دۇيسەنبى كۇنى الەمدىك جاڭالىقتاردىڭ الدىڭعى لەگىندە - سۋ-24 ۇشاعىن اتىپ تۇسىرگەنى ءۇشىن تۇركيا رەسەيدەن كەشىرىم سۇراپ، ۇشاقتىڭ قۇنىن تولەمەك بولدى دەپ جاتتى.

بىلتىرعى جىلدىڭ قاراشا ايىندا سيريالىقتاردىڭ سوعىسىنا ارالاسىپ، قالالارىن بومبانىڭ استىنا الىپ جۇرگەن رەسەيدىڭ ۇشاعى تۇركيانىڭ اۋماعىنا كىرىپ كەتىپ، ونى تۇركيالىق جاۋىنگەرلەر اتىپ تۇسىرگەنىن جۇرتتىڭ ءبارى بىلەدى. پرەزيدەنت ۆ.ءپۋتيننىڭ «ارقادان پىشاق سالدى» دەگەن مالىمدەمەسىنىڭ ءوزى ساتقىندىق ارەكەت جاسادى، قازاقشا ايتقاندا «جاۋ جاعادان العاندا يت ەتەكتەن تارتتى» دەگەن قاتتى ايىپتاۋ ەدى. سوعىس بولىپ جاتقان ايماقتا بولىپ تۇرۋ ىقتيمالدىلىعى جوعارى وقيعانىڭ اياعى بارىنشا شيەلەنىسىپ، بىزگە ستراتەگيالىق ارىپتەس بولىپ تابىلاتىن ەكى مەملەكەتتىڭ اراسى بارىنشا سۋىپ كەتتى.

تۇركيانىڭ ءوز شىندىعى بار. ول وسى ۋاقىتقا دەيىن كەۋدەسىن ەشكىمگە باسقىزباعان ەل. ەشكىمنىڭ ارتىق ەركەلىگىن كوتەرە المايدى. ەگەر سۋ-24 پولشا، بالتىق بويى ەلدەرىنىڭ ت.ب. اۋماقتارىنا ەنىپ كەتسە، ولار اتىپ تۇسىرمەس بۇرىن ءبىرشاما ويلانار ەدى. ال تۇركيا ءوزىنىڭ وسىعان دەيىن ەسكەرتۋ جاساعانىن العا تارتىپ، اتتى دا سالدى. وعان جانە ەش وكىنگەن جوق. ناتو-لىق ارىپتەستەرى عانا ەمەس، بۇكىل باتىس ەلدەرى ونىڭ بۇل ءىسىن اقتادى. شەكارالىق ايماقتا بىرەۋگە قارسى سوعىس جۇرگىزگەن ەل الدىمەن ءۇشىنشى تاراپتىڭ شەكارالىق قۇقىن بۇزباۋدى قامتاماسىز ەتۋى كەرەك، دەدى ءبارى.  

تۇركيالىقتاردىڭ وسىنداي شىندىعى بىزگە كەڭىنەن جەتپەي، رەسەيلىكتەردىڭ شىندىعى اعىن سۋداي تاسىپ تۇرعاندا قازاقستاندىقتاردىڭ كوبى رەسەي جاعىندا بولعانى دا حاق. ونىڭ ۇستىنە رەسەيدىڭ قاتەلىكتەرىن كوتەرۋگە ءبىز ءبىرشاما كوندىگىپ قالعان ەلمىز... 

ارينە، ەكى جاقتىڭ دا ءبىرىنشى باسشىلارى سابىر تۇتىپ، سارابدال ساياسات ۇستانسا – بۇل پروبلەمانىڭ سونشالىق ورىستەمەۋى دە مۇمكىن ەدى. الايدا ەكى جاق تا اسىعىستىققا جول بەرگەنى اقيقات. سونىڭ كەسىرىنەن ەكى ەلدىڭ حالقى ەكونوميكالىق تۇرعىدان قاتتى جاپا شەگىپ وتىر. ەكى جاققا دا پايدالى قانشاما ىنتىماقتاستىق جوبالارى ىسكە اسپاي قالدى. 

وقيعانى ۇمىتىپ، جاقىنداسايىن دەسە ەكى جاقتىڭ دا جوعارى امبيتسياسى اياق باستىرمايتىن سەكىلدى. تۇركيا جاعى رەسەيمەن قارىم-قاتىناستى جاقسارتۋعا دايىنبىز دەگەن مالىمدەمەنى بىرنەشە رەت ايتتى. رەسەي دە مۇنداي قادامعا بارعىمىز كەلەدى، بىراق تۇركيا كەشىرىم سۇراسىن دەگەنگە تۇرىپ الدى. ماسەلەن، ۆ.پۋتين مامىر ايىنىڭ سوڭىندا گرەكياعا بارعان ساپارىندا وسىنى ايتتى.

مىنە، وسىنداي جاعدايدا تۇركيا پرەزيدەنتى ر.ت.ەردوعان رەسەي پرەزيدەنتى ۆ.پۋتينگە حات جىبەرىپ، سۋ-24 ۇشاعىن اتىپ تۇسىرگەنى ءۇشىن كەشىرىم سۇرادى دەگەن جوعارىدا ايتىلعان حابار دۇڭك ەتە قالدى. حاباردى كرەملدىڭ ءباسپاسوز قىزمەتىنىڭ ءوزى تاراتىپ وتىرعاندىقتان سەنبەي كور.  ارينە، وسى قىزمەتتىڭ حابارلارىنا جۇرت قازىر كۇمانمەن قارايدى. مىسالى، رەسەي اسكەرلەرىنىڭ بۇكىل الەمگە بەلگىلى بولىپ وتىرعان ۋكراينانىڭ دونەتسك مەن لۋگانسك قالالارىنا باسىپ كىرگەنىن بۇلار جوققا شىعارۋدان ەش تانعان ەمەس. بىراق مىنا جەردەگى سەنساتسيالىق حابارى جۇرتتىڭ ءبارىنىڭ نازارىن اۋداردى. جيرينوۆسكي سياقتىلار «تۇرىكتەر ىقتى» دەپ جارتى الەمگە جار سالدى.  سويتسەك...

ر.ەردوعان ەشقانداي كەشىرىم سۇراماعان، تەك بۇعان دەيىن دە ايتقاندارىن قايتالاپ، رەسەيلىك ۇشقىشتىڭ ولگەنىنە وكىنىش ءبىلدىرىپ، ونىڭ وتباسىنا كوڭىل ايتقان ەكەن. ال كەشىرىم تۋرالى ەشقانداي ءسوز جوق. حاتتىڭ تۇرىك تىلىندەگى تۇپنۇسقاسىن كورگەن رەسەيلىك شىعىستانۋ زەرتتەۋلەرى ورتالىعىنىڭ ديرەكتورى ۆلاديمير اۆاتكوۆ «يزۆەستيا» گازەتىنە بەرگەن سۇحباتىندا وسىنى ايتقان. تۇرىكشە «كusura bakmasinlar» دەگەن ءسوزدى  «كەشىرىم سۇرايمىن» دەپ تەرىس ۇققان، بۇل ءسوزدىڭ اۋدارماسى «نە ۆزىششيتە» (قازاقشا ايتقاندا «جازالاماڭىز» ), دەيدى عالىم.

ونىڭ ۇستىنە دۇيسەنبى كۇنى تۇركيا پارلامەنتىندە سويلەگەن سوزىندە ر.ەردوعان ءوزىنىڭ پوزيتسياسىن نىقتاپ، ەگەر شەكارانى بۇزۋ وقيعاسى تاعى دا قايتالاناتىن بولسا، ءبىز ءدال سونداي جاۋاپتى بەرۋگە ءازىرمىز دەگەن.

شالا ۇققاندىكى، الدە قاساقانا شالا ۇققاندىكى مە، ايتەۋىر وسىنداي جالعان اقپارات ايتىلىپ قالدى. وندايعا ەلتىپ كەتپەي، سالماقتاپ قاراعانعا نە جەتسىن.    

ايان  بايانۇلى

(TÜRKİYE ÖZÜR DİLEMEDİ)

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Türk hava sahasını ihlal ettiği için 24 Kasım'da düşürülen Rus uçağının pilotunun ölümünden üzüntü duyduğunu bildirdi.

Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, Erdoğan'ın Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'e yolladığı taziye mektubuyla ilgili bir açıklama yaptı.

İbrahim Kalın, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın mektupta, Rus askeri uçağının düşmesiyle ilgili derin üzüntü duyduğunu belirterek, "Hayatını kaybeden Rus pilotun ailesine bir kez daha acılarını paylaştığımı belirtmek ve taziyelerimi sunmak istiyorum; kusura bakmasınlar diyorum” ifadelerini kullandığını söyledi.

Kalın, Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Rus mevkidaşına Türkiye ile Rusya arasındaki geleneksel dostane ilişkilerin tekrar tesis edilmesi, bölgesel krizlerin çözümü için işbirliği ve terörle ortak mücadele edilmesi için çağrıda bulunduğunu da vurguladı.

İbrahim Kalın,

trt/aa

سۋرەتتە: تۇركيا پرەزيدەنتى اپپاراتىنىڭ ءباسپاسوز حاتشىسى يبراحيم قالىڭ مىرزا ەردوعاننىڭ پۋتينگە جازعان حاتى تۋرالى قىسقاشا تۇسىندەرمە جاسادى. تۇسىندىمە ءسوزدىڭ ماعىناسى بىلاي: «قازا تاپقان ورىس ۇشقىشتىڭ وتباسىنىڭ قايعىسىن بولىسەتىنىمدى تاعى ءبىر مارتە ءبىلدىرىپ، كوڭىل ايتامىن. ايىپقا بۇيىرماسىن» دەگەندى ايتتى.

Abai.kz