قۇرمەتتى وقىرمان! رەسەي فەدەراتسياسى جالعا الىپ وتىرعان بايقوڭىر عارىش ايلاعى مەن قالاسىنىڭ الەۋمەتتىك پروبلەمالارى تۋرالى «Abai.kz» پورتالى اۋىق-اۋىق جازىپ كەلەدى. اسىرەسە بايقوڭىر قالاسىنىڭ الەۋمەتتىك ستاتۋسى سوڭعى كەزدەرى بۇقارالىق اقپارات قۇرالدارىندا كوپ قاۋزالدى. الەۋمەتتىك رەزونانس پەن كوپتەگەن قايشىلىقتار تۋدىرعان بايقوڭىردىڭ بولاشاعىن جاقىندا قر پارلامەنتى سەناتى تالقىلاپتى.

ناقتىلاي ايتساق، «1995  جىلعى 23 جەلتوقسانداعى قازاقستان رەسپۋبليكاسى مەن رەسەي فەدەراتسياسى اراسىنداعى بايقوڭىر قالاسىنىڭ مارتەبەسى جانە ونداعى اتقارۋشى وكىمەت ورگاندارىن قۇرۋدىڭ ءتارتىبى مەن ولاردىڭ مارتەبەسى تۋرالى كەلىسىمگە وزگەرىستەر ەڭگىزۋ تۋرالى حاتتامانى راتيفيكاتسيالاۋ تۋرالى» زاڭ جوباسىن تالقىلاۋ بارىسىندا سەنات دەپۋتاتى مۇرات باقتيارۇلى وندا  تۇراتىن 75 مىڭعا جۋىق حالىقتىڭ كوكەيىندە جۇرگەن ماسەلەلەردى كوتەرىپ، ءسوز سويلەپتى. سەناتوردىڭ ءسوزىن نازارلارىڭىزعا ۇسىنۋدى ءجون كوردىك.

 رەداكتسيا 

- بۇگىن تالقىعا ءتۇسىپ وتىرعان زاڭ جوباسى بايقوڭىر قالاسىندا تىركەلگەن كاسىپكەرلەرگە قوسارلانعان جاناما سالىق تولەۋ جۇيەسىن رەتتەۋگە باعىتتالعان، ناتيجەسىندە بۇل حالىقتىڭ كۇندەلىكتى تۇتىناتىن تاۋارلاردىڭ، كورسەتىلەتىن قىزمەتتەردىڭ قۇنىن ارزانداتۋعا مۇمكىندىك بەرەدى. سوندىقتان دا زاڭ جوباسىن قولدايمىن.

سونىمەن قاتار، بايقوڭىر قالاسىندا وسى كەزگە دەيىن شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان كوكەيتەستى ماسەلەلەر دە جەتكىلىكتى. قازىر بايقوڭىر قالاسىندا 75 مىڭ حالىق تۇرادى. ونىڭ 47 مىڭى قازاقستان ازاماتتارى. سونىمەن بىرگە بايقوڭىردىڭ ءدال جانىندا تورەتام قىستاعىندا 12 مىڭ اقاي ەلدى مەكەنىندە 5 مىڭ حالىق تۇرادى. دەمەك، 64 مىڭ قازاقستان رەسپۋبليكاسىنىڭ ازاماتتارى اۋماعى شاعىن ءبىر اۋىلدىق ەلدى مەكەنگە تيەسىلى، ياعني 6300 گا عانا، ونىڭ ءوزى رەسەيدىڭ ۋاقىتشا مەنشىگىندەگى جەردە تۇرىپ جاتىر. ايتىلىپ وتىرعان ايماقتا ەگىن، باۋ-باقشا ەگۋگە، نە مال باعۋعا ەشقانداي مۇمكىندىك جوق. ويتكەنى ولار تۇرىپ جاتقان جەر رەسەيدىڭ جالعا الىپ وتىرعان مەنشىگىندە. كۇنكورىس كوزى شەكتەۋلى. اتالعان ەلدى مەكەندەردىڭ تۇرعىندارىنا كاسىپپەن اينالىسۋ ءۇشىن 11 مىڭ گا جەر تەلىمدەرىن الىپ بەرۋ ماسەلەسى ەكى مەملەكەت اراسىنداعى «ۇكىمەتارالىق كوميسسيا» وتىرىسىنىڭ شەشىمىنە بايلانىستى بولماق، وكىنىشكە وراي بۇل پروتسەسس باياۋ جۇرۋدە.

وسى كەزگە دەيىن شەشىمىن تاپپاي كەلە جاتقان تاعى ءبىر ماسەلە - جەرگىلىكتى كاسىپكەرلەردىڭ جىلجىمايتىن مۇلىكتەرىن  بانكىلەرگە كەپىلدىككە قويىپ، نەسيە الا المايتىندىعى. ويتكەنى ولاردىڭ استىنداعى جەر ۋچاسكەلەرى رەسەي مەملەكەتىندە جالعا بەرىلگەن.

بايقوڭىر قالاسىنان جاڭادان كاسىپ اشقىسى كەلەتىن كاسىپكەرلەردىڭ بانكتەرگە قويىلاتىن كەپىلدىك مۇلىك جانە ۇيلەرى جوق. قالادا 347 كوپ قاباتتى تۇرعىن ۇيدە 20700 پاتەر بار. ولاردىڭ بىردە-بىرەۋى جەكەشەلەندىرىلمەگەن، ويتكەنى ول ۇيلەردىڭ يەسى رەسەي جاعى.

بايقوڭىر قالاسىندا ازاماتتار تۇراقتى جانە ۋاقىتشا تىركەۋدە تۇرادى. ۋاقىتشا تىركەۋدە تۇراتىن رەسەي مەكەمەسىندە جۇمىس اتقاراتىن ازامات پەن ازاماتشالارعا زەينەتاقى قورى جيناقتالمايدى، بەرىلەتىن ءار ءتۇرلى جاردەماقىلار تولەنبەيدى.

ونىڭ ۇستىنە بايقوڭىر قالاسى بويىنشا كوممۋنالدىق قىزمەت باعاسى وتە جوعارى. مىسالى، قىزىلوردا قالاسىندا ىستىق سۋ 1 ادامعا-740 تەڭگە بولسا، بايقوڭىردا-1640 تەڭگە، قىزىلوردا قالاسىندا سالقىن سۋ-156 بولسا، بايقوڭىردا-918, قىزىلوردا قالاسىندا گاز بالونى-3000 تەڭگە بولسا، بايقوڭىردا-6000 تەڭگەنى قۇرايدى.

ونىڭ ۇستىنە سوڭعى جيىرما جىلدىڭ كولەمىندە بايقوڭىر قالاسىنداعى ينفراقۇرىلىمعا قارجى بولىنبەگەندىكتەن، ولاردىڭ بارلىعىنىڭ توزىعى جەتكەن.

سوندىقتان، ۇكىمەت، بايقوڭىر قالاسىندا قوردالانىپ قالعان ماسەلەنىڭ كۇردەلىگى مەن ەرەكشەلىگىن ەسكەرە وتىرىپ، قالادا شاعىن جانە ورتا بيزنەستى دامىتۋدىڭ، جەرگىلىكتى تۇرعىنداردى الەۋمەتتىك قورعاۋدىڭ كەشەندى تۇردە شەشىلۋىنىڭ جاڭا تەتىكتەرىن قاراستىرۋ كەرەك دەپ ەسەپتەيمىن.

مۇرات باقتيارۇلى، سەنات دەپۋتاتى

Abai.kz