بۇگىن عانا Abai.kz پورتالىنىڭ ەلەكتروندى پوچتاسىنا مىرزان كەنجەبايدان بۇگىنگى قازاق قىزدارىنىڭ قوعامداعى كەسكىن-كەلبەتىن سىناعان ماقالا كەلىپ تۇسكەن بولاتىن. اتالعان ماتەريالدى "الاشتىڭ جاۋى - "كازاشكالار" دەگەن (http://abai.kz/post/view?id=5246) اتاۋمەن وقىرمان نازارىنا ۇسىنعان ەدىك. وسىنىڭ ارتىنشا، الماحان مۇحامەتقاليقىزى اتتى وقىرمانىمىز قازاق جىگىتتەرىن سىن تەزىنە العان "ايەلدەر كۇلگە اۋناپ ء«بۇلىنىپ» جاتقان جوق" اتتى ماقالا جازىپ جىبەرىپتى. بۇل مىرزان كەنجەباي مىرزاعا جازىلعان جاۋاپ ەمەس! ەكى اۆتوردىڭ دا "يلەگەنى - ءبىر تەرىنىڭ پۇشپاعى", قازاق ۇلتىنىڭ جايى-كۇيى ەكەنىن ەسكەرتەمىز.

رەداكتسيادان 

الەم، جارىق دۇنيە – ەر ازامات ءۇشىن جارالعان. جاراتۋشى توپىراقتان ەڭ الدىمەن ادام اتانى جاراتادى ەمەس پە؟! ادام اتانىڭ تىلەگىمەن جەر بەتىندەگى بۇكىل تىرشىلىك اتاۋلىنى ادامزاتتىڭ قۇزىرىنا بەرگەن. سۇيىكتى قۇلىنىڭ اقىرعى تىلەگى رەتىندە ادام اتانىڭ قابىرعاسىنان ايەلدى جاراتادى.

دالانىڭ زاڭىن تانىعان بابالارىمىز بۇل سۇراققا «جەتى قازىنا» ارقىلى ءتۇيىن جاساعان. ياعني ەر ازاماتتىڭ جارىق دۇنيەدەگى ءومىر ءسۇرۋى، تۇرمىسى، بارلىق جاعدايىن جاراتۋشى ءوزى بەرگەن. ەر ازاماتتار – ايەلدى سەرىك قىلۋ ءۇشىن قۇدايدان قالاپ، سۇراپ العان. جاراتىلىستاعى ادامزاتقا قاجەتتى دۇنيەنىڭ كىلتى ەر ازاماتتىڭ قولىندا. ايەلدى سەرىك قىلۋ، ۇرپاق ءوسىرۋ، ولاردى تاربيەلەپ جەتكىزۋ ءۇشىن تۇرمىس جاعدايىن جاساۋ، الەمدەگى بارلىق كەرەمەتتى قالاعان سۇلۋىمەن سەرىكتەسۋ ارقىلى وزىنە باعىندىرۋ، جەتى قازىنانى ءوزىنىڭ پايداسىنا جۇمساي وتىرىپ، قامشىنىڭ سابىنداي قىسقا عۇمىرىندا ماعىنالى ءومىر ءسۇرۋ – ەر ازاماتتىڭ قولىندا.  بۇگىنگى ازاماتتار جەتى قازىناعا يە بولىپ، جاراتۋشىنىڭ بەرگەن سىيىن دۇرىس باعالاي الىپ ءجۇر مە؟!  جاراتۋشىنىڭ سۇيگەن قۇلى وزىنە ءتيىستى اماناتىنا قيانات جاسامادى ما؟!

باعالاماعان قاسيەتتەن كيە قاشادى. قادىرلەمەگەن قۇندىلىقتان بەرەكە كەتەدى. ەر ازاماتتار جۇيرىك اتتىڭ قادىرىن بىلمەدى – قازىرگى تاڭدا قانشا باپتاساڭ دا جىلقىدا – قازانات جوق. ەر جىگىتتەر ءوز ورنىن، ءوز قۇرمەتىن، ءوز قۇنىن ءتۇسىرىپ العان سوڭ – ازامات جوق. قىران بۇركىتتى باپتاي الماي، قادىرىن بىلمەي تۇعىردان ۇشىرىپ العان سوڭ – قىران بۇركىت جوق. ەلى مەن جەرىنە، وتباسىنا قايراتى جەتپەي، قامقورى كەمىپ، قۇر كەۋدەنىڭ قامىن ويلاپ، قۇر دۇنيەنىڭ قۇلىنا اينالىپ، بىلەك قۇشى كەتكەن سوڭ – بەرەن مىلتىق جوق. سۇيگەن سۇلۋىنا سەرت بەرىپ، بەرگەن سەرتىن ورىنداي الماي، ءوزىنىڭ جارى مەن وتباسىنا يەلىك ەتە الماي، وپاسىز، كۇي كەشىپ، «ەر جىگىتتىڭ ەكى سويلەگەنى – ولگەنى» دەگەندى ۇمىتىپ، وزىنە مىندەتتى جۇكتى كوتەرە الماي ۇرپاق الدىنا ۇساقتالىپ كەتكەن سوڭ – ەر جىگىتتى قادىرلەيتىن ايەل جوق.  جاراتۋشىنىڭ بەرگەن بايتاق دالاسىنىڭ دارحاندىعى مەن سۇلۋلىعىنا قانىعىپ، جۇيرىك ات ءمىنىپ، قىران بۇركىتتى قىزىقتاپ، قۇماي تازىنى قۇمارىنان شىعارىپ باپتاي بىلمەگەن سوڭ – قۇماي تازى جوق. پەندەنىڭ از ۋاقىت سىنعا بەرىلگەن عۇمىرىنىڭ ءمانىن ۇعىنباي، جاقسى-جاماندى اجىراتپاي، اق پەن قارانى ايىرا الماي، بايىرعى بابالارىمىزدىڭ ونەگەسى مەن دانالىعىن، سالت-ءداستۇرىن ۇمىتىپ، اقىلىن نۇرلاندىرا الماعان سوڭ – عىلىم-ءبىلىم جوق.

ءيا، جەتى قازىنانىڭ جەتەۋىن دە «جوققا» شىعارىپ وتىرمىن. ويتكەنى تارازىنىڭ باسى «بارعا» قاراعاندا «جوقتى» باسىپ كەتىپ تۇر. «باعالاماعانعا باق قونبايدى»، «باقپاسا مال كەتەدى، قاراماسا قاتىن كەتەدى»، «بەرەكەسىز ەلدە – بىرلىك بولمايدى»، «وتان – وتباسىنان باستالادى» دەگەن ءتامسىل سوزدەردى مەن ايتقان جوقپىن، بابادان قالعان اسىل ءسوز. ۇلتتى ءبۇلدىرۋ ءۇشىن، ۇرپاعىن ازدىرىپ، مەملەكەتتى ىدىراتۋ ءۇشىن الدىمەن سول ەلدىڭ ايەلدەرىن ءبۇلدىرۋ حاندار تاريحىنان بەلگىلى. بۇگىنگى تاڭداعى ايەلدەر قاۋىمىنىڭ  تۇنگى كلۋبتاردى جاعالاپ، ىشىمدىككە سالىنىپ شەكتەن شىعىپ بارا جاتقانى ءار ازاماتقا سىن بولۋ كەرەك. ءاربىر قازاق ايەلى – ءار قازاقتىڭ نامىسى.

ءبىز وسكەن اۋىلدىڭ جىگىتتەرى ءبىزدىڭ جەلكىلدەپ ءوسىپ كەلە جاتقان شاعىمىزدان باستاپ، وزگە اۋىلدان كەلگەن ءبىر جىگىتتى ماڭايىمىزعا جولاتپاي، اۋىلدان شىعارىپ، قۋىپ تاستاۋشى ەدى. قورعانىمىز، ەر ازاماتتارىمىز بار ەكەنىن سەزەتىنبىز.  كورشى اۋىلدان كەلگەن جىگىتتەردىڭ امان-ەسەن ۇيىنە جەتۋىن قاتتى قاداعالايتىنبىز. قازىرگى جىگىتتەردە نەگە ونداي نامىس جوق؟! «قىزعا قىرىق ۇيدەن تىيۋدى» بۇگىنگى جىگىتتەر نەگە بىلمەيتىن بولعان؟! ءبىر وتباسىنىڭ ەر ازاماتى جىگەرسىز، جالقاۋ، وپاسىز بولسا – وتباسى بۇلىنەدى.  قازىر ءجيى ايتىلىپ جۇرگەن كوپ ايەل الۋ ماسەلەسىن قويا تۇرىپ، ءار ازامات ۇيدەگى ايەلىن «جوندەپ» السا دا بولادى. ايەلدەر كۇلگە اۋناپ ء«بۇلىنىپ» جاتقان جوق. «كوتەرە المايتىن شوقپاردى بەلگە بايلاپ»، «تاستاندىلاردىڭ» سانىن كوبەيتكەننەن نە تابامىز؟! ايەل دەگەن – گۇل، ەر ازامات دەگەن – كۇن. كۇن شۋاعىن تۇسىرە الماسا – گۇل سولادى. وزگەدەن شۋاق ىزدەيدى. ايەل – نازىك قۇبىلىس. نازىكتىگىن كورەتىن، سەزىمىن ايالايتىن، قادىرلەي الاتىن ازاماتتار ازايعان كەزدە نازىكتىك قاتىگەزدىككە اينالادى. ونى تۇزەتۋ قيىن. ونەگەلى ەل، ورەلى ۇلت بولامىز دەسەك – الدىمەن قىزدارىمىزدى قۇرمەتتەپ، قىز تاربيەسىنە كوڭىل ءبولۋىمىز كەرەك. ءار قازاق ۇلت نامىسىن ويلايتىن ۋاقىت جەتتى. قادىرلەمەگەن قاسيەت – قاسىرەتكە اينالماسىن دەپ تىلەيىك.

الماحان مۇحامەتقاليقىزى، استانا قالاسى. يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالار اكادەمياسى، «ابايتانۋ» ورتالىعى

Abai.kz