20 عاسىر باسىندا نارمامبەت  اقىن :

- « قۋاندىق تۇندە  جۇرىپ كۇن شىعار دەپ،

بولسا دا بۇركەۋ بۇلتتى جەل قۋار دەپ» دەگەن ەكەن.

سول ايتقانداي ءۇمىت ەتكەن تاۋەلسىزدىك پەن ازاتتىقتى الساق تا   بالىقتى جاعاعا شىعارىپ، ەندى ءوزىڭ ءجۇز دەپ، دىڭكەلەگەن   بالىقشىنىڭ كەيىپىن تانىتىپ وتىرعان سياقتىمىز.

بىردە بەيبارىس سۇلتانعا ۇستازى: «...مەن ەندى سۇلتانمىن دەپ، بيلىككە جەتتىم، قالاعانىما ەندى شەك قويىلمايدى دەسەڭ قاتەلىسەسىڭ، قىپشاق. شەكسىز بيلىك وزىنە دە، ءوز اينالاسىنداعىلارعا دا سەنبەيتىن، ءبارىن ءبىر وزىنە باعىندىرۋدى قالايتىن قورقاقتارعا كەرەك»، - دەگەن ەكەن. / ە.تۇرسىنوۆ «مامليۋك»/

قاي كەزەڭدە دە ءوز ءداۋىرىنىڭ وركەنيەتىن العا اپارىپ دامىتا الاتىن س تۇلعالاردى كوسەمدىك دەڭگەيگە كوتەرۋگە سۇرانىس بولىپ تۇرعان. سونداي سۇرانىس بولۋ كەرەك، شۋىلداعان قارا توبىر نە دەسە، و دەسىن دەگەندەي ءتۇر تانىتىپ، ماڭگىلىك تۇلعا جاساعالى جاتىرمىز.

20 عاسىر باسىندا نارمامبەت  اقىن :

- « قۋاندىق تۇندە  جۇرىپ كۇن شىعار دەپ،

بولسا دا بۇركەۋ بۇلتتى جەل قۋار دەپ» دەگەن ەكەن.

سول ايتقانداي ءۇمىت ەتكەن تاۋەلسىزدىك پەن ازاتتىقتى الساق تا   بالىقتى جاعاعا شىعارىپ، ەندى ءوزىڭ ءجۇز دەپ، دىڭكەلەگەن   بالىقشىنىڭ كەيىپىن تانىتىپ وتىرعان سياقتىمىز.

بىردە بەيبارىس سۇلتانعا ۇستازى: «...مەن ەندى سۇلتانمىن دەپ، بيلىككە جەتتىم، قالاعانىما ەندى شەك قويىلمايدى دەسەڭ قاتەلىسەسىڭ، قىپشاق. شەكسىز بيلىك وزىنە دە، ءوز اينالاسىنداعىلارعا دا سەنبەيتىن، ءبارىن ءبىر وزىنە باعىندىرۋدى قالايتىن قورقاقتارعا كەرەك»، - دەگەن ەكەن. / ە.تۇرسىنوۆ «مامليۋك»/

قاي كەزەڭدە دە ءوز ءداۋىرىنىڭ وركەنيەتىن العا اپارىپ دامىتا الاتىن س تۇلعالاردى كوسەمدىك دەڭگەيگە كوتەرۋگە سۇرانىس بولىپ تۇرعان. سونداي سۇرانىس بولۋ كەرەك، شۋىلداعان قارا توبىر نە دەسە، و دەسىن دەگەندەي ءتۇر تانىتىپ، ماڭگىلىك تۇلعا جاساعالى جاتىرمىز.

ەلى مەن حالقىنىڭ قالاۋىن ەمەس، دارا بيلىگىن  جۇرگىزۋ ارقىلى  بەرەكەسىزدىككە جولىقتىرعان بيلەۋشىلەردى وتكەن تاريحتان بىلەتىنبىز. ولاردىڭ قوعامدىق مۇددەلەر مەن الەۋمەتتىك ماسەلەلەردى ۋشىقتىرعانىنا  ساپاسىز ادام ماتەريالىنان جاسالعانى سەبەپكەر بولسا كەرەك.  توزاق كۇناعا باتقانداردىڭ  مەكەنى دەگەن راس بولسا،  ءىس-ارەكەتتەرى سول كۇناھارلىققا ساي كەلەتىندەردىڭ و دۇنيەدەگى  مەكەنى توزاق بولاتىنى بەلگىلى.. جاساندىلىعى مەن ادىلەتسىزدىگى باسىم، بوستاندىق دەپ ۇرلىقتى قوزداتقان قوعامنىڭ بەت بەينەسىن   بويامالاپ جۇرگەندەر مەكەنى   جۇماق بولا قويماس. بۇگىنگى «جەڭگەندەرى دە اقساق كۇيىندە قالا بەرەتىن اقساقتار جارىسى» سەكىلدى ساياسي ارەناداعى  ماداق بايگەسىنىڭ جەڭىمپازدارى دا سول  ايماقتان تابىلاتىن بولار..

زەردەسى - شەكسىز، ءسوزى - جاراسىمدى، اقىل-ويى - اسقاق تۇلعا بەينەسىن   جاساپ كوككە كوتەرىپ، توبەشىكتى - تاۋعا، كولشىكتى - دارياعا اينالدىرىپ جىبەرۋگە ماماندانعان قوشامەتشىلەرىمىز شەكتەن شىعىپ بارا جاتقانىن اڭعارار ەمەس.. ءبىزدىڭ ماقتاۋ ودالارىمىزدىڭ كەيىپكەرلەرى قولدان قۇيىلعان قولا بەينە سياقتى قاتىپ تۇرادى. تاريحتا تالاي ۇلىلاردىڭ ءوزى كىرشىكسىز بولماعانىن بىلەتىنبىز. ءجۇز جەردەن تالانتتى، كورىپكەل عۇلاما بولسا دا، كادىمگى پەندەلەر سياقتى جەتىستىگى، كەمشىلىگى ءبارى-ءبارى بولعان. ىشكەن، جەگەن، جۇرگەن، عاشىق بولعان، جاڭىلىسقان. ءبىزدىڭ ماقتاۋلىلارىمىز ماقتاۋعا مۇددەلى ادامدار اۋزىمەن ماقتالادى. ولارعا  وسىلاي ماقتا دەپ ەشكىم ايتپاسا دا توقتاتا الماي جاتامىز.. ولار جەرىمىز بەن تابيعي بايلىعىمىز ساتىلىپ جاتسا دا، ميللياردتار شاشىلىپ جاتسا دا، بۇل قالاي دەگەندەر قامالىپ جاتسا دا مىڭق ەتپەيتىن كانىگى قوشامەتشىلىەرگە اينالدى. قوشامەتشىلەرگە بيلىكتىڭ قادىر-قۇرمەتى ەرەكشە. ماداق تا، مانساپ تا، اتاق تا سولاردىكى. اتاق دەسە الامان بايگەگە تۇسكەندەي شابا جونەلەتىندەر دە سول قوشامەتشىلەر. اتاقتى سۇراپ ءجۇرىپ الاتىندار، تىلەنىپ ءجۇرىپ الاتىندار، قۋالاپ ءجۇرىپ الاتىندار بار. جولى بولعىشتارىمىز نيەتى ءتۇزۋ بولعاسىن بولۋ كەرەك، اتاق پەن مانساپتان قۇر قالىپ جاتىرعان جوق.

باياعىدا ناپولەوننىڭ شەلمان دەگەن اتاقتى جارامساق تىڭشىسى اقسۇيەكتەر قاۋىمىنا ەندىرۋگە جول اشاتىن «پوچەتنىي لەگيونەر» وردەنىمەن ناگرادتاۋدى سۇراپتى. سوندا ناپولەون «سەندەي كىسىلىگى جوق وڭباعانعا اقشا بەرسەم دە، وردەن بەرمەيمىن» دەگەن ەكەن. سول ايتقانداي شىن ادامدىق بەينەسى بۇركەۋلى بەتپەردەنىڭ ارعى جاعىنداعىلاردىڭ ەتەكتە ءجۇرىپ توبە باسىنا شىققانداعى قولى جەتكەنىن قىزىقتاۋى ءالى باسىلماي جاتىرعان بولسا كەرەك. كۇشتىنىڭ كولەڭكەسىندە ناماز وقىعان پەندەلەردىڭ تۋا بىتكەن ەسكى اۋرۋى وسى.

قوشقارعا سيىنىپ مال وسىرگەن زاماندا قۇنانبايعا ارقا سۇيەگەن مايباساردىڭ دالا ومىرىندە داناسىنعان داراقىلىعىنا ەلىكتەگەن بۇگىنگىنىڭ جىمىسقى قۋلارى باتپاق اياعىن استاۋعا سالعانداي قىلىق كورسەتۋدەن اينىماي كەلەدى. بارىنەن بۇرىن  قالاۋلىلار قاتارىنداعى اعا بۋىن وكىلدەرىنىڭ بۇنداي تىرشىلىگى ەرتەڭگى ۇلگى ىزدەگەن ۇرپاققا وبال جاساپ وتىرعانى  ۇيات بولدى.

وتەجان اقىن  جورنالشىعا بەرگەن ءبىر سۇبحاتىندا: «...اتاق العىمىز كەلەدى، بىراق ونى الۋعا تيىستىلەر الا المايدى. اتاقتى حالىق بەرمەيدى، سول حالىقتى بيلەپ وتىرعان تورەلەر بەرەدى. بيلەۋشىنى ماقتاپ، جالىقپاي جاقتاپ اتاق السام مەن دە جۇرەر ەدىم، بىرەۋلەردى كۇلدىرىپ، بىرەۋلەردى ءسۇرىندىرىپ، بىرەۋلەردىڭ قۇيرىعىن جالاڭاشتاپ. بىراق ونداي دارەجە اركىمگە بۇيىرا بەرمەيدى»، - دەگەن ەدى. ايتسا ايتقانداي، دەسە دەگەندەي شىندىق وسى بولىپ تۇر.

تاپقانىمىزدى تىعىپ، بىلگەنىمىزدى بۇككەن بۇگىنگى تىرشىلىك كۇيىمىزدىڭ كەلىستى بولماي تۇرعانىنىڭ ءبىر سەبەبى دە وسىدان ءوربيدى.  بۇل كورىنىستەردىڭ سەبەپ-سالدارىنا كوز جىبەرىپ، وي تالقىسىنا سالىپ،  زاردابى مەن زالالى بەزبەندەي الاتىن ەستيارلارىمىز ەس جيار شاعىنىڭ تۇندىگى اشىلماي جاتىرعانى وكىنىشتىلەۋ بولىپ تۇر.

سوكرات پىكىر تالاسۋدان باس تارتقان زامانداسى اگافونعا: «سەنىڭ مەنىمەن ايتىسۋعا شاماڭ كەلەدى، بىراق اقيقاتپەن ايتىسۋدان تايعاقسىپ وتىرسىڭ» دەگەن ەكەن. قاي كەزدە دە شىندىقتىڭ شىراعىن ۇستاعان  ادامنىڭ قولى كۇيگەن.   كوز كورىپ، قۇلاق ەستىگەندى اقيقاتتى بۇركەمەلەپ، تەپكىلەپ جەرگە كومبەي   توبەگە شىعارعان دۇرىس بولار ەدى.. ءبارىبىر ءبىز  اينالىپ وتكەنمەن،   بىزدى اينالىپ وتپەيتىن، تۇبىندە اق-قاراسى انىقتالاتىن تاريحي   دەرەكتەر  بولىپ ساقتالارى انىق.

قۇلسارى قالاسى،

اتىراۋ وبلىسى.