زيرات ساتىپ الامىز
(بۇگىنگى ساتيرا)
وتكەندە قايتىس بولىپ كەتكەن ءبىر قاريانى جەر قوينىنا تاپسىرا الماي، ءبىزدىڭ اۋىلدا سۇمدىق شۋ بولدى. قابىرىن قازايىق دەسەك، جەر جوق. جەر جوق ەمەس-اۋ، بار، بىراق...
وسى اۋىلعا تيەسىلى پالەنباي مىڭ گەكتار جەردى وتكەندە قىتايدان كەلگەن ءبىر الپاۋىت پەن رەسەيدىڭ اقشالى ءبىر دوكەيى قاق ءبولىپ ساتىپ العان.
ەندى اۋىلدىڭ ىرگەسىندەگى ۇلكەن قورىمنىڭ جارتىسى رەسەيلىك، قالعان جارتىسى قىتايلىق «ينۆەستورلاردىڭ» بيلىگىندە كەتىپتى. ولاردىڭ رۇقساتىنسىز زيراتقا بارىپ، قابىر قازۋعا بولمايدى ەكەن.
امالىمىز تاۋسىلعاسىن، جينالىپ اۋىل اكىمىنە باردىق. ونىڭ قولىندا نە بيلىك بار، ساسقالاقتاپ اۋدانعا تەلەفون شالىپ جاتىر. ول جاقتان دۇرىس جاۋاپ بولمادى-اۋ دەيمىن، ابدىراپ بىزگە قارادى.
– نە ىستەسەك ەكەن، ءا،... اۋدان اكىمى ۇرسىپ جاتىر، ازىرشە ساقتاي تۇرىڭدار دەيدى، ءمايىتتى... انا كىسىلەر الىس ساپاردا ءجۇر ەكەن، بىرەر ايسىز ورالمايتىن سياقتى...
حالىق شۋلاپ جاتىر:
– ويباي-اۋ، و زاماندا، بۇ زامان، ولىكتى ساقتاڭدار دەگەن نە سۇمدىق!
– ءاي، قايدا سول اكىمىڭ، نەگە كەلمەيدى ءوزى؟!
– شاقىر وسىندا اكىمىڭدى، ايتپەسە ءوزىمىز بارامىز اۋدانعا...!
ايتەۋىر، ەرتەڭىندە ءتۇس اۋا اكىم مىرزا دا توبە كورسەتتى-اۋ. ايناداي جالتىراعان «دجيپىنەن» ارەڭ دەپ ءتۇسىپ، ءبىزدىڭ الا-قۇلا توپقا تاياعىسى كەلمەي قاباعىن شىتىپ ءبىراز تۇرىپ، بىرەۋ كۇشتەپ سۇيرەگەندەي، قۇلىقسىز جاقىندادى.
– نە شۋ بۇل؟، – دەدى اۋىل اكىمىنە كوزىن الارتىپ.
ول بايقۇستىڭ جانى مۇرنىنىڭ ۇشىندا:
– مىنا كىسىلەر... ەندى ايتقانعا تۇسىنبەيدى... ەسكەرتتىم، قويا تۇرىڭدار دەپ...
– دۇرىس ەمەس سىزدەردىكى! – دەدى قاباعى شىتىنعان اكىم توپقا قاراپ. –دۇرىس ەمەس! ءدال مىناداي كەزدە پونيماەتە..، سابوتاج با بۇل، نە؟! بۇلاي رۇقساتسىز ءولۋدى... ءيا، نە... مەزگىلسىز نەتۋدى قويۋ كەرەك. ول كىسىلەر ەرىككەننەن كەلىپ وتىرعان جوق بۇندا. سىزدەر ءۇشىن، سىزدەردىڭ ومىرلەرىڭىزدى جاقسارتام دەپ قارجى سالىپ وتىر. وبششەم، مەن بۇل شارۋانى ءبىر رەت ءوز جاۋاپكەرشىلىگىمە الام، بۇگىنشە قويىڭىزدار، ال ءارى قاراي بىلمەيمىن....
حالىق تاعى دا شۋلاپ جاتىر. ءبىر قاريا:
– ءاي قاراعام، سەن نە سويلەپ تۇرسىڭ ءوزىڭ، سوندا ولمەي ماڭگىلىك جاساۋىمىز كەرەك پە؟! اتا-بابامىزدان قالعان جەرگە سۇيەگىمىزدى قويا الماساق، وندا ءبىرجولا جەر اۋدارىپ جىبەرىڭدەر! – دەدى اشىنىپ.
– بىلمەيمىن، اقساقال، بىلمەيمىن، ونى مەن شەشپەيمىن. ۇكىمەتتىڭ قاۋلىسى بار، جەر ساتىلىپ كەتكەن. بۇل جەر ەندى بىزدىكى ەمەس...
وسىدان كەيىن ءبىزدىڭ اۋىلدىڭ ادامدارىنىڭ بارماعان كەڭسەسى، اتتاماعان بوساعاسى قالعان جوق. اقىرى اۋىلدىڭ ىرگەسىندەگى زيراتتى ينۆەستورلاردان ءوزىمىز قايتادان ساتىپ الاتىن بولدىق. راس، قىمباتتاۋ ەكەن، ءار شارشى مەترى بالەنباي ءجۇز مىڭ تەڭگە. نە ىستەيمىز بىراق، الامىز، ەرتەڭگى كۇن سۇيەگىمىز دالادا قالماس ءۇشىن.
وسى جاڭالىقتى جەتكىزۋ ءۇشىن اۋدان اكىمى ءوزى ارنايى كەلىپتى.
– راحمەت ايتىڭىزدار! – دەدى ول ءبىزدىڭ سۇرەڭسىز توپقا نەمكەتتىلەۋ قاراپ. – راحمەت ايتىڭىزدار، بيلىك پەن ۇكىمەتكە. سىزدەر ءۇشىن ينۆەستورلارمەن جاساعان شارتتى بۇزىپ، زيراتتارىڭىزدى قايتا قايتارىپ وتىرمىز، ارينە،... تەگىن ەمەس. قازىر نارىقتىڭ زامانى، ونى تۇسىنىڭىزدەر... بىراق ەستەرىڭىزدە بولسىن، سىزدەر قاشاندا بيلىك پەن ۇكىمەتتىڭ نازارانداسىزدار، دالادا قالمايسىزدار!
قازىر اتا-بابادان قالعان سول قورىمدى قايتادان ساتىپ الماق بولىپ، اقشا جيناپ جاتىرمىز. قىمباتتاۋ ارينە، بىراق ارقايسىمىزدىڭ ءوز مەنشىكتى جەرىمىز بولادى عوي. ماڭگىلىككە! ۇزىندىعى ەكى مەتر، ەنى ءبىر مەتر دەپ كورسەتىپتى قۇجاتتا. سوعان دا ءتاۋبا دەدىك. قانشا دەگەنمەن باسقانىكى ەمەس، ءوز جەرىڭ دەگەن اتى بار عوي!
سايلاۋ بايبوسىن
Abai.kz
