بۇگىن الماتى قالاسىندا «الماتى  - ءومىر ءسۇرۋ مەن بيزنەس ءۇشىن قولايلى قالا» اتتى V يننوۆاتسيالىق فورۋمى ءوتتى.

يننوۆاتسيالىق فورۋم اياسىندا ادام كاپيتالىن دامىتۋ، ونىڭ ىشىندە تۇرعىنداردىڭ ءومىرىن ينۆەستيتسيالاۋ جانە قالالىق كولىك جۇيەسىن دامىتۋ، كولىك تاسىمالدارىن اقپاراتتاندىرۋ مەن تەحنولوگيالاندىرۋ، قالا ساۋلەتىن دامىتۋ جانە قالاداعى ەكوجۇيەنى دامىتۋ ماسەلەلەرى تالقىلاندى.

قر يننوۆاتسيالىق تەحنولوگيالار پاركىمەن الماتى قالاسى اكىمدىگى بىرلەسىپ وتكىزگەن فورۋمعا قازاقستان، رەسەي، يزرايل، وڭتۇستىك كورەيا، اقش، مەكسيكا، يتاليا، گەرمانيا سەكىلدى ەلدەردەن 20-دان استام تانىمال حالىقارالىق ساراپشىلار، بيزنەس-قاۋىمداستىق وكىلدەرى، فۋتۋرولوگتار كەلىپ قاتىستى.

فورۋم بارىسىندا قالا اكىمى باۋىرجان قادىرعاليۇلى بايبەك مىرزا ەلىمىزدەگى ەڭ ءىرى مەگاپوليستىڭ قازىرگى تىنىسىمەن تانىستىرا كەلىپ، العا قويعان ماقساتتار تۋرالى بايانداپ بەردى.

باۋىرجان قادىرعاليۇلى الماتى قالاسىنا اكىم بولىپ تاعايىندالعان كۇننەن باستاپ، قالانىڭ ينفراقۇرىلىمىن تۇبەگەيلى وزگەرتۋدى قولعا العانىن ايتىپ كەلەدى. وسى ماقساتتا قالاداعى كولىك قاتىناس جولدارىنا قوعامدىق ولىكتەرگە ارنالعان ارنايى جولاقشالالار سىزىلىپ، «وڭاي» تولەم كارتالارى قولدانىسقا ەنگىزىلدى.

باۋىرجان بايبەك، الماتى قالاسى اكىمى:

-ۇلت جوسپارى – بەس ينستيتۋتسيونالدىق رەفورمانى جۇزەگە اسىرۋعا باعىتتالعان «100 ناقتى قادام» بعدارلاماسىنىڭ 63-قادامىنا سايكەس قالامىزدىڭ ينۆاەستيتسيالىق تىنىس-تىرلىشىگىن ارتتىرۋ ماقساتىندا بۇگىنگى شارانىڭ ماڭىزى ەرەكشە بولىپ وتىر. سەنسەڭىز، ءار 10 الماتىلىقتىڭ 6-سى ءىرىلى-ۇساقتى كومپانيالاردا جۇمىس جاسايدى. ءبىزدىڭ قالامىز دۇنيەجۇزى بويىنشا ينۆەستيتسيالىق الەۋەتى جوعارى 600 قالانىڭ قاتارىنا كىرەدى. قازىرگى تاڭدا رەسمي ساناق بويىنشا قالا تۇرعىنىنىڭ سانى 1,7 ميلليوننان استى. وزگە ايماقتاردان كەلگەن ميگرانتتاردى قوسا ەسەپتەگەندە قالادا 3 ميلليونعا جۋىق ادام بار. الماتىلىقتاردىڭ سانى وتكەن جىلدارمەن سالىستىرعاندا 20 پايىزعا ءوسىپ وتىر. بۇل ۇلكەن كاپيتال. الماتى – ءومىر ءسۇرۋ جانە بيزنەسپەن اينالىسۋ ءۇشىن ەڭ ءتيىمدى قالا. سوندىقتان دا ەلىمىزدەگى ينۆەستورلاردىڭ 84 پايىزى الماتىدا تۇرادى.  سونداي-اق، قالالىق بيۋدجەتتىڭ 75 پايىزى قالا قۇرامىنا جاڭا قوسىلعان اۋدانداردىڭ ۇلەسىنە ءتيىپ وتىر. مىسالى، الماتىنىڭ مەدەۋ اۋدانىنىڭ عانا جىلدىق بيۋدجەتى ەلىمىزدەگى 14 ايماقتىڭ ورتاق بيۋدجەتىن شىعارادى. بۇل ۇلكەن كورسەتكىش دەپ ويلايمىن. ەندى بولاشاقتا ءبىزدىڭ ماقساتىمىز الماتى قالاسىن «سمارت» (Smart) قالاعا اينالدىرۋ.  وسى رەتتە ءبىز قالاداعى قوعامدىق كولىكتەرگە اقپاراتتاندىرىلعان «وڭاي» تولەم جۇيەسىن ەنگىزدىك. العاشىندا جۇرت دۇرىس قابىلداماعانىمەن، قازىر تولىق اينالىمعا ەنىپ ۇلگەردى.

باۋىرجان بايبەك مىرزانىڭ القا-قوتان الدىندا جاساعان بايانداماسىندا ينۆەستيتسيا مەن يننوۆاتسيانى قاجەت ەتەتىن نەگىزگى نىساندار رەتىندە – اۋرۋحانالار، مەكتەپتەر مەن الەۋمەتتىك نىسانداردى اتاپ ءوتتى. بىلتىرعى جىلعى ەسەپ بەرۋ جيىنىندا باۋىرجان قادىرعاليۇلى الەۋمەتتىك جەلىلەردە پاراقشالار اشىپ، تۇرعىندارمەن تىكەلەي بايلانىس ورناتىلعانىن ايتقان ەدى. «قوعاممەن، حالىقپەن ينتەراكتيۆتى بايلانىستىڭ دا ماڭىزى ەرەكشە. مىسالى، ءبىز «ينستاگرامم» جەلىسىندە پاراقشا اشىپ، تۇرعىندارمەن تىكەلەي بايلانىس ورناتتىق. سونىڭ ناتيجەسىندە 85 پايىز ماسەلەلەر شەلىلىپ جاتىر. سوندىقتان ءبىز الەۋمەتتىك جەلىلەردى دە ەبىن تاۋىپ پايدالانا ءبىلۋىمىز كەرەك»،-دەيدى قالا باسشىسى.

V يننوۆاتسيالىق فورۋم بارىسىندا ايتىلعان تاعى ءبىر ماسەلە - قالانىڭ ەكولوگيالىق ماسەلەسى.  باۋىرجان بايبەكتىڭ ايتۋىنشا قالادا قازىردىڭ وزىندە 700 مىڭنان استام كولىك تىركەلگەن. ولاردىڭ 200 مىڭى قالا ماڭىنان جانە وزگە ايماقتاردان كەلىپ-كەتەتىن كولىكتەر. «بۇلار قالا ەكولوگياسىن ايتارلىقتاي لاستاپ جاتىر. سوندىقتان ءبىز قالا تۇرعىندارىن قوعامدىق كولىكپەن جۇرىگە، ۆەلوسيپەد نەمەسە ەكولوگيالىق تازا كولىك تۇرلەرىنە اۋىسۋدى ۇسىندىق. ءتىپتى قوعامدىق كولىكتەرگە ارنالعان ارنايى جولاقشالار دا جاسادىق. الداعى ۋاقىتتا اقىلى اۆتوتۇراقتاردىڭ سانىن 300-دەن اسىرۋدى جوسپارلاپ وتىرمىز. سونداي-اق، 2000-عا جۋىق ۆەلوسيپەد جانە 2800 ۆەلوتۇراق ورناتىلادى»،-دەيدى ب.بايبەك.

ەربولات دوساەۆ، «بايتەرەك» ۇلتتىق حولدينگىنىڭ باسقارما توراعاسى:

-ءبىز بۇگىندە ايتىپ جۇرگەن جاڭا ءتيپتى قالا دەگەن نە؟ بۇل جاڭا ستراتەگيالىق دامۋ پرينتسىپتەرىمەن جۇمىس جۇرگىزەتىن قالا. قازاقستان ءۇشىن قازىر ەكى ۇلكەن مەگاپوليس كەرەك. ونىڭ ءبىرىنشىسى استانا بولسا، ەكىنشىسى مىندەتتى تۇردە – الماتى بولۋى كەرەك. الماتىدا اكىم مىرزا ايتپاقشى 3 ميلليوننان استام ادام بار. بۇل ناعىز نارىق كوزى. الماتىدا بيزنەسپەن اينالىسۋ ءۇشىن ەڭ قولايلى ورتا تابىلادى. ءبى بۇگىندە ز مەملەكەتتىك جوبالار نەگىزىندە الماتى قالاسىن جاھاندىق بيزنەس ورتالىعىنا اينالدىرۋ ءۇشىن بارىمىزدى سالۋىمىز كەرەك. ول ءۇشىن بىزدە ءبارى بار. كۋرورتتىق ورتالىقتار، شىمبۇلاق، مەدەۋ، ساۋدا نىساندارى ت.ب. ەڭ باستىسى ادام كاپيتالى بار. مەن ءوزىم وسى قالادا ءوسىپ، ەر جەتتىم. ءوز قالامنىڭ كوركەيۋى ءۇشىن مەن ءوز ۇلەسىمدى قوسۋىم پارىز. ءاربىر الماتىلىق سولاي جاساۋى كەرەك دەپ ويلايمىن.

نۇرزات توعجان

Abai.kz