... ءماجىلىس ءوتىپ جاتادى،  سىرتىنان قايسىسى نە ىستەپ وتىر ەكەن دەپ، باجايلاپ قاراپ جۇرەمىز. ءبىرى ۇيالى سىمتەتەگىن، ءبىرى نوۋتبىگىن، ءبىرى الدىنداعى قاعازدارىن پاراقتاپ، كەيبىرى ءوزارا سىبىرلاسىپ سويلەسىپ، قايسىبىرى قالعىپ - مۇلگىپ، بىرەۋى ناشار وقۋشىعا ۇكساپ شۇقىلانىپ، ءبىرى جاقسى وقۋشىلارعا ۇقساپ ءوز-وزىنەن بەلسەنىپ، شوشاڭداپ وتىرادى.  بۇلار، ارينە،  زاڭ جازىپ جاتقان جوق. ۇكىمەت ۇيىندەگى ارنايى توپ دايىنداپ، جازىپ پارلامەنتكە الىپ كەلەدى. ۇكىمەتتەگى زاڭ جازاتىن توپتىڭ قۇرامىنداعىلار كىمدەر ەكەندىگى ازىرگە قۇپيا. ويتكەنى زاڭدار قازاق ەلىنىڭ، حالقىنىڭ مۇددەسىنە  وراي جازىلمايدى. جات  جانداردىڭ قولتاڭباسى كورىنىپ تۇرادى. پارلامەنت سوندا قول كوتەرۋ ءۇشىن عانا كەرەك پە؟ انە، انا جەردە مىنا جەردە وتىراتىن ەكى-ءۇش دەپۋتات بۇگىن جوق، "جۇمىستارىمەن كەتكەن شىعار" دەپ كەيدە پال اشىپ وتىرامىز. «انە بىرەۋىنىڭ ورنى ۇڭىرەيىپ تۇر. سوڭعى كەزدەرى كوپ كەلمەي ءجۇر»، -  دەپ قويامىز اراسىندا. ءبىرى - ەكى كۇننىڭ بىرىندە جوق. ورنىن جوقتاتپاي كەيدە سونداعى ماماندار،  جۋرناليستەر، كەيدە ەسەپ بەرەتىن مينيسترلىكتىڭ كىسىلەرى كەلىپ وتىرادى. ايەل دەپۋتاتتارعا جولىعىپ، سۇحبات الساڭ جاتتاپ العان رەسمي سوزدەرىمەن سايراپ قويا بەرەدى. ۇلتقا قارسى جازىلعان زاڭداردى قولداۋدا بەلسەندى. ەندى ءبىرى كومەكشىسىن ورتاعا سالىپ، «سۇراعىڭدى جازىپ بەر» دەپ مەملەكەتتىك ىستەن قولى بوساماي، ەلدىڭ ءبىر شەتىن تىرەپ تۇرعانداي شىرەنەدى.

...بىردە  تويعان قوزىداي تومپيىپ وتىراتىن، ەشكىمگە زيانى دا، پايداسى دا جوق، دەپۋتاتتىق مەرزىمى بىتكەن سوڭ زەينەتكە شىعاتىن اعامىزعا وڭاشا كابينەتىندە سۇحبات الايىنشى دەپ، «بۇگىنگى جەتىستىكتەر» تۋرالى ايتىپ بەرۋىن ءوتىندىم. قازاقستاننىڭ تاۋەلسىزدىك العاننان كەيىنگى دامۋى، وركەندەۋى، ساياسي، ەكونوميكالىق «جەتىستىكتەرى»، ۇكىمەت تاراپىنان ۇدەمەلى يندۋستريالدىق-يننوۆاتسيالىق دامۋ باعدارلاماسىنىڭ ءىرى جوباسى رەتىندە «باتىس قىتاي – باتىس ەۋروپا» جولىن، «2020»،  «2030»، «2050»، «نۇرلى جول»  باعدارلامالارىن «عاجايىپ» قىلىپ تامسانا ايتقاندا مەندە «نۇرلانىپ» ەرتەگىلەر ەلىنە كىرىپ كەتىپپىن. جارتى ساعات تىڭداعان سوڭ: - اعا، ءسىزدىڭ ايتقانىڭىزدىڭ ءبارى «شىندىق». ەندى ماعان قازاقستاننان وندىرىلگەن ءبىر زاتتى  وسى كابينەتىڭىزدەن  تاۋىپ بەرىڭىزشى، -  دەدىم. جان-جاعىنا ارى قاراپ، بەرى قاراپ وتىرىپ ەشتەڭە تاپپادى. توعىزىنشى قاباتتىڭ تەرەزەسىنەن سىرتقا  قاراسام، «قازاقستان» كونتسەرت زالىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ جاتىر ەكەن.

- وندا تەرەزەدەن قاراڭىزشى. مۇمكىن كولىك، قۇرىلىس زاتتارىنىڭ ىشىنەن بىردەڭەلەردى تاۋىپ قالارسىز، - دەدىم.

- قارا جۇمىسشى قازاقتاردان باسقا ەشتەڭە جوق ەكەن، - دەدى ول كوڭىلى قۇلازىپ.

- كابينەتىڭىزدەگى جيھاز، ەلەكتروندى تەحنيكالار، ەلەكتر لامپى قوسقىش، قالام- قاعاز، ارىسى ۇستىڭىزدەگى كوستيۋم-شالبار، اياعىڭىزداعى  شۇلىق، ءىش كيىمىڭىزبەن قوسا جۇمىس تەلەفونى، ۇيالى سىمتەتىك، كوزىلدىرىگىڭىزگە دەيىن بىزدەن شىقپايدى ەكەن. سوندا بىزدە قاي سالا دامىپ جاتىر؟ - دەدىم.

- بىلمەيمىن، - دەدى كوپ ويلانىپ. تاعى ءبىر سۇراق قويايىنشى:

- ەرتەڭ مەرزىمىڭىز ءبىتىپ وبلىسىڭىزعا، اۋىلىڭىزعا باراسىز، العاشقىدا «دەپۋتاتاتىق «بۋىڭىزبەن» جۇرەسىز. سوسىن بىرتە بىرتە جوعارىدان كەلگەن «ىستىعىڭىز» باسىلىپ اۋىلداستار، اعايىن تۋىستار، ءار جەردەن سۇراقتار قويا باستايدى. نەمەرەڭىز:- «اتا، دەپۋتات بولعاندا ەلىڭىزگە، حالقىڭىزعا قانداي «ەڭبەك» ءسىڭىردىڭىز؟» دەسە نە دەپ جاۋاپ بەرەسىز؟

-ديكتوفونىڭدى ءوشىرشى، - دەدى  ول قاتقىلداۋ ۇنىمەن. سوسىن، ءبىراز ويلانىپ وتىرىپ، – ءبىر اۋداننىڭ  ءماسليحاتىن باسقارىپ ءجۇردىم. ون مىڭ گەكتار جەرىم، اجەپتەۋىر تىرشىلىگىم بار. ءبىر كۇنى اۋدان اكىمى: -وبلىس اكىمى ء«ماجىلىس دەپۋتاتتىعىنا ءبىر كىسىنى بەر» دەدى. ءسىزدى ۇسىنسام قايتەدى، گەوگرافياڭىز بەن بيوگرافياىڭىز كەلىپ  تۇر، -دەگەنى.  توبەمە جاي تۇسكەندەي بولدى. استاناعا پارلامەنتكە بارامىن دەگەن قورقىنىش پا، قۋانىش پا، بىلمەيمىن، ارقامنان توك ءجۇرىپ وتكەندەي بولدى.  «بارعاسىن «انانى ايتامىن»،  «مىنانى ايتامىن»، انا اۋىلعا جول سالدىرىپ، مىنا جەردەگى كوپىردى جوندەتىپ، قابىرعاسىنا سىلاق تيمەگەن مەكتەپتەردى جاڭالاتۋ ءۇشىن قازىنادان قارجى بولدىرەمىن.   ەلىمە جاساعان جاقسىلىقتارىمدى ۇرپاقتارىم ماقتانىش قىلىپ   ايتىپ جۇرەدى»  دەگەن ءتاتتى ويلار مەنىڭ قانشاما تۇندەرىمدى ، كۇندەرىمدى ۇرلادى. سونىمەن ءماجىلىس دەپۋتاتى بولۋ ءۇشىن كەرەكتى  بارلىق «جاعداياتتان» سۇرىنبەي ءوتتىم. پارلامەنتكە كەلسەم – مۇندا سايقال ساياسات ەكەن. ەشكىم ساعان قىسىم جاساپ نەمەسە قورقىتىپ جاتقان جوق. تاۋەلسىز، ەركىن ازات دەپۋتاتتسىڭ، بىراق، ءجىپسىز قول -اياعىڭ بايلاۋلى، ەركىن وي كىسەندەۋلى، اۋزىڭ – جابىق، قۇلاعىڭ – كەرەڭ، كوزىڭ – سوقىر، ەرىك -جىگەرىڭ  شىدەرلەنگەن. قالىپتان شىعىپ بارا جاتساڭ، پارتيادان شىعاسىڭ، پارتيادان شىققان سوڭ، اۆتوماتتى تۇردە مانداتىڭنان ايىرىلاسىڭ، ودان اۋدانداعى ابىرويىڭ، ۇلتىڭا، حالقىڭا كومەكتەسپەك تۇگىلى  بالا-شاعاڭا كەسىرىڭ تيەدى. مەنىڭ دە ەرتەڭ قارتايعاندا ابىرويلى بولعىم كەلەدى. بالا-شاعا، اعايىن تۋىس، قۇدا جەكجات، نەمەرە شوبەرەلەرىمنىڭ الدىندا سىيلى اتا بولعىم كەلەدى. بىراق، «پارلامەنت دەپۋتاتى بولدى» دەگەن اتىم قالادى دا، ارى قاراي ەشتەڭە ايتا الماي، ءومىر بويى اقتالىپ، كۇمىلجىپ وتەتىن شىعارمىن. شىنىمدى ايتسام، وسىارادان  كەتكەنشە اسىعىپ ءجۇرمىن. ءبىزدى، حالىق تا، باق- تاردا جەردەن الىپ جەرگە سالىپ جاتادى. ءبارى شىندىق، سوعان ءوز باسىم قاتتى ىڭعايسىزدانامىن. «حالىق پەن بيلىك» اتتى ەكى وتتىڭ ورتاسىندا ءجۇرمىن. ارىپتەستەرىمە ايتسام: «سەنى حالىق سايلاعان جوق. حالىقتىڭ الدىندا جاۋاپتى ەمەسسىڭ، كىم تاعايىندادى سونىڭ عانا سويىلىن سوعۋعا قۇقىڭ بار» دەدى. راس. ءيا. ۋاقىتشا بيلىك پەن ۋاقىتشا تۇلعالاردىڭ ۋاقىتشا تاعايىنداعان قۇلىمىن. پارلامەنتتەگى بەس جىلعى بار تىرلىگىم قول كوتەرۋ. كوپ زاڭدار ەلىمىزدىڭ، ۇلتىمىزدىڭ مۇددەسىنە قايشى كەلىپ جاتادى. حالىق سايلاعان بولسا، سولاردىڭ مۇددەسى ءبىزدىڭ مۇددەمىز بولىپ، جاۋاپتى بولار ەدىم. اركەز، «نەگە بۇلاي؟» دەگەن سۇراق ميىمنان كەتپەيدى. «ەلىمە، حالقىما، ونىڭ ەكونوميكاسىنا پايدامدى تيگىزسەم دەۋ قۇر قيال بولىپ تۇر. «مۇڭداس» دەپۋتاتتارمەن وڭاشا «سىرلاسىپ»،  سىرتىمىز ءبۇتىن ءىشىمىز ءتۇتىن بولىپ جۇرە بەرەمىز. شىنىمدى ايتسام نەمەرەمنىڭ الدىندا قارابەتپىن- دەدى ءجۇزى سولعىن تارتىپ. جۇمىس ۇستەلىنىڭ بەتىنە بۇكتەپ تاستاي سالعان  گازەتتەردىڭ اراسىنان «دات» پەن «جاس الاش» گازەتتەرىن جازباي تانىدىم. ءيا، قازىرگى قالىپتاسقان وليگارحيالىق-ەكونوميكالىق-اۆتوريتارلىق ساياسي باسقارۋ جۇيەمىزدىڭ تىرلىگى  ءىلدۋباي-ءشىلدۋباي، بالدىر-باتپاققا اينالىپ كەتتى. ەلىمىزدەگى كەز كەلگەن سالانى باقىلاپ قاراساڭىز اتى بار دا، زاتى جوق «جەتىستىكتەردەن» باس اينالادى. سوسىن، پارلامەنتتەگى  اعالارىمىزدى ءجونسىز سوگە بەرەتىنىمىزگە دە ءبىر ءتۇرلى ىڭعايسىزداندىم. ويتكەنى، «جامان ايتپاي جاقسى جوق»، الدەبىر جاۋ ەلىمىزگە باسىپ كىرەر بولسا، وسى دەپۋتاتتاردىڭ ءبىرى ۆزۆود، ءبىرى روتا، ءبىرى دۆيزيا باسقارىپ، ەلى ءۇشىن جانىن پيدا ەتەتىنە سەنەمىن.

ەلىمىزدەگى قازاق قوعامىنىڭ وكىنىشى، قازاق ۇلتىنىڭ  وزەگىن ورتەپ ءجۇر.

توعايباي نۇرمۇراتۇلى

Abai.kz