جاقىندا قر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگىندە قازاقستاننىڭ ەڭبەك نارىعىنداعى بوس جۇمىس ورىندارى مەن ەلىمىزدەگى شەتەلدىك ەڭبەك ميگرانتتارىنىڭ سانى تۋرالى بايانداعان. بۇل تۋرالى «اباي-اقپارات»  «Bestnews.kz»-كە سىلتەمە جاساي وتىرىپ حابارلايدى.

2015 جىلدىڭ قورىتىندى ەسەبى بويىنشا، قازاقستاننىڭ ەڭبەك نارىعىنداعى بوس جۇمىس ورىندارىندا قىزمەت ەتۋ ءۇشىن 32 مىڭنان استام شەتەلدىك ازاماتقا رۇقسات بەرىلگەن. ال 2016 جىلدىڭ 1-قاڭتارىنداعى ەسەپ بويىنشا، قازىرگى تاڭدا 32 363 شەتەل ازاماتى ءتۇرلى سالادا ەڭبەك ەتۋدە.

سونىڭ ىشىندە 1987 ازاماتقا ءبىرىنشى دەڭگەيدەگى، ياعني ديرەكتورلىق جانە ورىنباسارلىق لاۋازىمدارعا تاعايىنداۋعا رۇقسات ەتىلگەن. قر دەنساۋلىق ساقتاۋ جانە الەۋمەتتىك دامۋ مينيسترلىگى 5958 شەتەل ازاماتىنا ءبولىم مەڭگەرۋشىسى، كىشى قۇرىلىمدىق نىسانداردا جەتەكشىلىك ەتۋگە قۇقىق بەرگەن.

سونداي-اق، ءۇشىنشى كاتەگوريا بويىنشا (ارنايى ماماندار) – 13968 ادامعا، ءتورتىنشى دەڭگەيلى رۇقسات قاعازى (كۆاليفيكاتسيالىق قىزمەتتەر) – 10450 ادامعا بەرىلگەن.

مينيسترلىك تاراتقان اقپاراتتارعا سۇيەنسەك، قازىرگى تاڭدا 1592 جۇمىس نىساندارى تىركەلگەن. اتالمىش نىسانداردا 468 مىڭنان استام شەتەل ازاماتى ءجۇر. بۇل جالپى قىزمەتكرەلەردىڭ 93,3%-ىن قۇرايدى.

ەلىمىزدىڭ بۇل نارىعىنداعى ەڭبەك  ميگرانتتاردىڭ باسىم پايىزىن قىتاي ازاماتتارى قۇرايدى. دوعال دەرەكتەرگە سۇيەنسەك، قىتاي – 13373 ادام، تۇركيا – 4844, ۋكراينا – 1620, وزبەكستان – 1303 جانە ءۇندىستان ازاماتتارى – 1235-ءتى قۇراعان.

سونىمەن قاتار، 2015 جىلدا قاج (قۇرىلىمدارداعى اقپاراتتىق جاريالىلىق) شەتەلدىك ەڭبەك ميگرانتتارىن قازاقستاندىق جۇمىسسىزدارمەن الماستىرۋ ءۇشىن، قوسىمشا 25447 جاڭا جۇمىس ورىندارى اشىلعان. ال الدىن الا دايىندىق كۋرستارىنان 5428 قازاقستاندىق ازامات ءوتىپ، ءتۇرلى دەڭگەيلەرگە دايارلىقتان – 12639 ادام وتكەن. ال ءبىرىنشى كاتەگوريا بويىنشا 55 شەتەل ازاماتى قازاقستاندىق ازاماتتارمەن الماستىرىلدى.

تاقىرىپقا تۇزدىق:

قازاقستان مەن قىتاي اراسىنداعى ساۋدا، ونەر­كاسىپتىك بايلانىس قازىر نىعايماسا، تۇرالاعان جوق. وتاندىق ساراپشى ماماندار «قىتاي قازاقستاندى قارۋسىز-اق باسىپ الادى» دەگەن­دى العا تارتادى. مۇنىڭ راس-وتىرىگىن ەشكىم ءدوپ باسىپ ايتا المايدى. بىراق، مۇنىڭ دا استارىندا «سايقال ساياسات» جاتۋى ادبەن مۇمكىن-اق.

ساياسات­تانۋشى راسۋل جۇما­لىنىڭ ايتۋىنشا، قازىردە الەمنىڭ 140 ەلىندە 80 ملن. قىتايلىق ءومىر سۇرەدى.

2000 جىلداردان بەرى قاراي قازاقستانعا تابان تىرەپ جاتقان قىتايلىقتار بولا تۇرا، ولاردىڭ ۇلەس سالماعى سوڭعى ون جىلدىقتا اسا كوپ ەسەپكە بارماعان-مىس. بۇل رەسمي دەرەك. ال بەيرەسمي شە؟  سوڭعى كەزدەرى قىتاي ساراپشىلارى قىتايداعى بارلىق تابي­عي­ رەسۋرستار 20 ملرد. قانا حالىقتى­ قامتاماسىز ەتۋگە جەتەدى دەپ دابىل قاعۋدا. ەندى ەسەپتەي بەرىڭىز، قازىر­دىڭ وزىندە 1,5 ملرد.-قا تاياپ قال­عان قارا قىتاي الدىڭعى 10 جىلدا ءبىز ويلاعا­ن ساننان دا اسىپ ءتۇسۋى ىقتيمال­.

ون­سىزدا ولاردىڭ قازىر «اق» دەگەنى – العىس. «الامىن» دەسە، قيتقۇرقى تاكتيكاسى دايىن. قىتاي قازاقستاندى كوشى-قون ساياساتىمەن ەمەس، ەكونوميكالىق «بايلامى» ارقىلى «جاۋلاۋعا» قاۋقارلى. قايسىبىر جىلدارى قىتايلىقتار باتىس ەلدەرىنىڭ قۇنى تومەن اۋداندارىن ساتىپ الىپ، نانىن جۇرگىزگەندەرى بار ەدى. كەيىن اقش جەر ساتۋدى دوعارىپ، توسقاۋىل قويدى. قازاقستان جەرىنەن دە ماڭعىستاۋ، قىزىل­وردا، تورعاي مۇناي كەنىشتەرىن ساتىپ الدى.     قىتايلىقتار قازىردىڭ وزىندە ءبىز جاققا قاراپ ارانىن اشىپ وتىرعانى راس. ەندى توس­قاۋىل بولىپ كور قىتايعا. ايداھار جۇگەنىن سىراپسا، قازاققا اقىرزامان كەلەدى دەگەن راس بولسا كەرەك...

نۇرگەلدى ابدىعانيۇلى

Abai.kz