وڭتۇستىك قازاقستان وبلىسىنداعى جەرى شولەيت اۋدان – سوزاقتىڭ مالىنىڭ ەتى ايرىقشا ءدامدى بولىپ كەلەدى. وسىنى ورىندى بايقاعان ارابتار مۇندا ءجيى كەلىپ، مال ونىمدەرىنە «قۇدا» ءتۇسۋدى باستاپ جىبەردى. ايتالىق، بيىلدىڭ وزىندە، دالىرەك ايتقاندا قىركۇيەك ايىنان بەرى ەميراتقا 2600 باس مال ەكسپورتتالىپتى. اۋدان باسشىسى ماقسات يساەۆيتىڭ ايتۋىنشا قازىر تاعى كەلىسسوزدەر جۇرگىزىلۋدە ەكەن. دەمەك، سۇرانىس ءالى دە بار دەگەن ءسوز. «وسى باستامانى ءارى قاراي دامىتۋ ءۇشىن مال ساتۋمەن اينالىساتىن ازاماتتاردى شارۋالارمەن كەزدەستىرىپ، جوسپار جاسادىق. ارابتار تاراپىنان قابىرعاسىنا از ماي جينايتىن قاراكولگە سۇرانىس كوپ بولادى. ال، سالماعى 30 كەلىدەن اساتىن سەمىز مالعا مۇلدەم قىزىعۋشىلىق تانىتپايدى.

كەلەشەكتە اۋداندا مالدى سويىپ، مۇزداتىپ الىپ كەتەتىن جاعداي قاراستىرۋدامىز. كەزىندە تاۋكەنتتە «قازاتومپروم» اق-دان قالعان ەت كومبيناتى بولاتىن. 2013 جىلعى قاتتى جەل سول كومبيناتتى جارامسىز ەتىپ تاستاعان. سول عيماراتتى مال ەكسپورتتاپ جۇرگەن جىگىتتەر ساتىپ الىپ، قالپىنا كەلتىرمەك. ول ءۇشىن 50 ميلليون تەڭگە شاماسىندا قاراجات قاجەت ەكەن. ەلباسى ەميراتقا بارىپ، ارابتارمەن كەلىسسوزدەر جۇرگىزدى. ءبىزدى قۋانتىپ وتىرعانى – قازاقستان ايىنا 7000 باسقا دەيىن مال ەكسپورتتاۋ كەلىسىمىنە قول جەتكىزىلدى. ەلباسىمىز جول اشىپ بەردى، ەندى سول مۇمكىندىكتى ءتيىمدى پايدالانۋىمىز كەرەك. ولارعا سوزاق مالىنىڭ ەتى قاتتى ۇناپتى. ەندى تۇيە الامىز دەگەن ۇسىنىستارى دا بار ەكەن»، - دەيدى اۋدان اكىمى.

سوزاق اۋدانىندا ەگىستى دە ۇلعايتۋعا جۇمىس جاسالىپ جاتىر. سۋارمالى جەردى ۇلعايتۋ ماقساتىندا يرريگاتسيالىق جۇيەلەردى رەتكە كەلتىرۋ جوسپارداعى بار دۇنيە. اۋداندا بيىل 380 ميلليون تەڭگەگە «بىرەسەك» سۋ قويماسىنىڭ قۇرىلىسى اياقتالىپ، بالانسقا قابىلدانىپتى. وندا 2,2 ميلليون كۋب سۋ جينالادى. وسى قويمانىڭ ارقاسىندا 2018 جىلى سۋارمالى جەردىڭ كولەمىن 700 گەكتارعا ۇلعايتۋعا بولادى. اۋداندا جالپى 12 سۋ قويماسى بار. بىراق، سۋارمالى رەتىندە تۇرعان 2,5 مىڭ گەكتار جەر پايدالانىلمايدى. ونىڭ ماقساتىن اۋىستىرىپ، 2018 جىلعا دەيىن 1,5 مىڭ گەكتار سۋارمالى جەردى اينالىمعا ەنگىزۋ جوسپارلانعان. سونىڭ ارقاسىندا 5 مىڭ گەكتار سۋارمالى جەردى 6,5-7 مىڭ گەكتارعا دەيىن جەتكىزۋ باعدارلاماسى تۇزىلگەن. ءتورت كانالدى سوت شەشىمىمەن يەسىز مۇلىك رەتىندە بالانسقا الىپ، ەندششى ەكى كانالدى جوندەۋگە قارجى بولىنسە، تاعى ءبىراز جەردى سۋلاندىرۋ مۇمكىندىگى تۋادى. مۇنداي جاعدايدا تەرىسكەيدە مال شارۋاشىلىعىمەن قاتار ەگىن شارۋاشىلىعى دا ءبىرشاما داميتىن بولادى.

Abai.kz