قازاقتان شىققان ارامزالار كىمدەر؟
قازاقتىڭ تۇڭعىش مەملەكەتىن قۇرۋ جولىندا الاش جۇمىسىن جۇرەلەتىپ، كەدەرگى كەلتىرگەن تۇلعالار دا از بولعان جوق. بۇگىنگى تاريح دالەلدەپ وتىرعانداي، يدەولوگيالىق قاراما-قايشىلىق الاش ازاماتتارىنىڭ ورتاق يدەياسىن جۇزەگە اسىرۋعا مۇمكىندىك بەرمەگەن. «قازاقتان شىققان ارامزالار كىمدەر؟» بۇل تاقىرىپتى «الۋينفورم» پورتالى جازعان ەكەن.
بوستاندىق بولعاننان بەرى جۇرتتىڭ كوزى اشىلىپ، قايدا بولسا دا ىنتىماق، بىرلىك تابىلىپ، قالىڭ قازاق ىشىنە بەرەكە ۇيىتقىسى ورناعانداي بولىپ تۇر ەدى. قازاقتان باسقا ەل قاعىنىپ، جۇگەنسىزدىك ۇلعايىپ، ازاماتتارىنىڭ سوڭىنان ەرگەن جۇرتتى ارامزا قۋلارى ازعىرىپ، اداستىرىپ تۇر ەدى. بىزدەن دە، ۇياتتان دا كەشكەن (كەتكەن* بولۋى مۇمكىن. «الاۋ»), اردان بەزگەن ارامزالار شىعىپ، گازەت تاراتقان بولىپ، ەل ىشىنە ىرىتكىسىن شاشقالى ءجۇر. حالىقتىڭ قامىن ويلاپ، قولعان بولعان الاشتىڭ تۋىن ۇستاعان اسقار بەلدەي ەرلەرىمىزدى جىندانعان يتكە ۇقساپ، ارامزالار قاپپاق بولىپ، جىنىن قوسىپ، ۋىن شاشىپ ءجۇر. ءتۇرى ادامعا ۇقساعانىمەن، پەيىلڭ ايۋان ءتۇستى ءسۇمدار «ءۇش ءجۇزدىڭ» پارتياسى دەپ، اتاق بايلانىپ، بار قازاقتىڭ ۇيىتقىسى بولعان «الاش» پاريتياسىنىڭ ادامدارىن ارام اۋزىمەن بىلعاماق بولىپ ءجۇر.
ء«ۇش ءجۇز» پاريتياسى انىق سودىرلى، سويقاندى، جۇزىقارالار پاريتياسى. بۇل جۇرتقا كەلگەن ۇلكەن ءبىر دەرت. سوزىنە قۇلاق قويماي، وزدەرىنەن اۋلاق بولىپ، ساقتانۋ الاش بالالارىنا بورىش. قازاقتىڭ باياعىدان بەرى اياق استىنان باسىلىپ، كورگەن قورلىعى ، كورگەن زورلىعى مەن زومبىلىعى از ەمەس. ەندى ء«ۇش ءجۇزدىڭ» قۋلارىنا ايتامىز: ەلىمىزدى ەرتپەڭدەر، ەلدى ەل قىلىپ ۇستاۋ سەندەردىڭ قولدارىڭنان كەلەتىن ءىس ەمەس. ەل دە ەسىن بىلەدى، سەندەردىڭ سوڭدارىعانانيەرىپ، جارعا قامالىپ جىعىلمايدى. حالىقتى اۋرە قىلماي،ولگەن مۇجىقتىڭ قوينىنا قالاش تابىلاتىن بولسا، سونى ىزدەپ قاراڭدار. ءبىز «الاش» پارياسىنىڭ سوڭىنان ەرەمىز. انىق كوشباسشىلارىمىز سوندا.
سەمەي ۇيەزنىي زەمستۆو مۇشەلەرى: احمەتجان اڭداماسوۆ، ايتمۇحاممەد بولاتوۆ، ءدىنيسلام تاڭىربەردين، جامشىرباي شۇلەنباەۆ، تەمىرشى ءجۇسىپوۆ، سىدىق دۇيسەنبين، قۇرمانباي مۇزدىباەۆ، بەيسەكە ەسىكەپوۆ، مايلىباي ەسەنباەۆ، يمامبازار قازانعاپوۆ، رايىمجان مارسەكوۆ، قالدىباي بودانباەۆ، كوكباي جانتاەۆ.
دەرەككوز: « سارىارقا» گازەتىنىڭ №26 ءنومىرى، 1917, 26 جەلتوقسان* (الاۋ)
ا39 «الاش كوسەمسوزى»
ء«ۇش ءجۇز» پارتياسى مەن «الاش» پارتياسى جەتەكشىلەرىنىڭ اراسىنداعى كەلىسپەۋشىلىكتەر 1917 جىلعى مامىر ايىندا ماسكەۋدە وتكەن بۇكىلرەسەيلىك مۇسىلماندار سەزىنەن سوڭ بايقالعان. ء«ۇش ءجۇز» پارتياسى «قازاق جۇمىسشىلارى مەن كەدەيلەرىنىڭ ءسوزىن سويلەيمىز» دەسە، «الاش» پارتياسى قازاقتى باي مەن كەدەيگە بولگەن جوق.ەكى تاراپ ءوز باسىلىمدارىندا ءبىرىن- ءبىرى اشىق سىنعا العان. سوندىقتان سول ۋاقىت تاراپىنان جازىلعان ماتەريالعا تۇسىنىستىكپەن قاراعان دۇرىس.
Abai.kz