«بەرمەسە دە باي جاقسى، جەمەسەڭ دە ماي جاقسى» دەيدى قازاق. وزىڭدە بولماسا دا، ەلىڭدە بولسىن، «ەلدە بولسا، ەمەرسىڭ» دەگەن دە ءسوز بار. سول ايتقانداي وزىمىزدە بولماسا دا بانكتەردە وتانداستارىمىزدىڭ دوللارلىق دەپوزيتى كوپ بولعانىن قالايمىز. ويتكەنى، دۇنيەنىڭ ءبارى دوللارمەن كەلەدى. سىرتتان اكەلىنەتىن ساپالى دۇنيەنىڭ ءبارى سونىڭ ارقاسىندا كىرىپ جاتىر. قالاساق تا، قالاماساق تا دوللاردىڭ ارقاسىندا دۇكەندەرىمىز تولىپ، دۇنيەلەرىمىز تىرەلىپ تۇر.

ال تەڭگەگە... قانشا جاقسى كورسەك تە وعان شەتتەن تۇك تە الا المايسىڭ. ءبىز تۇگىل رەسەيىڭ دە سولاي. سوڭعى كەزدە ولار دەدوللاريزاتسيا جۇرگىزەمىز، ياعني دوللاردى اينالىستان شەتتەتەمىز دەپ كۇشەنە باستاپ ەدى، دۇكەندەرىندە ساپالى تاۋارلار ازايىپ كەتتى. بىزدە دە سولاي بولىپ بارادى. اقىر اياعى ساپالى تۇرمىستىق حيميا بۇيىمدارى، ء ىش كيىمدەر، بالالاردىڭ ويىنشىعى  ت.س.س. ءبارىنىڭ رەسەي مەن قىتايدا ولاق قولداردان شىققان ساپاسىز، ءسانسىز تۇرلەرى عانا قالىپ بارادى. وسىنىڭ ءبارى قالتاڭدا اقشاڭ بولسا دا دۇكەننەن تۇك تاپپايتىن (ساپالى دۇنيە دەگەن ماعىنادا) كەڭەستىك كەڭكەلەستىك زاماندى كوزىڭە ەلەستەتە باستادى.

2016 جىلدىڭ باسىنا دەيىن قازاقستاندىقتاردىڭ دوللارلىق دەپوزيتتەرى تەڭگەگە شاققاندا 7 تريلليون 187 ملرد. ەكەن. الايدا، رەسەيدەن قالمايمىز دەپ «دەدوللاريزاتسيا» جۇرگىزە باستاعان ۇلتتىق بانكتىڭ ولاق ساياساتىنىڭ كەسىرىنەن ۇستىمىزدەگى جىلدىڭ ءتورت ايىندا عانا دوللاردىڭ دەپوزيتتەگى ۇلەسى 80 پايىزدان 71 پايىزعا دەيىن تومەندەپ كەتىپتى. بۇل 434 ملرد. تەڭگەگە جۋىق دوللاردى حالىق دەپوزيتتەن الىپ، شەتكە اكەتتى دەگەن ءسوز. ءسويتىپ، ەلىمىزدىڭ بانك جۇيەسى اي سايىن 100 ملرد. تەڭگەگە جۋىق رەسۋرسىن جوعالتقان. وسىنىڭ ءبارى دەدوللاريزاتسيانىڭ كەسىرىنەن دوللاردىڭ دەپوزيتتىك ءوسىمىن جىلىنا 2 پايىزعا دەيىن ءتۇسىرىپ تاستاعاننىڭ كەسىرى. ال كوپتەگەن شەتەلدەردە ول 6 پايىزعا دەيىن بارادى. ەندەشە كوزى اشىق حالىق دوللارىن قازاقستاندا ساقتاپ قايتسىن، قايتارىپ الىپ، شەتەلدىڭ بانكتەرىنەن دەپوزيت اشقان. ناتيجەسىندە قازاقستاندىقتاردىڭ ەركىن اينالاتىن ۆاليۋتالارى شەتەلدىكتەرگە قىزمەت ەتىپ، سولاردىڭ قازىناسىن تولتىرۋدا.

وسىنى ايتىپ قازاقستاننىڭ حالىقتىق كوممۋنيستىك پارتياسىنىڭ (قحكپ) پارلامەنت ماجىلىسىندەگى فراكتسياسى دابىل كوتەردى. كاپيتال الەمىنىڭ سيمۆولىنا اينالعان دوللارعا جان-تانىمەن قارسى شىعۋعا ءتيىستى كوممۋنيستەردىڭ ءوزى ونى اراشالاۋ كەرەكتىگىن ايتىپ، ۇلتتىق بانك توراعاسى د.اقىشەۆتىڭ اتىنا دەپۋتاتتىق ساۋال جولدادى. ونى جاريالاعان  بانك سالاسىنىڭ قۇيتىرقىلىعىن جاقسى بىلەتىن دەپۋتات ايقىن قوڭىروۆ. وسى تەندەنتسيا ساقتالاتىن بولسا، ءوزىنىڭ ەسەبى بويىنشا، الداعى ۋاقىتتا تاعى دا 1 تريلليون تەڭگەدەي دوللار قازاقستاندىق بانك جۇيەسىنەن جىلىستاۋى مۇمكىن. سوندىقتان ءتيىستى شارا قولدانۋ كەرەك، دەيدى ول.

دوللارسىز قادام باسا المايتىن جاھاندانۋ داۋىرىندە ونى تۇقىرتامىن دەۋدىڭ ءوزى جاقسىلىققا اپارمايتىنىن ۇلتتىق بانك ۇعىنۋى كەرەك ەدى-اۋ...

سەرىك ەلەۋ، ساراپشى

Abai.kz