ەكونوميكادا ايگىلى عالىم ادام سميت ەنگىزگەن «رىنوكتىڭ كورىنبەيتىن قولى» دەگەن ۇعىم بار. دالىرەگى، رىنوكتىق ەكونوميكادا. بۇل ساياساتقا دا جات ەمەس سەكىلدى. ەندەشە، مۇنى «كورىنبەيتىن ساياسي قول» دەپ اتاي قويايىن (بىردەن باسىن اشىپ الايىن، «كورىنبەيتىن ساياسي قولدىڭ» ءبارى جامان ەمەس).

وسى «قول» سوڭعى اپتالارى قوعامعا شەتەلدىكتەرگە جەر ساتۋ، جالعا بەرۋ دەگەن سەكىلدى تاقىرىپتاردى تاستاپ كەپ جىبەردى. تاعى دا. وسىدان بىرنەشە جىل بۇرىن دا تاستاعان بولاتىن. ءالسىن­السىن، جىلدار سالىپ قايتالاي بەرۋىنە قاراعاندا، «كورىنبەيتىن ساياسي قول» دەگەنىنە جەتە الماي جۇرگەندەي...

 ال، جەر دەگەنىمىز – ساياسات! تۇنىپ تۇرعان ساياسات! جەردى شەتەلدىكتەرگە ساتۋ دەگەن بولماعاننىڭ وزىندە، جالعا بەرۋ ماسەلەسىنىڭ شىعۋى، وعان قوعامنىڭ رەاكتسياسى – ەلدىڭ ساياسي ساناسىنىڭ، حالىق كۇش­قۋاتىنىڭ ءبىر كورسەتكىشى... ءپاتريوتيزمنىڭ قانداي ەكەندىگىن بايقاتادى. مەملەكەتقۇراۋشى ۇلت – قازاقتان باسقا، ەلىمىزدە ءومىر ءسۇرىپ جاتقان دياسپورالاردىڭ قانشالىقتى پاتريوت ەكەندىگىن دە كورسەتەدى.

 ىرگەلى ەلدەر اراسىنداعى گەوساياسي تارتىستاردىڭ جاڭا تولقىنىندا وسىنداي ۇلكەن ساياسي تاقىرىپتى قوعامعا تاستاعان «ساياسي كورىنبەيتىن قول» تىپتەن قاتەلىك جاسادى! وتپەن ويناپ وتىر!   

 ول «بريلليانتتى قول» ما، الدە «قارا قول» ما؟ الدە، شەتەلدىك «قول» ما، ازىرگە بەلگىسىز. بەلگىلىسى، جەردىڭ ۇلكەن ساياسات ەكەندىگى!

 «قۇلاننىڭ قاسۋىنا – مىلتىقتىڭ باسۋى». اتىراۋلىق باۋىرلار ميتينگكە شىققان كۇن، كاسىپقوي بوكستان الەم چەمپيونى گ.گولوۆكيننىڭ جەكپە­جەككە شىققان كۇنىمەن تۇسپا-تۇس كەلە قالماسى بار ما؟.. بۇل دا ءبىزدىڭ قوعامداعى پاتريوتتىق سەزىمنىڭ، تۇسىنىكتىڭ، تاربيەنىڭ بىرىڭعايلانباعانىن بايقاتىپ قويدى. مىسالى، گەنناديدىڭ جەڭىسىنە قۋانعان كەي جۇرت، مەملەكەتقۇراۋشى ۇلت – قازاقتاردىڭ ەل مۇددەسى، جەر تاقىرىبى تالاسقا تۇسكەندە، ياعني، سىن ساتتە بىرىگىپ بەيبىت شەرۋ وتكىزگەن، ءوز تالاپتارىن بيلىككە اشىق قويعان، تىڭداتقان وقيعاعا ونشا ءمان بەرە المادى. ء«مان بەرگىزبەسى» كەدەرگى بولدى ما، الدە باسقا ما، ماسەلە وندا ەمەس. ماسەلە ەكى ستاندارتتى پاتريوتتىق باعىتتىڭ قالىپتاسقانى. قوعامعا ەكى ستاندارتتى تاربيەنىڭ بەرىلىپ وتىرعانى. اشەيىندە «پاتريوتتىق» دەپ ءتۇرلى جيىن، ءىس­شارا وتكىزىپ جاتاتىن ەڭ ۇلكەن جاستار ۇيىمى – «جاس وتان» جق، ت.ب. جاستار ۇيىمدارىنىڭ، قوعامدىق بىرلەستىكتەردىڭ ناعىز كەرەك ساتتە كورىنبەۋى ونان سايىن ويلانتادى.      

 ەل، جەر تۇتاستىعى، مەملەكەتتىك ءتىل، تاۋەلسىزدىك ت.ب. قاسيەتتى تاقىرىپتاردا ءبىر بولايىق! از­ماز ءوزارا وكپە بولسا دا. «باس­­باسىڭا بي بولساڭ، مانار تاۋعا سىيماسسىڭ، باس القاڭىز بار بولسا، جانعان وتقا كۇيمەسسىڭ» دەگەن بابالار ءسوزىن دە ۇمىتپايىق! ەندەشە، بەرەكەنى بىرلىكتەن ىزدەسەك، ۇتىلمايمىز! «ساياسي كورىنبەيتىن قولداردىڭ» جاماندىعىنا قارسى جۇمىلىپ جۇدىرىق بولماساق، يماني، اقىلدى، ساۋاتتى ت.ب. جاقسى قىرلارمەن بىرىكپەسەك، ۇتىلامىز...

“ناعىز پاتريوت – ءوز ەلiن ماقتايتىن ادام ەمەس، قايتا كەمشiلiكتەردi كورiپ، ۇنامسىز تۇستاردى جوندەۋگە ىقپال ەتەتiن ادام” دەگەن بولاتىن، مەملەكەت باسشىسى ن.نازارباەۆ. ەندەشە، ناعىز پاتريوتتار كەمشىلىكتەردى كوردى. «ۇنامسىز تۇستاردى جوندەۋگە» شاقىردى. شاقىرۋدا. اقىرى نە بولاتىنى، مەملەكەت باسشىسىنا دا بايلانىستى... 

 دەموكراتيالىق جاڭارۋ كۇنى...

24-ءساۋىردى «قازاق ۇلتتىق دەموكراتيالىق جاڭارۋ كۇنى» نەمەسە «قازاق دەموكراتتارى كۇنى» دەپ اتاساق، قالاي قارايسىزدار؟ بولماسا، باسقاشا. ايتەۋىر، اتاۋ ىشىندە دەموكراتيا ءسوزى بولسا، ازاماتتىق قوعامدى اڭعارتىپ تۇرسا جارار ەدى...

شۇكىر، ءبىز جاۋاپتى ساتتە جاۋىنگەر ۇلت ەكەنىمىزدى دە كورسەتە الدىق. ۇلكەن كونسترۋكتيۆتى مىنەز، تەگەۋرىندى قاسيەت، ديپلوماتيالىق داعدى بايقالدى. ەل، جەر تاقىرىبىندا جەدەل بىرىگىپ، مەملەكەت قۇراۋشى ۇلت رەتىندە جاۋاپكەرشىلىك جۇگىن كوتەرە الاتىنىمىزدى ايقىندادىق. قالىڭ قازاق بولىپ. تۇركىلەر تۋرالى شىعىستىق تاريحشى بايبارىس اد­داۋاداردىڭ: «تۇركىلەر، اللاھ­تىڭ ىلىمىندە ايتىلعانداي، دۇنيەدەگى ەڭ اقىلدى، ەڭ باتىر حالىق» دەگەنىن، ياعني سونداي قاسيەتتەر ءالى بويىمىزدا كەلە جاتقاندىعى كورىندى. اللا-عا شۇكىر!

ارينە، ءالى ءىس بىتە قويعان جوق... بىراق، ءدال وسىنداي ءساتتى وتكەن ميتينگ، قازاق ۇلتىن وياتىپ كەتكەن وكيعا تاريحتا تىم از... سونىمەن، 2016-جىلدىڭ 24-ءساۋىرى ەندى تاريحتا. بىرنەشە كۇن عانا وتسە دە...

قۇرمانعالي نۇرعاليەۆ،

جۋرناليست، ەكونوميكا ماگيسترى

Abai.kz