمىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن ۇلتتىق قوردان بولىنەتىن ىشكى ينۆەستيتسيا كولەمى تۋرالى بايانداۋدان باستادى. «بۇل قاراجاتتار، ناقتى ايتقاندا، كولىكتىك، ەنەرگەتيكالىق، يندۋستريالىق جانە الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمداردى، شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋعا باعىتتالادى» دەدى ەلباسى.

جاڭا جوبالار – جارقىن بولاشاق كەپىلى

بۇعان دەيىن ەكونوميكالىق ءوسىم مەن جۇمىسپەن قامتۋدى قولداۋ ءۇشىن 2014-2015 جىلدارعا 500 ميلليارد تەڭگەدەن ەكى ترانش بويىنشا ءبىر تريلليون تەڭگە ءبولۋ تۋرالى شەشىم قابىلدانعان بولاتىن. بۇل تۋرالى پرەزيدەنت ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ اقپان ايىندا بولعان ۇكىمەتتىڭ كەڭەيتىلگەن وتىرىسىندا جاريالادى. ەندى سونىڭ 500 ملرد. تەڭگەنى قۇرايتىن ەكىنشى ترانشى 2015 جىلى بولىنبەكشى. بۇل اۋقىمدى قاراجاتتىڭ قايدا جۇمسالۋى كەرەكتىگىن ەلباسى جاڭا جولداۋىندا ناقتىلاپ بەردى. سونىڭ ىشىندە شاعىن جانە ورتا بيزنەستى، سونىمەن قاتار ءىرى كاسىپكەرلىكتى جەڭىلدىكپەن نەسيەلەۋگە قوسىمشا 100 ملرد. تەڭگە بولىنەتىن بولدى. «بۇل تاماق جانە حيميا ونەركاسىبىندەگى، ماشينا جاساۋداعى، سونداي-اق قىزمەت كورسەتۋلەر سالاسىنداعى جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋدى قامتاماسىز ەتەتىن بولادى» دەدى مەملەكەت باسشىسى. ەكىنشىدەن، ەلباسى بانك سەكتورىن ساۋىقتىرۋدى ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ ءبىرى رەتىندە اتادى. ول ءۇشىن «جامان» نەسيەلەردى ساتىپ الىپ جانە پروبلەمالى نەسيەلەر قورىن ازايتۋعا قوسىمشا 250 ملرد. تەڭگە بولىنەدى. ۇشىنشىدەن، ەلباسى 81 ملرد. تەڭگەنى 2015 جىلى «قۇرعاق پورتتىڭ» ءبىرىنشى كەشەنى قۇرىلىسىن اياقتاۋعا، «قورعاس-شىعىس قاقپاسى» جانە اتىراۋ مەن تارازداعى «ۇلتتىق يندۋستريالىق مۇناي-حيميا تەحنوپاركى» ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتارىنىڭ ينفراقۇرىلىمدارىن سالۋعا باعىتتالاتىنىن ايتتى. اتىراۋلىقتار بۇل جاڭالىققا قۋانىپ قالاتىنى انىق. ويتكەنى، پرەزيدەنتتىڭ 2007 جىلدىڭ اياعىنداعى جارلىعىمەن قۇرىلعان بۇل ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتىڭ ينفراقۇرىلىمىن جەتىلدىرۋ ماڭىزدى مىندەتتەردىڭ ءبىرى بولىپ وتىر. حالىقارالىق ستاندارتتارعا ساي، باسەكەگە قابىلەتتى مۇناي ونىمدەرىن شىعارۋدى كوزدەيتىن بۇل تەحنوپاركتىڭ نەگىزگى مىندەتتەرىنىڭ قاتارىنا كومىرتەگى شيكىزاتىن تۇپكىلىكتى وڭدەي الاتىن كومبيناتتار مەن ءوندىرىس وشاقتارىن سالۋ جانە ىسكە قوسۋ كىرەدى. وسى ماقساتتاردى ىسكە اسىرۋ ءۇشىن بيزنەس-جوسپارلار، تەحنيكا-ەكونوميكالىق نەگىزدەمەلەر، جوبالىق-سمەتالىق قۇجاتتامالار جانە ت.ب. ازىرلەيدى. سونىمەن قاتار، مۇناي-حيميا ءوندىرىسىنىڭ ءتيىمدى جۇمىس ىستەۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن وسى زامانعى جوعارى تەحنولوگيالى ينفراقۇرىلىم جاسايدى. وسى ىستەرگە قاجەتتى مولشەردەگى قاراجات بولماعاندىقتان بۇل جۇمىستار ءبىرشاما باياۋ جۇرگىزىلۋدە بولاتىن. وعان پارلامەنت دەپۋتاتتارى رەتىندە نازار اۋدارۋدى بىزدەر دە ۇكىمەتتەن وتىنگەن ەدىك. ەندى پرەزيدەنتتىڭ جاڭا جولداۋىنا سايكەس قاجەتتى قاراجات قاراستىرىلىپ وتىر.

جاڭا جولداۋدا 500 ملرد. تەڭگەلىك ەكىنشى ترانش قارجىلاندىراتىن نىساندار قاتارىندا ەكسپو-2017 كەشەنى قۇرىلىسى دا ايتىلدى. وعان وسى ۋاقىتقا دەيىن 25 ملرد. تەڭگە بولىنگەن، 2015 جىلى سوعان قوسىمشا 40 ملرد. تەڭگە بولىنەتىن بولدى. بۇل – قازاقستاننىڭ اتاعىن ايداي الەمگە شىعاراتىن دۇنيەجۇزىلىك اسا ماڭىزدى شارا. سوندىقتان، ونىڭ اسا جوعارى دەڭگەيدە وتكىزىلۋىن بارشا قازاقستاندىقتاردىڭ قالايتىنى ءسوزسىز. وسى قاتاردا پرەزيدەنت كورمەگە دەيىن استانانىڭ كولىك ينفراقۇرىلىمىن جەتىلدىرۋ ماسەلەسىنە دە قاتتى كوڭىل ءبولىپ وتىر. جاڭا جولداۋدا ەلباسى استانانىڭ اۋەجايىنا 2015 جىلى جاڭا تەرمينال قۇرىلىسى مەن جاڭا ۇشۋ-قونۋ جولاعىن سالۋ ءۇشىن 29 ملرد. تەڭگە بولىنەتىنىن جاريالادى. بۇل اۋەجايدىڭ قابىلداۋ قابىلەتىن 2017 جىلى 7,1 ملن. ادامعا دەيىن ۇلعايتادى ەكەن. ال، قازىر ول 3,5 ملن. جولاۋشى عانا قابىلداي الادى. توعىز جولدىڭ تورابىندا

ەلباسى نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ بيىلعى جولداۋىنداعى باستى ەرەكشەلىكتەردىڭ ءبىرى – وندا جول ماسەلەسىنە قاتتى نازار اۋدارىلدى. «قازىر دە قايناعان تىرشىلىك كۇرە جولداردىڭ بويىندا. جول – شىن مانىندە، ءومىردىڭ وزەگى، باقۋاتتى تىرلىكتىڭ قاينار كوزى. بارلىق ايماقتار تەمىر جولمەن، تاسجولمەن، اۋە جولىمەن ءوزارا تىعىز بايلانىسۋى كەرەك»، دەدى پرەزيدەنت.

قازىر حالىقتىڭ كوبى جاقسى اۆتوموبيلدەر الۋعا قول جەتكىزىپ، ەڭ الىس دەگەن ايماقتاردىڭ وزىنە جەكە كولىگىمەن بارعىسى كەلىپ وتىر. سونداي زاماندا وتە وزەكتى بولىپ وتىرعان ماسەلەنىڭ ءبىرى وسى تاس جول ەدى. بىراق، بۇل ماسەلە وڭىرارالىق نەمەسە ايماقتارارالىق دەڭگەيدە عانا شەشىلىپ قويماي، وڭىرىشىلىك دەڭگەيدە دە جالعاسىن تاپسا ءتيىمدى بولادى. ال، بۇل ىسكە ءوڭىر باسشىلارىنىڭ بەلسەندىلىگى قاجەت. ءبىزدىڭ ەلىمىزدە قالالار اراسىنا جەتۋ وڭاي بولعانىمەن، اۋداندارداعى ەلدى مەكەندەرگە جەتۋ ءالى كۇنگە وزەكتى ماسەلەنىڭ ءبىرى بولىپ كەلەدى.

ەلباسى استانانى توعىز جول توعىسقان توراپ رەتىندە جاسامپازدىق رۋحىن تاراتاتىن ءومىر-تامىرعا اينالۋعا ءتيىس ەكەنىن اتاپ ءوتتى. بارلىق ۋاقىتتا دا ەكونوميكانىڭ ورلەۋى جولعا تىكەلەي قاتىستى ەكەنى ءسوزسىز. شەتەلدىك ينۆەستورلار دا اقشاسىن قۇياتىن نىساندى ىزدەگەندە ەڭ ءبىرىنشى كەزەكتە جول ماسەلەسىن ەسكەرەدى. الايدا، وسى جول ماسەلەسى ەلىمىزدىڭ بارلىق ايماقتارىندا دا تولىق شەشىمىن تاپپاي كەلەدى. سونىڭ ءبىر مىسالى – ءبىزدىڭ اتىراۋ وبلىسى. ارينە، اۋىزدى قۋ شوپپەن سۇرتۋگە دە بولمايدى. سوڭعى ون جىل كولەمىندە وبلىسىمىزداعى تاس جولدار ءبىرشاما جاقسارىپ قالدى. اتاپ ايتقاندا، «اتىراۋ-ورال»، «اتىراۋ-بەينەۋ» جولدارىنا اسفالت توسەلدى. قالا بەردى اۋدان ورتالىقتارى مەن ەلدى مەكەندەرگە كىرەبەرىس جولدار دا جاڭادان سالىندى. ەندى اۆتوموبيل جولدارى بويىنشا 2020 جىلعا دەيىن «كوتياەۆكا-اتىراۋ-اقتاۋ» جانە «اتىراۋ-اقتوبە» جولدارى كۇردەلى جوندەۋدەن وتپەك. «اتىراۋ-يندەر» تاس جولىن كۇردەلى جوندەۋ جۇمىستارى دا اياقتالىپ كەلەدى. قازىر بۇل جولدا قىزۋ جۇمىستار جاسالۋدا. سونداي-اق، ماحامبەت سەلوسى تۇسىنان كوپىر سالۋ دا شەشىلۋ ۇستىندە. سونىڭ وزىندە ءالى دە شەشىمىن كۇتەتىن جولدار ماسەلەسى وتە كوپ.

بارلىق ۇلكەن ەكونوميكالىق داعدارىستار كەزىندە ەلدىڭ حالقىن جۇمىسسىزدىقتان قۇتقاراتىن سالا دا وسى – جول سالۋ. جول سالۋ ارقىلى جۇمىسسىزدىق ازايىپ، حالىقتىڭ ءال-اۋقاتى ءبىرشاما تۇراقتى بولادى. جاڭا جولداۋدا جول سالۋ ماسەلەسىنە قاتتى كوڭىل بولىنگەندىگىنىڭ ءبىر سەبەبى دە سول. ەلباسىنىڭ رەسپۋبليكالىق ماڭىزى بار جول قۇرىلىستارى قاتارىندا استانا-اقتوبە-اتىراۋ جانە اتىراۋ-استراحان باعىتتارىنداعى اۆتوجولدار جوباسىن جۇزەگە اسىرۋ جونىندە تاپسىرما بەرگەنى ءبىزدىڭ اتىراۋلىقتاردى قاتتى قۋانتىپ تاستادى دەپ ايتا الامىن. ويتكەنى، جوعارىدا ايتقانىمداي، قازىر جەكەمەنشىك اۆتوكولىكتەر بارىنشا كوبەيىپ كەلەدى، ولارعا تەك ساپالى جولدار عانا كەرەك. وسى ورايدا اتىراۋ وڭىرىندە ەكى بىردەي ساپالى جولدار جوباسىنىڭ جۇزەگە اسىرىلۋى، ارينە، قۋانىشتى جايت.

 

يندۋستريالىق ينفراقۇرىلىمدى دامىتۋ – باستى مىندەت

 

سونىمەن قاتار، ەلباسى ەلدىڭ شىعىسىندا لوگيستيكالىق حاب جانە باتىسىندا تەڭىز ينفراقۇرىلىمىن قۇرۋدى جالعاستىرۋ قاجەتتىگىن اتاپ ءوتتى. وسى قاتاردا كاسپي پورتىنىڭ ەكسپورتتىق الەۋەتىن ارتتىرۋ ماسەلەسى دە ايتىلدى. ەلباسىنىڭ ەكونوميكانى وركەندەتۋگە بايلانىستى بەرگەن تاپسىرمالارىنىڭ اراسىندا يندۋستريالىق ينفراقۇرىلىمداردى دامىتۋ ماسەلەسى ماڭىزدى ورىن الدى. «ينفراقۇرىلىمدىق جوبالاردى جۇزەگە اسىرۋ – قۇرىلىس ماتەريالدارىنا، كولىكتىك-كوممۋنيكاتسيالىق، ەنەرگەتيكالىق جانە تۇرعىن ءۇي كوممۋنالدىق سالالارى ءۇشىن ونىمدەر مەن قىزمەت كورسەتۋلەرگە ۇلكەن سۇرانىس تۋدىرادى» دەدى پرەزيدەنت. سايىپ كەلگەندە، بۇل جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلىپ، حالىقتىڭ ونىمەن قامتاماسىز ەتىلۋىن ارتتىرۋعا اكەلەتىنى بەلگىلى. ينفراقۇرىلىمدار، ءبىرىنشى كەزەكتە، ارنايى ەكونوميكالىق ايماقتاردا تۇبەگەيلى شەشىلەتىن بولدى. سونىمەن بىرگە، ۇكىمەتكە شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋعا ءتيىستى جاڭا يندۋستريالىق ايماقتار قۇرۋ ماسەلەسىن دە تاپسىردى. ەلىمىزدە كوپتەن بەرى ايتىلعانىمەن، كەنجەلەۋ دامىپ كەلە جاتقان سالا – تۋريزم. ەلباسى جاڭا جولداۋىندا وسى سالانىڭ ينفراقۇرىلىمىن دامىتۋدى باستى مىندەتتەردىڭ قاتارىنا ەنگىزدى. «ونىڭ ۇستىنە، بۇل سالادا جۇمىس ورنىن اشۋ ونەركاسىپكە قاراعاندا 10 ەسە ارزانعا تۇسەدى» دەدى ول.

ەنەرگەتيكالىق ينفراقۇرىلىمداردى دامىتۋ ماسەلەسى دە ەلباسىنىڭ نازارىنان تىس قالعان جوق. وتكەن 5 جىلدا يندۋستريالاندىرۋ باعدارلاماسى شەڭبەرىندە بۇل سالادا ۇلكەن جۇمىستار جۇرگىزىلگەنىمەن، ءالى دە شەشىمىن تاپپاي جاتقان پروبلەمالار بار ەكەنىن اتاپ وتكەن پرەزيدەنت ەكى جاڭا جوباعا نازار اۋدارۋ كەرەكتىگىن ايتتى. ولار «ەكىباستۇز–سەمەي–وسكەمەن» جانە «سەمەي-اقتوعاي–تالدىقورعان–الماتى» باعىتتارىندا جوعارى كەرنەۋلى جەلىلەر تارتۋ. بۇل قازاقستاندىق ەلەكترستانسالارىنىڭ ەلدىڭ بارلىق وڭىرلەرىن تەڭدەستىرىلگەن ەنەرگيامەن قامتاماسىز ەتۋىنە مۇمكىندىك بەرەدى.

 

الەۋمەتتىڭ الەۋەتى جولىندا

 

تۇرعىن ءۇي-كوممۋنالدىق شارۋاشىلىعى (تكش) مەن سۋ جانە جىلۋمەن قامتاماسىز ەتۋ جەلىلەرى ينفراقۇرىلىمدارىن جاڭعىرتۋ ماسەلەسى جولداۋدىڭ نەگىزگى تاقىرىپتارىنىڭ ءبىرى بولدى. بۇل ءىس بويىنشا ىسكە اسىرىلاتىن جوبالاردى قارجىلاندىرۋعا 2020 جىلعا دەيىنگى مەرزىمگە جىل سايىن ەڭ كەمى 200 ملرد. تەڭگەدەن 2 ترلن. تەڭگەگە دەيىن قاراجات بولىنبەكشى. بۇگىنگى كۇنى تكش-نى جاڭعىرتۋ جوبالارىنا ينۆەستيتسيا سالۋعا ەۋروپا قايتا قۇرۋ جانە دامۋ بانكى، ازيا دامۋ بانكى، يسلام دامۋ بانكى، سونداي-اق جەكە ينۆەستورلار قىزىعۋشىلىق تانىتىپ وتىرعانىن اتاپ ءوتتى ەلباسى. سونىمەن بىرگە، وسى ماسەلەدە حالىقتى الەۋمەتتىك قامسىزداندىرۋ جايى دا ۇمىت قالدىرىلمايتىنى اتالدى. «تاريفتەردىڭ ايتارلىقتاي ۇلعايۋىنا جول بەرمەۋ ءۇشىن ونداي جوبالاردى مەملەكەت قوسىمشا قارجىلاندىرۋى كەرەك. وسىعان بايلانىستى جاڭعىرتۋ قارقىنىن جەدەلدەتۋ ءۇشىن بيۋدجەتتە قاراستىرىلعان قارجىعا قوسىمشا جىل سايىن 100 ملرد. تەڭگە باعىتتاۋ ۇتىمدى بولادى»، دەدى پرەزيدەنت.

«نۇرلى جول – بولاشاققا باستار جول» جولداۋىندا بەسىنشى ماڭىزدى ماسەلە رەتىندە ەلباسى ن.نازارباەۆ قولجەتىمدى باسپانا ماسەلەسىن اتادى. وسى ورايدا مەملەكەت سالعان الەۋمەتتىك جالدامالى باسپانالاردى تۇرعىنداردىڭ ساتىپ الۋى تىكەلەي، دەلدالدارسىز جانە نەسيەگە بارىنشا تومەن پايىزبەن ۇسىنۋ ونىڭ ساتىپ الۋ قۇنىن ارزانداتۋعا مۇمكىندىك بەرەتىنى ايتىلدى. سوندىقتان، 2015-2016 جىلدار ىشىندە جالعا بەرىلەتىن تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسىن قارجىلاندىرۋدى قوسىمشا 180 ملرد. تەڭگە سوماسىندا ۇلعايتامىز» دەدى ەلباسى.

ايماقتاردا دا قازىر مۇنداي تۇرعىن ۇيلەر قۇرىلىسىن سالۋ قارقىندى جۇرگىزىلۋدە. سونىڭ ىشىندە اتىراۋ وبلىسى ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ 9 ايىندا 335,9 مىڭ شارشى مەتر تۇرعىن ءۇيدى پايدالانۋعا بەردى. «بۇل بىلتىرعى جىلمەن سالىستىرعاندا 100,1 پايىز» دەلىندى وبلىس اكىمى باقتىقوجا ىزمۇحامبەتوۆتىڭ ەسەبىندە. سونىمەن بىرگە، اكىم بيىل 405 پاتەرلىك 9 جالدامالى ءۇي پايدالانۋعا بەرىلەتىندىگىن ايتتى. بۇدان باسقا، جەرگىلىكتى بيۋدجەتتىڭ ەسەبىنەن 1458 پاتەرلىك 20 كوممۋنالدىق تۇرعىن ءۇي قۇرىلىسى جالعاسىن تاباتىن كورىنەدى. ەندى بۇل ءىس بۇگىنگىدەن دە جوعارى قارقىنمەن دامي تۇسەتىنى ءسوزسىز.

ەلباسى جاڭا جولداۋىندا التىنشى تاپسىرما ەتىپ الەۋمەتتىك ينفراقۇرىلىمداردى دامىتۋ ماسەلەسىن اتادى. اسىرەسە، اپاتتى مەكتەپتەردى 2017 جىلعا دەيىن تۇپكىلىكتى جويۋ ءۇشىن قوسىمشا 70 ملرد. تەڭگە ءبولۋدى تاپسىردى. ال، بالالار باقشاسى تاپشىلىعىن جويۋ ءۇشىن ءۇش جىل بويى قوسىمشا 20 ملرد. تەڭگە ءبولۋدى تاپسىردى. جولداۋداعى سوڭعى، جەتىنشى تاپسىرما شاعىن جانە ورتا بيزنەس پەن ىسكەرلىك بەلسەندىلىكتى قولداۋعا ارنالدى. بۇل ىسكە بۇرىن دا كۇشتى قولداۋ ءبىلدىرىلىپ، قىرۋار قاراجات ءبولىنىپ كەلگەن. ماسەلەن، وسى ۋاقىتقا دەيىن ۇلتتىق قوردان 100 ملرد. تەڭگە ءبولىنىپ، ول تولىقتاي يگەرىلگەن بولاتىن. ەندى مەملەكەت باسشىسى شوب-تى ەكونوميكالىق ءوسىمنىڭ درايۆەرى رەتىندە دامىتۋ جانە ونىڭ ۇلەسىن 2050 جىلعا دەيىنگى مەرزىمدە ءىجو-ءنىڭ 50 پايىزىنا دەيىن ۇلعايتۋ مىندەتىن ۇكىمەتتىڭ الدىنا قويىپ وتىر. بۇل ىسكە 2015-2017 جىلدار ارالىعىندا 155 ملرد. تەڭگە نەسيە قاراستىرىلاتىن بولدى. مىنە، بۇل ىستەر قانشاما جاڭا جۇمىس ورىندارىنىڭ اشىلۋىنا، حالقىمىزدىڭ ءال-اۋقاتىنىڭ ارتۋىنا ءوزىنىڭ يگى ىقپالىن تيگىزەرى ءسوزسىز.

جولداۋ بويىنشا قورىتىندى سوزىندە ەلباسى ن.نازارباەۆ: «نۇرلى جول» جاڭا ەكونوميكالىق ساياساتى – الەمنىڭ ەڭ جوعارى دامىعان 30 ەلىنىڭ قاتارىنا بارۋ جولىنداعى ءبىزدىڭ اۋقىمدى قادامىمىز»، دەپ اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، ول بارلىق جاۋاپتى جۇمىستار ەلدەگى ەتنوسارالىق كەلىسىم مەن تۇراقتىلىق بولعان جاعدايدا عانا قولجەتىمدى بولاتىنىن ايتتى. «اۋىزبىرشىلىك قاشقان، الاۋىزدىق تاسقان جەردە ەشقاشان دا جالپىۇلتتىق يدەيالار جۇزەگە اسقان ەمەس» دەدى پرەزيدەنت. سوندىقتان دا، ەلىمىزدىڭ ءاربىر سانالى جاسى، جىگىت اعاسى، اقساقالى جايلى تۇرمىس پەن جاسامپاز ءومىردىڭ نەگىزى – بەيبىتشىلىك پەن تۇراقتىلىقتىڭ ساقتالۋىنا قولدان كەلگەن كومەگىمىزدى جاساۋعا مىندەتتىمىز.

پرەزيدەنت نۇرسۇلتان نازارباەۆتىڭ «نۇرلى جول – بولاشاققا باستار جول» اتتى جاڭا جولداۋى ەل ەكونوميكاسىنىڭ قالىپتى دامۋى جانە ءوسىمدى قامتاماسىز ەتۋدىڭ جولدارىن كورسەتكەن جاڭا ەكونوميكالىق ستراتەگيا بولىپ وتىر. بۇل جولداۋدا پرەزيدەنت ەكونوميكانىڭ تۇراقتى دامۋىن قامتاماسىز ەتۋ ءۇشىن 2015-2017 جىلدار ارالىعىنداعى كەزەڭدە جىل سايىن ۇلتتىق قوردان قوسىمشا 3 ملرد. دوللارعا دەيىن قاراجات ءبولۋ تۋرالى شەشىم قابىلداعانىن جەتكىزدى جانە بۇل قاراجاتتىڭ ءتيىمدى جۇمسالۋىن ارنايى كوميسسيا قاداعالاپ وتىرماق.

جالعاس دۇيسەنعاليەۆ،

قر پارلامەنتى ءماجىلىسىنىڭ دەپۋتاتى.

اباي.kz

 

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

46 - ءسوز

تيبەت قالاي تاۋەلسىزدىگىنەن ايىرىلدى؟

بەيسەنعازى ۇلىقبەك 2048